Paweł Bałakirew

Paweł Bałakirew
artysta malarz, rysownik
Data urodzenia	14 lipca 1914
Miejsce urodzenia	Wilno
Data śmierci	6 czerwca 1968
Miejsce śmierci	Szczecin
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny
Narodowość	polska

Paweł Bałakirew (1914-1968) – artysta malarz, rysownik.

Życiorys

Paweł Bałakirew urodził się 14 lipca 1914 roku w Wilnie. Jego ojciec – Wasilij Bałakirew pochodził z arystokratycznej rodziny i był spokrewniony z kompozytorem rosyjskim Milijem Aleksandrowiczem Bałakirewem. Matka Anna była chłopką. Wcześnie osierocony przez ojca, który służąc w armii carskiej zginął na wojnie w 1915 roku, pomagał matce roznosząc gazety. Ukończył gimnazjum w Wilnie oraz kursy rysunku im. prof. Smuglewicza. W szkole malował portrety osób ze swojego otoczenia: profesorów, kolegów i znajomych. Pragnął studiować malarstwo w Paryżu. Na wyjazd zarabiał pracując przy budowie studni oraz jako nocny stróż. W 1932 roku wyjechał do Paryża. Na utrzymanie zarabiał sprzątaniem, myciem okien, myciem naczyń oraz malowaniem apartamentów. W latach 1933-1935 studiował w l'École National Supérieure de Beaux Arts w Paryżu. Swoje prace wystawiał i sprzedawał na ulicy. W roku 1934 wziął udział w wystawie młodych malarzy na Mont Parnasse (Deuxième Salon des Etudiants). Poznał rosyjskiego pisarza Aleksandra Kuprina i poetę Konstantego Balmonta. Statystował słynnemu basowi Fiodorowi Szalapinowi w operze „Borys Godunow”. W 1935 roku powrócił do Wilna i odbył służbę wojskową. W latach 1937-1939 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. 24 sierpnia 1939 roku w wileńskiej cerkwi poślubił Tatianę Polaninę. Brał udział w wojnie obronnej 1939 roku. W latach 1940-1941 i w 1944 roku studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie, w pracowni A. Gudaitisa. W Szczecinie od 1946 roku. W tym samym roku został członkiem szczecińskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków. Bywał w Klubie 13 Muz, gdzie poznał m.in. Juliana Tuwima. W swej pracowni prowadził z przyjaciółmi dysputy o sztuce.: Bywali u niego Guido Reck, Henryk Karniej, Zenon Kononowicz, Łukasz Niewisiewicz, Adam Pohorecki, Jan Powicki, Tadeusz Powidzki oraz literaci Józef Bursewicz i Franciszek Gil. W Głosie Szczecińskim miał swoją rubrykę Z teki Pawła Bałakirewa, gdzie publikowano rysowane przez niego sylwetki szczecińskich aktorów. Jego najmłodszy syn Oleg również został artystą malarzem.

Zmarł 6 czerwca 1968 roku w Szczecinie. Pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 41c-16-7).

Twórczość

Paweł Bałakirew uprawiał malarstwo pejzażowe i portretowe inspirowane postimpresjonizmem oraz rysunek, zwłaszcza tuszem lawowany. Oprócz farb olejnych posługiwał się temperą, akwarelą, ołówkiem, węglem i tuszem. Malował pejzaże miejskie i marynistyczne. Tematem jego prac były stare kościoły, ulice, przedmieścia i zaułki zburzonego Szczecina oraz statki, łodzie rybackie, stocznia, nadodrzańskie i nadbałtyckie porty. Na portretach przedstawiał żonę, dzieci, osoby z bliskiego otoczenia. Rysował portrety szczecińskich aktorów w strojach scenicznych. Uczestniczył w licznych wystawach okręgowych, krajowych i zagranicznych - indywidualnych i zbiorowych. W 1947 roku artysta przygotował scenografię do kilku spektakli dla Teatru Komedii Muzycznej w Szczecinie (m.in. do Męża pognębionego Moliera, Dwóch teatrów Jerzego Szaniawskiego, Milionerki George'a Bernarda Shaw)

