Bohdan Gierszanin

Bohdan Gierszanin
aktor, reżyser, dyrektor teatru
Bohdan Gierszanin w „Policjantach” Sławomira Mrożka (1964)
Data urodzenia	8 października 1932
Miejsce urodzenia	Grodno
Data śmierci	12 stycznia 2010
Miejsce śmierci	Opole
Narodowość	polska

Bohdan Gierszanin (1932-2010) – aktor, reżyser, dyrektor teatru

Życiorys

Bohdan Gierszanin urodził się 8 października 1932 roku w Grodnie. Po ukończeniu szkoły średniej podjął studia filologiczne na Uniwersytecie Poznańskim, które jednak przerwał. Zdał egzamin na wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (obecnie Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza) w Warszawie. Tu poznał Aleksandra Zelwerowicza, który wywarł duży wpływ na dalszy przebieg jego kariery artystycznej. Dyplom uzyskał w 1957 roku. W przedstawieniach dyplomowych zagrał role Wysockiego w Nocy listopadowej Stanisława Wyspińskiego i Księcia w komedii Williama Shakespeare'a Jak wam się podoba.

Jeszcze podczas studiów pracował dorywczo w Teatrze Domu Wojska Polskiego (1956/1957). Zagrał także epizodyczne role w filmach Godziny nadziei, Syrena warszawska i Kapelusz pana Anatola. W 1957 roku został zaangażowany do Teatru im. A. Fredry w Gnieźnie, którym kierował Eugeniusz Aniszczenko. Zagrał tu wiele interesujących ról m.in. Alfreda w Mężu i żonie Aleksandra Fredry, Almawiwę w Weselu Figara Pierre'a Beaumarchais'go, Piorunowicza w Klubie Kawalerów Michała Bałuckiego, Żydka w Pastorałce Leona Schillera, Rodryga w Cydzie Corneille'a - Wyspiańskiego.

W 1959 roku przyjechał do Szczecina i został aktorem Państwowych Teatrów Dramatycznych, które przeżywały okres swojej świetności pod dyrekcją Aleksandra Rodziewicza. W sezonie 1975/1976 objął stanowisko dyrektora i kierownika artystycznego PTD. Od 1976 do 1978 roku był aktorem Teatru Polskiego. Najchętniej grywał role charakterystyczne i komediowe. Za jego najciekawsze kreacje uważa się m.in. Benvolia w Romeo i Julii Williama Shakespeare'a, Pawła w Pierwszym dniu wolności Leona Kruczkowskiego, Jurka w Kuglarzach Zdzisława Skowrońskiego, Wacława w Zemście Aleksandra Fredry, Żegotę w Dziadach Adama Mickiewicza.

Zajmował się również teatrem małych form i estradą poetycką. W latach 1968-1969 był kierownikiem artystycznym (wspólnie ze Zbigniewem Mamontem) Teatru Krypta. Grał i reżyserował w Teatrze „13 Muz”. Współpracował Estrada Szczecińską oraz z zespołami i teatrami studenckimi Szczecina. Nagradzany był za upowszechnianie kultury i działalność kulturalno-społeczną.

W 1978 roku opuścił Szczecin. Kolejno był aktorem Teatru Dramatycznego w Elblągu (1978-1984), Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu (1984-1994 i 1995-2000) i Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu (1994-1995).

Był mężem aktorki Marii Bakki (ur. 1922).

Zmarł 12 stycznia 2010 w Opolu.

