Cmentarz żydowski (Świdwin): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
(Utworzył nową stronę „__NOTOC__ {{WEdycji}} Cmentarz żydowski w Świdwinie Cmentarz w Świdwinie został założony prawdopodobnie w 2 poł. XVIII wieku, gdyż w 1787 roku w księgach m...”)
 
Linia 1: Linia 1:
 
__NOTOC__
 
__NOTOC__
−
{{WEdycji}}
+
'''Cmentarz żydowski w Świdwinie'''
−
Cmentarz żydowski w Świdwinie
 
  
−
Cmentarz w Świdwinie został założony prawdopodobnie w 2 poł. XVIII wieku, gdyż w 1787 roku w księgach miejskich notowany jest grabarz żydowski, choć w tym czasie w mieście mieszkało tylko kilka rodzin wyznania mojżeszowego. Nekropolię utworzono kilka kilometrów na południowy zachód od miasta, przy Polchleper Weg (obecnie ul. Dobra Rycerskie) u stóp wzgórza zwanego Judenberg (Żydowska Góra). Zajmował obszar około 0,5 ha i miał kształt zbliżony do kwadratu. Był stosunkowo duży w porównaniu z większością kirkutów na Pomorzu Zachodnim, ale też gmina żydowska w Świdwinie należał do najliczniejszych.  W 1871 roku mieszkało w Świdwinie 315 wyznawców judaizmu, w 1905  roku było ich 217, dwadzieścia lat później 166. W 1940 roku nie notowano w mieście obecności już ani jednego Żyda.
+
Cmentarz w [[Świdwin|Świdwinie]] został założony prawdopodobnie w 2 połowie XVIII wieku, gdyż w 1787 roku w księgach miejskich notowany jest grabarz żydowski, choć w tym czasie w mieście mieszkało tylko kilka rodzin wyznania mojżeszowego. Nekropolię utworzono kilka kilometrów na południowy zachód od miasta, przy ''Polchleper Weg'' (obecnie ulica Dobra Rycerskie) u stóp wzgórza zwanego ''Judenberg'' (Żydowska Góra). Zajmował obszar około 0,5 ha i miał kształt zbliżony do kwadratu. Był stosunkowo duży w porównaniu z większością kirkutów na Pomorzu Zachodnim, ale też gmina żydowska w Świdwinie należał do najliczniejszych.  W 1871 roku mieszkało w Świdwinie 315 wyznawców judaizmu, w 1905  roku było ich 217, dwadzieścia lat później 166. W 1940 roku nie notowano w mieście obecności już ani jednego Żyda.
 
Jak praktycznie wszystkie kirkuty, także ten świdwiński został zniszczony podczas Nocy Kryształowej (9/10 listopada 1938). Także w zakończeniu II wojny światowej był dewastowany. Jeszcze w XXI wieku zdarzały się przypadki wandalizmu i niszczenia macew.  
 
Jak praktycznie wszystkie kirkuty, także ten świdwiński został zniszczony podczas Nocy Kryształowej (9/10 listopada 1938). Także w zakończeniu II wojny światowej był dewastowany. Jeszcze w XXI wieku zdarzały się przypadki wandalizmu i niszczenia macew.  
 
W 2001 roku członkowie świdwińskiej parafii kościoła zielonoświątkowców podjęli akcję porządkowania kirkutu, na którym zachowało się nadal kilkadziesiąt nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1857 roku oraz mauzoleum rodziny Engelów z 1913 roku. Macewy wykonane z piaskowca, granitu, ale także sztucznego kamienia i cementu noszą inskrypcje w języku hebrajskim i niemieckim. Najpóźniejszy z nich pochodzi 1938 roku.  
 
W 2001 roku członkowie świdwińskiej parafii kościoła zielonoświątkowców podjęli akcję porządkowania kirkutu, na którym zachowało się nadal kilkadziesiąt nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1857 roku oraz mauzoleum rodziny Engelów z 1913 roku. Macewy wykonane z piaskowca, granitu, ale także sztucznego kamienia i cementu noszą inskrypcje w języku hebrajskim i niemieckim. Najpóźniejszy z nich pochodzi 1938 roku.  
 +
 
W 1989 roku cmentarz został wpisany do rejestru zabytków.
 
W 1989 roku cmentarz został wpisany do rejestru zabytków.
 +
 
W 2009 roku kirkut w Świdwinie w wyniku postępowania regulacyjnego przeszedł na własność Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.  
 
W 2009 roku kirkut w Świdwinie w wyniku postępowania regulacyjnego przeszedł na własność Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.  
  
−
Literatura
+
==Bibliografia==
 +
 
 +
*Czajkowski Zbigniew. Żydzi w dziejach Świdwina. W: Nekropolie, Kirkuty. Cmentarze. Materiały konferencyjne. Szczecin 2002
 +
*Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Pommern und ihre Bevölkerung. Berlin 1874.
 +
*Gemeindelexikon für die Provinz Pommern. Berlin 1908.
 +
*Kalicki Jerzy. Cmentarz w Świdwinie a proces asymilacji społeczności żydowskiej na Pomorzu Zachodnim. W: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku. Red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński. Warszawa 2007, s.394-404.
 +
*Karta ewidencyjna cmentarza. Koszalin 1988. Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie. Delegatura w Koszalinie.
 +
*Opęchowski Mirosław. Cmentarze żydowskie na Pomorzu Zachodnim. Stan zachowania, problemy konserwatorskie. W: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku. Red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński. Warszawa 2007, s. 377-395.
 +
*Salinger Gerhard. Zur Erinnerung und zum Gedenken. Die einstigen jüdischen Gemeinden Pommerns. T. 3 i 4. New York 2006.
 +
 
