Powiat gryfiński

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Powiat Gryfiński
Powiat Gryfiński
Siedziba władz Gryfino
Liczba gmin 6 (miejsko-wiejskie);
3 (wiejskie)
Strona internetowa powiatu.
200px-Monobook icon.svg.png Ten artykuł jest w trakcie opracowywania. Prosimy nie edytować strony do czasu zniknięcia tej wiadomości. Nazwa użytkownika, który dodał tę wiadomość, jest wyświetlona na stronie historii.


Powiat gryfiński – powiat w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Siedzibą władz powiatu jest miasto Gryfino.

Geografia

Położenie

Powiat swoim obszarem obejmuje siedem mezoregionów (jednostek obejmujących większy teren o zbliżonych cechach środowiskowo-krajobrazowych) wchodzących w skład podprowincji Pobrzeży Południowobałtyckich.

Północna część powiatu położona jest w czterech mezoregionach Wzgórz Bukowych, Doliny Dolnej Odry, Równiny Wełtyńskiej i Równiny Pyrzycko-Stargardzkiej.

Centralna część powiatu obejmuje swoim obszarem mezoregion Pojezierza Myśliborskiego.

Południowa część powiatu leży na terenach mezoregionów Równiny Gorzowskiej oraz Kotliny Freienwaldzkiej. [1]

Klimat

Powiat gryfiński pod względem klimatycznym podzielono na dwa obszary ze względu na dzielnice klimatyczne.

Północna część powiatu jest stosunkowo ciepła i sucha. Pokrywa śnieżna występuje 40 – 60 dni, a średni opad roczny wynosi 450 – 600 mm. Liczba godzin słonecznych jest stosunkowo duża. Przebieg średnich temperatur miesięcznych wyznacza dwa ważne dla rolnictwa okresy: gospodarczy i wegetacyjny. Okres gospodarczy rozpoczyna się między 16 a 20 marca, a kończy między 27 listopada, a 4 grudnia. Trwa więc 252 do 262 dni. Okres wegetacyjny zaczyna się natomiast na przełomie marca i kwietnia, a kończy w pierwszej dekadzie listopada i trwa od 217 do 223 dni.

Klimat w części południowej powiatu ma charakter przejściowy pomiędzy chłodnym i dość wilgotnym klimatem morskim, a suchym i ciepłym klimatem charakteryzującym dorzecza środkowej Warty i środkowej Wisły. Dni z przymrozkami jest tutaj ponad 100, a opady wynoszą średniorocznie około 550 mm. Czas trwania pokrywy śnieżnej, tak samo jak na północy powiatu, trwa od 40 do 60 dni. Pod względem czasu trwania okresu wegetacji część południowa nie różni się bardzo od północy regionu. Okres wegetacji zaczyna się z początkiem kwietnia i kończy się z początkiem listopada.

Temperatury powietrza w obydwu dzielnicach klimatycznych są zbliżone. Wynoszą średnio w ciągu roku ok. 9 stopni Celcjusza. [2]

Obiekty fizjograficzne

Sieć rzeczną powiatu gryfińskiego tworzy rzeka Odra i jej dopływy, rzeki: Kurzyca, Słubia, Rurzyca, Tywa.

  • Kurzyca - jej początek znajduje się na południe od Białęgi. Około 5 km przed ujściem rzeka wpływa do Doliny Odry. Całkowita długość rzeki wynosi 22,3 km.
  • Słubia - rzeka wypływa z jeziora Białęgi. Na całej swojej długości Słubia nie przyjmuje istotniejszych dopływów. Rzeka przepływa przez szereg jezior, z których największe to Morzycko i Narost. Całkowita długość rzeki wynosi 30,2 km.
  • Tywa - jej źródło znajduje się w rejonie wsi Góralice. Rzeka przepływa przez szereg jezior, z których

największe to jezioro Długie na terenie gminy Banie. Całkowita długość rzeki wynosi 47,9 km.

  • Rurzyca - bierze swój początek ok. 3 km od miejscowości Gogolice. Powyżej Trzcińska-Zdroju rzeka przepływa przez Jezioro Klasztorne i Trzygłowskie. Całkowita długość rzeki wynosi 43,6 km.