Teatr

Tytuł	Autor	Reżyseria	Forma twórczości	Postać	Teatr	Data premiery
Podróż p. Perrichon	Eugene Labiche	Janusz Obidowicz	obsada aktorska	Major Mathiieu	PTD (Teatr Polski)	4 listopada 1959
Romeo i Julia	William Shakespeare	Artur Kwiatkowski	obsada aktorska	Benvolio	PTD (Teatr Współczesny)	19 stycznia 1960
Pierwszy dzień wolności	Leon Kruczkowski	Andrzej Makarewicz	obsada aktorska	Paweł	PTD (Teatr Współczesny)	24 kwietnia 1960
Kram z piosenkami	Leon Schiller	Barbara Fijewska	obsada aktorska		PTD (Teatr Współczesny)	15 września 1960
Zemsta	Aleksander Fredro	Józef Gruda	obsada aktorska	Wacław	PTD (Teatr Współczesny)	7 grudnia 1960
Manon Lesacaut	Vitezslav Nezval	Zdzisław Tobiasz	obsada aktorska	Duval-syn	PTD (Teatr Polski)	13 grudnia 1960
Klątwa	Stanisław Wyspiański	Zbigniew Roman	obsada aktorska	Parobek	PTD (Teatr Polski)	7kwietnia 1961
Sto dni małżeństwa	Marta Gergely	Zdzisław Tobiasz	obsada aktorska	Dijosz	PTD (Teatr Polski)	1 czerwca 1961
Kuglarze	Zdzisław Skowroński	Zdzisław Tobiasz	obsada aktorska	Jurek	PTD (Teatr Współczesny)	12 września 1961
Skąpiec	Molière	Andrzej Makarewicz	asystent reżysera, obsada aktorska	Strzałka	PTD (Teatr Polski)	24 września 1961
Obrona Ksantypy	Ludwik Hieronim Morstin	Aleksander Rodziewicz	obsada aktorska	Epistates	PTD (Teatr Współczesny)	7 listopada 1961
Kordian	Juliusz Słowacki	Ryszard Sobolewski	obsada aktorska	Spiskowy; Szlachcic	PTD (Teatr Współczesny)	16 stycznia 1962
Idiotka	Marcel Achard	Irena Grywińska-Adwentowicz	asystent reżysera, obsada aktorska	Mecenas Eliasz Cardinal	PTD (Teatr Polski)	24 kwietnia 1962
Damy i huzary	Aleksander Fredro	Józef Gruda	obsada aktorska	Rembo	PTD (Teatr Współczesny)	6 czerwca 1962
Hotel Astoria	Aleksander Sztejn	Ryszard Sobolewski	obsada aktorska	Piotr Naryszkin; Porucznik	PTD (Teatr Polski)	6 listopada 1962
Wesele	Stanisław Wyspiański	Józef Gruda	obsada aktorska	Staszek; Upiór	PTD (Teatr Współczesny)	18 stycznia 1963
Hamlet	William Shakespeare	Aleksander Rodziewicz	asystent reżysera, obsada aktorska	Aktor; Bernardo	PTD (Teatr Współczesny)	19 kwietnia 1963
Zawisza Czarny	Juliusz Słowacki	Andrzej Witkowski	obsada aktorska	Oleśnicki	PTD (Teatr Polski)	24 sierpnia 1963
Piąta kolumna	Ernest Hemingway	Zbigniew Cybulski	obsada aktorska	I Towarzysz	PTD (Teatr Polski)	20 grudnia 1963
Fizycy	Friedrich Dürrenmatt	Józef Gruda	obsada aktorska	Uwe Sievers	PTD (Teatr Polski)	19 stycznia 1964
Makbet	William Shakespeare	Maryna Broniewska	obsada aktorska	Sejton	PTD (Teatr Współczesny)	25 marca 1963
Sułkowski	Stefan Żeromski	Jerzy Kreczmar	asystent reżysera, obsada aktorska	Erizzo; Generał; Trzmiel	PTD (Teatr Współczesny)	5 lipca 1964
Policjanci	Sławomir Mrożek	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Policjant; Sierżant policji-prowokator	PTD (Teatr Współczesny)	4 listopada 1964
Przygody dobrego wojaka Szwejka	Jaroslav Hašek	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Baloun; Bretschneider; Konduktor	PTD (Teatr Współczesny)	20 grudnia 1964
Bardzo starzy oboje	Kazimierz Brandys	Bohdan Gierszanin	reżyseria		Teatr Krypta	18 stycznia 1965
Matka Courage i jej dzieci	Bertolt Brecht	Zbigniew Mak	obsada aktorska	Szwajcerkas	PTD (Teatr Współczesny)	20 marca 1965
