Sąd Miejski Szczecina

Sąd Miejski Szczecina (Ława miejska) – istniejący od XIII (1237 lub 1243) do XIX wieku (1811) organ samorządowych władz miejskich (Sąd Ławniczy i Miejski; niem. Schoppen Stuhl und Stadtgericht) Szczecina, o charakterze sądu pierwszej instancji. Początkowo jego skład osobowy był wyłaniany przez radę miasta, w uzgodnieniu z panującymi w Szczecinie książętami. Członkowie tego sądu, tj. przewodniczący i ławnicy, w średniowieczu zwani z łacińska scabini - wydawali wyroki w sprawach karnych i cywilnych wobec mieszkańców miasta, w sprawach obejmujących obszar Szczecina w ramach murów miejskich i przedmieść oraz dóbr miejskich (wsi należących do miasta), oprócz jurydyk kościelnych i zamkowej. Siedzibą tego sądu był ratusz. Sąd zajmował się także sprawami dotyczącymi nieruchomości (hipoteki).

Jeszcze w średniowieczu z sądu miejskiego wyłączono Sąd Łasztowni, ograniczając kompetencje ławy miejskiej do obszaru miasta wewnątrz murów obronnych.

Początkowo ława miejska była ściśle powiązana z radą miejską, przy czym sołtys/wójt był jednocześnie przewodniczącym ławy miejskiej. Wójt pobierał szóstą część czynszów należnych księciu i trzecią część pieniężnych kar sądowych.

Ważniejsze daty

• 1237 lub 1243 – lokacja Szczecina i powołanie sądu miejskiego.
• W 1504 roku książę Bogusław X zakazał łączenia funkcji rajcy i ławnika.
• 10 listopada 1643 szwedzka królowa Krystyna Waza zrzekła się odziedziczonych po Gryfitach uprawnień dot. ławy miejskiej i pełnię praw (przewodniczenie, mianowanie składu i pobieranie opłat) przekazała radzie miasta.
• Pruski Regulamin Ratuszowy (1723) zreorganizował ławę miejską, przy czym stopniowo zmniejszono liczbę sędziów (z 8 do 4), a dyrektorem sądu został trzeci burmistrz.
• W 1752 Sąd Łasztowni włączono organizacyjnie i personalnie, jako wydział, do Sądu Miejskiego.
• 1 czerwca 1811 ława miejska została rozwiązana i zastąpiona niezależnym od rady miejskiej królewskim sądem grodzkim (sądem powszechnym).

Bibliografia

• Encyklopedia Szczecina. T.2. Red. Tadeusz Białecki. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2000. ISBN 83-7241-089-5. s. 308 - 311. 

Zobacz też

• Samorząd miejski Szczecina
• Rajca
• Ławnik
• Sołtysi Szczecina
• niemieckie prawo miejskie
• prawa miejskie

Linki zewnętrzne

• Ława miejska. W: Encyklopedia Gdańska. [online]. [Przeglądany: 9 września 2013]. Dostępny: http://www.encyklopediagdanska.pl/index.php?title=%C5%81AWA_MIEJSKA

Autor opracowania: Wojciech Banaszak