Kościół (Ustowo): Różnice pomiędzy wersjami
m (zamienił w treści „{{Autor|Marek Łuczak}}” na „{{Autor|Marek Łuczak}} {{DEFAULTSORT:}}”) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
[[Plik:Ustowo kościół 1901 rok.jpg|300px|right|thumb|Kościół w Ustowie, ok. 1901]] | [[Plik:Ustowo kościół 1901 rok.jpg|300px|right|thumb|Kościół w Ustowie, ok. 1901]] | ||
| − | Kościół w [[Ustowo|Ustowie]] wymieniany jest w źródłach w 1300 roku, podczas nadania m.in. dla niego uposażenia we wsi [[Będargowo (powiat policki)|Będargowo]] oraz w połowie dziesięciny z [[Kamieniec|Kamieńca]]<ref> Pommersches Urkundenbuch. Bd.III, ABT. 2. Stettin, 1891, s. 402-403</ref>. Była to budowla wykonana z kwadr granitowych, założona na rzucie prostokąta o szerokości 6,4 m i różnej długości ścian: północnej - 15,7 m i południowej - 15 m. Obramienia okien oraz narożniki budowli były wykonane z cegły. Kościół w późniejszym czasie został otynkowany. W górnej partii elewacji wschodniej nadwieszono dzwon z 1784 roku, osłonięty drewnianym daszkiem. W ścianie północnej wmurowano plastyczny herb wykonany z piaskowca o wymiarach: 35 cm wys. i 28 cm szer. Na herbie przedstawione były dwa odwrócone sierpy oraz gryfy<ref> Lemcke, Hugo. Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin. H. V. Kreis Randow. Stettin, 1905, s. 51</ref>. | + | '''Kościół w [[Ustowo|Ustowie]]''' wymieniany jest w źródłach w [[1300]] roku, podczas nadania m.in. dla niego uposażenia we wsi [[Będargowo (powiat policki)|Będargowo]] oraz w połowie dziesięciny z [[Kamieniec|Kamieńca]]<ref> Pommersches Urkundenbuch. Bd.III, ABT. 2. Stettin, 1891, s. 402-403</ref>. Była to budowla wykonana z kwadr granitowych, założona na rzucie prostokąta o szerokości 6,4 m i różnej długości ścian: północnej - 15,7 m i południowej - 15 m. Obramienia okien oraz narożniki budowli były wykonane z cegły. Kościół w późniejszym czasie został otynkowany. W górnej partii elewacji wschodniej nadwieszono dzwon z [[1784]] roku, osłonięty drewnianym daszkiem. W ścianie północnej wmurowano plastyczny herb wykonany z piaskowca o wymiarach: 35 cm wys. i 28 cm szer. Na herbie przedstawione były dwa odwrócone sierpy oraz gryfy<ref> Lemcke, Hugo. Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin. H. V. Kreis Randow. Stettin, 1905, s. 51</ref>. |
Był to kościół parafialny z filią w [[Kurów|Kurowie]]. Kościół uposażony był w 24 morgi gruntów ornych, za które płacił właścicielom ziemskim czynsz w wysokości 37 talarów. Po za tym dochody kościoła stanowiły również datki z ofiar ok. 10 talarów oraz datki „z tacy”. Kościół był objęty patronatem majątku, który świadczył kościołowi pomoc przy budowach i remontach. Majątek dzierżawił od parafii 130 mórg gruntów parafialnych za 215 talarów w gotówce, sprzężaj, karmienie 4 krów oraz 30 szufli żyta. Parafia otrzymywała również ziarno od Kurowa, pieniądze na wyżywienie ok. 600 tal. oraz mieszkanie połączone z zabudowaniami gospodarczymi majątku, gdyż w Ustowie nie było domu parafialnego<ref> Berghaus, Heinrich. Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen. B II. T. 2, s. 1589</ref>. | Był to kościół parafialny z filią w [[Kurów|Kurowie]]. Kościół uposażony był w 24 morgi gruntów ornych, za które płacił właścicielom ziemskim czynsz w wysokości 37 talarów. Po za tym dochody kościoła stanowiły również datki z ofiar ok. 10 talarów oraz datki „z tacy”. Kościół był objęty patronatem majątku, który świadczył kościołowi pomoc przy budowach i remontach. Majątek dzierżawił od parafii 130 mórg gruntów parafialnych za 215 talarów w gotówce, sprzężaj, karmienie 4 krów oraz 30 szufli żyta. Parafia otrzymywała również ziarno od Kurowa, pieniądze na wyżywienie ok. 600 tal. oraz mieszkanie połączone z zabudowaniami gospodarczymi majątku, gdyż w Ustowie nie było domu parafialnego<ref> Berghaus, Heinrich. Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen. B II. T. 2, s. 1589</ref>. | ||
| − | Kościół posiadał bardzo bogate wyposażenie. Znajdował się tu ołtarz ambonowy utrzymany w skromnych renesansowych formach z XVII | + | Kościół posiadał bardzo bogate wyposażenie. Znajdował się tu ołtarz ambonowy utrzymany w skromnych renesansowych formach z [[XVII wiek]]u, z którego w [[1900]] roku zachowały się już jedynie predella i skrzydła. Na skrzydłach po lewej znajdowały się przedstawienia „Chrztu Chrystusa w Jordanie” oraz gminy zielonoświątkowej. Nad nimi znajdował się alegoryczna figurka przedstawiająca- „Wiarę”. Na prawym skrzydle namalowana była „Ostatnia Wieczerza”, nad którą namalowano alegoryczną postać przedstawiająca - „Miłość”. W centralnej części ołtarza znajdowała się wstawiona ambona, ufundowana w [[1616]] roku przez Bartholomäusa Herchta. W [[190]]1 roku ambona posiadała jedynie 3 boki z wielobocznej podstawy. Czwarty używany był w innym miejscu jako przegroda. W kościele znajdowała się empora z złoconymi barokowymi rzeźbieniami, pochodząca prawdopodobnie z kościoła mariackiego w Szczecinie. Ława kaznodziejów z trzema tablicami z obrazami olejnymi w wypełnieniach, pochodząca z XVIII w.<ref> Lemcke, Hugo. Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin. H. V. Kreis Randow. Stettin, 1905, s. 52</ref> |
| − | W skład wyposażenia wchodziły także dwa świeczniki ołtarzowe, odlane z brązu o wys. 45 cm. pochodzące z 1644 roku. Trzeci z nich, większy, prosty w formie, ufundowany był w 1590 roku przez sołtysa Kaspara Holtze. Świecznik ten w 1901 roku był uszkodzony i znajdował się w szczecińskim muzeum. Był tam też 6-świecowy odlany z brązu żyrandol z XVIII | + | W skład wyposażenia wchodziły także dwa świeczniki ołtarzowe, odlane z brązu o wys. 45 cm. pochodzące z [[1644]] roku. Trzeci z nich, większy, prosty w formie, ufundowany był w [[1590]] roku przez sołtysa Kaspara Holtze. Świecznik ten w 1901 roku był uszkodzony i znajdował się w szczecińskim muzeum. Był tam też 6-świecowy odlany z brązu żyrandol z [[XVIII wiek]]u oraz misa chrzcielna z [[1696]] roku z blachy mosiężnej, z obrzeżami pokrytymi ornamentami z kwiatów i liści. W kościele znajdowały się również obrazy olejne malowane na drewnie z końca XVIII w. Pierwszy przedstawiający „Ostatnią Wieczerzę” miał wymiary o wys. 52 cm i dł. 71 cm, drugi przedstawiał „Sąd Ostateczny” o wymiarach wys. 1,03 m i dł. 0,8 m, trzeci przedstawiający „Drabinę Jakuba” z napisem ''„Güstowisches Bethel”''<ref>„Ustowskie Betel”. Betel to miasto, w którym św. Jakub miał widzenie we śnie z drabiną i wchodzącymi po niej aniołami, zob. Księga Rodzaju 28,10 (Biblia Tysiąclecia, Poznań 1965).</ref> o wys. 95 cm i dł. 60 cm<ref> Lemcke, Hugo. Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin. H. V. Kreis Randow. Stettin, 1905, s. 52</ref>. |
| − | |||
