Guido Reck

Guido Reck
artysta malarz, historyk sztuki
(fot. Stefan Cieślak)
Data urodzenia	13 maja 1919
Miejsce urodzenia	Kopczyńce
Data śmierci	21 sierpnia 1981
Miejsce śmierci	Szczecin
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 44-2-5)
Lokalizacja grobu	zobacz na mapie

Guido Reck (1919-1981) – artysta malarz, historyk sztuki, pedagog, współzałożyciel i dyrektor Liceum Sztuk Plastycznych w Szczecinie, publicysta

Życiorys

Guido Olgierd Tadeusz Reck urodził się 13 maja 1919 w Kopczyńcach w woj. tarnopolskim (ob. Zachodnia Ukraina).

Uczęszczał do klasy prof. Antoniego Michalaka na Wydziale Malarstwa Państwowego Instytutu Sztuk Plastycznych we Lwowie. Studia ukończył w 1939 roku. We wrześniu tego samego roku uczestniczył w walkach obronnych. Po klęsce znalazł się na Węgrzech, skąd bez paszportu przez Jugosławię przedostał się do Francji. Tam zaciągnął się do polskiej armii. Po jednej z przegranych bitew przedarł się do Szwajcarii, gdzie został internowany jako żołnierz wojska polskiego we Francji. Tu po raz pierwszy zetknął się naocznie z dziełami sztuki, o których słyszał podczas studiów we Lwowie. Po obejrzeniu słynnych zbiorów Hahnlosera i Reinhordta pozwolono mu zabrać do domu obraz jednego z dziewiętnastowiecznych malarzy celem skopiowania go. Podczas internowania rozpoczął studia pedagogiczne i studia z zakresu historii sztuki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Zurychu. Prowadził też samodzielne studia artystyczne. Tuż przed opuszczeniem Szwajcarii w 1945 roku wystawił swe rysunki i prace olejne w jednym z muzeów w Zurychu.

Podróżował po państwach zachodniej Europy, m.in. Holandii i Belgii, gdzie zwiedzał słynne galerie w Hadze, Amsterdamie i w Brukseli. W 1947 roku powrócił do Polski i osiedlił się w Szczecinie. Został członkiem Szczecińskiego Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków i jego pierwszym wiceprezesem. Położył ogromne zasługi w budowaniu szkolnictwa plastycznego na Pomorzu Zachodnim oraz w organizacji wystaw i festiwali malarskich. Od 1965 roku był członkiem ugrupowania artystycznego „Metafora”. Był także członkiem Rady Programowej almanachu społeczno-kulturalnego „Morze i Ziemia” (1981). Mimo ciężkiej choroby, do ostatnich chwil swojego życia był aktywny artystycznie i organizatorsko.

Zmarł 21 sierpnia 1981 w Szczecinie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Centralnym (kw. 44-2-5).

• 

  Łukasz Niewisiewicz Portret Guido Recka (1948) - ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie

• 

  Guido Reck w galerii

Szkolnictwo

W Szczecinie rozpoczął pracę w Szkole Inżynierskiej (późniejsza Politechnika Szczecińska). W latach 1947-1952 oraz 1957-1962 był wykładowcą i starszym asystentem na Wydziale Architektury. Był także organizatorem pierwszej biblioteki tej uczelni, gromadząc i selekcjonując publikacje pochodzące przede wszystkim z księgozbiorów poniemieckich.

Od początku pobytu w mieście pragnął utworzyć w Szczecinie uczelnię plastyczną. Do realizacji pomysłu jednak nie doszło. W 1948 roku wspólnie z Marianem Tomaszewskim i Emanuelem Messerem oraz przy poparciu Zarządu ZPAP zorganizował Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Szczecinie, pierwszą tego typu szkołę na Pomorzu Zachodnim. Był jej wieloletnim dyrektorem. Szkołą kierował w latach 1948-1950 i ponownie w latach 1970-1979. Dzięki jego staraniom Liceum przybrało imię najwybitniejszego rzeźbiarza stulecia, Rumuna Constantina Brancusiego.

Twórczość

Pierwsze zetknięcie ze sztuką francuską (1939) wywarło na młodym artyście duże wrażenie. Rysunki z tamtego okresu wyróżnia rozbicie płaszczyzny na szereg elementów. Widać w nich jednak konsekwentne dążenie do silnej, konstrukcyjnej budowy obrazu. Prace późniejsze, szczególnie te powstałe zaraz po powrocie do kraju, są zapisem widzianego przedmiotu, bez większego zwracania uwagi na samą konstrukcję rysunku. Obrazy powstałe pod koniec lat 50. były nawrotem do poszukiwań formalnych, w których konkretna treść jest realizowana przez czysto plastyczne środki wyrazu (np. Po nalocie, Oczekiwanie, Meissen). Wiele z tych prac było owocem podróży po Bułgarii (1955), Niemieckiej Republice Demokratycznej i Czechosłowacji (1956).