Przychodzę opowiedzieć	Jerzy Broszkiewicz	Hieronim Konieczka	obsada aktorska	Dolek, Pawelik	PTD (Teatr Polski)	1 maja 1965
Dzieci słońca	Maksym Gorki	Jan Maciejowski	asystent reżysera, obsada aktorska	Roman	PTD (Teatr Współczesny)	9 października 1965
Szkoła żon	Molière	Andrzej Ziębiński	asystent reżysera, obsada aktorska	Jaśko	PTD (Teatr Współczesny)	4 grudnia 1965
Dziady	Adam Mickiewicz	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Żegota; Żołnierz; Chór	PTD (Teatr Współczesny)	12 marca 1966
Który z nich	M. Mansfeld	Andrzej Ziębiński	obsada aktorska	Żołnierz	PTD (Teatr Polski)	28 kwietnia 1966
Mordercy i świadkowie	Tadeusz Polanowski	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Delgado; Moore	PTD (Teatr Współczesny)	24 czerwca 1966
Otello	William Shakespeare	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Obywatel Cypru	PTD (Teatr Współczesny)	1 października 1966
Trzy monologi	Leszek Kołakowski	Bohdan Gierszanin	reżyseria i adaptacja		Teatr Krypta	3 października 1966
Zbójcy	Fryderyk Schiller	Edmund Pietryk	obsada aktorska	Herman, nieprawy syn pewnego arystokraty	PTD (Teatr Współczesny)	3 grudnia 1966
Pan Jowialski	Aleksander Fredro	Andrzej Ziębiński	obsada aktorska	Janusz	PTD (Teatr Współczesny)	13 stycznia 1967
Lato	Tadeusz Rittner	Andrzej Ziębiński	obsada aktorska	Sekundariusz	PTD (Teatr Polski)	12 marca 1967
Wiosna 21	Aleksander Sztejn	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Marynarz	PTD (Teatr Współczesny)	1 czerwca 1967
Ryszard III	William Shakespeare	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Morderca II; Posłaniec III	PTD (Teatr Współczesny)	29 września 1967
Dożywocie	Aleksander Fredro	Janusz Marzec	obsada aktorska	Filip	PTD (Teatr Polski)	13 października 1967
Niezwykła przygoda Pana Kleksa	Jan Brzechwa	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Abeta; Milicjant; Zawodnik III	PTD (Teatr Współczesny)	14 stycznia 1968
Don Juan	Molière	Tadeusz Byrski	obsada aktorska	Posąg Komandora	PTD (Teatr Współczesny)	15 marca 1968
Cesarsko-królewski narzeczony	Ludwik Askenazy	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Pepi Bublanina	PTD (Teatr Współczesny)	4 maja 1968
Skok	Wojciech Jerzy Wójcik	Zdzisław Krauze	obsada aktorska	Marian	PTD (Teatr Polski)	15 maja 1968
Królowa przedmieścia	Konstanty Krumłowski	Ewa Kołogórska	obsada aktorska	Antek	PTD (Teatr Polski)	22 września 1968
Brzeg	Ryszard Liskowacki	Jan Maciejowski	obsada aktorska	St. sierżant Ogórczyk	PTD (Teatr Współczesny)	8 listopada 1968
Wyzwolenie	Stanisław Wyspiański	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Maska; Przodownik (Mówca)	PTD (Teatr Współczesny)	14 lutego 1969
Księżyc	Stanisław Grochowiak	Bohdan Gierszanin	reżyseria		Teatr Krypta	9 kwietnia 1969
Rzecz listopadowa	Ernest Bryll	Krystyna Skuszanka, Jerzy Krasowski	obsada aktorska	Młody Prozaik	PTD (Teatr Współczesny)	20 kwietnia 1969
Henryk IV	William Shakespeare	Jan Maciejowski	obsada aktorska	Sir Walter Blunt	PTD (Teatr Współczesny)	12 czerwca 1969
Król w kraju rozkoszy	Franciszek Zabłocki	Wanda Laskowska	obsada aktorska	Gamoń	PTD (Teatr Współczesny)	11 września 1969
Królowa Śniegu	Eugeniusz Szwarc	Jowita Pieńkiewicz	obsada aktorska	Król	PTD (Teatr Współczesny)	7 listopada 1969
