Pomnik poległych w I wojnie światowej (Stara Rudnica)

Pomnik (Stara Rudnica) (niem. Kriegerdenkmal) - nieistniejący obecnie pomnik ofiar I wojny światowej, powstały w Starej Rudnicy po 1918 roku.

713 = droga wojewódzka nr 126; 173 = nieistniejąca obecnie droga; 187 = kościół; 710 = miejsce, gdzie stał pomnik - parcele 187 i 710 tworzyły niegdyś charakterystyczny plac przy rozwidleniu obu dróg

W 1845 roku oddany został do użytku kościół staroluterański w Starej Rudnicy. Przy świątyni, która przetrwała do naszych czasów, biegły niegdyś dwie równoległe do siebie drogi. Pierwsza z nich to obecna droga wojewódzka nr 126, oznaczana na przedwojennych widokówkach jako Dorfstrasse. Po drugiej nie ma aktualnie zbyt wielu śladów. Odchodziła niegdyś od obecnej drogi wojewódzkiej nr 126 przed świątynią (patrząc od strony Mieszkowic), ciągnęła się dalej za kościołem, a następnie biegła równolegle do głównej ulicy, m.in. przecinając obszar obecnego Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego. Dopiero w dalszej części wsi ponownie łączyła się z obecną trasą nr 126. Za skrzyżowaniem obu dróg istniał niegdyś wyróżniający się na tle całego układu urbanistycznego niewielki plac, gdzie m.in. znajdował się kościół. Przed wojną był to ważny "węzeł" komunikacyjny wsi.

fragment niemieckiego Meßtischblatta nr 3151 - Zehden (Cedynia) - 1942 rok - w kółku oznaczono plac, na którym znajdował się kościół z pomnikiem

Po 1918 roku w tym miejscu, a dokładnie między rozwidleniem dróg a świątynią, zdecydowano się wybudować pomnik, który poświęcono poległym mieszkańcom Starej Rudnicy podczas I wojny światowej. Monument otoczony został płotkiem. W środku na cokole w kształcie sześcianu stała kolumna, na której szczycie znajdował się orzeł niemiecki z rozpostartymi skrzydłami. Na cokole mieściła się tabliczka ze stosownymi informacjami, m.in. zapewne wymieniono imiona i nazwiska mieszkańców wsi, poległych za swój kraj w latach 1914-1918. Taką praktykę stosowano bowiem przy tego typu monumentach znajdujących się w innych miejscowościach.

I wojna światowa była ważnym wydarzeniem, także w historii Niemiec. W konsekwencji porażki poniesionej przez Cesarstwo Niemieckie oraz sprzymierzone z nim kraje doszło do istotnych zmian w samych Niemczech. Abdykował ostatni cesarz - Wilhelm II, co oznaczało ostateczny upadek cesarstwa w 1918 roku. Proklamowano Republikę Weimarską. Krwawa wojna z lat 1914-1918 przyniosła dużą ilość ofiar. Stało się niemal tradycją, iż w wielu różnych miejscowościach (zarówno dużych, jak i mniejszych) lokalna społeczność fundowała pomniki, dbając o to, aby upamiętnić zmarłe na froncie osoby ze swojej miejscowości.

Nie są znane losy pomnika w Starej Rudnicy z okresu kończącego wojnę oraz powojennego. Nie wiadomo czy zniknął on z krajobrazu wsi jeszcze w trakcie trwania działań zbrojnych, czy został usunięty po 1945 roku przez polskich osadników. Obecnie w pobliżu kościoła znajduje się figurka Matki Boskiej, usadowiona na cokole, którego kształt (sześcian) bardzo przypomina wyglądem fragment dawnego monumentu. Wydaje się (m.in. po porównaniu przedwojennych zdjęć), że figurka usadowiona jest jednak nieco bliżej świątyni niż pierwotny pomnik. Można zatem tylko domniemywać, iż stanowi pozostałość po monumencie powstałym po 1918 roku.

Bibliografia

• Plan Odnowy Miejscowości Stara Rudnica. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Cedyni [online]. [Przeglądany 10. sierpnia 2013].
• Pomniki wojenne w regionie. W: Portal Neumark.pl [online]. [Przeglądany 10.sierpnia 2013].
• Stara Rudnica. W: Niezależne forum Mieszkowic [online]. [Przeglądany 10. sierpnia 2013].

Linki zewnętrzne

• Przedwojenne zdjęcia pomnika w Starej Rudnicy umieszczone na Niezależnym forum Mieszkowic

Zobacz też

• Stara Rudnica
• Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (Stara Rudnica)
• Krzyż pamiątkowy (Stara Rudnica)
• Tablica pamiątkowa (Stara Rudnica)

Autor opracowania: Jan Skolimowski