Łukasz Niewisiewicz: Różnice pomiędzy wersjami
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria:Pomeranica - do sprawdzenia" na "") |
|||
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | + | __NOTOC__ | |
{{Osoba infobox | {{Osoba infobox | ||
|osoba= Łukasz Niewisiewicz | |osoba= Łukasz Niewisiewicz | ||
|grafika_osoba=Łukasz Niewisiewicz.jpg | |grafika_osoba=Łukasz Niewisiewicz.jpg | ||
− | |grafika_opis= | + | |grafika_opis= |
− | |funkcja= | + | |funkcja=artysta malarz |
− | |urodziny_data= [[27 grudnia]][[ | + | |urodziny_data= [[27 grudnia]][[1905]] |
|urodziny_miejsce= Łuck | |urodziny_miejsce= Łuck | ||
|smierc_data= [[26 maja]] [[1984]] | |smierc_data= [[26 maja]] [[1984]] | ||
Linia 17: | Linia 17: | ||
|lokalizacja_grobu= http://cmentarze.szczecin.pl/Cmentarze/chapter_11975.asp?smode=1&fnazwisko=Niewisiewicz&fimie=%A3ukasz&fdataurodzenia=1905-12-27&fdatazgonu=1984-05 | |lokalizacja_grobu= http://cmentarze.szczecin.pl/Cmentarze/chapter_11975.asp?smode=1&fnazwisko=Niewisiewicz&fimie=%A3ukasz&fdataurodzenia=1905-12-27&fdatazgonu=1984-05 | ||
}} | }} | ||
− | '''Łukasz Niewisiewicz ( | + | '''Łukasz Niewisiewicz (1905-1984''') – artysta malarz, pionier szczecińskiej plastyki. |
==Życiorys== | ==Życiorys== | ||
− | Łukasz Niewisiewicz urodził się [[27 grudnia]] [[1905]] <ref> W większości źródeł drukowanch oraz w dokumentach wystawionych na nazwisko Niewisiewicza widnieje 1905 rok urodzenia. Sam artysta, we własnoręcznie sporządzonej nocie biograficznej, podaje rok 1912 (Książnica Pomorska, Rkp. Inw. Akc. 804)</ref> roku w Łucku na Wołyniu. W [[1938]] roku ukończył studia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Podczas studiów nawiązał kontakt z Zygmuntem Waliszewskim i Józefem Czapskim, głównymi przedstawicielami kapizmu. W czasie II wojny światowej walczył w szeregach 4 | + | Łukasz Niewisiewicz urodził się [[27 grudnia]] [[1905]]<ref> W większości źródeł drukowanch oraz w dokumentach wystawionych na nazwisko Niewisiewicza widnieje 1905 rok urodzenia. Sam artysta, we własnoręcznie sporządzonej nocie biograficznej, podaje rok 1912 (Książnica Pomorska, Rkp. Inw. Akc. 804)</ref> roku w Łucku na Wołyniu. W [[1938]] roku ukończył studia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Podczas studiów nawiązał kontakt z [[w:Zygmunt Waliszewski|Zygmuntem Waliszewskim]] i [[w:Józef Czapski|Józefem Czapskim]], głównymi przedstawicielami [[w:Kapizm|kapizmu]]. W czasie II wojny światowej walczył w szeregach 4 Dywizji Piechoty I Armii Wojska Polskiego w stopniu porucznika. |
− | + | W czerwcu [[1945]] roku osiedlił się w [[Szczecin|Szczecinie]]. W tym samym roku wziął udział w pierwszej wystawie artystów, którzy postanowili związać swoje losy z miastem nad Odrą. W początkowym okresie stworzył wiele studiów pejzażowych z motywem topoli. Przywiązywał dużą wagę zarówno do koloru jak i formy. Portrety ''Trzy Marie'', ''Portret Białej Damy'' oraz ''Macierzyństwo'', nawiązujące do idei postkubistycznych, eksponowane na wystawach sztuki, przyniosły mu dużą sławę. W roku [[1946]] był współorganizatorem Klubu Plastyków w siedzibie ZPAP przy Al. Wojska Polskiego 46. W styczniu [[1947]] rozpoczął pracę jako nauczyciel rysunku i malarstwa w Szkole Sztuk Plastycznych, którą współtworzył wraz z [[Marian Tomaszewski|Marianem Tomaszewskim]] i [[Zygmunt Kononowicz|Zygmuntem Kononowiczem]]. Z młodzieżą często odwiedzał stocznie i port. Latem jeździł ze szkicownikiem nad Bałtyk. Tematem swoich obrazów uczynił statki, stoczniowców, marynarzy, rybaków, a także sztormowe fale i urwiska wyspy Wolin. Brał udział w zbiorowych wystawach w Szczecinie, Radomiu, Warszawie i Wrocławiu. W [[1947]] roku przystąpił do powstałego w Warszawie Klubu Młodej Inteligencji i Artystów. Zainspirowany bizantyńskimi ikonami oraz malarstwem mistrza [[w:El Greco|El Greco]], namalował cykl portretów na których znalazły się osoby z bliskiego mu otoczenia. W [[1949]] roku, po ogłoszeniu przez władze programu sztuki socrealistycznej, wraz z [[Marian Tomaszewski|Marianem Tomaszewskim]] i [[Kazimierz Podsadecki|Kazimierzem Podsadeckim]] opuścił Szczecin. W latach [[1949]]-[[1951]] mieszkał w Warszawie. | |
− | + | Po powrocie do Szczecina z wielkim zapałem podjął się opracowania anatomii dla malarzy. Przez wiele miesięcy prowadził dociekliwe obserwacje w [[Pomorski Uniwersytet Medyczny|Akademii Medycznej]], studiował literaturę o sztuce renesansu i baroku. Praca nie znalazła wydawcy ze względu na opinię anatomów, którzy uznali tekst za nie spełniający kryteriów naukowych. | |