Artysta ferował kolor czerwony i niebieski, określając żartobliwie to zestawienie jako „eleganckie”. Chętnie sięgał do tuszu i gęsiego pióra, dzięki któremu uzyskiwał bogatą, o miękkiej modulacji kreskę.

Swoje prace prezentował na wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych w kraju i za granicą. Tuż po przyjeździe do Szczecina jego prace wystawiono na wystawie ZPAP. Recenzent, Leopold Kusztelski na łamach „Kuriera” pisał: W pierwszej sali wystawy usadowił się najmłodszy bodaj członek Związku Plastyków, Guido Reck. Dał się on nam we znaki kilkunastoma rysunkami tuszem, wszystko pejzaże. Dzieła te mają formę mocną, zwartą, o dużej koncentracji i – rzekłbym prawie – lapidarności, formę przy tym przemawiającą do przekonania i wytworną zarazem. Technika nienaganna. Obok prac powstałych w Szwajcarii i w Holandii, wystawił dwa rysunki kluczowe dla jego dalszej twórczości – Stary ratusz i Aleja Piastów. Zapoczątkowały one cały cykl rysunków Szczecina, wśród których najczęściej dominowały pejzaże portowe.

W drugiej połowie lat 50. współpracował z Teatrem Lalek „Rusałka” i Teatrem Lalek „Pleciuga” jako scenograf, m.in. Książę i żebrak (1957). Był twórcą galerii portretów Książąt Pomorskich, malowanych specjalnie dla „Domu Konwersów” w Kołbaczu.

Prace artysty znajdują się w muzeach i zbiorach prywatnych w Polsce – w Szczecinie, Stargardzie, Koszalinie, Bydgoszczy, Warszawie, Bielsku oraz za granicą – w Międzynarodowej Galerii w Lidicach (Czechy), w Kunsthalle w Rostocku (Niemcy), w Aalborg Stiftstidendes Kunstforening (Dania), w Leth Clausen Norresundby (Dania), w Vaerft Komunale Kunstforening w Aaalborg (Dania)Goeteborgu (Szwecja), Limie (Peru).

Obrazy olejne (wybór)

• Kompozycja zielona z postaciami (Wagon kolejowy) 90 x 120
• Odbicie w lustrze (Kobiety) 80 x 106
• Salon fryzjerski (Postacie w bieli) 80 x 106
• Przedmioty na brązowym stole (Różne) 90 x 122
• Czytający w niebieskim pokoju (Gazeta) 90 x 122
• Niezłomny rycerz (Z chorągwiami) 105 x 70
• Kapelusz z piórami (Postacie przy stole) 83 x 114
• W domu żonglera 90 x 120
• W domu żonglera III (Piłki) 90 x 120
• Wieczór w lunaparku (Z karuzelą) 72 x 105
• Trzech trubadurów (Na czerwonym tle) 81 x 118
• Zielona cyrkówka na koniu (Z obręczą) 118 x 80
• Burty statków (Światła odbite w Odrze) 80 x 106
• Ryba (Błękitna) 62 x 74
• Pejzaż marynistyczny 80 x 60
• Interieur (Czerwone z postacią) 62 x 74
• Stacja kolejowa (Światła w nocy) 62 x 74
• Postacie sztuki teatralnej (W kostiumach) 62 x 74
• Witryna z manekinami (Zielona) 62 x 74
• Lot (W przestrzeni powietrznej) 62 x 74
• Woźnica z końmi (Reminiscencje barwne) 62 x 74
• Las 62 x 74
• Lajkonik 83 x 63
• Kompozycja 90 x 118
• Korowód (Złoty) 90 x 118
• Cyrkówka 80 x 117
• Widok morza
• Zielona cyrkówka na koniu 121 x 90
• Występ 90 x 121
• Partia szachów 90 x 120
• Kazimierz IX
• Portret księcia pomorskiego Filipa II 80 x 65

Wybrane prace

• 

  Ruiny Starego Miasta (1947) w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie

• 

  Pejzaż marynistyczny (1959) w zbiorach Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie

• 

  Kazimierz IX (1972) – w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie

• 

  Widok morza (1980) – w zbiorach Książnicy Pomorskiej w Szczecinie

• 

Rysunki

• Ruiny Starego Miasta 31 x 48
• Koncert (Trzech muzykantów) 48 x 62
• Błędny rycerz z giermkiem 62 x 62
• Oczekiwanie (Dworzec kolejowy) 48 x 62
• Postacie sztuki antycznej 48 x 62
• Odejście (Pogrzeb) 48 x 62
• Postać (Z tarczą) 62 x 48
• Rysunki drezdeńskie (cykl)
• Tancerka z Jawy (W kabarecie) 62 x 48
• Parasole (Deszcz) 48 x 62
• Przedmieście (Z postaciami) 48 x 62
• Salon piękności (Fryzury) 48 x 62
• Interieur (Z trąbą) 48 x 62
• Pejzaż (Z chmurami) 48 x 62
• Rzeka (Łodzie) 48 x 62
• Drzewa (Domy) 48 x 62
• Rycerz (W zbroi) 62 x 48
• Linoskoczek (W kostiumie) 62 x 48
• Inprospekcja (Kobiety) 62 x 48
• Chorąży (Z chorągwią) 48 x 62
• Przedmieście (Z drzewem i słońcem) 48 x 62
• Interieur II (Ze skrzypkiem) 48 x 62

Ilustracje w tygodniku „Ziemia i Morze” (1956-1957)

• 
• 
• 

• 

  Droga do szczęścia (tusz)

• 

  Ilustracja do wiersza Kazimiery Iłłakowiczówny

• 

• 

  Koncert

• 
• 

Rysunki drezdeńskie

• 
• 
• 

Ilustracje książek

• 1948 – Zofia Walicka-Neymanowa, Dziwne przygody Szczurka Gryzimurka, Polskie Pismo i Książka, Szczecin

Wystawy krajowe (wybór)

• 1947 – Retrospektywna wystawa - Szczecin
• 1948 – Wystawa Plastyki Ziem Odzyskanych - Wrocław
• 1949 – Wystawa laureatów Szczecińskiej Nagrody Plastycznej - Szczecin
• 1950 – wystawa indywidualna - Szczecin (styczeń)
• 1951 – wystawa „Pokój i odbudowa” - Muzeum Państwowe, Koszalin (27 maja)
• 1952 – wystawa malarstwa, rzeźby i grafiki - Muzeum Pomorza Zachodniego, Szczecin (maj)
• 1952 – II Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Warszawa
• 1953 – wystawa malarstwa, rzeźby i grafiki - Muzeum Pomorza Zachodniego, Szczecin (maj)
• 1953 – wystawa jesienna malarstwa, rzeźby i grafiki - Muzeum Pomorza Zachodniego, Szczecin (listopad)
• 1954 – IV Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Warszawa
• 1956 – I Ogólnopolska Wystawa Grafiki Artystycznej i Rysunku, Warszawa
• 1956 – wystawa prac z Bułgarii (razem z Pawłem Bałakirewem) - Szczecin (luty)
• 1956 – wystawa rysunku (Guido Reck) i malarstwa (Paweł Bałakirew) - Szczecińskie Zakłady Włókien Sztucznych w Żydowcach, Szczecin (lipiec)
• 1957 – Retrospektywna wystawa rysunków 1947-1957 - Muzeum Pomorza Zachodniego, Szczecin (luty)
• 1959 – Kraków
• 1961 – indywidualna wystawa malarstwa - Szczecin (marzec-kwiecień)
• 1961 – „XV-lecie PRL”, Warszawa
• 1961 – Salon Sztuki - Radom
• 1961 – ogólnopolska wystawa malarstwa i rzeźby, Muzeum Narodowe, Warszawa (listopad-grudzień)
• 1962 – I Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin
• 1962 – I Przegląd Malarstwa, Grafiki i Rzeźby o charakterze ogólnopolskim, Pawilon Wystawowy ZPAP, Bielsko-Biała
• 1962 – Salon Sztuki - Radom
• 1963 – Wystawa „Złote Grono” - Zielona Góra
• 1964 – indywidualna wystawa malarstwa i rysunku - Klub Spółdzielców, Szczecin (kwiecień-maj)
• 1964 – II Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego - Szczecin (lipiec-wrzesień)
• 1964 – Ogólnopolska Wystawa Rysunku - Lublin
• 1964 – V Wystawa Marynistyki - Warszawa
• 1964 – Wystawa „XX-lecie PRL” w Galerii Malarstwa Współczesnego - Bydgoszcz
• 1965 – I Prezentacja Malarzy Krajów Socjalistycznych - Szczecin
• 1965 – Ogólnopolska Wystawa Rysunku - Wrocław
• 1966 – III Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego - Szczecin (lipiec-wrzesień)
• 1966 – IV Wystawa Ziem Nadodrzańskich – Wrocław
• 1966 – Jubileuszowa Wystawa i Sympozjum „Złotego Grona” - Zielona Góra
• 1966 – wystawa indywidualna - Olsztyn
• 1967 – Wystawa Plastyki Szczecińskiej - Poznań
• 1967 – wystawa malarstwa (wspólnie z Witoldem Cichaczem) - Gorzów Wielkopolski
• 1967-1968 – II Prezentacja Malarzy Krajów Socjalistycznych - Szczecin (grudzień 1967-luty 1968)
• 1968 – indywidualna wystawa malarstwa - Szczecin (maj-czerwiec)
• 1968 – IV Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego - Szczecin (lipiec-wrzesień)
• 1968 – Festiwal Plastyki Ziem Zachodnich i Północnych V Wiosna Opolska - Opole
• 1969 – Wystawa „Złote Grono” - Zielona Góra
• 1969 – III Prezentacja Malarzy Krajów Socjalistycznych - Szczecin (lipiec-wrzesień)
• 1969 – międzynarodowa wystawa „Temat muzyczny w sztuce” - Bydgoszcz
• 1970 – wystawa jubileuszowa - Szczecin (styczeń)
• 1970 – V Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego - Szczecin (lipiec-wrzesień)
• 1970 – wystawa grafiki i rysunku - Szczecin (październik-listopad)
• 2010 – Sztuczna Wyspa, Galeria Labirynt - Lublin (wrzesień-październik)
• 2013 – wystawa prac z okazji 65-lecia Liceum Plastycznego w Szczecinie, Szczecin
• 2013 – „A może morze?” wystawa zbiorowa towarzysząca Międzynarodowemu Festiwalowi Sztuk Wizualnych inSPIRACJE/Genesis 2013, Muzeum Sztuki Współczesnej, Szczecin

