Gmina Moryń

Gmina Moryń
podział administracyjny powiatu gryfińskiego
Powiat	gryfiński
Rodzaj gminy	miejsko-wiejska
Liczba sołectw	9
Liczba miejscowości	17 + 1 (Moryń)
Strona internetowa miejscowości.

Ten artykuł jest w trakcie opracowywania. Prosimy nie edytować strony do czasu zniknięcia tej wiadomości. Nazwa użytkownika, który dodał tę wiadomość, jest wyświetlona na stronie historii.

Gmina Moryń położona jest w południowej części powiatu gryfińskiego. Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa szczecińskiego. Siedzibą gminy jest miasto Moryń.

Historia

Ziemie wchodzące w skład obecnej gminy Moryń we wczesnym średniowieczu zamieszkiwały plemiona słowiańskie. W wyniku ekspansji terytorialnej rodzącego się wówczas państwa polskiego tereny Pomorza Zachodniego (do rzeki Odry) najprawdopodobniej zostały przyłączone do państwa piastowskiego w X wieku. Zależność ta trwała do początku XI wieku. Następnie obszar lawirował między wpływami księstw pomorskich a Polski (co nasiliło się po podbojach Pomorza przez Bolesława Krzywoustego w XII wieku, a następnie rozbiciu dzielnicowemu Polski w 1138 roku). Ziemia moryńska we wczesnym średniowieczu wchodziła w skład tzw. kasztelanii cedyńskiej, czyli okręgu podatkowo-wojskowego. Region w wyniku osłabienia państwa polskiego pozostawał od około połowy XII wieku pod wpływem książąt pomorskich (wyjątek stanowi pierwsza połowa XIII wieku, kiedy przez kilka lat okolica znajdowała się pod zwierzchnictwem książąt wielkopolskich).

Landkreis Königsberg/Neumark

W XIII wieku rejon obecnej gminy został przejęty przez Brandenburczyków, którzy z terenów na wschód od Odry utworzyli tzw. Nową Marchię (obszar obecnej gminy Moryń wchodził w jej obręb). W latach 1402-1454 ziemia moryńska wraz z dużymi obszarami Nowej Marchii przeszła pod panowanie Zakonu Krzyżackiego. W późniejszym okresie rejon związany był z dynastią Hohenzollernów. Zarządzane przez nich państwo, określane w historiografii jako Brandenburgia-Prusy, w 1701 roku otrzymało oficjalną nazwę Królestwa Prus. Po reformach Steina i Hardenberga obszar obecnej gminy Chojna wszedł w skład utworzonego w 1818 roku Landkreis Königsberg/Neumark (powiatu Chojna/Nowa Marchia) należącego do Provinz Brandenburg (prowincji brandenburskiej). W 1871 roku nastąpiło zjednoczenie wszystkich ziem niemieckich i powołanie II Rzeszy Niemieckiej.

Po 1945 roku tereny te zostały w wyniku decyzji mocarstw przyznane Polsce. Obecna gmina Moryń wchodziła początkowo w skład Okręgu Pomorze Zachodnie. 29 maja 1946 roku nastąpiła zmiana nazewnictwa. Okręg Pomorze Zachodni został przemianowany na województwo szczecińskie. W 1954 roku w wyniku nowego podziału administracyjnego zniesiono gminy, a w ich miejsce powołano mniejsze jednostki - gromady. Ten stan rzeczy zmienił się w 1972 roku, kiedy ponownie utworzono gminy, znosząc gromady.

W latach 1975-1998 gmina Moryń funkcjonowała bez "zwierzchności" powiatów (zniesiono je w wyniku kolejnego podziału kraju). Od 1999 przywrócono istnienie powiatów, a podział administracyjny przybrał obecną formę.

Gospodarka i infrastruktura

Podmioty gospodarki narodowej wg rejestru REGON, stan na grudzień 2010:

Sekcja PKD	Liczba podmiotów
Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo	22
Sekcja B - Górnictwo i wydobywanie	1
Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe	18
Sekcja D - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych	0
Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją	1
Sekcja F - Budownictwo	79
Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych	100
Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa	18
Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi	10
Sekcja J - Informacja i komunikacja	0
Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa	10
Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości	9
Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna	14
Sekcja N - Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca	8
Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne	5
Sekcja P - Edukacja	8
Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna	14
Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją	12
Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa	19

Drogi krajowe i wojewódzkie na terenie gminy:

Przez gminę przebiegają: droga krajowa nr 31 oraz droga wojewódzka nr 125:

• droga krajowa nr 31 ---> Szczecin - Gryfino - Widuchowa - Chojna - Witnica - Mieszkowice - granica państwa
• droga wojewódzka nr 125 ---> Bielinek - Cedynia - Moryń - droga krajowa nr 31

Transport kolejowy

Przez gminę przebiega fragment linii kolejowej nr 273 (Szczecin-Wrocław). Pociągi zatrzymują się na dwóch stacjach leżących na terenie gminy (Witnica Chojeńska, Bielin).

