Jan Czekanowski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 1: Linia 1:
−
'''Jan Czekanowski''' ([[1882]]-[[1965]]) - pionier polskiej afrykanistyki. W czasie swojej kariery naukowej badał m.in. dorzecza Nilu i Konga podczas wyprawy księcia Adolfa Meklemburskiego do środkowej Afryki ([[1906]]-[[1907]]).  
+
{{Osoba infobox
−
 
+
|osoba= Jan Czekanowski, antropolog
−
Związany z Pomorzem Zachodnim. Współpracował w Wolinie z prof. [[Władysławem Filipowiakiem|Władysław Filipowiak]]. Zmarł w Szczecinie, jego grób znajduje się na warszawskich Powązkach.
+
|grafika_osoba= Jan_Czekanowski_1909.jpg
−
 
+
|grafika_opis= Jan Czekanowski, 1909
 +
|funkcja=
 +
|urodziny_data= 6 października 1882
 +
|urodziny_miejsce= [[w:Głuchów (powiat grójecki)|Głuchów]]
 +
|smierc_data= 20 lipca 1965
 +
|smierc_miejsce= [[w:Szczecin|Szczecin]]
 +
|miejsce_spoczynku= [[w:Cmentarz Powązkowski w Warszawie|Stare Powązki]]
 +
|lokalizacja_grobu= Aleja zasłużonych
 +
|tytuly= prof. dr hab
 +
|narodowosc= polska
 +
|pseudonim=
 +
}}
 +
'''Jan Czekanowski''', prof. dr hab., ur. 6 października 1882 r. w Głuchowie koło Grójca, zm. 20 lipca 1965 r. w Szczecinie. Pochowany w Alei Zasłużonych na Starych Powązkach. Należał do najwybitniejszych polskich antropologów. 
 +
===Życiorys===
 +
Studia na uniwersytecie w Zurychu ukończył w 1906 roku i rozpoczął pracę w Królewskim Muzeum Ludoznawczym w Berlinie. W latach 1907 -1909 uczestniczył w wyprawie księcia Adolfa Fryderyka Meklemburskiego dośrodkowej Afryki. Po powrocie do Europy, w 1910 r. pracował w Muzeum Antropologii i Etnografii w Petersburgu. Od 1913 r. związany był z Uniwersytetem Jana Kazimierza we Lwowie, początkowo jako kierownik Zakładu Antropologicznego, a w latach 1934-1936 jako rektor. W latach 1946-48 prowadził wykłady na KUL-u. Potem osiadł w Poznaniu, gdzie do 1960 roku kierował Katedrą Antropologii na Uniwersytecie w Poznaniu. W ostatnim okresie swego życia związał się ze Szczecinem, współpracując m.in. z prof. [[Władysław Filipowiak|Władysławem Filipowiakiem]] w Wolinie.
 +
===Okres afrykański===
 +
Swój udział w wyprawie księcia Adolfa Fryderyka Meklemburskiego do środkowej Afryki Jan Czekanowski zawdzięczał temu, że w latach 1906-10 związany był z Królewskim Muzeum Ludoznawczym w Berlinie. Jako etnograf i antropolog część swoich badań Czekanowski prowadził samodzielnie, w związku z tym jego pobyt w Afryce przedłużył się aż do 1909 roku. Trasa wyprawy biegła z Bukoby nad jeziorem Wiktorii, poprzez tereny położone nad jeziorem Kivu do Nyuando, następnie z terenów Ruandy do ówczesnego Protektoratu Ugandy. następnie poprzez Ruwenzori i tereny dorzecza Aruwimi do Irumu. Stamtąd zaś przez Entebbe, Hoimę do Gondokoro nad Nilem, skąd nastąpił powrót do Europy. Uczestnictwo w wyprawie zostało uwieńczone powstaniem ośmiotomowego dzieła pt. ''Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet'', wydanego w latach 1911-1927 przez wydawnictwo Klinkhardt & Biermann w Lipsku, z tego:
 +
* Bd. 1., Topographie - Geologie - Meteorologie - Anthropologie. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1922,
 +
* Bd. 2., Mildbraed, J. /członek wyprawy/, Botanik. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1914,
 +
* Bd. 3.-5., Schubotz, /członek wyprawy/, Zoologie. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1912-1913,
 +
* Bd. 6. (dwie części),
 +
** 1. T.: Ethnographie. Zwischenseengebiet Mpororo. Ruanda. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1917,
 +
** 2. T.: Ethnographie Uele/Ituri/Nil-Länder. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1924,
 +
* Bd. 7.-8., Ethnographisch-anthropologisch. Atlas /w tym/:
 +
** Bd. 7.: Bantu, Pygmäen u. Pygmoiden, Urwaldstämme. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1911,
 +
** Bd. 8.: Azande/Uele-Stämme/Niloten. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1927.
 +
== Galeria - wyprawa do Afryki==
 +
<gallery>
 +
Plik:Bukoba_wymarsz.jpg|Wymarsz ekspedycji z Bukoby nad jeziorem Wiktorii w dniu 17 lipca 1907 r.
 +
Plik:Rugogo-Wald_obóz.jpg|Obóz w lasach Rugogo-Wald w Ruandzie, sierpień 1907 r.
 +
Plik:Wald_Mikeno.jpg|Lasy na zboczach wulkanu Mikeno w Kongo, październik 1907
 +
</gallery>
 +
== Bibliografia ==
 +
* Adolf Friedrich Herzog zu Mecklemburg, ''Ins innerste Afrika''. Leipzig 1909, Verlag von Klinkhardt & Biermann.
 +
== Inne ==
 
[[19 maja]] [[2012]] roku w [[Park Andersa|Parku Andersa]] odsłonięto [[Pomnik Jana Czekanowskiego|Pomnik Jana Czekanowskiego]].
 
