Pałac (Kłodzino, powiat pyrzycki)

Pałac w Kłodzinie
Nazwa niemiecka	Kloxin
Lokalizacja	Kłodzino, gmina Przelewice
Projektant	nieznany
Data budowy	2 poł. XVIII w., przeb.1846 r. i 1 pocz. XX w.

Pałac w Kłodzinie (niem. Kloxin, gmina Przelewice)

Wieś

Pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1240 roku, z dokumentu w którym książę Barnim I i biskup kamieński ustalili dziesięcinę z podległych im ziem.

Od czasów średniowiecza wieś była podzielona na 4 części: A, B, C, D. Część A obejmująca 3/4 całego majątku oraz część B była dawnym lennem należącym do rodu von Küssowów. W 1523 i w 1529 roku jako właściciela tych ziem (razem z sąsiednim folwarkiem w Topolinku) wymieniano Joachima von Küssowa. Majątek D był w posiadaniu rodu von Steinwehrów z Kosina i Kluk. W 1604 roku właścicielem 28 łanów we wsi była rodzina von Küssowów, 19 łanów ziemskich należało do rodu von Wedlów. W 1651 roku von Wedlowie sprzedali 9 gospodarstw Friedrichowi von Küsowowi. Po tej transakcji, majątki A i B należały do von Küssowów, majątek C do von Schacków, część D do rodziny von Steinwehrów.

W 1699 roku patent na lenno obejmujące Kłodzino uzyskał Carl Heinrich von Küssow – syn brandenburskiego generała Balthasara von Küssowa. W 1730 roku właścicielem majątku A został jego syn kapitan Joachim Balzer von Küssow. W 1749 roku odkupił on część B od swojego kuzyna Carla Wilhelma von Küssowa. W 1723 roku rodzina von Küssowów uzyskała tytuł hrabiowski, potwierdzony w 1752 roku przez króla Fryderyka II. W 1755 roku po śmierci Joachima Balzera von Küssowa majątek został odziedziczony przez jego dzieci.

W 1778 roku majątek został wystawiony na licytację, a nowym właścicielem części A za cenę 18 500 talarów został marszałek dworu Friedrich Wilhelm von Wrech, który zakupił go dla swoich podopiecznych: Ottona Friedricha Ludwiga i Bogislawa Wilhelma – dzieci szambelana dworu Gneomara Bernda Wilhelma von Schacka. Właścicielem części B ponownie został hrabia Carl Wilhelm von Küssow. Części C i D należały do rodziny von Schacków z Przelewic. W 1779 roku na mocy porozumień właścicielami części A, C i D zostali Otton Friedrich Ludwig i Bogislaw Wilhelm von Schackowie.

W latach 1780-1782 majątki A i B przekształcono w allodium. Wkrótce wszystkie części połączono w jeden majątek. W 1797 roku za cenę 61 000 talarów właścicielem Kłodzina został generał-major Georg Ferdinand von Damme. W 1802 roku nowym właścicielem majątku za cenę 69 000 talarów został rotmistrz dragonów z Gryfina Hans Gotthard Benno von Lüttitz (wg innych informacji właścicielem był Karl Gaetke, a następnie Heinrich Friedrich von Osten z Mokrzycy). Prawdopodobnie od 1820 roku, a na pewno od 1828 roku Kłodzino należało do rodziny Thoreinów. W 1835 roku majątek przeszedł w posiadanie Augusty Henrietty Philipiny z domu Thorein i jej męża kapitana Ernesta Heinricha von Randowa. W 1884 roku folwark obejmujący 1281,67 ha ziemi należał do ich syna Ernesta Heinricha von Randowa. W rękach tej rodziny majątek pozostał z pewnością do 1929 roku. W latach 1939-1945 właścicielem folwarku był niejaki Kühne.

Po II wojnie światowej w dawnym majątku urządzono PGR. Od 1998 roku należy do prywatnego właściciela.

Dwór

We wsi znajduje się neoklasycystyczny pałac o powierzchni 1204 m², zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku w duchu późnego baroku i przebudowany w 1846 roku w formach klasycystycznych. Na początku XX wieku do obiektu dobudowano ogrodową werandę.

W 1975 roku w budynku przeprowadzono gruntowny remont. Obecnie jest to budynek dwukondygnacyjny z frontowym ryzalitem z niewielkim daszkiem, założony na rzucie prostokąta, kryty dachem dwuspadowym z naczółkami. Pałac jest opuszczony, w stanie postępującej ruiny (w 2000 roku przerwano remont).

W sąsiedztwie znajdują się zabudowania folwarczne oraz zdziczały park dworski z bogatym drzewostanem złożonym m.in. z jodły kaukaskiej, cyprysika Lawsona, cyprysika groszkowego, leszczyny tureckiej i platana klonolistnego.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Bibliografia

Karty ewidencyjne zabytków architektury i budownictwa - Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie

Autor opracowania: Maciej Burdzy