Wystawy zagraniczne (wybór)

• 1945 – wystawa malarstwa polskiego w Gewerbe Museum w Wintterthur - Szwajcaria
• 1961 – Wystawa Plastyki Krajów Nadbałtyckich w Rostocku - NRD
• 1963 – prezentacja środowiska plastycznego Szczecina w Muzeum w Ystad - Szwecja (lipiec)
• 1965 – prezentacja środowiska plastycznego Szczecina w Aarhus - Dania (maj)
• 1966 – wystawa rysunku w Bazylei - Szwajcaria
• 1969 – wystawa w Rydze - ZSRR
• 1969 – wystawa w Rostocku - NRD
• 1969 – wystawa w Montecatini - Włochy
• 1969 – międzynarodowa wystawa „Taniec i takt” w Pistoi - Włochy
• 1969 – Primo muestro de Grabado w Barcelonie - Hiszpania
• 1973 – Liberec, Praga (Czechosłowacja)

Artykuły i recenzje w prasie (wybór)

• 1956 – Skandal w Koszalinie, „Ziemia i Morze” 1956 nr 6, s. 6
• 1956 – Tadeusz Nartowski (z cyklu: Sylwetki szczecińskich laureatów), „Ziemia i Morze” 1956 nr 13, s. 3
• 1957 – Paweł Bałakirew, „Ziemia i Morze” 1957 nr 1, s. 8
• 1957 – R-55, T-55, „Ziemia i Morze” 1957 nr 11
• 1964 – Pocztówka z Leningradu. Spacerkiem przez sale Ermitażu, „Kurier Szczeciński” 1964 nr 164, s. 3
• 1965 – Z amatorskiej twórczości malarskiej, „Kurier Szczeciński” 1965 nr 1, s. 7
• 1965 – Na linii Szczecin- Skandynawia. Malarstwo z drugiego brzegu, „Kurier Szczeciński” 1965 nr 40, s. 3
• 1965 – Malarstwo Ryszarda Zająca (z cyklu: Z sali wystawowej), „Kurier Szczeciński” 1965 nr 56, s. 8
• 1965 – Malarstwo Z. Pokrywczyńskiego (z cyklu: Z sali wystawowej), „Kurier Szczeciński” 1965 nr 71, s. 8