[[19 maja]] [[2012]] roku w [[Park Andersa|Parku Andersa]] odsłonięto [[Pomnik Jana Czekanowskiego|Pomnik Jana Czekanowskiego]].
 +
{{Autor|[[User:Schulz|Jan Iwańczuk]]}}
 +
{{DEFAULTSORT:Czekanowski, Jan}}
 +
[[Kategoria:Ludzie kultury]]
 +
[[Kategoria:Ludzie związani ze Szczecinem]]

Wersja z 03:25, 29 maj 2012

Jan Czekanowski, antropolog
brak zdjecia
Jan Czekanowski, 1909
Data urodzenia 6 października 1882
Miejsce urodzenia Głuchów
Data śmierci 20 lipca 1965
Miejsce śmierci Szczecin
Miejsce spoczynku Stare Powązki
Lokalizacja grobu [Aleja zasłużonych zobacz na mapie]
Lata działalności {{{lata_dzialalnosci}}}
Tytuły i nagrody prof. dr hab
Narodowość polska


Jan Czekanowski, prof. dr hab., ur. 6 października 1882 r. w Głuchowie koło Grójca, zm. 20 lipca 1965 r. w Szczecinie. Pochowany w Alei Zasłużonych na Starych Powązkach. Należał do najwybitniejszych polskich antropologów.

Życiorys

Studia na uniwersytecie w Zurychu ukończył w 1906 roku i rozpoczął pracę w Królewskim Muzeum Ludoznawczym w Berlinie. W latach 1907 -1909 uczestniczył w wyprawie księcia Adolfa Fryderyka Meklemburskiego dośrodkowej Afryki. Po powrocie do Europy, w 1910 r. pracował w Muzeum Antropologii i Etnografii w Petersburgu. Od 1913 r. związany był z Uniwersytetem Jana Kazimierza we Lwowie, początkowo jako kierownik Zakładu Antropologicznego, a w latach 1934-1936 jako rektor. W latach 1946-48 prowadził wykłady na KUL-u. Potem osiadł w Poznaniu, gdzie do 1960 roku kierował Katedrą Antropologii na Uniwersytecie w Poznaniu. W ostatnim okresie swego życia związał się ze Szczecinem, współpracując m.in. z prof. Władysławem Filipowiakiem w Wolinie.

Okres afrykański

Swój udział w wyprawie księcia Adolfa Fryderyka Meklemburskiego do środkowej Afryki Jan Czekanowski zawdzięczał temu, że w latach 1906-10 związany był z Królewskim Muzeum Ludoznawczym w Berlinie. Jako etnograf i antropolog część swoich badań Czekanowski prowadził samodzielnie, w związku z tym jego pobyt w Afryce przedłużył się aż do 1909 roku. Trasa wyprawy biegła z Bukoby nad jeziorem Wiktorii, poprzez tereny położone nad jeziorem Kivu do Nyuando, następnie z terenów Ruandy do ówczesnego Protektoratu Ugandy. następnie poprzez Ruwenzori i tereny dorzecza Aruwimi do Irumu. Stamtąd zaś przez Entebbe, Hoimę do Gondokoro nad Nilem, skąd nastąpił powrót do Europy. Uczestnictwo w wyprawie zostało uwieńczone powstaniem ośmiotomowego dzieła pt. Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet, wydanego w latach 1911-1927 przez wydawnictwo Klinkhardt & Biermann w Lipsku, z tego:

  • Bd. 1., Topographie - Geologie - Meteorologie - Anthropologie. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1922,
  • Bd. 2., Mildbraed, J. /członek wyprawy/, Botanik. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1914,
  • Bd. 3.-5., Schubotz, /członek wyprawy/, Zoologie. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1912-1913,
  • Bd. 6. (dwie części),
    • 1. T.: Ethnographie. Zwischenseengebiet Mpororo. Ruanda. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1917,
    • 2. T.: Ethnographie Uele/Ituri/Nil-Länder. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1924,
  • Bd. 7.-8., Ethnographisch-anthropologisch. Atlas /w tym/:
    • Bd. 7.: Bantu, Pygmäen u. Pygmoiden, Urwaldstämme. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1911,
    • Bd. 8.: Azande/Uele-Stämme/Niloten. Leipzig, Klinkhardt u. Biermann 1927.

Galeria - wyprawa do Afryki

  • Wymarsz ekspedycji z Bukoby nad jeziorem Wiktorii w dniu 17 lipca 1907 r.

  • Obóz w lasach Rugogo-Wald w Ruandzie, sierpień 1907 r.

  • Lasy na zboczach wulkanu Mikeno w Kongo, październik 1907

Bibliografia

  • Adolf Friedrich Herzog zu Mecklemburg, Ins innerste Afrika. Leipzig 1909, Verlag von Klinkhardt & Biermann.

Inne

19 maja 2012 roku w Parku Andersa odsłonięto Pomnik Jana Czekanowskiego.


IES64.png
Autor opracowania: Jan Iwańczuk


Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Jan_Czekanowski&oldid=65792”