 +
==Linki zewnętrzne==
  
−
Karta ewidencyjna cmentarza, Koszalin 1988, w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie, delegatura w Koszalinie
+
*[http://www.sztetl.org.pl/pl/article/swidwin/12,cmentarze/1564,cmentarz-zydowski-przy-ul-dobra-rycerskie-ul-drawska-/ Wirtualny Sztetl]
  
−
Czajkowski Zbigniew, Żydzi w dziejach Świdwina, [w:] Nekropolie, Kirkuty. Cmentarze. Materiały konferencyjne, Szczecin 2002
+
{{Autor|[[Użytkownik:A. Bartczak|Anna Bartczak]]}}
−
Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Pommern und ihre Bevölkerung, Berlin 1874
+
[[Kategoria:Pomeranica - Zabytki]]
−
Gemeindelexikon für die Provinz Pommern, Berlin 1908
+
[[Kategoria:Pomeranica]]
−
Kalicki Jerzy, Cmentarz w Świdwinie a proces asymilacji społeczności żydowskiej na Pomorzu Zachodnim, [w:] Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku, red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński, Warszawa 2007, s.394-404
+
[[Kategoria:Świdwin]]
−
Opęchowski Mirosław, Cmentarze żydowskie na Pomorzu Zachodnim. Stan zachowania, problemy konserwatorskie, [w:] Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku, red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński, Warszawa 2007, s. 377-395
+
[[Kategoria:Pomeranica - Cmentarze]]
−
Salinger Gerhard, Zur Erinnerung und zum Gedenken. Die einstigen jüdischen Gemeinden Pommerns, t. III i IV, New York 2006
+
[[Kategoria:Pomeranica - do sprawdzenia]]
−
Linki zewnętrzne
 
−
http://www.sztetl.org.pl/pl/article/swidwin/12,cmentarze/1564,cmentarz-zydowski-przy-ul-dobra-rycerskie-ul-drawska-/
 

Wersja z 14:07, 2 lip 2013

Cmentarz żydowski w Świdwinie

Cmentarz w Świdwinie został założony prawdopodobnie w 2 połowie XVIII wieku, gdyż w 1787 roku w księgach miejskich notowany jest grabarz żydowski, choć w tym czasie w mieście mieszkało tylko kilka rodzin wyznania mojżeszowego. Nekropolię utworzono kilka kilometrów na południowy zachód od miasta, przy Polchleper Weg (obecnie ulica Dobra Rycerskie) u stóp wzgórza zwanego Judenberg (Żydowska Góra). Zajmował obszar około 0,5 ha i miał kształt zbliżony do kwadratu. Był stosunkowo duży w porównaniu z większością kirkutów na Pomorzu Zachodnim, ale też gmina żydowska w Świdwinie należał do najliczniejszych. W 1871 roku mieszkało w Świdwinie 315 wyznawców judaizmu, w 1905 roku było ich 217, dwadzieścia lat później 166. W 1940 roku nie notowano w mieście obecności już ani jednego Żyda. Jak praktycznie wszystkie kirkuty, także ten świdwiński został zniszczony podczas Nocy Kryształowej (9/10 listopada 1938). Także w zakończeniu II wojny światowej był dewastowany. Jeszcze w XXI wieku zdarzały się przypadki wandalizmu i niszczenia macew. W 2001 roku członkowie świdwińskiej parafii kościoła zielonoświątkowców podjęli akcję porządkowania kirkutu, na którym zachowało się nadal kilkadziesiąt nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1857 roku oraz mauzoleum rodziny Engelów z 1913 roku. Macewy wykonane z piaskowca, granitu, ale także sztucznego kamienia i cementu noszą inskrypcje w języku hebrajskim i niemieckim. Najpóźniejszy z nich pochodzi 1938 roku.

W 1989 roku cmentarz został wpisany do rejestru zabytków.

W 2009 roku kirkut w Świdwinie w wyniku postępowania regulacyjnego przeszedł na własność Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Bibliografia

  • Czajkowski Zbigniew. Żydzi w dziejach Świdwina. W: Nekropolie, Kirkuty. Cmentarze. Materiały konferencyjne. Szczecin 2002
  • Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Pommern und ihre Bevölkerung. Berlin 1874.
  • Gemeindelexikon für die Provinz Pommern. Berlin 1908.
  • Kalicki Jerzy. Cmentarz w Świdwinie a proces asymilacji społeczności żydowskiej na Pomorzu Zachodnim. W: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku. Red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński. Warszawa 2007, s.394-404.
  • Karta ewidencyjna cmentarza. Koszalin 1988. Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie. Delegatura w Koszalinie.
  • Opęchowski Mirosław. Cmentarze żydowskie na Pomorzu Zachodnim. Stan zachowania, problemy konserwatorskie. W: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku. Red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński. Warszawa 2007, s. 377-395.
  • Salinger Gerhard. Zur Erinnerung und zum Gedenken. Die einstigen jüdischen Gemeinden Pommerns. T. 3 i 4. New York 2006.

Linki zewnętrzne



IES64.png
Autor opracowania: Anna Bartczak


Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Cmentarz_żydowski_(Świdwin)&oldid=115028”