− | Niewisiewicz był członkiem m.in.: Związku Artystów Plastyków (od [[1950]] roku), AIAP-IAA (Miedzynarodowe Stowarzyszenie Sztuk Palstycznych), Stowarzyszenia Naukowców i Modernistów, Towarzystwa Wiedzy Powszechnej (od [[1960]] roku), Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Afrykańskiej (od [[1963]] roku), Klubu Marynistów przy Szczecińskim Towarzystwie Kultury. Dzieła artysty znajdują się m. in. w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie, Książnicy Pomorskiej im. St. Staszica w Szczecinie, Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie oraz w zbiorach prywatnych. | + | [[8 kwietnia]] [[1952]] roku zawarł związek małżeński z Aldoną Teresą Sośniak. [[22 października]] tego samego roku urodziła mu się córka Łucja Urszula. |
+ | |||
+ | W [[1957]] roku otrzymał stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki do Włoch, które z przyczyn niezależnych od malarza nie zostało zrealizowane. | ||
+ | Latem [[1959]] roku na ponad pół roku wyjechał do Paryża. Owocem zainteresowania paryską ulicą była wystawa „Szkice paryskie”, która odbiła się szerokim echem w Szczecinie i w kraju. | ||
+ | W [[1961]] roku, w specjalnym wydaniu miesięcznika „Szczecin” zamieszczono artykuł jego autorstwa pt. "Temat morski w plastyce". Jako członek Towarzystwa Wiedzy Powszechnej wygłosił na terenie miasta i województwa kilkadziesiąt prelekcji o sztuce. | ||
+ | [[Plik:Łukasz Niewisiewiczna tle zaprojektowanego przez siebie wnętrza.jpg|200px|right|thumb|Łukasz Niewisiewicz na tle zaprojektowanego przez siebie wnętrza]] | ||
+ | [[Plik:Łukasz Niewisiewicz podczas pracy.jpg|200px|right|thumb|Łukasz Niewisiewicz podczas pracy]] | ||
+ | W [[1962 ]]roku popłynął do Afryki Zachodniej na statku „Kruszwica”. Trzymiesięczny rejs okazał się podróżą życia. Powrócił zauroczony Czarnym Lądem, z gotowymi obrazami i wieloma szkicami przyszłych dzieł. Do najbardziej interesujących należą rysunki poświęcone dynamice ruchu postaci kobiet. Wydarzeniem roku stała się jego porejsowa wystawa w Bramie Królewskiej w Szczecinie. Symbolika i magia afrykańskiego lądu znalazła odzwierciedlenie m.in. w kompozycjach ''Wódz plemienia'', ''Rynek w Warii'' oraz pracach przedstawiających zatłoczone bazary, ukryte w dżungli wioski, murzyńskie chaty, dziewczęta i matrony, dzikie zwierzęta. | ||
+ | |||
+ | Wraz z [[Wieńczysław Mazuś|Wieńczysławem Mazusiem]], [[Guido Reck|Guidem Reckiem]] i [[Henryk Naruszewicz|Henrykiem Naruszewiczem]] był członkiem grupy poetycko-plastycznej "Metafora", która w roku [[1965]] zainicjowała Prezentacje Malarstwa Krajów Socjalistycznych. | ||
+ | |||
+ | W [[1968]] roku aktywnie uczestniczył w pracach nad przystosowaniem Bramy Królewskiej w Szczecinie na siedzibę Koła Marynistów. | ||
+ | |||
+ | Brał udział w plenerach malarskich w [[Świnoujście|Świnoujściu]] i Kazimierzu nad Wisłą. W [[1973]] roku uczestniczył w wystawie „Kopernik-Kosmos” w Toruniu prezentując scalone, sugestywne formy zawieszone w przestrzeni. W tym samym roku wystawiał je również w Szczecinie. Czynił starania aby swoje mieszkanie przekształcić w galerię. Postępująca choroba spowodowała spadek sił twórczych oraz potrzebę samotności. | ||
+ | |||
+ | Pod koniec życia powrócił do tematyki afrykańskiej. Pracował nad kompozycją ''Kres wędrówki'' przedstawiającego spotkanie człowieka o ptasiej głowie z trzema kobietami. W początkach lat osiemdziesiątych ponownie starał się o wydanie „Anatomii”. Nowe prace inspirowane Czarnym Lądem zamierzał zaprezentować na indywidualnej wystawie pt. „Europa i Afryka” w warszawskiej „Zachęcie”. Choroba uniemożliwiła mu przygotowanie wystawy oraz dokończenie wielu prac. | ||
+ | |||
+ | Artysta był członkiem m.in.: Związku Artystów Plastyków (od [[1950]] roku), AIAP-IAA (Miedzynarodowe Stowarzyszenie Sztuk Palstycznych), Stowarzyszenia Naukowców i Modernistów, Towarzystwa Wiedzy Powszechnej (od [[1960]] roku), Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Afrykańskiej (od [[1963]] roku), Klubu Marynistów przy Szczecińskim Towarzystwie Kultury. Dzieła artysty znajdują się m. in. w zbiorach [[Muzeum Narodowe (Szczecin)|Muzeum Narodowego]] w Szczecinie, [[Książnica Pomorska|Książnicy Pomorskiej]] im. St. Staszica w Szczecinie, [[Zamek Książąt Pomorskich|Zamku Książąt Pomorskich]] w Szczecinie oraz w zbiorach prywatnych. | ||
Zmarł [[26 maja]] [[1984]] w [[Szczecin|Szczecinie]]. Pochowany w Alei Zasłużonych na [[Cmentarz Centralny|Cmentarzu Centralnym]] w Szczecinie (kw. 44-2-30). | Zmarł [[26 maja]] [[1984]] w [[Szczecin|Szczecinie]]. Pochowany w Alei Zasłużonych na [[Cmentarz Centralny|Cmentarzu Centralnym]] w Szczecinie (kw. 44-2-30). | ||
==Twórczość== | ==Twórczość== | ||
