Widuchowa
| Widuchowa | |||
| |||
| Nazwa niemiecka | Fiddichow | ||
| Powiat | gryfiński | ||
| Gmina | Widuchowa | ||
| Strona internetowa miejscowości. | |||
Widuchowa (niem. Fiddichow) – wieś w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Widuchowa. Miejscowość jest siedzibą gminy Widuchowa.
Spis treści
Geografia
Wieś Widuchowa znajduje się w zachodniej części gminy Widuchowa, która graniczy na zachodnie z rzeką Odrą, na północy z gminą Gryfino, na wschodzie z gminą Banie, a na południu z gminą Chojna. [1]
Położenie
Cała gmina Widuchowa (wraz ze wsią Widuchowa) zaliczana jest do prowincji Niż Środkowoeuropejski, podprowincji Pobrzeże Południowobałtyckie, makroregionu Pobrzeże Szczecińskie. W skład makroregionu wchodzi część mezoregionu Doliny Dolnej Odry, a także niewielki skrawek Równiny Wełtyńskiej.
- Dolina Dolnej Odry – obejmuje swoim zasięgiem od południa okolice jeziora Dąbie, a od północy – ujście Odry
- Równina Wełtyńska – położona jest na prawym brzegu Odry na południe od Puszczy Bukowej [2]
Klimat
Gmina Widuchowa (w tym wieś Widuchowa) pod względem klimatycznym leży na granicy dwóch obszarów. Północna część różni się od południowej - jest ciepła i sucha. Pokrywa śnieżna trwa 40-60 dni, przymrozki trafiają się w ciągu dwóch miesięcy. Średni opad roczny wynosi 450–600 mm, a liczba godzin ze słońcem jest duża. Okres wegetacyjny rozpoczyna się na przełomie marca i kwietnia, a kończy w pierwszej dekadzie listopada i trwa 217-223 dni.
Klimat w części południowej gminy ma charakter przejściowy pomiędzy chłodnym i dość wilgotnym klimatem morskim, a suchym i ciepłym klimatem charakteryzującym obszar dorzecza środkowej Warty i środkowej Wisły. Dni z przymrozkami jest tutaj ponad 100, a opady średniorocznie wynoszą około 550 mm. Czas trwania pokrywy śnieżnej wynosi tyle samo, co na północy gminy (40-60 dni). Pod względem czasu trwania okresu wegetacji, część południowa nie różni się od północy regionu. Okres wegetacjizaczyna się z początkiem kwietnia i kończy wraz z początkiem listopada.
W 2009 roku średnia roczna temperatura powietrza w Widuchowej wynosiła 8,4 stopnica Celcjusza. Najzimniejszym miesiącem był styczeń, gdzie średnia temperatura powietrza oscylowała wokół -2,8 stopnia Celcjusza, a najcieplejszym lipiec z temperaturą 18,6 stopnia Celcjusza. [3]
Obiekty fizjograficzne
- rzeka Odra [4]
Przyroda
Park Krajobrazowy „Dolina Dolnej Odry” [5] [6]
Park znajduje się na zachód od miejscowości Widuchowa pomiędzy Odrą Zachodnią i Odrą Wschodnią, obejmuje zatem obszar Międzyodrza. Został powołany 1 kwietnia 1993 roku. Powierzchnia parku wynosi obecnie 6009 ha. Park jest miejscem bytowania przyrody związanej ze środowiskiem wodnym i bagiennym.
Pomniki przyrody [7]
W Widuchowej na skrzyżowaniu ulic Grunwaldzkiej i Ogrodowej rośnie cis pospolity - pomnik przyrody.
