Cmentarz żydowski (Chojna)

Cmentarz żydowski w Chojnie

Cmentarz w Chojnie został założony około 1850 roku. Zlokalizowano go na obrzeżach miasta, przy obecnej ulicy Wojska Polskiego. Obejmował obszar 0,3 ha, otoczony był kamiennym murem. Żydzi w Chojnie mieszkali od średniowiecza, ale większa grupa wyznawców religii mojżeszowej osiadła tam dopiero w końcu XVII wieku. Część z nich opuściła miasto po ogłoszeniu edyktu emancypacyjnego przez króla Fryderyka Wilhelma III w 1812 roku zezwalającego ludności żydowskiej na swobodne przemieszczanie się w granicach państwa pruskiego, jednak w 2.połowie XIX wieku nadal mieszkało w Chojnie ponad 150 wyznawców religii mojżeszowej. Dla nich właśnie utworzono cmentarz i wybudowano synagogę przy Judenstrasse (obecnie ulica Szkolna). Jednak liczba chojeńskich Żydów stale malała, pod koniec wieku spadła do około 120 osób, by w 1933 roku jedynie nieznacznie przekraczać 30. W czasie Nocy Kryształowej (9/10 listopada 1938) kirkut został zdewastowany, jednak nadal dokonywano tam pochówków - ostatni miał miejsce w 1944 roku. W latach 1958-60 teren cmentarza został uporządkowany. W latach późniejszych, choć sporadycznie porządkowany, ulegał dalszej dewastacji, a liczba zachowanych nagrobków zmniejszała się, aż do likwidacji cmentarza w 1980 roku. Obecnie zachowanych jest jedynie około 10 macew z granitu, piaskowca i wapienia z inskrypcjami w języku hebrajskim i niemieckim oraz część muru cmentarnego.

Bibliografia

• Karta ewidencyjna cmentarza. Szczecin 1999. Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie.
• Baranowski, Jerzy. Cmentarze żydowskie w województwie szczecińskim. Warszawa 1963.
• Kościelna, Alicja. Z dziejów Żydów w Königsbergu. „Gazeta Chojeńska”. 2012 nr 10 (922).
• Opęchowski, Mirosław. Cmentarze żydowskie na Pomorzu Zachodnim. Stan zachowania, problemy konserwatorskie. W: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku. Red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński. Warszawa 2007, s. 377-395.

Linki zewnętrzne

• Wirtualny Sztetl