− | + | Niewisiewicz był artystą o szerokich horyzontach malarskich. Z łatwością poruszał się zarówno w sztuce przedstawiającej jak i abstrakcyjnej. Urok twórczości [[w: Jacek Malczewski|Jacka Malczewskiego]], któremu uległ podczas studiów w Akademii, wygasł pod wpływem [[Marian Tomaszewski|Mariana Tomaszewskiego]], z którym połączyła go m.in. skłonność do postkubistycznej deformacji oraz opartej na nieregularnych rytmach brył i linii abstrakcji. Spojrzenie na sztukę, dobry smak i gruntowną znajomość warsztatu przyniosły artyście studia pod kierunkiem [[w:Kazimierz Sichulski|Kazimierza Sichulskiego]], [[w:Fryderyk Pautsch|Fryderyka Pautscha]], [[w:Wojciech Weiss|Wojciecha Weissa]] i [[w:Jan Hopliński|Jana Hoplińskiego]]. W początkowym okresie tworzy spokojne w tonacji pejzaże. Fakturę obrazu różnicuje sposobem położenia plamy barwnej. Następnie tworzy portrety, gdzie indywidualność modela podkreśla zarówno formą jak i barwą. Pozostaje pod wpływem bizantyńskich ikon oraz żywiołowego w swej ekspresji malarstwa mistrza [[w:El Greco|El Greco]]. Odchodzi od programowej płaszczyznowości kompozycji na rzecz zróżnicowania bryły. W jego twórczości można odnaleźć analogie z koncepcjami artystycznymi polskich formistów, zwłaszcza z portretami pędzla [[w:Leon Chwistek|Leona Chwistka]]. W pośpiesznie realizowanych „Szkicach paryskich” nawiązuje do malarstwa francuskiego lat dwudziestych XX wieku. Z pobytu w Paryżu zrodziły się prace o tendencjach kubizujących o dużej ekspresji treści tematycznej. Indywidualną, głęboko przemyślaną formę stanowią rysunki i wielkoformatowe prace figuratywne, zainspirowane rejsem do Afryki Zachodniej, jej egzotyką, magią i symboliką. | |
− | Niewisiewicz był artystą o szerokich horyzontach malarskich. Z łatwością poruszał się zarówno w sztuce przedstawiającej jak i abstrakcyjnej. Urok twórczości Jacka Malczewskiego, któremu uległ podczas studiów w Akademii, wygasł pod wpływem Mariana Tomaszewskiego, z którym połączyła go m.in. skłonność do postkubistycznej deformacji oraz opartej na nieregularnych rytmach brył i linii abstrakcji. Spojrzenie na sztukę, dobry smak i gruntowną znajomość warsztatu przyniosły artyście studia pod kierunkiem Sichulskiego, Pautscha, Weissa i Hoplińskiego. W początkowym okresie tworzy spokojne w tonacji pejzaże. Fakturę obrazu różnicuje sposobem położenia plamy barwnej. Następnie tworzy portrety, gdzie indywidualność modela podkreśla zarówno formą jak i barwą. Pozostaje pod wpływem bizantyńskich ikon oraz żywiołowego w swej ekspresji malarstwa mistrza El Greco. Odchodzi od programowej płaszczyznowości kompozycji na rzecz zróżnicowania bryły. W jego twórczości można odnaleźć analogie z koncepcjami artystycznymi polskich formistów, zwłaszcza z portretami pędzla Leona Chwistka. W pośpiesznie realizowanych „Szkicach paryskich” nawiązuje do malarstwa francuskiego lat dwudziestych XX wieku. Z pobytu w Paryżu zrodziły się prace o tendencjach kubizujących o dużej ekspresji treści tematycznej. Indywidualną, głęboko przemyślaną formę stanowią rysunki i wielkoformatowe prace figuratywne, zainspirowane rejsem do Afryki Zachodniej, jej egzotyką, magią i symboliką. | + | [[Plik:Dama z czerwonym szalem.jpg|200px|right|thumb| ''Dama z czerwonym szalem'']] |
− | [[Plik: | ||
[[Plik:Błękitna kompozycja.jpg|200px|right|thumb|''Błękitna kompozycja'']] | [[Plik:Błękitna kompozycja.jpg|200px|right|thumb|''Błękitna kompozycja'']] | ||
[[Plik:Impresje portowe.jpg|200px|right|thumb|''Impresje portowe'']] | [[Plik:Impresje portowe.jpg|200px|right|thumb|''Impresje portowe'']] | ||
Linia 43: | Linia 59: | ||
[[Plik:Ludzie z buszu.jpg|200px|right|thumb| ''Ludzie z buszu'']] | [[Plik:Ludzie z buszu.jpg|200px|right|thumb| ''Ludzie z buszu'']] | ||
[[Plik:Vision.jpg|200px|right|thumb| ''Vision'']] | [[Plik:Vision.jpg|200px|right|thumb| ''Vision'']] | ||
− | |||
− | |||
===Obrazy (wybór)=== | ===Obrazy (wybór)=== | ||
− | |||
*''Aqua di Mare'', olej, płótno, 81x65 cm, 1960 | *''Aqua di Mare'', olej, płótno, 81x65 cm, 1960 | ||
*''Błękitna kompozycja'', technika mieszana, 85x105 cm | *''Błękitna kompozycja'', technika mieszana, 85x105 cm | ||
Linia 68: | Linia 81: | ||
*''Kawiarnia Sellect w Paryżu'' | *''Kawiarnia Sellect w Paryżu'' | ||
*''Kobieta w fotelu'' | *''Kobieta w fotelu'' | ||
− | *''Kobiety z Senegalu'' | + | *''Kobiety z Senegalu'', tempera, 140x85 cm |
*''Kompozycja'', technika mieszana, papier, 40,5x28 cm, 1965 | *''Kompozycja'', technika mieszana, papier, 40,5x28 cm, 1965 | ||
*''Kompozycja błękitna I'', akryl. 146x97 cm | *''Kompozycja błękitna I'', akryl. 146x97 cm | ||
Linia 152: | Linia 165: | ||
===Wystawy zbiorowe krajowe (wybór)=== | ===Wystawy zbiorowe krajowe (wybór)=== | ||
− | + | * '''1944''' – Wystawa „Polonia” (Lublin) | |
− | * '''1944''' | + | * '''1945''' – Wystawa w Centralnym Domu Wojska Polskiego (Lublin) |
− | * '''1945''' | + | * '''1945''' – I Wystawa ZPAP (Szczecin ) |
− | * '''1945''' | + | * '''1946''' – II Wystawa ZPAP (Szczecin) |
− | * '''1946''' | ||
* '''1947''' – Wystawa w Klubie Młodych Artystów i Naukowców (Warszawa) | * '''1947''' – Wystawa w Klubie Młodych Artystów i Naukowców (Warszawa) | ||
* '''1947''' – Wystawa współczesnego polskiego malarstwa awangardowego w IPS-ie (Warszawa) | * '''1947''' – Wystawa współczesnego polskiego malarstwa awangardowego w IPS-ie (Warszawa) | ||