| − | |||
| + | Kościół nie został zniszczony w trakcie działań wojennych, nieużytkowany po wojnie zaczął popadać w ruinę. Dzwon z rozebranej w latach 60. [[XX wiek]]u świątyni przeniesiono do kościoła przy ul. [[Włościańska|Włościańskiej]] w Szczecinie. | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Łuczak, Marek. Gotyckie kościoły Gminy Kołbaskowo. Szczecin: Zapol, Pomorskie Towarzystwo Historyczne, 2013. ISBN 9788375185386 * Łuczak, Marek. Historia i Zabytki Gminy Kołbaskowo. Szczecin: Pomorskie Towarzystwo Historyczne, Zapol Spółka Jawna, 2010. ISBN 9788375182019 | * Łuczak, Marek. Gotyckie kościoły Gminy Kołbaskowo. Szczecin: Zapol, Pomorskie Towarzystwo Historyczne, 2013. ISBN 9788375185386 * Łuczak, Marek. Historia i Zabytki Gminy Kołbaskowo. Szczecin: Pomorskie Towarzystwo Historyczne, Zapol Spółka Jawna, 2010. ISBN 9788375182019 | ||
| − | |||
<gallery widths=230 heights=280 perrow=2> | <gallery widths=230 heights=280 perrow=2> | ||
Plik:Ustowo kamień z fundamentów kościoła.jpg|Kamień z fundamentów kościoła w Ustowie, sierpień 2008 | Plik:Ustowo kamień z fundamentów kościoła.jpg|Kamień z fundamentów kościoła w Ustowie, sierpień 2008 | ||
Plik:Ustowo - miejsce gdzie stał kościół.jpg|Miejsce, gdzie stał kościół w Ustowie, sierpień 2008 | Plik:Ustowo - miejsce gdzie stał kościół.jpg|Miejsce, gdzie stał kościół w Ustowie, sierpień 2008 | ||
| − | |||
</gallery> | </gallery> | ||
| − | |||
[[Kategoria:Pomeranica]] | [[Kategoria:Pomeranica]] | ||
| − | [[Kategoria:Pomeranica | + | [[Kategoria:Pomeranica FB]] |
[[Kategoria:Pomeranica – Kościoły]] | [[Kategoria:Pomeranica – Kościoły]] | ||
| − | + | [[Kategoria:Powiat policki]] | |
[[Kategoria:Gmina Kołbaskowo]] | [[Kategoria:Gmina Kołbaskowo]] | ||
[[Kategoria:Ustowo]] | [[Kategoria:Ustowo]] | ||
{{Autor|[[User:Dj|Marek Łuczak]]}} | {{Autor|[[User:Dj|Marek Łuczak]]}} | ||
| − | {{DEFAULTSORT:}} | + | {{DEFAULTSORT:Ustowo}} |
Wersja z 14:02, 30 paź 2013
Kościół w Ustowie wymieniany jest w źródłach w 1300 roku, podczas nadania m.in. dla niego uposażenia we wsi Będargowo oraz w połowie dziesięciny z Kamieńca[1]. Była to budowla wykonana z kwadr granitowych, założona na rzucie prostokąta o szerokości 6,4 m i różnej długości ścian: północnej - 15,7 m i południowej - 15 m. Obramienia okien oraz narożniki budowli były wykonane z cegły. Kościół w późniejszym czasie został otynkowany. W górnej partii elewacji wschodniej nadwieszono dzwon z 1784 roku, osłonięty drewnianym daszkiem. W ścianie północnej wmurowano plastyczny herb wykonany z piaskowca o wymiarach: 35 cm wys. i 28 cm szer. Na herbie przedstawione były dwa odwrócone sierpy oraz gryfy[2].
Był to kościół parafialny z filią w Kurowie. Kościół uposażony był w 24 morgi gruntów ornych, za które płacił właścicielom ziemskim czynsz w wysokości 37 talarów. Po za tym dochody kościoła stanowiły również datki z ofiar ok. 10 talarów oraz datki „z tacy”. Kościół był objęty patronatem majątku, który świadczył kościołowi pomoc przy budowach i remontach. Majątek dzierżawił od parafii 130 mórg gruntów parafialnych za 215 talarów w gotówce, sprzężaj, karmienie 4 krów oraz 30 szufli żyta. Parafia otrzymywała również ziarno od Kurowa, pieniądze na wyżywienie ok. 600 tal. oraz mieszkanie połączone z zabudowaniami gospodarczymi majątku, gdyż w Ustowie nie było domu parafialnego[3].
