Irena Pawlewska-Szydłowska: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | __NOTOC__ | ||
| + | {{Osoba infobox | ||
| + | |osoba=Irena Pawlewska-Szydłowska | ||
| + | |grafika_osoba= | ||
| + | |grafika_opis= | ||
| + | |funkcja=taterniczka, działaczka ochrony przyrody | ||
| + | |urodziny_data=[[7 lutego]] [[1892]] | ||
| + | |urodziny_miejsce=Lwów | ||
| + | |smierc_data=[[31 stycznia]] [[1982]] | ||
| + | |smierc_miejsce=Poznań | ||
| + | |miejsce_spoczynku= | ||
| + | |lokalizacja_grobu= | ||
| + | |lata_dzialalnosci= | ||
| + | |tytuly= | ||
| + | |narodowosc=polska | ||
| + | |pseudonim= | ||
| + | |lokalizacja_grobu= | ||
| + | }} | ||
| + | |||
'''Irena Pawlewska-Szydłowska''' '''(1892−1982)''' – taterniczka, działaczka ochrony przyrody. | '''Irena Pawlewska-Szydłowska''' '''(1892−1982)''' – taterniczka, działaczka ochrony przyrody. | ||
Wersja z 12:35, 21 lip 2015
| Irena Pawlewska-Szydłowska | |||
| taterniczka, działaczka ochrony przyrody | |||
|
| |||
| Data urodzenia | 7 lutego 1892 | ||
| Miejsce urodzenia | Lwów | ||
| Data śmierci | 31 stycznia 1982 | ||
| Miejsce śmierci | Poznań | ||
| Narodowość | polska | ||
Irena Pawlewska-Szydłowska (1892−1982) – taterniczka, działaczka ochrony przyrody.
Życiorys
Irena Pawlewska-Szydłowska urodziła się 7 lutego 1892 roku we Lwowie jako córka profesora i rektora Politechniki Lwowskiej Bronisława Pawlewskiego. Studiowała na Sorbonie (wydział matematyczno-przyrodniczy), a następnie na Politechnice Lwowskiej (nauki przyrodnicze). W czasie I wojny światowej należała do kobiecego oddziału Związku Strzeleckiego we Lwowie.
Spokrewniona przez matkę z rodziną Dłuskich od dzieciństwa spędzała dużo czasu w Zakopanem (gdzie doktor Kazimierz Dłuski prowadził słynne sanatorium przeciwgruźlicze pod Gubałówką) i już jako młoda dziewczyna weszła w środowisko ówczesnych pionierów wspinaczki wysokogórskiej w Tatrach. Szczególnie wiele jej wypraw przypadło na lata 1908−1909. Wespół ze swą kuzynką, Heleną Dłuską, były pionierkami taternictwa kobiecego (w 1908 dokonały pierwszego wejścia na Szczyrbski Szczyt z Doliny Hlińskiej). W 1911 roku, także z H. Dłuską, prowadziły po tatrzańskich szlakach Marię Skłodowską-Curie i jej córki, z którymi obie były spokrewnione.
Po zamążpójściu krótko mieszkała na Podolu, po czym wraz z mężem i synem przeniosła się do Warszawy. W 1920 roku brała udział w obronie stolicy jako podchorąży Ochotniczej Legii Kobiet w Liniowym Batalionie Piechoty. Od 1926 roku pracowała w Komendzie Głównej Związku Strzeleckiego, a od 1931 roku jako instruktorka Junackich Hufców Pracy.
W czasie okupacji hitlerowskiej należała do Związku Walki Zbrojnej. Prowadzona przez nią pralnia Czerwonego Krzyża przy ul. Puławskiej 132 była przykrywką punktu rozdzielania podziemnej prasy i przechowywania uciekinierów z obozów. Tam zapoczątkowała działalność defetystyczną wśród niemieckich okupantów, która później prowadzona była przez Komendę Główną Armii Krajowej jako „Akcja N”. Aresztowana przez gestapo 23 kwietnia 1941 roku i przesłuchiwana na Pawiaku, latem 1941 roku transportem wraz z 500 innymi kobietami przewieziona została do obozu niemieckiego koncentracyjnego w Ravensbrück. Zawsze czuła na potrzeby innych, w koszmarnych warunkach obozowych stała się jedną z organizatorek życia kulturalnego i wzajemnej pomocy więźniarek. W 1943 roku przeniesiono ją do obozu w Neubrandenburgu, skąd − po wyzwoleniu − wróciła do Warszawy.
Ponieważ w czasie okupacji straciła rodzinę (syn zginął w trakcie obrony Lwowa, mąż − w Katyniu) i cały dobytek, w 1946 roku wyjechała do Szczecina, gdzie znalazła mieszkanie i pracę. Z tym miastem związała się na następne ćwierć wieku. Pracowała w Urzędzie Wojewódzkim zajmując się akcją osiedleńczą na Pomorzu Zachodnim i kwestią przesiedlania ludności niemieckiej. Zaangażowała się w pracę społeczną związaną z ochrona przyrody i turystyką: zakładała szkolne koła Ligi Ochrony Przyrody, organizowała i prowadziła wycieczki krajoznawcze dla młodzieży, była przewodnikiem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Wierna swojej młodzieńczej pasji uczestniczyła w życiu szczecińskich taterników i każdą wolną chwilę spędzała w Tatrach. Działała w Polskim Towarzystwie Tatrzańskim i Klubie Wysokogórskim oraz w Sekcji Wysokogórskiej PTTK, szkoląc przyszłych przodowników górskich. Po śmierci brata Tadeusza, jedynego członka jej bliskiej rodziny, w 1974 roku przeniosła się do Poznania i mieszkała w Domu Weterana.
W 1969 roku Walny Zjazd Klubu Wysokogórskiego nadal jej członkostwo honorowe.
Zmarła 31 stycznia 1982 roku w Poznaniu. Nie ma grobu, swoje ciało zapisała Zakładowi Anatomii Człowieka Akademii Medycznej w Poznaniu.
Z inicjatywy Stowarzyszenia „Czas Przestrzeń Tożsamość” na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie posadzono Dąb Pamięci poświęcony Irenie Pawlewskiej-Szydłowskiej.
Odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Partyzancki
O Irenie Pawlewskiej-Szydłowskiej
- Felicja Panak (przyjaciółka i współwięźniarka): Jaka była Irena? Była bardzo uczynna i opiekuńcza w stosunku do słabych i prostych ludzi, gotowa zawsze do walki z niesprawiedliwością i krzywdą. […] Ogromnie przejęta była ochroną przyrody. Zakładała po szkołach koła, organizowała wycieczki młodzieży po województwie i kraju, uczyła poznawać piękno ziemi ojczystej, potrzebę chronienia jej piękna, zawsze też prowadziła młodzież na miejsca walk i miejsca straceń. Ale najgoręcej kochała Tatry.
Artykuł z Internetowej Encyklopedii Szczecina znajduje się w trakcie weryfikacji i oczekuje na ewentualne uzupełnienie bibliografii i/lub dostosowanie do standardów Encyklopedii Pomorza Zachodniego