Historia
We wczesnym średniowieczu Widuchowę zamieszkiwały plemiona słowiańskie. Pierwsza wzmianka - "castrum Viduchowa" pochodzi z dokumentu wystawionego w 1159 roku przez biskupa kamieńskiego Wojciecha. Nazwa przypuszczalnie wywodzi się od imienia Widuch, Widok. Pierwotnie znajdował się tutaj gród, który najprawdopodobniej początkowo wchodził w skład kasztelanii pyrzyckiej, czyli okręgu podatkowo-wojskowego (od XII wieku). Niegdyś wiódł tędy również istotny szlak handlowy, a także znajdował się ważny port rzeczny. Wieś w 1252 roku otrzymał rycerz Burchard de Velewanz - przodek rodziny rycerskiej de Viddechow (Fiddechow), od której wywodzi się niemiecka nazwa miasta. W 1283 roku książę Bogusław XIV odebrał miejscowości prawa targowe, co było równoznaczne z utratą dotychczasowego znaczenia. 17 kwietnia 1347 roku Widuchowa otrzymała prawa miejskie. Do 1648 miejscowość wchodziła w skład Księstwa Pomorskiego (Księstwo Szczecińskie). Wówczas w wyniku wojny trzydziestoletniej (1618-1648) oraz wymarciu bez potomka ostatniego księcia z dynastii Gryfitów - Bogusława XIV - obszar ten przeszedł w ręce Szwedów. [8] [9]
W 1679 w wyniku działań wojennych elektor brandenburski przejął Widuchowę na mocy traktatu pokojowego w Saint-Germain-en-Laye. Państwo Hohenzollernów określane w historiografii jako Brandenburgia-Prusy w 1701 roku otrzymało oficjalną nazwę Królestwa Prus. Po reformach Steina i Hardenberga Widuchowa weszła w skład zorganizowanego w latach 1816-1818 Landkreis Greifenhagen (powiatu Gryfino) przyporządkowanego do Provinz Pommern (prowincji pomorskiej). W 1871 roku nastąpiło zjednoczenie wszystkich ziem niemieckich i powołanie II Rzeszy Niemieckiej. [10]
W czasie II wojny światowej Widuchowa została zniszczona w około 80%. Po 1945 roku miejscowość (razem z tzw. "Ziemiami Odzyskanymi") w wyniku decyzji mocarstw została przyznana Polsce. Nadano jej wówczas polską nazwę, która zastąpiła dotychczasową - Fiddichow. Wraz z nowymi gospodarzami Widuchowa utraciła prawa miejskie. Miejscowość wchodziła początkowo w skład Okręgu Pomorze Zachodnie. 29 maja 1946 roku nastąpiła zmiana nazewnictwa. Okręg Pomorze Zachodnie został przemianowany na województwo szczecińskie. W wyniku reformy administracyjnej z 1998 roku podział administracyjny od stycznia 1999 roku przybrał obecną formę.[11]
Samorząd
Gospodarzem wsi Widuchowa jest sołtys. W kadencji na lata 2011-2015 funkcję tę pełni Janusz Wełpa. [12]
We wsi znajduje się również siedziba samorządu gminy Widuchowa z Michałem Lidwinem - Wójtem Gminy Widuchowa na czele. [13]
Gospodarka i infrastruktura
Podmioty gospodarki narodowej wg rejestru REGON, stan na grudzień 2010 - dane dotyczą całej gminy Widuchowa (łącznie z wsią Widuchowa) [14]
| Sekcja PKD | Liczba podmiotów |
| Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo | 19 |
| Sekcja B - Górnictwo i wydobywanie | 0 |
| Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe | 78 |
| Sekcja D - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych | 0 |
| Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją | 1 |
| Sekcja F - Budownictwo | 106 |
| Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych | 99 |
| Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa | 27 |
| Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi | 16 |
| Sekcja J - Informacja i komunikacja | 1 |
| Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa | 2 |
| Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości | 15 |
| Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna | 6 |
| Sekcja N - Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca | 10 |
| Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne | 5 |
| Sekcja P - Edukacja | 8 |
| Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna | 10 |
| Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją | 11 |
| Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa | 20 |
Drogi krajowe na terenie wsi
Przez wieś przebiega jedna droga krajowa: [15]
- droga krajowa nr 31 ---> Szczecin - Gryfino - Widuchowa - Chojna - Mieszkowice - granica państwa
Transport kolejowy [16]
Przez wieś przebiega linia kolejowej nr 273 (Szczecin-Wrocław). Pociągi zatrzymują się na stacji "Widuchowa". [17]
Kultura
Życie kulturalne w Widuchowej skupia się w gmachu Zespołu Szkół. Od 2011 roku planowana jest budowa Domu Kultury. Poprzedni tego typu ośrodek został zamknięty w 1990 roku. W Widuchowej przy Zespole Szkół ulokowana jest ponadto hala sportowa. [18] [19]
Na terenie wsi znajduje się Gminna Biblioteka Publiczna w Widuchowej. Placówka mieści się w gmachu Zespołu Szkół. [20]
Przy gimnazjum w Widuchowej działa grupa o nazwie "Szperacze", którą tworzą uczniowie Zespołu Szkół. Grupa skupia miłośników lokalnej historii. Organizuje wycieczki piesze i rowerowe w poszukiwaniu śladów przeszłości. Odkrywa na nowo zapomniane miejsca, tętniące niegdyś życiem, o których przypominają obecnie tylko nieliczne pozostałości. [21]
Bieżące informacje i wydarzenia z życia regionu przekazuje serwis "e-widuchowa".
Ważniejsze imprezy cykliczne, które odbywają się na terenie Widuchowej: [22]
- Jarmark Widuchowski
- Festiwal Piosenki Angielskiej "Eye"
- Festiwal Piosenki Dziecięcej "Zuzia"
Oświata
We wsi mieści się Zespół Szkół w Widuchowej (ul. ul. Barnima III/1) [23]
- Szkoła Podstawowa im. Władysława Szafera
- Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego
Kościoły i związki wyznaniowe
Teren wsi należy do Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce. Obszar pod względem administracji kościelnej jest częścią Dekanatu Gryfino. We wsi Widuchowa znajduje się siedziba parafii oraz jeden kościół (parafialny): [24]
- parafia rzymskokatolicka pw. Najśw. Serca Pana Jezusa
- kościół parafialny pw. Najśw. Serca Pana Jezusa [25]
Sport
W Widuchowej znajdują się dwa zespoły sportowe. Klub Sportowy "Łabędź" Widuchowa występuje w rozgrywkach piłkarskich organizowanych przez Zachodniopomorski Związek Piłki Nożnej (Klasa A 2012/2013, grupa: Szczecin IV). Przy szkole funkcjonuje natomiast Gminny Uczniowski Klub Sportowy - "Guks" Widuchowa (sekcja piłki nożnej i siatkówki). [26] [27]
Turystyka
Przez wieś przebiegają dwa szlaki turystyczne [28] [29]
- Szlak "Zielona Odra" (zielony) - Widuchowa, Marwice - prowadzi z Kostrzyna do Szczecina
- Szlak Nadodrzański "Łabędzi" (zielony) - Marwice, Widuchowa, Ognica - prowadzi z Gryfina do Krajnika Dolnego
Na terenie Widuchowej znajdują się również zabytkowe obiekty o dużej wartości historycznej (zobacz więcej w kategorii "Zabytki").
Demografia
Liczba mieszkańców wsi:
W książce Jarosława Kociuby Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego wydanej w 2012 roku przy Widuchowej podano zaokrągloną wartość 1,3 tys. mieszkańców. [31]
Liczba mieszkańców całej gminy (wraz z wsią Widuchowa): [32]
| Rok | Liczba mieszkańców |
| 2008 | 5 533 osoby |
| 2009 | 5 542 osoby |
| 2010 | 5 601 osób |
| 2011 | 5 591 osób |
| 2012 | 5 600 osób |
System ochrony zdrowia
Na terenie wsi mieści się Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Przychodnia Rodzinna w Widuchowej (ul. Tatrzańska 13). [33]
Herb
Herb przedstawia stojące na liściu koniczyny trzy ceglane, czerwone baszty na złotym tle. Pod wspomnianym motywem znajduje się biały łabędź płynący po niebieskim akwenie.