Linia 166: | Linia 178: | ||
* '''1953''' – Wystawa Malarstwa, Rzeźby, Grafiki (Szczecin) | * '''1953''' – Wystawa Malarstwa, Rzeźby, Grafiki (Szczecin) | ||
* '''1964''' – Wystawa Okręgowa ZPAP (Szczecin) | * '''1964''' – Wystawa Okręgowa ZPAP (Szczecin) | ||
− | * '''1964''' | + | * '''1964''' – Wystawa Okręgowa Związku Polskich Artystów Plastyków (Szczecin) |
*'''1964''' – II Festiwal Malarstwa Polskiego | *'''1964''' – II Festiwal Malarstwa Polskiego | ||
*'''1965''' – I Prezentacja Malarzy i Poetów krajów socjalistycznych, (Szczecin) | *'''1965''' – I Prezentacja Malarzy i Poetów krajów socjalistycznych, (Szczecin) | ||
Linia 173: | Linia 185: | ||
* '''1972''' – Wystawa z okazji XXX- lecia LWP (Lublin) | * '''1972''' – Wystawa z okazji XXX- lecia LWP (Lublin) | ||
* '''1972''' – Wystawa poplenerowa z pleneru w Kazimierzu Dolnym (Lublin) | * '''1972''' – Wystawa poplenerowa z pleneru w Kazimierzu Dolnym (Lublin) | ||
− | * '''1973 ''' | + | * '''1973 '''– Wystawa malarstwa w BWA (Szczecin) |
− | * '''1973 ''' Wystawa Kopernik-Kosmos (Toruń) | + | * '''1973 ''' – Wystawa Kopernik-Kosmos (Toruń) |
* '''1975''' – Wystawa Plastycy Szczecińscy na VII Zjazd PZPR (Szczecin) | * '''1975''' – Wystawa Plastycy Szczecińscy na VII Zjazd PZPR (Szczecin) | ||
* '''1975''' – Wystawa Współczesność. 30- Lecie Plastyki Szczecińskiej (Szczecin) | * '''1975''' – Wystawa Współczesność. 30- Lecie Plastyki Szczecińskiej (Szczecin) | ||
* '''1980''' – Wystawa Plastyka Szczecińska 1945-1980 (Szczecin) | * '''1980''' – Wystawa Plastyka Szczecińska 1945-1980 (Szczecin) | ||
− | * '''1985''' | + | * '''1985''' – Wystawa „Plastyka Ziem Zachodnich i Północnych w 40-lecie powrotu do Macierzy” (Olsztyn) |
* '''1993''' – Wystawa Szczecińska Sztuka Współczesna 1945-1993 (Szczecin) | * '''1993''' – Wystawa Szczecińska Sztuka Współczesna 1945-1993 (Szczecin) | ||
* '''1995''' – Wystawa Z Galerii Wspomnień (Szczecin) | * '''1995''' – Wystawa Z Galerii Wspomnień (Szczecin) | ||
− | * '''2005''' | + | * '''2005''' – Wystawa Z Galerii Wspomnień (Szczecin) |
− | * '''XI | + | * '''XI 2011–I 2012''' – Obecność. Wystawa ZPAP Okręgu Szczecińskiego 1945-2011 w ramach obchodów 100-lecia ZPAP (Szczecin) |
* '''2013''' – Wystawa A może morze? (Szczecin) | * '''2013''' – Wystawa A może morze? (Szczecin) | ||
Linia 218: | Linia 230: | ||
==Wspomnienie o Łukaszu Niewisiewiczu== | ==Wspomnienie o Łukaszu Niewisiewiczu== | ||
− | ''Zawsze miał własne zdanie, oryginalne spostrzeżenia. Chodził swoimi ścieżkami. To był taki dystyngowany pan z klasą, spacerujący z pieskiem collie''. ( | + | ''Zawsze miał własne zdanie, oryginalne spostrzeżenia. Chodził swoimi ścieżkami. To był taki dystyngowany pan z klasą, spacerujący z pieskiem collie''. <br/>(Ryszard Kiełtyka)<ref>Podgajna Ewa. Zapomniany grób Łukasza Niewisiewicza. Na ratunek Kwaterze Zasłużonych. „Gazeta Wyborcza” 2011, nr 172, dod. „Szczecin”, s. 2.</ref> |
− | |||
− | |||
+ | ''Należał do artystów, których pierwotny zamysł odbywa drogę długotrwałych przekształceń, wypracowania formy, zanim w ostatecznym kształcie, łącznie z przemyślanym, wyborem gamy barwnej, ucieleśniony zostanie w dziele''. <br/>(Jadwiga Najdowa)<ref>Najdowa Jadwiga. Łukasz Niewisiewicz 1905-1984. Zgiełk sztuki i samotność. W: Ku Słońcu 125. Księga z miasta umarłych. Praca zbiorowa pod red. Mariusza Czarnieckiego. Szczecin: Wydawnictwo Glob, 1987, s. 278.</ref> | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
− | + | ==Bibliografia== | |
− | == | + | * Archiwum Łukasza Niewisiewicza. Książnica Pomorska, Rkps., Inw. Akc. 800, 804, 808. |
− | + | * Archiwum [[Józef Bursewicz|Józefa Bursewicza]]. Książnica Pomorska, Rkps. 646. | |
− | + | * Kamińska Elżbieta. Łukasz Niewisiewicz. W: [[Encyklopedia Szczecina]]. T. 1. Pod red. [[Tadeusz Białecki|Tadeusza Białeckiego]]. Szczecin : Uniwersytet Szczeciński, 1999. ISBN 83-72410-89-5. | |
− | * Archiwum Łukasza Niewisiewicza | ||
− | * Archiwum [[Józef Bursewicz|Józefa Bursewicza]] | ||
− | * Kamińska Elżbieta. Łukasz Niewisiewicz W: [[Encyklopedia Szczecina]]. T. 1. Pod red. [[Tadeusz Białecki|Tadeusza Białeckiego]]. Szczecin : Uniwersytet Szczeciński, 1999. ISBN 83-72410-89-5. | ||
* Łukasz Niewisiewicz. Z paletą po Zachodniej Afryce. Katalog. Zamek Książąt Pomorskich, 18 maj-3 czerwiec 1963. Red. Władysław Daniszewski. Szczecin, 1963. | * Łukasz Niewisiewicz. Z paletą po Zachodniej Afryce. Katalog. Zamek Książąt Pomorskich, 18 maj-3 czerwiec 1963. Red. Władysław Daniszewski. Szczecin, 1963. | ||
* Łukasz Niewisiewicz- Lunié. Malarstwo. Szczecin: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego, ZPAP, BWA, 1975. | * Łukasz Niewisiewicz- Lunié. Malarstwo. Szczecin: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego, ZPAP, BWA, 1975. | ||