Do największych jezior na terenie powiatu należą: Jezioro Długie, Jezioro Morzycko, Jezioro Wełtyń, Jezioro Będgoszcz oraz Jezioro Mętno.

Przyroda

Historia

Samorząd

Zarząd Powiatu w Gryfinie:

Rada Powiatu w Gryfinie:

Obecny skład samorządu wybrano w wyborach samorządowych VI kadencji, które odbyły się 21 listopada 2010 roku[3].

Gospodarka i infrastruktura

Podmioty gospodarki narodowej wg rejestru REGON, stan na grudzień 2012: [4]

Sekcja PKD Liczba podmiotów
Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 446
Sekcja B - Górnictwo i wydobywanie 4
Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe 746
Sekcja D - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 13
Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 20
Sekcja F - Budownictwo 1588
Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 2173
Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa 551
Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 270
Sekcja J - Informacja i komunikacja 81
Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 174
Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 297
Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 377
Sekcja N - Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 223
Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 75
Sekcja P - Edukacja 214
Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 356
Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 186
Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa 551

Drogi krajowe i wojewódzkie na terenie powiatu (opis danego odcinka): [5]

Numer drogi Długość (km) Nazwa
Drogi krajowe
3 14 Szczecin – Pyrzyce
26 27,02 Krajnik Dolny – Chojna – Rów
31 75,93 Radziszewo – Gryfino – Chojna – Mieszkowice – Boleszkowice
A-6 1,70 Kołbaskowo – Radziszewo
Drogi Wojewódzkie
119 10,62 Radziszewo – Gardno
120 33,42 granica Państwa – Stare Czarnowo – Kołbacz
121 19,60 Pniewo – Banie – Rów
122 29,45 Krajnik Dolny – Pyrzyce
124 27,90 granica Państwa – Ławy
125 33,90 granica Państwa – Wierzchlas

Kolej: [6]

  • linia kolejowa nr 273 relacji Szczecin–Gryfino–Wrocław (przebiega przez teren powiatu)

Kultura

Na terenie powiatu znajduje się kilka instytucji kultury, ulokowanych m.in. w jego stolicy - Gryfinie:

  • Biblioteka Publiczna (ul. Kościelna 24)
  • Gryfiński Dom Kultury - dyrekcja (ul. Szczecińska 17)
  • Gryfiński Dom Kultury - budynek 2 - Pałacyk pod Lwami (ul. Bolesława Chrobrego 48)
  • Kino "Gryf" ul. Szczecińska 17 [7]

W powiecie znajduje się również Rejon Pamięci Narodowej Siekierki - Stare Łysogórki - Gozdowice - Czelin, związany z wydarzeniami 1945 roku ("forsowania Odry"), w tym dwa muzea:

  • Muzeum I Armii Wojska Polskiego (nieopodal cmentarza wojennego I Armii Wojska Polskiego w Siekierkach)
  • Muzeum Wojsk Inżynieryjnych w Gozdowicach [8]

Pozostałe, ważniejsze instytucje kultury:

  • Muzeum Regionalne w Cedyni (pl. Wolności 4)
  • Cedyński Ośrodek Kultury i Sportu (pl. Wolności 4)[9]

Ważniejsze imprezy cykliczne:

  • Gryfiński Festiwal Miejsc i Podróży "Włóczykij" (luty)
  • Festiwal Intymnych Form Artystycznych - FIFART (kwiecień)
  • Dni Cedyni, m.in. Inscenizacja Bitwy pod Cedynią (czerwiec)
  • Zderzenie Sztuk i Kultur "Sztukowanie" (wrzesień)
  • Tydzień Żurawi (wrzesień/październik)[10]

Oświata

Oświata w powiecie według informacji z Banku Danych Lokalnych, stan na 2010 rok: [11]