Herb Widuchowej łączy się z mieszkającą w pobliżu rodziną rycerską de Videchow (Fiddechow), bowiem jej herb wykazuje duże podobieństwo do herbu samej miejscowości. Motyw łabędzia natomiast prawdopodobnie trafił do herbu Widuchowej z herbu Burcharda de Velewanz - przodka rodziny Videchow. [34]
Zabytki
- kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
- poczta (ul. Grunwaldzka 9) - elektyczna willa z początku XX wieku
- ratusz (ul. Grunwaldzka 8) - elektyczny budynek z początku XX wieku, wzniesiony dla potrzeb władz miejskich
- budynek mieszkalno-usługowy (ul. Grunwaldzka 22) - neobarokowy gmach z elementami secesji z początku XX wieku, wzniesiony dla potrzeb restrauracji
- stodoły z XIX wieku (ul. Grunwaldzka) - ślad po uprawach tytoniu, z której słynęła okolica
- mur oporowy dawnego zamku [35]
Osoby związane z miejscowością
- Otto Graff (1915-1997) - malarz
- Gustav Kleikamp (1896-1952) - oficer marynarki, komendant pancernika Schleswig-Holstein we wrześniu 1939 roku
- Friedrich Salis (1880-1914) - historyk, badacz Pomorza i Meklemburgii [36]
Przypisy
- ↑ Statystyczne Vademecum Samorządowca - gmina miejsko-wiejska Widuchowa, w: Główny Urząd Statystyczny [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_zachodniopomorskie/portrety_gmin/powiat_gryfinski/gmina_wiejska_widuchowa.pdf
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Widuchowa, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.widuchowa.pl/dokumenty/1515
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Widuchowa, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.widuchowa.pl/dokumenty/1515
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Widuchowa, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.widuchowa.pl/dokumenty/1515
- ↑ Park Krajobrazowy "Dolina Dolnej Odry", w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65050.asp
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Widuchowa, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.widuchowa.pl/dokumenty/1515
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Widuchowa, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.widuchowa.pl/dokumenty/1515
- ↑ Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012 ,s. 358-361.
- ↑ Kosacki J.M., Ziemia Szczecińska. Ziemia Chojeńska i Pyrzycka, Szczecińska Agencja Turystyczna "Sat", Szczecin 1995, s. 13-14.
- ↑ Piskorski J.M. (red.), Pomorze Zachodnie poprzez wieki, Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 1999 s. 191-199.
- ↑ Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012 ,s. 358-361.