Linia 238: | Linia 246: | ||
* Obecność. Almanach 1911-2011. Okręg Szczeciński 1945-2011. Red. Ryszard Kiełtyka. Szczecin: PPH Zapol Dmochowski, Sobczyk, [2011]. ISBN 978-837518-359-7. | * Obecność. Almanach 1911-2011. Okręg Szczeciński 1945-2011. Red. Ryszard Kiełtyka. Szczecin: PPH Zapol Dmochowski, Sobczyk, [2011]. ISBN 978-837518-359-7. | ||
* Plastyka szczecińska w latach 1945-1975. Szczecin: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego, Związek Polskich Artystów Plastyków, 1976. | * Plastyka szczecińska w latach 1945-1975. Szczecin: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego, Związek Polskich Artystów Plastyków, 1976. | ||
− | * Podgajna Ewa | + | * Podgajna Ewa. Zapomniany grób Łukasza Niewisiewicza. Na ratunek Kwaterze Zasłużonych. „Gazeta Wyborcza” 2011, nr 172, dodatek „Szczecin”, s. 2. |
− | + | * Sztuka na Pomorzu po roku 1945: Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie - Galeria Południowa, Galeria Północna, Galeria "Kwadrat", Muzeum Narodowe w Szczecinie - Galeria Sztuki Współczesnej, kwiecień - maj 1995 r. (Red. katalogu Bogdan Twardochleb). Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich, [1995]. | |
+ | {{AutorP|[[User:Aldona|Urszula Wenta]]}} | ||
+ | {{RedaktorP|[[User:I.strzelecka|Izabela Strzelecka]]}} | ||
+ | [[Kategoria:Pomeranica]] | ||
− | + | [[Kategoria:Pomeranica - Biografie]] | |
+ | [[Kategoria:Pomeranica - Malarze]] | ||
+ | [[Kategoria:Szczecin]] | ||
+ | {{DEFAULTSORT:Niewisiewicz, Łukasz}} |
Aktualna wersja na dzień 09:03, 28 paź 2016
Łukasz Niewisiewicz | |||
artysta malarz | |||
| |||
Data urodzenia | 27 grudnia1905 | ||
Miejsce urodzenia | Łuck | ||
Data śmierci | 26 maja 1984 | ||
Miejsce śmierci | Szczecin | ||
Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 44-2-30) | ||
Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Narodowość | polska | ||
Łukasz Niewisiewicz (1905-1984) – artysta malarz, pionier szczecińskiej plastyki.
Życiorys
Łukasz Niewisiewicz urodził się 27 grudnia 1905[1] roku w Łucku na Wołyniu. W 1938 roku ukończył studia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Podczas studiów nawiązał kontakt z Zygmuntem Waliszewskim i Józefem Czapskim, głównymi przedstawicielami kapizmu. W czasie II wojny światowej walczył w szeregach 4 Dywizji Piechoty I Armii Wojska Polskiego w stopniu porucznika.
W czerwcu 1945 roku osiedlił się w Szczecinie. W tym samym roku wziął udział w pierwszej wystawie artystów, którzy postanowili związać swoje losy z miastem nad Odrą. W początkowym okresie stworzył wiele studiów pejzażowych z motywem topoli. Przywiązywał dużą wagę zarówno do koloru jak i formy. Portrety Trzy Marie, Portret Białej Damy oraz Macierzyństwo, nawiązujące do idei postkubistycznych, eksponowane na wystawach sztuki, przyniosły mu dużą sławę. W roku 1946 był współorganizatorem Klubu Plastyków w siedzibie ZPAP przy Al. Wojska Polskiego 46. W styczniu 1947 rozpoczął pracę jako nauczyciel rysunku i malarstwa w Szkole Sztuk Plastycznych, którą współtworzył wraz z Marianem Tomaszewskim i Zygmuntem Kononowiczem. Z młodzieżą często odwiedzał stocznie i port. Latem jeździł ze szkicownikiem nad Bałtyk. Tematem swoich obrazów uczynił statki, stoczniowców, marynarzy, rybaków, a także sztormowe fale i urwiska wyspy Wolin. Brał udział w zbiorowych wystawach w Szczecinie, Radomiu, Warszawie i Wrocławiu. W 1947 roku przystąpił do powstałego w Warszawie Klubu Młodej Inteligencji i Artystów. Zainspirowany bizantyńskimi ikonami oraz malarstwem mistrza El Greco, namalował cykl portretów na których znalazły się osoby z bliskiego mu otoczenia. W 1949 roku, po ogłoszeniu przez władze programu sztuki socrealistycznej, wraz z Marianem Tomaszewskim i Kazimierzem Podsadeckim opuścił Szczecin. W latach 1949-1951 mieszkał w Warszawie.
Po powrocie do Szczecina z wielkim zapałem podjął się opracowania anatomii dla malarzy. Przez wiele miesięcy prowadził dociekliwe obserwacje w Akademii Medycznej, studiował literaturę o sztuce renesansu i baroku. Praca nie znalazła wydawcy ze względu na opinię anatomów, którzy uznali tekst za nie spełniający kryteriów naukowych.
8 kwietnia 1952 roku zawarł związek małżeński z Aldoną Teresą Sośniak. 22 października tego samego roku urodziła mu się córka Łucja Urszula.
W 1957 roku otrzymał stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki do Włoch, które z przyczyn niezależnych od malarza nie zostało zrealizowane. Latem 1959 roku na ponad pół roku wyjechał do Paryża. Owocem zainteresowania paryską ulicą była wystawa „Szkice paryskie”, która odbiła się szerokim echem w Szczecinie i w kraju. W 1961 roku, w specjalnym wydaniu miesięcznika „Szczecin” zamieszczono artykuł jego autorstwa pt. "Temat morski w plastyce". Jako członek Towarzystwa Wiedzy Powszechnej wygłosił na terenie miasta i województwa kilkadziesiąt prelekcji o sztuce.