Nagrody i wyróżnienia

• 1948 – II nagroda plastyczna Miejskiej Rady Narodowej w Szczecinie
• 1949 – II nagroda plastyczna Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie
• 1953 – I nagroda plastyczna Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie (17 maja)
• 1953 – I nagroda plastyczna w konkursie na prace o tematyce szczecińskiej za tekę rysunków Teatr szczeciński
• 1961 – I nagroda plastyczna Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie za twórczość artystyczną
• 1963 – I nagroda plastyczna Miejskiej Rady Narodowej w Szczecinie
• 1963 – nagroda Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie
• 1975 – nagroda Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Technicznego I stopnia
• 1980 – specjalna nagroda Prezydium WRN w Szczecinie z okazji 35-lecia powrotu Pomorza Zachodniego do Polski „za całokształt twórczości, prace dla rozwoju szczecińskiego środowiska plastycznego i osiągnięcia pedagogiczne w kierowaniu Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych”

Odznaczenia

• 1954 – Medal 10-lecia Polski Ludowej
• 1956 – Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Kawalerski OOP
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• War Medal (Wielka Brytania)

Wspomnienie o Guido Recku

• Andrzej Androchowicz: W telewizji pierwszym programem, jaki przygotowywałem samodzielnie, była rzecz o kiczu. Na targowisku przed Czerwonym Ratuszem kwitł nielegalny handel „dziełami sztuki”, które ludzie, o zgrozo, kupowali. Zaprosiłem więc do studia znakomitego artystę malarza Guido Recka, żeby powiedział, czym różni się dzieło sztuki od kiczu. Guido Reck, posługując się zdjęciami plastycznej tandety, które zamówiłem u Stefana Cieślaka, oraz dziełami sztuki użytkowej i obrazami szczecińskich plastyków, jakie zgromadziliśmy w studiu, przedstawił temat w sposób niezwykle prosty, zrozumiały dla wszystkich, a jednocześnie atrakcyjny. Opowiadał ciekawie, barwnie i dowcipnie. Marginalny i w końcu niezbyt odkrywczy temat nagle urósł do rangi problemu. Guido umiał mówić przekonująco. Telewizja to lubi. Koledzy poklepywali mnie i gratulowali udanego programu. Tymczasem ja wiedziałem, że program zrobił Guido Reck, wspaniały malarz, pedagog, dyrektor Liceum Plastycznego w Szczecinie, ozdoba środowiska intelektualnego miasta. To było moje pierwsze bardzo ważne doświadczenie zawodowe. Od tej pory szukałem nie tylko ciekawych tematów, ale przede wszystkim ludzi, kompetentnych, barwnych, nietuzinkowych, po prostu ludzi, którzy mają coś do powiedzenia. (Zabawa w telewizję)

Ciekawostki

• Sylwetkę malarza przypomina Andrzej Foryś w artykule Artysta plastyk Guido Reck - twórca Liceum Plastycznego w Szczecinie opublikowanym na łamach „Kroniki Szczecina 2012” (s. 161-166)
• W 2013 roku na wniosek absolwentów i dyrekcji szczecińskiego Liceum Plastycznego oraz środowiska artystycznego miasta, placowi na Starym Mieście pomiędzy ulicami Szewską i Kurkową nadano imię Guido Recka

Bibliografia

• Andrzej Androchowicz, Zabawa w telewizję w: Słowem i piórem. 50 lat dziennikarstwa na Pomorzu Zachodnim (pod red. Tadeusza Białeckiego), SDRP, Szczecin 1996
• Paweł Bartnik, Jan Macholak, Kronika Szczecina 1945-2005. Z biegiem lat, z biegiem dni, Wydawnictwo „Dokument”, Szczecin 2005
• Encyklopedia Szczecina t. II P-Ż (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Jadwiga Najdowa), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000
• Guido Reck. Malarstwo rysunek (katalog wystawy), ZPAP, BWA, Olsztyn 1966
• Kto jest kim w Polsce edycja 2, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 1089
• Ryszard Liskowacki, Guido Reck, „Ziemia i Morze” 1957 nr 4, s. 12
• Jadwiga Najdowa, W pogoni za pełnią w: Ku Słońcu 125 (pod red. Mariusza Czarnieckiego), Wydawnictwo Glob, Szczecin 1987, s. 218-222
• Wystawa Szczecińskie Dzieło Plastyczne w XXV-lecie ZPAP i XX-lecie PSP (katalog pod red. Jerzego Brzozowskiego, Tadeusza Eysymonta, Janiny Kosińskiej), ZPAP, Szczecin 1970
• Z galerii wspomnień (pod red. Eugeniusza Kusa, Barbary Igielskiej, Jarosława Eysymonta), Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 2006

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz