Tekst źródłowy strony Gmina Świeszyno

{{Gmina infobox
 |gmina_nazwa         = Gmina Świeszyno
 |gmina_grafika       = 
 |opis_zdjecia        = 
 |nazwa_dawna         = 
 |nazwa_niemiecka     = 
 |powiat              = [[Powiat koszaliński|koszaliński]]
 |gmina_rodzaj        = wiejska
 |solectwa_liczba     = 10<ref> [http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_zachodniopomorskie/portrety_gmin/powiat_koszalinski/gmina_wiejska_swieszyno.pdf Świeszyno - gmina wiejska. W: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2012]. [online]. [Przeglądany 19 października 2013].</ref>
 |miejscowosci_liczba = 30<ref> Tamże</ref>
 |mapa_link           =
 |www                 = http://www.swieszyno.pl/
}} 
'''Gmina Świeszyno''' – gmina wiejska w północno-zachodniej Polsce, położona w [[Województwo zachodniopomorskie|woj. zachodniopomorskim]], w [[Powiat koszaliński|powiecie koszalińskim]]. Siedzibą gminy jest wieś [[Świeszyno]].
== Geografia ==
Gmina Świeszyno wg regionów fizjograficznych J. Kondrackiego, położona jest na Równinie Białogardzkiej (313,52), południowa mniejsza część leży na obszarze [[Pojezierze Drawskie|Pojezierza Drawskiego]]. 

=== Położenie ===
Gmina Świeszyno położona jest w [[Powiat Koszaliński|powiecie Koszalińskim]] na południe od [[Koszalin|Koszalina]]. Graniczy również z gminami [[Gmina Manowo|Manowo]], [[Gmina Biesiekierz|Biesiekierz]], [[Gmina Tychowo|Tychowo]] i
[[Gmina Białogard|Białogard]]. Gmina zajmuje powierzchnię 132,59 km<sup>2</sup>, jest jedną z mniejszych gmin [[Województwo Zachodniopomorskie|województwa zachodniopomorskiego]]<ref>[http://ug.swieszyno.ibip.pl/public/?id=92370 Strategia rozwoju gminy Świeszyno] W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Świeszyno [online].[Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.
=== Klimat ===
Zalicza się do typu klimatów bałtyckich, kształtują go masy powietrza napływające znad Atlantyku. Średnia temperatura roczna na obszarze gminy Świeszyno wynosi 7,0 – 7,7°C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (18°C), najchłodniejszym styczeń i luty, kiedy to występują temperatury ujemne. Średnio w roku 18 dni zaliczanych jest do tzw. dni gorących.
Roczna suma opadów waha się w granicach 650 – 800mm. Na terenie gminy przeważają wiatry południowo-zachodnie. Wiosenne wiatry północne i północno-wschodnie niosą ze sobą pogodę dość suchą, natomiast letnie: zachodnie i północno-zachodnie, wilgotne i deszczowe masy powietrza polarno-morskiego<ref>[http://www.swieszyno.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=38&Itemid=42&lang=pl Klimat]. W: Gmina Świeszyno [online]. [Przeglądany 15 czerwca 2013]</ref>.

=== Obiekty fizjograficzne ===
Ukształtowanie terenu gminy jest płaskie z niewielkimi wzniesieniami. Obszar poprzecinany jest przez doliny rzek: [[Czarna (dopływ Radwi|Czarna]] i [[Radew]] i ich dopływy, które są pozostałościami czwartorzędowymi. Ze względu na małe spadki terenu i wiele zagłębień bezodpływowych wykształciło się tutaj dużo bagien, łąk i torfowisk. Najwyższy punkt na terenie gminy to [[Czapla Góra]] o wysokości 114,4 m n.p.m.<ref>Tamże, s. 35</ref>.

