Bolesław Briks
| inż. Bolesław Briks | |||
| nauczyciel akademicki, pionier oświaty w Szczecinie | |||
| |||
| Data urodzenia | 5 listopada 1901 | ||
| Miejsce urodzenia | Kałaharówka | ||
| Data śmierci | 27 stycznia 1988 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 84D-8-4) | ||
| Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Bolesław Briks (1901-1988) – inżynier mechanik, nauczyciel akademicki, pionier oświaty w Szczecinie
Życiorys
Bolesław Briks urodził się 5 listopada 1901 roku w Kałaharówce w dawnym woj. tarnopolskim (obecnie Ukraina). Pochodził z wielodzietnej rodziny. Był najstarszym synem Józefa Briksa, urzędnika państwowego, i Marii z d. Wigurskiej. W 1919 roku ukończył Gimnazjum Męskie o profilu klasycznym w Sanoku. W tym samym roku podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej. W odpowiedzi na tzw. „Odezwę lipcową” Rządu RP, w 1920 roku wraz z kolegami z uczelni wstąpił jako ochotnik do wojska, do Dywizji Akademickiej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w bitwie pod Komarowem i w „Bitwie Niemeńskiej” pod Wołkowyskiem. W październiku 1920 roku powrócił na uczelnię. W 1924 roku, po przedstawieniu pracy magisterskiej pisanej pod kierunkiem prof. Maksymiliana Tytusa Hubera, uzyskał z wyróżnieniem dyplom magistra inżyniera mechanika. Od września 1924 roku pracował w szkolnictwie zawodowym w Sanoku i w Złoczowie. Tu m.in. zorganizował warsztaty, którymi kierował do 1930 roku. We wrześniu tego samego roku objął kierownictwo Szkoły Rzemieślniczej w Zdołbunowie. W 1935 roku objął stanowisko dyrektora Państwowej Szkoły Budowy Maszyn w Grudziądzu. Placówką tą kierował do wybuchu wojny w 1939 roku.
W pierwszych latach okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie, gdzie pracował jako zaopatrzeniowiec, a później jako kierownik narzędziowni w Fabryce Czcionek przy ul. Rejtana 16. Tam wstąpił do Związku Walki Zbrojnej. Brał udział w tajnym nauczaniu oraz wykładał w dawnej Szkole im. Wawelberga i Rotwanda. Uprzedzony o aresztowaniu, uciekł z Warszawy na Lubelszczyznę i zamieszkał we wsi Brzozowa. Korzystając z pomieszczeń Państwowej Szkoły Rolniczej w Sobieszynie-Brzozowej, kontynuował nauczanie na tajnych kompletach (Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące). Dyrektorem i nauczycielem tej szkoły był w latach 1944-1946. Po aresztowaniu przez gestapo, został uwięziony na Zamku w Lublinie. Zwolniony, powrócił do Brzozowa. W wyniku jego starań oraz kadry nauczycielskiej i Komitetu Rodzicielskiego w 1945 roku na bazie dawnego podziemnego gimnazjum powstało Samorządowe Gimnazjum Ogólnokształcące.
W styczniu 1946 roku wyjechał do Szczecina, gdzie podjął się misji tworzenia szkolnictwa zawodowego na Ziemiach Zachodnich. Kierując w randze naczelnika (od 11 listopada 1946) Wydziałem Szkolnictwa Zawodowego przy Kuratorium Okręgu Szkolnego, przystąpił do współorganizowania Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie. W grudniu 1946 roku zorganizował pierwsze przygotowawcze kursy (tzw. kursy zerowe) na tę uczelnię. Był pierwszym kierownikiem Szkoły Inżynierskiej (do stycznia 1947). W roku 1949 został powołany na stanowisko dyrektora Dyrekcji Okręgowej Szkolnictwa Zawodowego. Dzięki jego zaangażowaniu w mieście powstały liczne szkoły zawodowe i technika. Ponadto organizował wakacyjne kursy organizacyjno-administracyjne dla dyrektorów i nauczycieli szkół zawodowych. Szczególnie związany był z Technikum Mechaniczno-Energetycznym w Szczecinie, szkołą którą organizował, był jej dyrektorem i nauczycielem (od 1950 do 1952, a później od 1961 do 1965).
W latach 1952-1963 wykładał na Wydziale Budowy Maszyn Szkoły Inżynierskiej (od 1955 Politechnika Szczecińska). W latach 1955-1957 pełnił funkcję prodziekana tego wydziału. Od 1956 do 1960 kierował Katedrą Technologii Budowy Maszyn PS. Mimo przejścia na emeryturę w 1965 roku, kontynuował pracę w szkolnictwie zawodowym.
W 1966 roku na Przedkongresowym Wojewódzkim Zjeździe organizacji z ramienia SIMP, został wybrany delegatem na V Kongres Techników w Katowicach. Podczas kongresu wziął udział w obradach sekcji XII, przedstawiając sprawy związane z życiem organizacji NOT w środowisku szczecińskim.
Był czynnym działaczem Naczelnej Organizacji Technicznej (od 1934), Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (od 1934) oraz Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Mieszkał przy ul. Sienkiewicza w Szczecinie. Jego synowie - obecnie na emeryturze - byli również wykładowcami szczecińskich wyższych uczelni. Mgr inż. Andrzej Briks pracował w Zakładzie Rysunku Technicznego, a mgr inż. Wojciech Briks w Zakładzie Odlewnictwa. Jednocześnie obaj pracowali na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Szczecińskiej.
Zmarł 27 stycznia 1988 roku w Szczecinie. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 84D-8-4).
Nagrody i wyróżnienia
- Tytuł Honorowy „Zasłużony Nauczyciel PRL”
- Wpis do Księgi Zasłużonych Pomorza Zachodniego
Odznaczenia
- 1939 – Srebrny Krzyż Zasługi
- 1948 – Srebrny Krzyż Zasługi
- 1958 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1962 – Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- 1966 – Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
- Złoty Krzyż Zasługi
- Złota Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Pamiątkowa Złota Odznaka ZNP
Publikacje o Bolesławie Briksie
- 2009 – Zbigniew Neumann, Profesor Bolesław Briks: organizator szczecińskiego szkolnictwa zawodowego, średniego i wyższego, członek Stowarzyszenia Inżynierów (i Techników) Mechaników Polskich „SIMP” od 1934 roku, Ośrodek Rzeczoznawstwa SIMP, Szczecin (seria: Zasłużeni Mechanicy dla Szczecina, Członkowie SIMP, zeszyt 3)
Ciekawostki
- Uchwałą Rady Miasta Szczecina z dn. 26 kwietnia 2007 roku imieniem Bolesława Briksa został nazwany park w dzielnicy Pogodno, leżący w obrębie ulic: Sienkiewicza, Zaleskiego, Leszczyńskiego, Jacka Soplicy i Mickiewicza
- w 2009 roku Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (SIMP) ufundowało pamiątkową płytę z napisem: W dowód uznania i ku wiecznej pamięci Profesorowi Bolesławowi Briksowi, twórcy edukacji zawodowej na Pomorzu Zachodnim tę tablicę poświęcamy. SIMP 2009. Umieszczoną u zbiegu ulic Leszczyńskiego i Zaleskiego płytę odsłonięto uroczyście 10 października 2009 roku
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. I A-O (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Lucyna Turek-Kwiatkowska), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Związek Nauczycielstwa Polskiego na Pomorzu Zachodnim, WNUS, Szczecin 1988
Inne
- Bolesław Briks (wspomnienie synów)