W 1962 roku popłynął do Afryki Zachodniej na statku „Kruszwica”. Trzymiesięczny rejs okazał się podróżą życia. Powrócił zauroczony Czarnym Lądem, z gotowymi obrazami i wieloma szkicami przyszłych dzieł. Do najbardziej interesujących należą rysunki poświęcone dynamice ruchu postaci kobiet. Wydarzeniem roku stała się jego porejsowa wystawa w Bramie Królewskiej w Szczecinie. Symbolika i magia afrykańskiego lądu znalazła odzwierciedlenie m.in. w kompozycjach Wódz plemienia, Rynek w Warii oraz pracach przedstawiających zatłoczone bazary, ukryte w dżungli wioski, murzyńskie chaty, dziewczęta i matrony, dzikie zwierzęta.
Wraz z Wieńczysławem Mazusiem, Guidem Reckiem i Henrykiem Naruszewiczem był członkiem grupy poetycko-plastycznej "Metafora", która w roku 1965 zainicjowała Prezentacje Malarstwa Krajów Socjalistycznych.
W 1968 roku aktywnie uczestniczył w pracach nad przystosowaniem Bramy Królewskiej w Szczecinie na siedzibę Koła Marynistów.
Brał udział w plenerach malarskich w Świnoujściu i Kazimierzu nad Wisłą. W 1973 roku uczestniczył w wystawie „Kopernik-Kosmos” w Toruniu prezentując scalone, sugestywne formy zawieszone w przestrzeni. W tym samym roku wystawiał je również w Szczecinie. Czynił starania aby swoje mieszkanie przekształcić w galerię. Postępująca choroba spowodowała spadek sił twórczych oraz potrzebę samotności.
Pod koniec życia powrócił do tematyki afrykańskiej. Pracował nad kompozycją Kres wędrówki przedstawiającego spotkanie człowieka o ptasiej głowie z trzema kobietami. W początkach lat osiemdziesiątych ponownie starał się o wydanie „Anatomii”. Nowe prace inspirowane Czarnym Lądem zamierzał zaprezentować na indywidualnej wystawie pt. „Europa i Afryka” w warszawskiej „Zachęcie”. Choroba uniemożliwiła mu przygotowanie wystawy oraz dokończenie wielu prac.
Artysta był członkiem m.in.: Związku Artystów Plastyków (od 1950 roku), AIAP-IAA (Miedzynarodowe Stowarzyszenie Sztuk Palstycznych), Stowarzyszenia Naukowców i Modernistów, Towarzystwa Wiedzy Powszechnej (od 1960 roku), Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Afrykańskiej (od 1963 roku), Klubu Marynistów przy Szczecińskim Towarzystwie Kultury. Dzieła artysty znajdują się m. in. w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie, Książnicy Pomorskiej im. St. Staszica w Szczecinie, Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie oraz w zbiorach prywatnych.
Zmarł 26 maja 1984 w Szczecinie. Pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie (kw. 44-2-30).
Twórczość
Niewisiewicz był artystą o szerokich horyzontach malarskich. Z łatwością poruszał się zarówno w sztuce przedstawiającej jak i abstrakcyjnej. Urok twórczości Jacka Malczewskiego, któremu uległ podczas studiów w Akademii, wygasł pod wpływem Mariana Tomaszewskiego, z którym połączyła go m.in. skłonność do postkubistycznej deformacji oraz opartej na nieregularnych rytmach brył i linii abstrakcji. Spojrzenie na sztukę, dobry smak i gruntowną znajomość warsztatu przyniosły artyście studia pod kierunkiem Kazimierza Sichulskiego, Fryderyka Pautscha, Wojciecha Weissa i Jana Hoplińskiego. W początkowym okresie tworzy spokojne w tonacji pejzaże. Fakturę obrazu różnicuje sposobem położenia plamy barwnej. Następnie tworzy portrety, gdzie indywidualność modela podkreśla zarówno formą jak i barwą. Pozostaje pod wpływem bizantyńskich ikon oraz żywiołowego w swej ekspresji malarstwa mistrza El Greco. Odchodzi od programowej płaszczyznowości kompozycji na rzecz zróżnicowania bryły. W jego twórczości można odnaleźć analogie z koncepcjami artystycznymi polskich formistów, zwłaszcza z portretami pędzla Leona Chwistka. W pośpiesznie realizowanych „Szkicach paryskich” nawiązuje do malarstwa francuskiego lat dwudziestych XX wieku. Z pobytu w Paryżu zrodziły się prace o tendencjach kubizujących o dużej ekspresji treści tematycznej. Indywidualną, głęboko przemyślaną formę stanowią rysunki i wielkoformatowe prace figuratywne, zainspirowane rejsem do Afryki Zachodniej, jej egzotyką, magią i symboliką.