Placówki wychowania przedszkolnego
przedszkola 13 obiektów
przedszkola przy szkołach podstawowych 28 obiektów
punkty przedszkolne bez specjalnych 7 obiektów
Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego
przedszkola 1485 uczniów
oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych 620 uczniów
punkty przedszkolne bez specjalnych 129 uczniów
Szkoły podstawowe
szkoły podstawowe 36 obiektów
szkoły podstawowe 5010 uczniów
Szkoły gimnazjalne
Szkoły gimnazjalne 16 obiektów
Szkoły gimnazjalne 2983 uczniów
Licea ogólnokształcące
Licea ogólnokształcące 9 obiektów
Licea ogólnokształcące 1104 uczniów
Szkoły zasadnicze
Szkoły zasadnicze 5 obiektów
Szkoły zasadnicze 596 uczniów
Szkolnictwo policealne
Szkoły zasadnicze 1 obiekt
Szkoły zasadnicze 5 uczniów

Kościoły i związki wyznaniowe

Teren powiatu należy do Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce.

Dekanat Banie:

  • 8 parafii
  • 32 obiekty (kościoły i kaplice)

Dekanat Cedynia:

  • 5 parafii
  • 18 obiektów (kościoły i kaplice)

Dekanat Chojna:

  • 9 parafii
  • 33 obiekty (kościoły i kaplice)

Dekanat Gryfino:

  • 8 parafii
  • 22 obiekty (kościoły i kaplice)

Dekanat Mieszkowice:

  • 9 parafii
  • 21 obiektów (kościoły i kaplice) [12]

Sport

Wykaz na podstawie informacji z Bazy Danych Lokalnych, stan na 2010 rok: [13]

Kluby sportowe
kluby 42 sztuki
sekcje sportowe 81 sztuk
członkowie 2492 osób

Ważniejsze kluby znajdujące się powiecie:

Turystyka

Przez powiat przechodzą m.in. dwa europejskie szlaki:

  • Europejski Szlak Cysterski (Cedynia - dawny klasztor cysterek)
  • Europejski Szlak Gotyku Ceglanego (Chojna - kościół Mariacki)

Powiat słynie również z Rejonu Pamięci Narodowej (Stare Łysogórki - Gozdowice - Czelin), upamiętniającego wydarzenia z 1945 roku (przeprawę przez Odrę). Oprócz dwóch jednostek muzealnych (Muzeum I Armii Wojska Polskiego w Siekierkach i Muzeum Wojsk Inżynieryjnych w Gozdowicach), znajduje się w regionie cmentarz wojenny I Armii Wojska Polskiego w Siekierkach, a także pomnik sapera w Gozdowicach. W Czelinie wybudowano obelisk upamiętniający pierwszy słup graniczny, który 27 lutego 1945 roku żołnierze 6 Samodzielnego Batalionu Pontonowo-Mostowego wbili nad rzeką.

Nieopodal Cedyni znajduje się Góra Czcibora w monumentem na szczycie oraz ozdobną mozaiką przy wejściu, która powstała w 1000 rocznicę (1972) bitwy pod Cedynią (972), Rozpościera się stąd widok na całą najbliższą okolicę.

W okolicy znajduje się również sporo miast z zachowaną architekturą średniowieczną (romańską i gotycką), m.in.:

  • Banie - Baszta Prochowa, Kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych
  • Gryfino - Brama Bańska, kościół Narodzenia NMP, pozostałości murów miejskich
  • Cedynia - dawny klasztor cysterek, kościół Narodzenia NMP
  • Chojna - kościół Mariacki, mury miejskie, ratusz, ruiny kaplicy św. Gertrudy
  • Moryń - kościół św. Ducha, mury miejskie, ruiny zamku

Region słynie także z urokliwych "terenów zielonych" znajdujących się nieopodal Odry (zobacz więcej w kategorii "Geografia").

Demografia

Liczba mieszkańców w poszczególnych gminach (dane Głównego Urzędu Statystycznego z 30 czerwca 2006 roku); wykaz uporządkowany od najludniejszej do najmniej zamieszkanej gminy powiatu gryfińskiego:

Liczba mieszkańców w siedzibach gmin (dane Głównego Urzędu Statystycznego z grudnia 2005 roku); wykaz uporządkowany od najludniejszej do najmniej zamieszkanej siedziby gminy powiatu gryfińskiego:

System ochrony zdrowia

Wykaz na podstawie informacji z Bazy Danych Lokalnych, stan na 2010 rok: [16]

Zakłady opieki zdrowotnej
ogółem 31 obiektów
publiczne 1 obiekt
niepubliczne 31 obiektów
Apteki ogólnodostępne
Apteki ogólnodostępne 20 obiektów
Liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną 4219 osób

Ważniejsze obiekty znajdują się w stolicy powiatu - Gryfinie, w tym m.in.:

  • Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego. Filia w Gryfinie (ul. Rapackiego 1)
  • Szpital Powiatowy im. Jana Pawła II (ul. Parkowa 5)

Herb

herb powiatu gryfińskiego

Herb powiatu gryfińskiego tworzy tarcza dwudzielna w pas.