Po górach, po chmurach	Ernest Bryll	Jowita Pieńkiewicz	obsada aktorska	Wół	PTD (Teatr Polski)	8 lutego 1970
Wesele	Stanisław Wyspiański	Józef Gruda	obsada aktorska	Upiór	PTD (Teatr Polski)	10 maja 1970
Drewniaczek	Ludwik Świeżawski	Ewa Kołogórska	obsada aktorska	Ślimak	PTD (Teatr Współczesny)	31 października 1970
Hamlet	William Shakespeare	Józef Gruda	obsada aktorska	Rosenkrantz	PTD (Sala im. Księcia Bogusława Zamku Książąt Pomorskich)	15 stycznia 1971
Dialogus de Passione abo Żałosna Tragedyja o Męce Jezusa	Anonim	Jitka Stokalska	obsada aktorska	Miles III	PTD (Teatr Polski)	28 marca 1971
Rewizor	Mikołaj Gogol	Jitka Stokalska	obsada aktorska	Ziemlanika	PTD (Teatr Polski)	26 września 1971
Świeta Joanna	George Bernard Shaw	Józef Gruda	obsada aktorska	Inkwizytor	PTD (Teatr Polski)	22 stycznia 1972
Kopciuszek	Stanisław Płonka-Fiszer	Jitka Stokalska	obsada aktorska	Goździk	PTD (Teatr Polski)	24 września 1972
Żeby jak słońce świecił socjalizm	Program składany	Bohdan Gierszanin, Janusz Marzec	reżyseria		Estrada Szczecińska	6 listopada 1972
Lubow Jarowaja	Konstanty Treniew	Piotr Monastyrski	asystent reżysera, obsada aktorska	Arkadiusz Jelisatow	PTD (Teatr Współczesny)	15 grudnia 1972
Śmierć Kopernika	Józef Gruda	Józef Gruda	obsada aktorska	Dandyszek	PTD (Teatr Polski)	28 lutego 1973
Kotka na rozpalonym blaszanym dachu	Tennessee Williams	Aleksander Strokowski	obsada aktorska	Gooper	PTD (Teatr Współczesny)	24 marca 1973
Kram z piosenkami	Leon Schiller	Barbara Fijewska	obsada aktorska	Gość; Kataryniarz; Mąż; Ojciec; Pan; Przechodzień	PTD (Teatr Współczesny)	8 września 1973
Człowiek znikąd	Ignatij Dworiecki	Józef Gruda	obsada aktorska	Kriukow	PTD (Teatr Współczesny)	12 lutego 1974
Awans	Edward Redliński	Maciej Englert	obsada aktorska	Delegat	PTD (Teatr Polski)	8 maja 1974
Wodewil warszawski	Zdzisław Gozdawa, Wacław Stępień	Czesław Staszewski	obsada aktorska	Wieczorek; Woźny	PTD (Teatr Polski)	19 października 1974
Czerwone pantofelki	Paul Kester	Jerzy Wąsowicz	obsada aktorska	Burmistrz	PTD (Teatr Współczesny)	3 listopada 1974
Dziesięć paradoksów prokuratora Kempnera	Józef Gruda	Józef Gruda	obsada aktorska	Profesor Dr Carl Schmitt	PTD (Teatr Współczesny)	1 lutego 1975
Sytuacja	Wiktor Rozow	Bohdan Albert Janiszewski	obsada aktorska	Filip	PTD (Teatr Polski)	27 kwietnia 1975
Okapi	Stanisław Grochowiak	Jerzy Próchnicki	obsada aktorska	Jaksa Zakapiorek	PTD (Teatr Polski)	18 lipca 1975
Ta mała ziemia	Georgij Dżagarow	Andrzej Ziębiński	obsada aktorska	Profesor Raden	Teatr Polski	19 czerwca 1976
Ślub	Witold Gombrowicz	Krystyna Tyszarska	obsada aktorska	Dygnitarz; Pijak; Szef policji	Teatr Polski	19 listopada 1976
Wyprawa po zielony metal	Jerzy Jesionowski	Ewa Kołogórska	obsada aktorska	Czarny	Teatr Polski	5 grudnia 1976
Przedwiośnie	Stefan Żeromski	Janusz Bukowski	obsada aktorska	Minister	Teatr Polski	12 marca 1977
Kartoteka	Tadeusz Różewicz	Jan Jeruzal	asystent reżysera, obsada aktorska	Gruby	Teatr Polski	25 maja 1977
Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna	Ivo Brešan	Bohdan Cybulski	obsada aktorska	Mata Bukarica	Teatr „13 Muz”	14 listopada 1977
Pan Tadeusz	Adam Mickiewicz	Janusz Bukowski	obsada aktorska	Wilbik	Teatr Polski	4 lutego 1978