Obrazy (wybór)
- Aqua di Mare, olej, płótno, 81x65 cm, 1960
- Błękitna kompozycja, technika mieszana, 85x105 cm
- Brzeg Atlantyku-Senegal, tempera
- Cisza przed burzą, tempera, płótno, 81x60 cm, 1960
- Chmury nad Las Palmas, tempera
- Czarni chłopcy na rzece, olej, 100x80 cm
- Czarni rybacy w Senegalu, tempera
- Dama z czerwonym szalem, olej, płótno, 110x79 cm, 1949
- Dyskusja racjonalistów, olej, 130x105 cm
- Dziewczyna z Port Harcourt, węgiel
- Dziewczyna z Warri – Nigeria, węgiel
- Flisacy z Abidjanu, węgiel
- Formy symboliczne, olej, płótno, 100x73 cm
- Gdy Szczecin śpi, olej, tempera, 81x65 cm, 1960
- Gorący bridge, olej, 81x60 cm
- Gorący Rober, olej, płótno, 80x60 cm, 1960
- Gwiazdy na morzu, olej, płótno, 130x97 cm, 1960
- Impresje portowe, olej, płótno, 100x80 cm
- Kawiarnia Sellect w Paryżu
- Kobieta w fotelu
- Kobiety z Senegalu, tempera, 140x85 cm
- Kompozycja, technika mieszana, papier, 40,5x28 cm, 1965
- Kompozycja błękitna I, akryl. 146x97 cm
- Kompozycja błękitna II, akryl, 121x100 cm
- Kompozycja czerwona, 142x85 cm
- Kwiaty Senegalu, tempera, 145x 90 cm,
- Ludzie z buszu, tempera, 116x89 cm
- Łodzie na Nigrze, tempera, 125 x110 cm
- Łodzie rybackie w Dakarze – Senegal, tempera
- Macierzyństwo, 1947
- Madonna, tempera, papier, 28,5x20 cm
- Modlący się mahometanin, tusz
- Mrówki Afryki, olej, płótno, 100x80 cm
- M/S Kruszwica w Dakarze – Senegal, tempera
- Na cumie, olej, tempera, płótno, 81x65 cm, 1960
- Na targu w Warri, tempera, 130x120 cm
- Nad brzegiem Nigru – Warri-Nigeria, tempera
- Napięcie psychiczne, olej, płótno, 60x50 cm
- Napięcie psychiczne II, olej, płótno, 60x50 cm
- Naprawa sieci – Senegal, tempera
- Nigeryjczyk z Lagos – Nigeria, węgiel
- Noc, olej, płótno, 80x60 cm, 1960
- Panorama Las Palmas – Wyspy Kanaryjskie, akwarela
- Plaża w Dakarze, tempera
- Po srebrne runo, olej, tempera, płótno, 100x81 cm, 1961
- Pod palmami, technika mieszana, 110x80 cm
- Port (Algieria), tempera, 50 x70 cm
- Port w Szczecinie, olej, 65x40 cm
- Portowe impresje, olej, płótno, 100x80 cm
- Portret Białej Pani, olej, płótno, 72x53 cm, 1947
- Portret kobiety, 1948, olej
- Portret malarza Guido Recka, olej,płótno, 110x79 cm, 1948
- Portret pieśniarki
- Portret żony
- Powrót z targu w Nigerii, olej, 130x96 cm
- Pracownik portowy, węgiel
- Przekupnie z Abidjanu, tempera, 140x85
- Rafy na lądzie, olej, płótno, 146x89 cm, 1960
- Robotnik portowy – Warri – Nigeria, węgiel
- Sieci rybackie, tempera
- Słońce w Las Palmas – Wyspy Kanaryjskie, akwarela
- S.O.S, olej, płótno, 110x80 cm, 1961
- Statek „Sołdek”, olej, płótno, 82x65 cm, 1961
- Statki w Port Harcourt, tempera
- Strojnisie z Dakaru – Senegal, tusz
- Światła w Las Palmas, olej, 100x80 cm
- Świt, olej, płótno, 70x80 cm, 1960
- Ta najwierniejsza, olej, płótno, 61x50 cm, 1960
- Taniec ludowy w Nigerii –Warri, tusz
- Taniec w „Lido”, tempera, 135x122 cm
- Tańczące Afrykanki, tempera, 132x115 cm
- Tętno portu, olej, tempera, płótno, 130x97 cm, 1961
- Trzy Marie, 1947
- Trzy palmy, tempera, 135x115 cm
- Ujście Nigru, tempera
- „Vision”, tempera, 140x85 cm
- W arabskiej dzielnicy Casablanki, ołówek
- W naturalnym stroju, węgiel
- W porannej mgle, tempera, płótno, 81x65 cm, 1960
- W porcie, olej, 140 x 89 cm, 1961
- W porcie Apappa, tempera
- W porcie Casablanca – Maroko, akwarela
- Wejście do meczetu w Casablance, ołówek
- Wieś murzyńska o zmierzchu, olej, 130x95 cm
- Wieś murzyńska w Nigerii, tempera, 140x85 cm
- Wieś nad Nigrem, tempera, 110x80 cm
- Wieś nigeryjska, tusz
- Widmokręt, olej, płótno, 80x65 cm, 1960
- Wódz plemienia, tempera, 116x89 cm
- Wrażenia z buszu
- Zachód słońca nad morzem, olej, płótno 100x73 cm
- Zachód w porcie, tempera
- Zjawa „widmo”, tempera, 75x60 cm
- Zwykły dzień w Apappa, technika mieszana
Rysunki (wybór)
- Łodzie rybackie – Na połów, papier, tusz, 41x33 cm, 1960
- Spacerkiem w porcie szczecińskim, papier, tempera, kolor, 60x40 cm, 1960
- Szczecińskie nabrzeże portowe, papier, tempera wielobarwna, 60x40 cm, 1960
- Światła portowe, papier, tempera wielobarwna, 44x28 cm, 1960
- W porcie, papier, tempera wielobarwna, 44x28 cm, 1960
Wystawy zbiorowe krajowe (wybór)
- 1944 – Wystawa „Polonia” (Lublin)
- 1945 – Wystawa w Centralnym Domu Wojska Polskiego (Lublin)
- 1945 – I Wystawa ZPAP (Szczecin )
- 1946 – II Wystawa ZPAP (Szczecin)
- 1947 – Wystawa w Klubie Młodych Artystów i Naukowców (Warszawa)
- 1947 – Wystawa współczesnego polskiego malarstwa awangardowego w IPS-ie (Warszawa)
- 1948 – IV Ogólnopolska Wystawa Plastyki (Radom)
- 1948 – Wystawa Plastyki Ziem Nadodrzańskich (Wrocław)
- 1948 – Wystawa SALON 1948 (Szczecin)
- 1949 – Wystawa Człowiek i praca (Szczecin)
- 1949 Wystawa marynistyczna ZPAP Szczecin (Bielsk-Biała)
- 1953 – Wystawa Malarstwa, Rzeźby, Grafiki (Szczecin)
- 1964 – Wystawa Okręgowa ZPAP (Szczecin)
- 1964 – Wystawa Okręgowa Związku Polskich Artystów Plastyków (Szczecin)
- 1964 – II Festiwal Malarstwa Polskiego
- 1965 – I Prezentacja Malarzy i Poetów krajów socjalistycznych, (Szczecin)
- 1968 – IV Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego (Szczecin)
- 1968 – Wystawa z okazji V Zjazdu PZPR (Szczecin)
