Cmentarz żydowski (Drawsko Pomorskie): Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| − | '''Cmentarz żydowski w [[Drawsko Pomorskie|Drawsku]]''' został założony najprawdopodobniej przed [[1740]] rokiem, gdyż wśród wyznawców judaizmu mieszkających w mieście w tym okresie był grabarz. Kirkut utworzono na niewielkim wzniesieniu na wschód od miasta, przy ''Wiesenweg'' (obecnie ulica Łąkowa). Zajmował powierzchnię 0,16 ha i otoczony był kamiennym murem. Żydzi w mieście stanowili stosunkowo niedużą grupę, np. na początku lat 70. [[XIX wiek]]u było ich w Drawsku niespełna 180, na prawie 5,5 tys. obywateli miasta. Na początku [[XX wiek]]u liczba wiernych wyznania mojżeszowego zmalała do niewiele ponad 100 osób i ta tendencja utrzymywała się w następnych dziesięcioleciach . | + | '''Cmentarz żydowski w [[Drawsko Pomorskie|Drawsku]]''' został założony najprawdopodobniej przed [[1740]] rokiem, gdyż wśród wyznawców judaizmu mieszkających w mieście w tym okresie był grabarz. Kirkut utworzono na niewielkim wzniesieniu na wschód od miasta, przy ''Wiesenweg'' (obecnie ulica Łąkowa). Zajmował powierzchnię 0,16 ha i otoczony był kamiennym murem. Żydzi w mieście stanowili stosunkowo niedużą grupę, np. na początku lat 70. [[XIX wiek]]u było ich w Drawsku niespełna 180, na prawie 5,5 tys. obywateli miasta. Na początku [[XX wiek]]u liczba wiernych wyznania mojżeszowego zmalała do niewiele ponad 100 osób i ta tendencja utrzymywała się w następnych dziesięcioleciach. |
| + | [[Plik:Drawsko Pomorskie, kirkut.JPG|200px|right|thumb|Kirkut w Drawsku, 2013]] | ||
Cmentarz został zdewastowany po raz pierwszy już w [[1905]] roku, ale nadal dokonywano na nim pochówków. Ostatni odbył się w [[1935]] roku, gdy pogrzebano na nim przewodniczącego drawskiej gminy wyznaniowej Georga Manasse. Podczas Nocy Kryształowej ([[9 listopada|9]]/[[10 listopada]] [[1938]]) ponownie zdewastowano kirkut, spalono też drawieńską synagogę. W czasie II wojny światowej nagrobki z cmentarza zostały użyte do wyłożenia chodnika przy ''Wiesenweg'', układając je tak, by przechodnie deptali po napisach na macewach. | Cmentarz został zdewastowany po raz pierwszy już w [[1905]] roku, ale nadal dokonywano na nim pochówków. Ostatni odbył się w [[1935]] roku, gdy pogrzebano na nim przewodniczącego drawskiej gminy wyznaniowej Georga Manasse. Podczas Nocy Kryształowej ([[9 listopada|9]]/[[10 listopada]] [[1938]]) ponownie zdewastowano kirkut, spalono też drawieńską synagogę. W czasie II wojny światowej nagrobki z cmentarza zostały użyte do wyłożenia chodnika przy ''Wiesenweg'', układając je tak, by przechodnie deptali po napisach na macewach. | ||
Po wojnie mur cmentarny został rozebrany, a teren cmentarza służył za wysypisko śmieci. W latach 90. XX wieku teren kirkutu został uporządkowany, ogrodzony i oznakowany. Dwie ocalałe macewy z piaskowca z [[1885]] roku i fragmenty kilku innych (z lat 70. i 80. [[XIX wiek]]u) z inskrypcjami w języku hebrajskim i niemieckim ustawiono ponownie na cmentarzu. W [[1992]] roku kirkut drawski został wpisany do rejestru zabytków. | Po wojnie mur cmentarny został rozebrany, a teren cmentarza służył za wysypisko śmieci. W latach 90. XX wieku teren kirkutu został uporządkowany, ogrodzony i oznakowany. Dwie ocalałe macewy z piaskowca z [[1885]] roku i fragmenty kilku innych (z lat 70. i 80. [[XIX wiek]]u) z inskrypcjami w języku hebrajskim i niemieckim ustawiono ponownie na cmentarzu. W [[1992]] roku kirkut drawski został wpisany do rejestru zabytków. | ||
Wersja z 02:23, 16 lis 2013
Cmentarz żydowski w Drawsku został założony najprawdopodobniej przed 1740 rokiem, gdyż wśród wyznawców judaizmu mieszkających w mieście w tym okresie był grabarz. Kirkut utworzono na niewielkim wzniesieniu na wschód od miasta, przy Wiesenweg (obecnie ulica Łąkowa). Zajmował powierzchnię 0,16 ha i otoczony był kamiennym murem. Żydzi w mieście stanowili stosunkowo niedużą grupę, np. na początku lat 70. XIX wieku było ich w Drawsku niespełna 180, na prawie 5,5 tys. obywateli miasta. Na początku XX wieku liczba wiernych wyznania mojżeszowego zmalała do niewiele ponad 100 osób i ta tendencja utrzymywała się w następnych dziesięcioleciach.
Cmentarz został zdewastowany po raz pierwszy już w 1905 roku, ale nadal dokonywano na nim pochówków. Ostatni odbył się w 1935 roku, gdy pogrzebano na nim przewodniczącego drawskiej gminy wyznaniowej Georga Manasse. Podczas Nocy Kryształowej (9/10 listopada 1938) ponownie zdewastowano kirkut, spalono też drawieńską synagogę. W czasie II wojny światowej nagrobki z cmentarza zostały użyte do wyłożenia chodnika przy Wiesenweg, układając je tak, by przechodnie deptali po napisach na macewach. Po wojnie mur cmentarny został rozebrany, a teren cmentarza służył za wysypisko śmieci. W latach 90. XX wieku teren kirkutu został uporządkowany, ogrodzony i oznakowany. Dwie ocalałe macewy z piaskowca z 1885 roku i fragmenty kilku innych (z lat 70. i 80. XIX wieku) z inskrypcjami w języku hebrajskim i niemieckim ustawiono ponownie na cmentarzu. W 1992 roku kirkut drawski został wpisany do rejestru zabytków.
Bibliografia
- Barran Fritz. Städte-Atlas Pommern. Leer 1989.
- Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Pommern und ihre Bevölkerung. Berlin 1874.
- Gemeindelexikon für die Provinz Pommern. Berlin 1908.
- Karta ewidencyjna cmentarza. Szczecin 1990. Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie.
- Opęchowski Mirosław. Cmentarze żydowskie na Pomorzu Zachodnim. Stan zachowania, problemy konserwatorskie. W: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku. Red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński. Warszawa 2007, s. 377-395.
- Szudra Dariusz. Obraz demograficzny ludności żydowskiej na Pomorzu Zachodnim w latach 1871-1939. W: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku. Red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński. Warszawa 2007, s. 315-344.
Linki zewnętrzne