- ↑ Sołectwa, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://bip.widuchowa.pl/dokumenty/menu/23
- ↑ Wójt Gminy Widuchowa, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://bip.widuchowa.pl/dokumenty/menu/17
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS (2010), w: Portret gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 10.08.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Mapa drogowa - powiat gryfiński, w: Powiat Gryfiński - oficjalna strona [online] [Przeglądany 10.08.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.powiat.pl/images/mapa/mapa_drogowa_powiat_gryfinski.pdf
- ↑ Mapa drogowa - powiat gryfiński, w: Powiat Gryfiński - oficjalna strona [online] [Przeglądany 25.05.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.powiat.pl/images/mapa/mapa_drogowa_powiat_gryfinski.pdf
- ↑ PKP. Twój Plan Podróży [online] [Przeglądany 10.08.2013] Dostępny w: http://rozklad-pkp.pl
- ↑ Będzie dom kultury w Widuchowej, w: Gazeta Chojeńska [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.gazetachojenska.pl/gazeta.php?numer=11-38&temat=7
- ↑ Nie tylko kultura fizyczna, w: Gazeta Chojeńska [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.gazetachojenska.pl/gazeta.php?numer=11-08&temat=4
- ↑ Gminna Biblioteka Publiczna w Widuchowej, w: Oficjalny serwis internetowy gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.widuchowa.pl/strony/menu/59.dhtml
- ↑ Szperacze, w: Oficjalny serwis internetowy gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.widuchowa.pl/strony/menu/67.dhtml
- ↑ Kalendarz imprez, w: Oficjalny serwis internetowy gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.widuchowa.pl/strony/menu/26.dhtml
- ↑ Zespół Szkół w Widuchowej [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://zswiduchowa.eu/
- ↑ Wspólnoty parafialne, w: Kuria Metropolitalna Szczecińsko-Kamieńska - oficjalna strona [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://diecezja.szczecin.pl/wspolnoty/wspolnoty-parafialne/
- ↑ Kościoły, w: Kuria Metropolitalna Szczecińsko-Kamieńska - oficjalna strona [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://diecezja.szczecin.pl/wspolnoty/koscioly/
- ↑ Klub Sportowy Łabędź Widuchowa, w: 90minut.pl - serwis piłkarski [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.90minut.pl/skarb.php?id_klub=5122&id_sezon=81
- ↑ Kluby sportowe, w: Oficjalny serwis internetowy gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.widuchowa.pl/strony/menu/27.dhtml
- ↑ Szlaki rowerowe, w: Oficjalny serwis internetowy gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.widuchowa.pl/strony/menu/22.dhtml
- ↑ Turystyka, w: Powiat Gryfiński - oficjalna strona [online] [Przeglądany 10.08.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.powiat.pl/old/index.php?show=tur_szne_roat
- ↑ O powiecie. Ludność, w: Powiat Gryfiński - oficjalna strona [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.powiat.pl/old/index.php?show=opo_lusc
- ↑ Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012, s. 358
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS (2008-2012), w: Portret gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 26.06.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Opieka zdrowotna, w: Oficjalny serwis internetowy gminy Widuchowa [online] [Przeglądany 12.08.2013] Dostępny w: http://www.widuchowa.pl/strony/menu/8.dhtml
- ↑ Kosacki J.M., Ziemia Szczecińska. Ziemia Chojeńska i Pyrzycka, Szczecińska Agencja Turystyczna "Sat", Szczecin 1995 , s. 13.
- ↑ Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012, s. 358-361.
- ↑ Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012, s. 361.
Bibliografia
- Dudowie M. i T., Dolina Dolnej Odry, Wydawnictwo REGION, Gdynia 2008.
- Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012.
- Kosacki J.M., Ziemia Szczecińska. Ziemia Chojeńska i Pyrzycka, Szczecińska Agencja Turystyczna "Sat", Szczecin 1995.
- Kozłowski K., Pomorze Zachodnie w latach 1945-2010, Wydawnictwo Kadruk, Szczecin 2012.
- Machałek M., Przemiany wsi zachodniopomorskiej w latach 1945-1956, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Szczecin 2012.
- Opracowanie zbiorowe, Polska niezwykła. Zachodniopomorskie, Demart Wydawnictwo, Warszawa 2008.
- Piskorski J.M. (red.), Pomorze Zachodnie poprzez wieki, Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 1999.
Linki zewnętrzne
- Bank Danych Lokalnych - http://www.stat.gov.pl/bdl
- Powiat gryfiński - http://www.gryfino.powiat.pl
- Biuletyn Informacji Publicznej - Starostwo Powiatowe w Gryfinie - http://bip.gryfino.powiat.pl/
- Oficjalny serwis internetowy gminy Widuchowa - http://widuchowa.pl
- Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Gminy Widuchowa - http://bip.widuchowa.pl/
- Internetowy serwis informacyjny mieszkańców gminy Widuchowa "e-widuchowa" - http://e-widuchowa.blogspot.com/
Zobacz też
| ||||||||||||||