W polu górnym znajduje się czerwony gryf wzorowany na godle umieszczonym na sztandarze księcia pomorskiego Eryka I z I połowy XV wieku (Eryk I był jednocześnie królem Danii, Szwecji i Norwegii). Symbolizuje to historyczną przynależność części obszaru do Pomorza, w tym księstwa pomorskiego i dynastii Gryfitów.

Pole dolne dwudzielne w słup. W polu prawym błękitnym korona złota, symbol elektorów brandenburskich przypomina o przynależności południowej części obszaru do Brandenburgii (od II połowy XIII wieku). W polu lewym srebrnym belka falista błękitna w pas, która symbolizuję Odrę jako spoiwo łączące dawne ziemie Pomorza i Nowej Marchii, a wchodzące dziś w skład powiatu gryfińskiego. [17]

Miasta i gminy (wykaz)

W skład powiatu gryfińskiego pod względem administracyjnym wchodzi 9 gmin (6 gmin miejsko-wiejskich i 3 gminy wiejskie):

Przypisy

Bibliografia

  • Opracowanie zbiorowe, Polska niezwykła. Zachodniopomorskie, Demart Wydawnictwo, Warszawa 2008.
  • Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2010.
  • Dudowie M. i T., Dolina Dolnej Odry, Wydawnictwo REGION, Gdynia 2008.

Linki zewnętrzne

Zobacz też

Powiat gryfiński
Siedziba powiatu: Gryfino
MiastaHerb
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie


Województwo zachodniopomorskie
Stolica województwa: Szczecin
PowiatyHerb
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne
  1. ↑ http://bip.gryfino.powiat.pl/ocka/pos_2003.pdf
  2. ↑ Informacje w kategorii klimat pochodzą z opracowania mgr inż. Katarzyny Krzysztof, mgr inż. Agnieszki Gabrysiak i mgr. Jacka Jankowskiego "Program ochrony środowiska dla powiatu gryfińskiego" (2003) - http://bip.gryfino.powiat.pl/ocka/pos_2003.pdf
  3. ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Starostwo Powiatowe w Gryfinie - http://bip.gryfino.powiat.pl/index.php?show=saad_bija&Itemid=137
  4. ↑ Portret powiatu gryfińskiego - Bank Danych Lokalnych http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
  5. ↑ http://bip.gryfino.powiat.pl/ocka/pos_2003.pdf
  6. ↑ http://bip.gryfino.powiat.pl/ocka/pos_2003.pdf
  7. ↑ Wrota Gryfina kultura i historia http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65025.asp
  8. ↑ Rejon Pamięci Narodowej http://www.muzeum.kolobrzeg.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=85:wycieczka&catid=17:wydarzenia
  9. ↑ Cedyński Ośrodek Kultury i Sportu http://www.cokiscedynia.pl/strona1/index.php?id=104
  10. ↑ Wrota Gryfina- kultura i historia http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57301.asp
  11. ↑ http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
  12. ↑ http://diecezja.szczecin.pl/wspolnoty/wspolnoty-parafialne/
  13. ↑ www.stat.gov.pl/bdl
  14. ↑ http://www.90minut.pl
  15. ↑ http://www.gryfino.powiat.pl/old/index.php?show=opo_lusc
  16. ↑ www.stat.gov.pl/bdl
  17. ↑ http://www.gryfino.powiat.pl/index.php/herb-flaga
  18. ↑ http://www.gryfino.powiat.pl/index.php/gminy
  19. ↑ http://www.gryfino.powiat.pl/old/index.php?show=opo_lusc
Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Powiat_gryfiński&oldid=112261”