- 1972 – Wystawa z okazji XXX- lecia LWP (Lublin)
- 1972 – Wystawa poplenerowa z pleneru w Kazimierzu Dolnym (Lublin)
- 1973 – Wystawa malarstwa w BWA (Szczecin)
- 1973 – Wystawa Kopernik-Kosmos (Toruń)
- 1975 – Wystawa Plastycy Szczecińscy na VII Zjazd PZPR (Szczecin)
- 1975 – Wystawa Współczesność. 30- Lecie Plastyki Szczecińskiej (Szczecin)
- 1980 – Wystawa Plastyka Szczecińska 1945-1980 (Szczecin)
- 1985 – Wystawa „Plastyka Ziem Zachodnich i Północnych w 40-lecie powrotu do Macierzy” (Olsztyn)
- 1993 – Wystawa Szczecińska Sztuka Współczesna 1945-1993 (Szczecin)
- 1995 – Wystawa Z Galerii Wspomnień (Szczecin)
- 2005 – Wystawa Z Galerii Wspomnień (Szczecin)
- XI 2011–I 2012 – Obecność. Wystawa ZPAP Okręgu Szczecińskiego 1945-2011 w ramach obchodów 100-lecia ZPAP (Szczecin)
- 2013 – Wystawa A może morze? (Szczecin)
Wystawy indywidualne krajowe (wybór)
- 1960 – Wystawa "Szkice paryskie" (Szczecin, Słupsk)
- 1961 – Wystawa "Malarstwo marynistyczne" (Szczecin)
- 1963 – Wystawa "Z paletą po Zachodniej Afryce" (Szczecin)
- 1969 – Wystawa "Malarstwo Łukasza Niewisiewicza"
- 1974 – Wystawa Malarstwo Łukasza Niewisiewicza" (Szczecin)
- 1985 – Wystawa retrospektywna (Szczecin)
Wystawy zagraniczne (wybór)
- 1959 – Wystawa zbiorowa zorganizowana przez Francuskie Towarzystwo Popierania Granicy na Odrze i Nysie (Paryż)
- 1969 – Wystawa w salonach stowarzyszenia „ Arts et Lettres de Bel Fontaine” (Juvicy, Francja)
- 1970 – Wystawa Szczecińska plastyka i architektura (Rostock)
- 1970 – Wystawa w Rydze
- 1971 – Wystawa malarstwa (Praga)
- 1973 – Wystawa malarstwa (Dijon, Paryż)
Nagrody
- Nagroda Centralnego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego (1945)
- Nagroda Wojewody Szczecińskiego i Prezydenta Miasta (1945)
- Wyróżnienie honorowe w konkursie „Konika Morskiego” zorganizowanym przez Szczecińskie Towarzystwo Kultury (1972)
- Nagroda Wojewody Szczecińskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury i sztuki (1978)
Odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (1970)
- Złota Odznaka „Zasłużony Pracownik Morza” (1970)
- Zasłużony Działacz Kultury (1974)
Wspomnienie o Łukaszu Niewisiewiczu
Zawsze miał własne zdanie, oryginalne spostrzeżenia. Chodził swoimi ścieżkami. To był taki dystyngowany pan z klasą, spacerujący z pieskiem collie.
(Ryszard Kiełtyka)[2]
Należał do artystów, których pierwotny zamysł odbywa drogę długotrwałych przekształceń, wypracowania formy, zanim w ostatecznym kształcie, łącznie z przemyślanym, wyborem gamy barwnej, ucieleśniony zostanie w dziele.
(Jadwiga Najdowa)[3]
Przypisy
- ↑ W większości źródeł drukowanch oraz w dokumentach wystawionych na nazwisko Niewisiewicza widnieje 1905 rok urodzenia. Sam artysta, we własnoręcznie sporządzonej nocie biograficznej, podaje rok 1912 (Książnica Pomorska, Rkp. Inw. Akc. 804)
- ↑ Podgajna Ewa. Zapomniany grób Łukasza Niewisiewicza. Na ratunek Kwaterze Zasłużonych. „Gazeta Wyborcza” 2011, nr 172, dod. „Szczecin”, s. 2.
- ↑ Najdowa Jadwiga. Łukasz Niewisiewicz 1905-1984. Zgiełk sztuki i samotność. W: Ku Słońcu 125. Księga z miasta umarłych. Praca zbiorowa pod red. Mariusza Czarnieckiego. Szczecin: Wydawnictwo Glob, 1987, s. 278.
Bibliografia
- Archiwum Łukasza Niewisiewicza. Książnica Pomorska, Rkps., Inw. Akc. 800, 804, 808.
- Archiwum Józefa Bursewicza. Książnica Pomorska, Rkps. 646.
- Kamińska Elżbieta. Łukasz Niewisiewicz. W: Encyklopedia Szczecina. T. 1. Pod red. Tadeusza Białeckiego. Szczecin : Uniwersytet Szczeciński, 1999. ISBN 83-72410-89-5.
- Łukasz Niewisiewicz. Z paletą po Zachodniej Afryce. Katalog. Zamek Książąt Pomorskich, 18 maj-3 czerwiec 1963. Red. Władysław Daniszewski. Szczecin, 1963.
- Łukasz Niewisiewicz- Lunié. Malarstwo. Szczecin: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego, ZPAP, BWA, 1975.
- Mąka Henryk.: Łukasz Niewisiewicz. „Obserwator Morski” 2013, nr 2, s. 41.
- Najdowa Jadwiga.: Łukasz Niewisiewicz 1905-1984. Zgiełk sztuki i samotność. W: Ku Słońcu 125. Księga z miasta umarłych. Praca zbiorowa pod red. Mariusza Czarnieckiego. Szczecin: Wydawnictwo Glob, 1987. ISBN 83-7007-135X.
- Najdowa Jadwiga. Szczecińska plastyka w latach 1945-1960. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1962.
- Najdowa Jadwiga, Kozłowska Lidia. Szczecińska sztuka współczesna 1945-1993. Szczecin: Muzeum Narodowe, 1993.
- Obecność. Almanach 1911-2011. Okręg Szczeciński 1945-2011. Red. Ryszard Kiełtyka. Szczecin: PPH Zapol Dmochowski, Sobczyk, [2011]. ISBN 978-837518-359-7.
- Plastyka szczecińska w latach 1945-1975. Szczecin: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego, Związek Polskich Artystów Plastyków, 1976.
- Podgajna Ewa. Zapomniany grób Łukasza Niewisiewicza. Na ratunek Kwaterze Zasłużonych. „Gazeta Wyborcza” 2011, nr 172, dodatek „Szczecin”, s. 2.
- Sztuka na Pomorzu po roku 1945: Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie - Galeria Południowa, Galeria Północna, Galeria "Kwadrat", Muzeum Narodowe w Szczecinie - Galeria Sztuki Współczesnej, kwiecień - maj 1995 r. (Red. katalogu Bogdan Twardochleb). Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich, [1995].