W 1955 roku odbył podróże artystyczne do Bułgarii i Holandii. Plonem pobytu w Bułgarii są obrazy olejne i rysunki tuszem przedstawiające m.in. Sobór świętej Zofii w Sofii, Klasztor Prieobrażeński, Pilarski Monastyr, portrety kobiet oraz stare brukowane uliczki, stare pochylone domki, płoty. Pobyt w Amsterdamie zaowocował widokami kolorowych domów, wiatraków, zwodzonych mostów, łodzi płynących po rzece. Malował szerokim pociągnięciem pędzla. Uwagę skupiał na kolorze. Często stosował łagodne, jasne zielenie, ciepłe oranże i brązy. Jego pejzaże są artystycznym odzwierciedleniem rzeczywistości. Prace artysty cechuje uczuciowość oraz melancholia. Prace artysty znajdują się m.in. w zbiorach [[Książnica Pomorska|Książnicy Pomorskiej w Szczecinie, Muzeum Narodowego w Szczecinie, Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie, w muzeach Warszawy, Krakowa, Bułgarii, Francji, Holandii, Niemiec oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.

Obrazy (wybór)

• Alik, olej, 75x55 cm
• Barki, tusz, olej, pilśń, 45x57 cm, 1964
• Baszta Siedmiu Płaszczy, tusz, kredka, gwasz, 28,5 x 20 cm, 1958
• Cyrk w Szczecinie, 1949
• Czarne gawrony
• Dom szpaków na bramie przy ulicy Miedzianej, olej, 1956
• Domki nad kanałem, olej, 28x36 cm
• Domy, olej, tektura,40x50 cm, 1956
• Domy w Amsterdamie, olej, 28x36 cm
• Dzielnica „Stary kanał”, olej, 55x46 cm
• Głowa chłopca, olej, 46x37 cm
• Grecki statek „Mikolo”, olej, 1949
• Kompozycja pejzażowa, olej, 50x70 cm
• Kompozycja portretowa, olej, 100x120 cm
• Kościół (Łobez), olej, 1954
• Odbudowa Szczecina, tempera, 25x33 cm, 1955
• Pogodno, 1965
• Pomorzany, 1961
• Portret córki Tatiany, olej, 1945
• Portret kobiety, 1954
• Portret syna Olega (w szaroniebieskim ubraniu), olej
• Portret syna Olega z piłeczkami), olej
• Przedmieście. Niebuszewo, olej, 1957
• Przodownik pracy dźwigowej Z. Nieczkowski, olej, płótno, 96x67 cm, 1949
• Przystań rybacka, olej, pilśń, 50x63 cm, 1963
• W porcie-Amsterdam, olej, 28x36 cm
• Wieża płonących niewiast, olej, 28x36 cm
• Zamek Książąt Pomorskich, tusz, kredka, gwasz, 29,5 x 20,5 cm, 1958
• Zima z okna (z wieżą kościoła św. Jakuba), olej, płótno, 49x30 cm, 1950
• Zwodzący most – Amsterdam, olej, 28x36 cm

Rysunki (wybór)

• Drzewa zimą, tusz, 30x43 cm, 1965
• Fragment domu, tusz, 24x32 cm, 1964
• Halina Kazimierowska jako Rachel w „Weselu”
• Hilary Kluczkowski jako porucznik w „Hotel Astoria”, 1962
• Irena Remiszewska jako Kleopatra w sztuce „Cezar i Kleopatra”, 1958
• Józef Bursewicz, ołówek, papier fotograficzny, 24x18 cm, 1957
• Parkan, tusz, 30x34 cm, 1965
• Przed domem, tusz, 28x40 cm, 1964
• Stare miasto w Neceberze, ok. 1955
• Władysław Jabłoński jako Filostrates w „Śnie nocy letniej”, tusz, 1958
• Zima z okna , tusz, 1950 i 1967