Samorząd

Samorząd gminy Moryń:

• Jan Maranda - Burmistrz Morynia
• Jerzy Choroszewicz - Sekretarz Morynia
• Marek Kurjata - Skarbnik Morynia

Radni VI Kadencji Rady Miejskiej w Moryniu:

• Jadwiga Fragstein-Niemsdorff - Przewodniczący Rady Miejskiej w Moryniu
• Józef Piątek - Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Moryniu
• Edyta Bernadzka
• Paweł Bielawski
• Marian Cysewski
• Jerzy Domaradzki
• Sławomir Domaradzki
• Ryszard Laska
• Urszula Dumicz
• Danuta Kotyńska
• Andrzej Lewicki
• Anna Malinowska
• Władysław Serafiński
• Agnieszka Trzop
• Józef Wszołek

Obecny skład samorządu wybrano w wyborach samorządowych VI kadencji z dnia 21 listopada 2010 roku.

Wykaz sołtysów gminy Moryń (kadencja 2011-2015):

• Bielin - Bogumiła Dorawa
• Dolsko - Ryszard Fidut
• Gądno - Katarzyna Kupczyk
• Klępicz - Anna Malinowska
• Mirowo - Marian Cysewski
• Nowe Objezierze - Jan Lach
• Przyjezierze - Danuta Piątkowska
• Stare Objezierze - Teresa Kuzior
• Witnica - Aneta Gasińska

W czasie trwania kadencji dwukrotnie zmienił się sołtys Klępicza. 30 października 2012 roku rezygnację złożył Jarosław Sendel. 23 listopada 2012 roku nowy sołtysem Klępicza została Magdalena Malinowska, która po czterech miesiącach pełnienia funkcji (31 marca 2013 roku) także złożyła rezygnację. W związku z powyższym 4 kwietnia 2013 roku wybrano na to stanowisko Annę Malinowską.

Do zmian doszło także w Witnicy. 17 stycznia 2013 roku dotychczasowy sołtys Artur Dybizbański złożył rezygnację z pełnienia funkcji. Od 7 lutego 2013 roku stanowiska sołtysa objęła Aneta Gasińska.

Oświata

Na terenie gminy znajdują się następujące placówki oświatowe:

• Szkoła Podstawowa im. Józefa Wybickiego w Witnicy
• Zespół Szkół w Moryniu (ul. Dworcowa 6a)

• Przedszkole Miejskie w Moryniu
• Szkoła Podstawowa im. st. sierż. Mieczysława Majchrzaka w Moryniu
• Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Moryniu

Kościoły i związki wyznaniowe

Teren gminy należy do Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce. Gmina pod względem administracji kościelnej należy do Dekanatu Mieszkowice (parafie w Moryniu i Witnicy), Dekanatu Cedynia (parafia w Klępiczu) oraz Dekanatu Chojna (kościół filialny w Mirowie).

Na obszarze gminy Moryń swoje siedziby mają 3 parafie. Na terenie gminy znajduje się również 10:

• parafia pw. Świętego Ducha (Moryń)

• kościół parafialny pw. Świętego Ducha (Moryń)
• kościół filialny pw. św. Elżbiety Węgierskiej (Dolsko)
• kościół filialny pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy (Gądno)
• kościół filialny pw. Matki Bożej Częstochowskiej (Przyjezierze)

• parafia rzymskokatolicka pw. Chrystusa Króla (Witnica Chojeńska)

• kościół parafialny pw. Chrystusa Króla (Witnica Chojeńska)
• kościół filialny pw. św. Józefa (Bielin)

• parafia rzymskokatolicka pw. św. Stanisława BM (Klępicz)

• kościół parafialny pw. św. Stanisława BM (Klępicz)
• kościół filialny (Stare Objezierze)
• kościół filialny (Nowe Objezierze)

• pozostałe kościoły, których siedziby parafii znajdują się poza gminą:

• kościół filialny (Mirowo) - podlega parafii rzymskokatolickiej pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego (Godków)

Sport

Na terenie gminy znajdują się cztery kluby sportowe, które występują w rozgrywkach piłkarskich organizowanych przez Zachodniopomorski Związek Piłki Nożnej. Najwyżej sklasyfikowanym zespołem jest "Morzycko" Moryń (liga okręgowa).

• Uczniowski Klub Sportowy "Morzycko" Moryń; piłka nożna - Liga okręgowa 2012/2013, grupa: Szczecin
• Ludowy Uczniowski Klub Sportowy "Witniczanka" Witnica; piłka nożna - Klasa A 2012/2013, grupa: Szczecin IV
• Uczniowski Klub Sportowy "Korona" Klępicz; piłka nożna - Klasa B 2012/2013, grupa: Szczecin IV
• Ludowy Uczniowski Klub Sportowy "Sokół" Przyjezierze; piłka nożna - Klasa B 2012/2013, grupa: Szczecin IV

"Morzycko" Moryń, oprócz piłki nożnej, posiada także sekcje piłki siatkowej oraz biegaczy.

Pozostałe kluby funkcjonujące w regionie:

• Uczniowski Klub Sportowy "Podkowa" Moryń (jeździectwo)
• Ludowy Klub Sportowy "Chersoń" Bielin (powożenie, skoki)
• Uczniowski Klub Sportowy Karate "Kyokushin" Moryń
• Klub Płetwonurków "Actacus" w Moryniu

Turystyka

Regionalne Biuro Turystyczne znajduje się w Moryniu na placu Wolności 2.

Szlaki turystyczne przebiegające przez gminę:

Zabytki

Sporo zabytków mieści się w siedzibie gminy - Moryniu:

• kościół św. Ducha - romańska świątynia z XIII wieku
• mury miejskie - zachowane w całości fortyfikacje średniowieczne (bez bram i strażnic)
• ruiny zamku - relikty brandenburskiej warowni

• Dom Opieki Społecznej - neogotycki budynek z 1874 roku
• Ratusz - XIX-wieczny gmach

Demografia

Zaludnienie gminy w ostatnich latach (informacje za Bankiem Danych Lokalnych):

Rok	Liczba mieszkańców całej gminy (z miastem Moryń)	Liczba mieszkańców miasta Moryń
2008	4 351 osób	1 631 osób
2009	4 331 osób	1 609 osób
2010	4 436 osób	1 648 osób
2011	4 435 osób	1 646 osób
2012	4 401 osób	1 631 osób

System ochrony zdrowia

Zakłady opieki zdrowotnej i apteki na terenie gminy:

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Jerzy Nowak w Moryniu (ul. Dworcowa 4)
• Apteka "Witaminka" w Moryniu (ul. Piaskowa 3)

Herb

herb gminy Moryń

Herb przedstawia czerwony zamek z dwiema wieżami. Wieże zwieńczone są srebrnymi elementami, nad którymi powiewają także srebrne flagi. Nad zamkiem umieszczony jest zwrócony w prawo orzeł brandenburski. W otwartej bramie zamku po prawej stronie znajduje się połowa wyżej wymienionego czerwonego orła, natomiast po lewej niebieska ryba skierowana w górę herbu.

Orzeł symbolizuje związek historyczny ziemi moryńskiej z Brandenburgią i Nową Marchią, natomiast ryba jest odniesieniem do jeziora Morzycko (niem. Mohriner See), nieodzownie związanego zarówno z Moryniem, jak i całą okolicą. Bogaty w ryby akwen stanowił bowiem od średniowiecza podstawę gospodarki regionu.

Orzeł widoczny jest już na XIV-wiecznych pieczęciach miejskich, natomiast motyw zamku pojawia się od XVII wieku. Można upatrywać w nim odniesienia do wybudowanego w XIV wieku zamku margrabiów brandenburskich, który został zburzony pod koniec tegoż stulecia. Symbolicznie, wspomniana budowla mogłaby także świadczyć o potędze miasta przedstawionego w ten właśnie, dostojny sposób.

Miejscowości i sołectwa (wykaz)

• Miasto Moryń

Sołectwa (9):

• Bielin
• Dolsko
• Gądno
• Klępicz
• Mirowo
• Nowe Objezierze
• Przyjezierze
• Stare Objezierze
• Witnica

Pozostałe miejscowości w gminie (8):

• Macierz
• Mierno
• Młynary
• Moryń-Dwór
• Niwka
• Skotnica
• Wisław
• Witniczka

Bibliografia

• Dudowie M. i T., Dolina Dolnej Odry, Wydawnictwo REGION, Gdynia 2008.
• Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2010.
• Kozłowski K., Pomorze Zachodnie w latach 1945-2010, Wydawnictwo Kadruk, Szczecin 2012.
• Machałek M., Przemiany wsi zachodniopomorskiej w latach 1945-1956, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Szczecin 2012.
• Opracowanie zbiorowe, Polska niezwykła. Zachodniopomorskie, Demart Wydawnictwo, Warszawa 2008.
• Piskorski J.M. (red.), Pomorze Zachodnie poprzez wieki, Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 1999.
• Rymar E., Z dawnych dziejów przyodrzańskiej Nowej Marchii, Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne "Terra Incognita", Chojna 2012.

Linki zewnętrzne

• Bank Danych Lokalnych - http://www.stat.gov.pl/bdl
• Oficjalny serwis internetowy gminy Moryń - http://www.moryn.pl/
• Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Miejski w Moryniu - http://bip.moryn.pl/

Zobacz też

• Gmina Banie
• Gmina Chojna
• Gmina Cedynia
• Gmina Gryfino
• Gmina Mieszkowice
• Gmina Stare Czarnowo
• Gmina Trzcińsko-Zdrój
• Gmina Widuchowa