=== Przyroda ===
Na terenie gminy Świeszyno znajduje się system korytarzy ekologicznych, będący pod ochroną konserwatorską Wojewódzkiego Konserwatora przyrody:
* dolina rzeki [[Radew]] wraz z niezbędną otuliną stanowiącą korytarz ekologiczny systemu krajowego „ESOCH” z bezwzględnym zakazem regulacji i melioracji, z zakazem rozbudowy i realizacji nowych obiektów kulturowych;
* obszar chronionego krajobrazu zbiornika wodnego Hajka na odległość do 500 m od brzegu jeziora;
* dolina rzeki [[Czarna (dopływ Radwi)|Czarnej]] wraz z korytarzem ekologicznym o szerokości min. 100 m od brzegu rzeki;
* [[Czarne Jezioro (powiat koszaliński)|Czarne Jezioro]] – śródleśne wraz z rozlewiskami, terenami bagiennymi i zbiornikami zalewowymi jako teren ważny ornitologicznie i botanicznie;
* ciągi ekologiczne wszelkich cieków wodnych i dopływów rzeki Czarnej i Radew, w tym rzeki [[Chotla]] o szerokości 25-50 m od brzegu;
* pradoliny i tereny użytków zielonych nie nadające się do zabudowy, tworzące 
wspólnie z dolinami rzek ciągłą siatkę korytarzy ekologicznych<ref>[http://ug.swieszyno.ibip.pl/public/get_file_contents.php?id=118443 Program ochrony środowiska dla gminy Świeszyno]. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Świeszyno [online]. [Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.

==Historia==
Na terenie gminy Świeszyno istnieją zabytki oraz zasoby dziedzictwa kulturowego objęte ochroną przez Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków. Należą do nich: 
* kościół w Konikowie (gotyk XV wiek), 
* parki: Strzekęcin (styl angielski), Bardzlino (XVIII/XIX wiek), Giezkowo pocz. XIX wieku), Niedalino (XIX wiek), Zegrze Pomorskie ( XVIII wiek), Dunowo (XVIII/XIX wiek), w tym dwa krajobrazowe Mierzym ( XIX wiek, Sieranie (I poł. XIX wieku).
* pałace: Dunowo (neoklasyczny z poł. XIX wieku), Strzekęcin (dwa pałace „Biały” i „ Bursztynowy” – eklektyzm)
* areologiczne pozostałości: grodziska w Bardzlinie (nizinne pierścieniowe), Konikowie, (obiekt wielokulturowy), Zegrze Pomorskie (nizinne stożkowate)<ref>[http://ug.swieszyno.ibip.pl/public/?id=92370 Strategia rozwoju gminy Świeszyno] W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Świeszyno [online].[Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.

== Gospodarka i infrastruktura ==
Użytki rolne zajmują 7 170 ha, co stanowi ok. 53% obszaru gminy, na którym funkcjonuje 657 gospodarstw rolnych. Część gruntów rolnych, położona blisko miasta, przeznaczana jest sukcesywnie pod budownictwo indywidualne. W środkowej i południowej części gminy usytuowane są gospodarstwa wielkoobszarowe, zajmujące się produkcją roślinną i zwierzęcą. Do nich należą:
* Pomorsko-Mazowiecka Hodowla Ziemniaka w Strzekęcinie
* "Poldanor" - spółka z kapitałem polsko-duńskim w Zegrzu Pomorskim.

Najważniejsze podmioty gospodarcze działające w sferze produkcyjnej i usługowej to:
* "Wako" producent elementów do budowy drewnianych domów
* "Hako" (produkcja urządzeń czyszczących)
* "Chemad" (wytwarzanie opakować z tworzyw sztucznych).

Ich uzupełnieniem jest około 80 małych film, reprezentowanych m.in. przez przemysł drzewny, i około 200 działających w sferze usług (transport, rzemiosło i inne)<ref> [http://www.swieszyno.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=14&Itemid=28&lang=pl Gospodarka]. W: Gmina Świeszyno [online]. [Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.

Przez gminę prowadzi [[Droga wojewódzka nr 167|droga wojewódzka nr 167]] z [[Koszalin]]a przez Świeszyno, [[Strzekęcino]] i [[Niedalino]] z [[Tychowo|Tychowem]] oraz [[droga wojewódzka nr 168|nr 168]] z Niedalina do [[Wyszewo|Wyszewa]] (17 km, [[W:droga krajowa nr 11|nr 11]]). W gminie czynne są 2 stacje kolejowe: [[Dunowo]] i [[Niekłonice]].
Na terenie gminy funkcjonuje [[lądowisko Koszalin-Zegrze Pomorskie]], niegdyś jako [[lotnisko Koszalin-Zegrze Pomorskie]].