Kościół posiadał bardzo bogate wyposażenie. Znajdował się tu ołtarz ambonowy utrzymany w skromnych renesansowych formach z XVII wieku, z którego w 1900 roku zachowały się już jedynie predella i skrzydła. Na skrzydłach po lewej znajdowały się przedstawienia „Chrztu Chrystusa w Jordanie” oraz gminy zielonoświątkowej. Nad nimi znajdował się alegoryczna figurka przedstawiająca- „Wiarę”. Na prawym skrzydle namalowana była „Ostatnia Wieczerza”, nad którą namalowano alegoryczną postać przedstawiająca - „Miłość”. W centralnej części ołtarza znajdowała się wstawiona ambona, ufundowana w 1616 roku przez Bartholomäusa Herchta. W 1901 roku ambona posiadała jedynie 3 boki z wielobocznej podstawy. Czwarty używany był w innym miejscu jako przegroda. W kościele znajdowała się empora z złoconymi barokowymi rzeźbieniami, pochodząca prawdopodobnie z kościoła mariackiego w Szczecinie. Ława kaznodziejów z trzema tablicami z obrazami olejnymi w wypełnieniach, pochodząca z XVIII w.[4]
W skład wyposażenia wchodziły także dwa świeczniki ołtarzowe, odlane z brązu o wys. 45 cm. pochodzące z 1644 roku. Trzeci z nich, większy, prosty w formie, ufundowany był w 1590 roku przez sołtysa Kaspara Holtze. Świecznik ten w 1901 roku był uszkodzony i znajdował się w szczecińskim muzeum. Był tam też 6-świecowy odlany z brązu żyrandol z XVIII wieku oraz misa chrzcielna z 1696 roku z blachy mosiężnej, z obrzeżami pokrytymi ornamentami z kwiatów i liści. W kościele znajdowały się również obrazy olejne malowane na drewnie z końca XVIII w. Pierwszy przedstawiający „Ostatnią Wieczerzę” miał wymiary o wys. 52 cm i dł. 71 cm, drugi przedstawiał „Sąd Ostateczny” o wymiarach wys. 1,03 m i dł. 0,8 m, trzeci przedstawiający „Drabinę Jakuba” z napisem „Güstowisches Bethel”[5] o wys. 95 cm i dł. 60 cm[6].
Kościół nie został zniszczony w trakcie działań wojennych, nieużytkowany po wojnie zaczął popadać w ruinę. Dzwon z rozebranej w latach 60. XX wieku świątyni przeniesiono do kościoła przy ul. Włościańskiej w Szczecinie.
Przypisy
- ↑ Pommersches Urkundenbuch. Bd.III, ABT. 2. Stettin, 1891, s. 402-403
- ↑ Lemcke, Hugo. Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin. H. V. Kreis Randow. Stettin, 1905, s. 51
- ↑ Berghaus, Heinrich. Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen. B II. T. 2, s. 1589
- ↑ Lemcke, Hugo. Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin. H. V. Kreis Randow. Stettin, 1905, s. 52
- ↑ „Ustowskie Betel”. Betel to miasto, w którym św. Jakub miał widzenie we śnie z drabiną i wchodzącymi po niej aniołami, zob. Księga Rodzaju 28,10 (Biblia Tysiąclecia, Poznań 1965).
- ↑ Lemcke, Hugo. Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin. H. V. Kreis Randow. Stettin, 1905, s. 52
Bibliografia
- Łuczak, Marek. Gotyckie kościoły Gminy Kołbaskowo. Szczecin: Zapol, Pomorskie Towarzystwo Historyczne, 2013. ISBN 9788375185386 * Łuczak, Marek. Historia i Zabytki Gminy Kołbaskowo. Szczecin: Pomorskie Towarzystwo Historyczne, Zapol Spółka Jawna, 2010. ISBN 9788375182019
Kamień z fundamentów kościoła w Ustowie, sierpień 2008
Miejsce, gdzie stał kościół w Ustowie, sierpień 2008
