Dwór (Stoki)

Dwór w Stokach
Lokalizacja	74-500 Stoki
Projektant	nieznany
Data budowy	poł. XIX w.

Dwór w Stokach (niem. Rehdorf, gmina Chojna)

Wieś

Pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1270 roku z katastru margrabiego Ludwika Starszego. W 1337 roku wieś liczyła 60 łanów należących do gospodarstw chłopskich, z których 27 było lennem wasali margrabiego brandenburskiego. Według dokumentów z 1536, 1608 i 1724 roku miejscowość należała do rodu von Sydowów. W 1785 roku majątek kupił von Rheinbaben. Od początku XIX wieku do początku XX następowały częste zmiany właścicieli majątku: w 1801 roku był nim von Schutz, w 1818 roku major Gustaw von Gagern, w latach 1840–1841 kapitan Ang. von Brauchitsch. Następnymi właścicielami byli: w 1843 roku Hofrath Calmener ze Schwedt, w latach 1850–1861 rodzina von Piperów, a w 1892 roku Robert von Dobenecke. Od początku XX wieku majątek w Stokach należał do rodziny von Crummów-Douglasów. W 1929 roku ostatnim właścicielem był Ferdinand von Crumme-Douglas. W tym czasie do majątku należały 1 083 ha ziemi, a do wsi chłopskiej 156 ha. W 1937 roku w miejscowości mieszkało 311 osób.

Dwór

We wsi znajduje się parterowy dwór o powierzchni 1 030 m², zbudowany w połowie XIX wieku przez rodzinę von Piperów, a następnie rozbudowany przez rodzinę von Dobenecków (herb tego rodu umieszczony jest nad wejściem). Jest to dobrze zachowany obiekt z dziewięcioosiową fasadą, ozdobiony toskańskimi pilastrami, kryty wysokim mansardowym dachem. W sąsiedztwie znajdują się częściowo zachowane zabudowania folwarczne oraz park dworski z przełomu XVIII i XIX wieku o powierzchni 7 ha z bogatym starodrzewem złożonym m.in. z półkolistej alei kasztanowców oraz lip i buków. W parku znajdują się wieża widokowa (o wysokości 25 m) i cmentarz rodowy.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Bibliografia

Karty ewidencyjne zabytków architektury i budownictwa - Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie

Autor opracowania: Maciej Burdzy