== Samorząd ==
Wszyscy mieszkańcy Gminy Świeszyno tworzą wspólnotę samorządową, która działa przez swoje organy, tj. Radę Gminy i Wójta Gminy oraz organy pomocnicze - dziesięć sołectw. Do podstawowych zadań gminy należą: zagospodarowanie przestrzenne,
gospodarka nieruchomościami,
ochrona środowiska i przyrody,
gospodarka wodna,
gminne drogi, ulice, mosty, place, organizacja ruchu drogowego,
zaopatrzenie w wodę, usuwanie i oczyszczanie ścieków, usuwanie nieczystości stałych,
utrzymanie czystości i porządku w mieście,
zaopatrzenie w energię elektryczną, cieplną oraz gaz,
ochrona zdrowia,
pomoc społeczna,
budownictwo mieszkaniowe,
edukacja publiczna (przedszkola, szkoły, gimnazjum),
działalność kulturalna,
sport i turystyka,
targowiska,
zieleń i zadrzewianie,
cmentarze komunalne,
porządek publiczny i bezpieczeństwo przeciwpożarowe,
utrzymanie obiektów użyteczności publicznej,
polityka prorodzinna w tym zapewnienie kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej,
promocja gminy,
współpraca z organami pozarządowymi,
współpraca ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
Rada Gminy powołuje następujące komisje: Komisję Rewizyjną, budżetową, rozwoju i infrastruktury oraz oświaty i spraw obywatelskich<ref>[http://ug.swieszyno.ibip.pl/public/?id=155908 Organizacja działania samorządu]. W: Gmina Świeszyno [online]. [Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.

== Kultura ==
W [[2013]] roku samorząd Gminy Świeszyno podjął decyzję o połączeniu instytucji kultury działających w gminie: Gminnego Ośrodka Kultury w Świeszynie i [[Biblioteka Publiczna Gminy Świeszyno|Biblioteki Publicznej Gminy Świeszyno]] w [[Gminny Ośrodek Kultury Multimedialne Centrum Kultury e-EUREKA|Gminny Ośrodek Kultury "Multimedialne Centrum Kultury e-EUREKA"]] w Świeszynie. Połączenie dwóch form kultury: ośrodka kultury i biblioteki umożliwi poszerzenie oferty kulturalnej skierowanej do mieszkańców gminy, ułatwi również obsługę finansowo-kadrową obiektu. Przy czym zadania biblioteki będą zapewnione na dotychczasowym poziomie, nie zostanie zmieniony sposób dogodnego dostępu do materiałów bibliotecznych i informacji, pozostanie filia biblioteki w Niedalinie. Gromadzenie i opracowywanie materiałów bibliotecznych służących rozwijaniu czytelnictwa, zaspokajanie potrzeb informacyjnych, edukacyjnych, samokształceniowych, udostępnianie zbiorów na miejscu, wypożyczanie na zewnątrz, pośredniczenie w wymianie międzybibliotecznej, prowadzenie działalności informacyjnej będzie utrzymane i zapewnione na wysokim poziomie, przy profesjonalnej obsłudze finansowo-kadrowej i organizacyjnej. Jednocześnie organizowanie różnorodnych form edukacji kulturalnej, informatycznej, wychowanie przez sztukę, gromadzenie, dokumentowanie ochrona dóbr kultur tworzenie warunków dla rozwoju ruchu turystycznego, folkloru, rozbudzanie zainteresowań, promowanie zespołów, organizowanie imprez jako formy działalności ośrodka kultury będzie dalej rozwijane<ref>[http://ug.swieszyno.ibip.pl/public/popup.php?id_menu_item=164581 Informacja o zamiarze połączenia  Biblioteki Publicznej Gminy Świeszyno z Gminnym Ośrodkiem Kultury „Multimedialne Centrum Kultury e-EUREKA” w Świeszynie]. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Gminy Świeszyno [online]. [Przeglądany 15 czerwca].</ref>.

== Oświata ==
Na terenie gminy funkcjonuje jedno przedszkole gminne z siedzibą w Świeszynie, przy szkołach podstawowych istnieją oddziały
przedszkolne, żłobka brak. Szkoły podstawowe mają siedziby w Konikowie, Zegrzu Pomorskim, Dunowie i Niedalinie, gimnazjum zlokalizowane zostało w Świeszynie. Kształcenie młodzieży na poziomie średnim i wyższym związane jest z ośrodkami w Koszalinie<ref>[http://ug.swieszyno.ibip.pl/public/?id=92370 Strategia rozwoju gminy Świeszyno] W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Świeszyno [online].[Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.

== Kościoły i związki wyznaniowe ==
* [[Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska]]
**[[Dekanat Bobolice]]
***Parafia w Świeszynie obejmuje:
* [[Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (Świeszyno)|kościół parafialny p.w. Narodzenia NMP]] w Świeszynie,
* [[Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (Konikowo)|kościół filialny  Najświętszego Serca Pana Jezusa]] w Konikowie,
* [[Kościół Matki Bożej Królowej Korony Polskiej (Jarzyce)|kościół filialny Matki Bożej Królowej Korony Polskiej]] w Jarzycach 
* punkt odprawiania Mszy w Strzekecinie<ref>[http://www.koszalin.opoka.org.pl/new/p.php?m=6&p=37 Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska] [online]. [Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.

== Sport ==
Kluby sportowe na terenie gminy Świeszyno:
* LKS "NEMETON" w Strzekęcinie,
* GLKS "WICHER" w Mierzymiu,
* "HAJKA" w Zegrzu Pomorskim.
Bazę sportową na terenie gminy, poza salami gimnastycznymi, stanowią boiska szkolne i wiejskie zlokalizowane w: Zegrzu Pomorskim,
Niedalinie,
Niekłonicach,
Strzekęcinie,
Dunowie,
Świeszynie,
Konikowie,
Mierzymiu,
Giezkowie,
Kurozwęczu.
W [[2010]] roku oddana została do użytku hala sportowa w Konikowie<ref>[http://www.swieszyno.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=716&Itemid=107&lang=pl Sport]. W: Gmina Świeszyno [online]. [Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.

== Turystyka ==
Warunki przyrodnicze gminy Świeszyno sprawiają, że charakteryzuje się wysoką jakością produktów turystycznych. Obfitość lasów,  cieków wodnych, przede wszystkim rzeka [[Radew]], będąca siedliskiem ryb łososiowatych, obszary chronionego krajobrazu, ważne ornitologicznie i botanicznie, predysponują gminę do rozwoju agroturystyki oraz turystyki kwalifikowanej. Do miejscowości, które wykazują tendencje rozwoju w sektorze turystyki należą: [[Niedalino]], [[Strzekęcin]], [[Mierzym]], [[Dunowo]], [[Zegrze Pomorskie]], [[Włoki]].

Do tej pory na terenie gminy Świeszyno wyznaczono następujące szlaki turystyczne:
* rowerowe: - Szlak Pałaców i Trasa Słoneczna - kolor niebieski - 66,6 km: Rosnowo (7,0 gm. Manowo) - Niedalino ( 17,5) - Strzekęcino (23,1) - Golica (26,4) - Most na Radwi (29,7).
* kajakowy: - Szlak Radwi: kanał Rosnowski (gm. Manowo - Jezioro Hajka - Niedalino - Białogórzyno.
* ścieżka rowerowa - 1600 m łącząca Trasę Pałacową ze szlakiem do gminy Manowo<ref>[http://www.swieszyno.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=15&Itemid=29&lang=pl Turystyka]. W: Gmina Świeszyno [online]. [Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.
==Zabytki==
W gminie Świeszyno znajduje się wiele cennych obiektów zabytkowych. Najważniejsze z nich to: park i ślady ognisk średniowiecznych oraz pozostałości grodu warownego w miejscowości [[Bardzlino]].
Osada kultury pomorskiej z cmentarzyskiem ciałopalnym z późnego okresu lateńskiego i [[XV wiek|XV-wieczny]] kościół gotycki w miejscowości [[Konikowo (województwo zachodniopomorskie)|Konikowo]]. Parki w stylu angielskim w miejscowościach [[Mierzym]] i [[Sieranie]]. W miejscowości [[Jarzyce]] znajduje się także najstarszy kościół na terenie gminy, powstał na przełomie XIII i XIV wieku. Ślady ognisk późnośredniowiecznych oraz park w stylu angielskim w [[Zegrze Pomorskie|Zegrzu Pomorskim]]. Oprócz tego we wsi Niedalino znajdują się zabytkowe obiekty: młyn wodny i elektrownia wodna o zbiorniku zaporowym. Przez teren gminy przebiegają trasy ścieżek rowerowych. W miejscowości [[Strzekęcino]] znajduje się zabytkowy zespół pałacowy – pałace Biały i Bursztynowy, stanowiące jednocześnie bazę hotelową na terenie gminy<ref>[http://ug.swieszyno.ibip.pl/public/?id=92370 Strategia rozwoju gminy Świeszyno] W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Świeszyno [online].[Przeglądany 15 czerwca 2013].</ref>.

== Demografia ==
W 1999 gminę Świeszyno zamieszkiwało 5081 osób. Struktura płci i wieku przedstawiała się następująco: stosunek mężczyzn do kobiet w wieku przedprodukcyjnym wynosi -852/868, w wieku produkcyjnym 1478/1344 oraz w wieku poprodukcyjnym 561/373<ref>Źródło: Urząd Gminy w Świeszynie</ref>.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego liczba mieszkańców gminy na dzień 31 grudnia 2011 wynosiła 6518 osób, w tym 3292 kobiet. W wieku przedprodukcyjnym było 1415, produkcyjnym 4356, a poprodukcyjnym 747 osób<ref> [http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_zachodniopomorskie/portrety_gmin/powiat_koszalinski/gmina_wiejska_swieszyno.pdf Świeszyno - gmina wiejska]. W: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2012 [online]. [Przeglądany 19 października 2013].</ref>.

==System ochrony zdrowia==
Ochronę zdrowia zapewniają mieszkańcom gminy:
* Samodzielny Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Alla Anita Awstric
Przychodnia, ośrodek zdrowia
* Ośrodek Zdrowia w Zegrzu Pomorskim<ref>[http://www.powiat.koszalin.pl/pl/powiat/zdrowie/osrodki-zdrowia Ośrodki zdrowia]. W: Powiat Koszaliński [online]. [Przeglądane 15 czerwca 2013].</ref>.

==Herb==
[[Plik:Swieszyno.jpg|200px|right|thumb|Symbol graficzny Gminy Świeszyno]]
Symbolem graficznym gminy jest prostokąt przedstawiający na białym tle choinkę koloru zielonego z wpisanym w nią żółtym kłosem. W głębi widnieje niebieska rzeka z białą rybką. W dalszej części napis "Gmina Świeszyno"<ref>Uchwała nr XVIII/96/96 Rady Gminy w Świeszynie z dnia 29 marca 1996 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy, & 6, p. 1.</ref>.

== Miejscowości i sołectwa ==
; Wsie: [[Dunowo]], [[Giezkowo]], [[Golica]], [[Konikowo]], [[Kurozwęcz]], [[Mierzym]], [[Niedalino]], [[Niekłonice]], [[Strzekęcino]], [[Świeszyno]] (wieś gminna) i [[Zegrze Pomorskie]]

; Osady: [[Bagno]], [[Bardzlino]], [[Biała Kępa]], [[Brzeźniki]], [[Chałupy]], [[Chłopska Kępa]], [[Czacz]], [[Czaple]], [[Czersk Koszaliński]], [[Jarzyce]], [[Kępa Świeszyńska]], [[Kłokęcin]], [[Krokowo]], [[Olszak]], [[Sieranie]], [[Węgorki]], [[Wiązogóra]], [[Włoki]], [[Zegrzyn]].
Gmina Świeszyno utworzyła 10 [[jednostka pomocnicza gminy|jednostek pomocniczych]], będących [[sołectwo|sołectwami]].

Sołectwa: [[Dunowo]], [[Giezkowo]], [[Konikowo]], [[Kurozwęcz]], [[Mierzym]], [[Niedalino]], [[Niekłonice]], [[Strzekęcino]], [[Świeszyno]] (wieś gminna) i [[Zegrze Pomorskie]].

{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* Nowicki, Wacław. Koszalin i okolice. Gdynia : "Region", 2005, s. 156. ISBN 83-89178-73-7
* Uchwała nr XVIII/96/96 Rady Gminy w Świeszynie z dnia 29 marca 1996 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Świeszyno. 
* Statut Sołectwa Świeszyno. Uchwała Nr VIII/37/07 Rady Gminy w Świeszynie z dnia 31 maja 2007 r. "Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego" 2007, nr 83, poz. 1363.

== Linki zewnętrzne ==
* [http://ug.swieszyno.ibip.pl/public/ Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Gminy Świeszyno] 
* [http://www.koszalin.opoka.org.pl/new/p.php?m=6&p=37 Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska]
* [http://www.koszalinski.eu/ Powiat koszaliński]
* [http://www.swieszyno.pl/ Gmina Świeszyno ]
* [http://zhpswieszyno.pl.tl/Strona-g%26%23322%3B%F3wna.h Środowiskowy Szczep Drużyn Harcerskich i Gromad Zuchowych]
* [http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_zachodniopomorskie/portrety_gmin/powiat_koszalinski/gmina_wiejska_swieszyno.pdf Świeszyno - gmina wiejska]


{{AutorP|[[Użytkowniczka:Johana|Joanna Przybyło]]}}
{{Gmina Świeszyno}}
{{Powiat koszaliński}}
[[Kategoria:Pomeranica]]
[[Kategoria:Pomeranica FB]]
[[Kategoria:Pomeranica - brak grafiki]]
[[Kategoria:Gmina Świeszyno]]
[[Kategoria:Powiat koszaliński]]
{{DEFAULTSORT:Świeszyno}}