Zdjęcia ze spektakli

• 

  Bohdan Gierszanin (Roman) i Danuta Chudzianka (Łusza) w Dzieciach słońca (1965) - fot. Grażyna Wyszomirska

• 

  Jako Gamoń w Królu w kraju rozkoszy (1969) - fot. Grażyna Wyszomirska

Telewizja

Tytuł	Autor	Scenariusz (adaptacja)	Reżyseria	Realizacja telewizyjna	Postać	Data premiery
Ryszard III	Wiliam Shakespeare	Jan Maciejowski	Jan Maciejowski		obsada aktorska	6 września 1968; transmisja z Teatru Współczesnego
Brzeg	Ryszard Liskowacki	Jan Maciejowski	Jan Maciejowski		St. sierżant Ogórczyk	25 kwietnia 1969
Henryk IV	William Shakespeare		Jan Maciejowski		Sir Walter Blunt	15 września 1969; transmisja z Teatru Współczesnego
Tylko 68 dni	Ryszard Liskowacki		Czesław Staszewski	Ryszard Zawidowski	obsada aktorska	17 maja 1970
Hamlet	William Shakespeare	Józef Gruda	Józef Gruda	Janusz Rudnicki	Rosenkrantz	20 września 1971; transmisja z Sali Bogusława Zamku Książąt Pomorskich
Listy z morza	Andrzej Perepeczko	Władysław Wojciechowski	Czesław Staszewski	Ryszard Zawidowski	I Oficer	14 grudnia 1973

Nagrody

• 1965 – nagroda Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki za pracę społeczną na terenie Szczecina
• 1970 – nagroda Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie za współudział w rozwoju Teatrów Dramatycznych i za społeczną działalność kulturalną
• 1978 – nagroda „Bliżej teatru”

Odznaczenia

• 1961 – Złoty Krzyż Zasługi
• 1966 – Zasłużony Działacz Kultury
• 1974 – Medal 30-lecia Polski Ludowej
• 1975 – Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
• 1986 – Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Źródła

Bibliografia

• Encyklopedia Szczecina t. I A-O (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Ryszard Markow), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999

Inne

• Strona internetowa Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
• Programy Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie
• Fotografie ze zbiorów ZASP w Szczecinie

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz