Gmina Wałcz
Gmina Wałcz | |||
| |||
Nazwa niemiecka | Deutsch-Krone | ||
Powiat | wałecki | ||
Rodzaj gminy | wiejska | ||
Liczba sołectw | 31 | ||
Liczba miejscowości | 49 | ||
[ Strona internetowa miejscowości.] |

Gmina Wałcz – gmina wiejska położona w województwie zachodniopomorskim, we wschodniej części powiatu wałeckiego. Jest największą gminą wiejską w Polsce. Siedzibą gminy jest miasto Wałcz.
Geografia
Położenie
Gmina Wałcz to gmina wiejska, położona na południowo-wschodnim krańcu województwa zachodniopomorskiego. Pod względem obszarowym jest to jedna z największych gmin w Polsce – zajmuje powierzchnie 575,3 km². Gmina Wałcz jest jedną z pięciu jednostek samorządu terytorialnego wchodzącego w skład powiatu wałeckiego. Przez gminę przebiegają także drogi krajowe i międzyregionalne, z których najważniejsze to: Szczecin – Wałcz – Bydgoszcz – Warszawa, Kostrzyn – Gorzów Wlkp. – Wałcz – Starogard Gdański – Gdańsk – Elbląg oraz Kołobrzeg – Wałcz – Poznań – Wrocław (Kraków, Katowice). Wsie wchodzące w skład gminy okalają tereny miasta Wałcz. Ponadto od południowego wschodu obszar gminy graniczy z gmina Szydłowo, od południa z gmina Trzcianka, od południowego zachodu z gmina Człopa, od zachodu z gminami Tuczno i Mirosławiec, od północy z gminami Wierzchowo i Czaplinek, a od wschodu z gmina Jastrowie. Siedziba władz gminy znajduje się w mieście Wałcz. Pod względem fizycznogeograficznym gmina Wałcz położona jest na Pojezierzu Wałeckim i Równinie Wałeckiej[1].
Klimat
Posługując się podziałem wg Prawdziwca, należy przyporządkować gminę Wałcz do VI - krainy klimatycznej. Charakterystyczną cechą mikroklimatu tego terenu są również wiatry, które najczęściej wieją z zachodu (22 %) oraz południowego - zachodu (17 %). Najrzadziej natomiast występują wiatry wschodnie oraz północne. Cechą wałeckiego klimatu jest również występowanie okresów bezwietrznych, które są typowe głównie dla kalendarzowej jesieni. Cechy charakterystyczne pomorskiej VI krainy klimatycznej[2]:
- średnia temperatura roczną od – 7,3 do 7,9 °C,
- średnia temperatura okresu V – VII: od - 14,7 do 15,7 °C,
- średnia temperatura stycznia w okolicach – 1,6°C,
- data początku zimy: 17-30.XII,
- ilość dni gorących w roku: 22-33 dni,
- długość okresu zimowego: 60-85 dni,
- długość okresu wegetacyjnego: 215-218 dni,
- początek okresu wegetacyjnego: 3-7.IV,
- suma opadów atmosferycznych w roku: 480-600 mm/rok,
- suma opadów atmosferycznych w okresie V-VII: 160-200 mm,
- liczba dni z pokrywą śnieżną: 40-50 dni.
Obiekty fizjograficzne
Jeziora znajdujące się na terenie gminy Wałcz[3]:
- Bobrowo
- Byszno Wielkie
- Bytyń Mały
- Chwiram
- Czarne Jezioro
- Dębno
- Dobińskie
- Głębokie
- Głębokie
- Głodno
- Golce
- Jeleń
- Kacze
- Karasiowe
- Karpiowe
- Kopanik
- Krępa - odnoga jez. Betyń
- Leszczynki
- Linowo
- Lubianka
- Lubno Małe
- Łabędzie
- Nakielno
- Oczko
- Ostrowiec
- Rakowo
- Rutwica
- Sitowo
- Smolno
- Smolno Małe
- Smolno Wielkie
- Stręczyńskie
- Sumite
- Tupadły
- Witankowskie
- Zdbiczno
- Zielno
Przyroda
Fauna tego terenu jest charakterystyczna dla nizinnej części Polski. W zagłębieniach terenu znajdują się jeziora otoczone lasami. W lasach tych spotkać można jelenie, daniele, dziki, sarny, zające, a także lisy, kuny leśne i wiewiórki. Z rzadszych zwierząt spotkać można restytuowane stada żubrów, muflonów i łosi; rozprzestrzeniły się tu także bobry wyprowadzone z hodowli Poznańskiej Akademii Rolniczej. Świat ptaków reprezentują łabędzie, jastrzębie, sokoły wędrowne, myszołowy, żurawie, bociany białe i czarne, bażanty i kuropatwy, orły bieliki, puchacze i rybołowy. Osobliwością ornitologiczną są spotykane nad jeziorem Bytyń tracze nurogęsi.
Florę gminy, na którą warto zwrócić uwagę stanowią liczne zbiorowiska roślin torfowych, w których pojawiają się: żurawina błotna, bagno zwyczajne, modrzewica zwyczajna, kruszczyk błotny, łużanka alpejska, skalnica torfowa i inne[4].
Na terenie Gminy znajdują się trzy rezerwaty przyrody[5]:
- Wielki Bytyń o powierzchni 1827 ha
- Golcowe Bagno o powierzchni 124,00 ha
- leśny Glinki o powierzchni 15,7 ha
W gminie ustanowiono 15 użytków ekologicznych oraz 25 pomników przyrody[6].
Historia
Gospodarka i infrastruktura
Sekcja PKD | Liczba podmiotów |
Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo | 145 |
Sekcja B - Górnictwo i wydobywanie | 0 |
Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe | 97 |
Sekcja D - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych | 3 |
Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją | 2 |
Sekcja F - Budownictwo | 138 |
Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych | 276 |
Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa | 82 |
Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi | 30 |
Sekcja J - Informacja i komunikacja | 5 |
Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa | 21 |
Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości | 11 |
Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna | 26 |
Sekcja N - Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca | 15 |
Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne | 5 |
Sekcja P - Edukacja | 38 |
Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna | 29 |
Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją | 27 |
Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa | 33 |
Ogółem | 983 |
Transport
Długość dróg krajowych przebiegających przez gminę wynosi 35,6 km, wojewódzkich – 45,1 km. Połaczenia lokalne zapewniaja drogi powiatowe i gminne. Długość dróg powiatowych wynosi 163,9 km, z czego 84,3% posiada nawierzchnie ulepszona. Drogi gminne natomiast liczą jedynie 7,5 km. Dwie drogi krajowe i trzy drogi wojewódzkie tworzące siec komunikacyjna to:
- Droga krajowa nr 10: Szczecin – Wałcz – Piła – Płońsk
- Droga krajowa nr 22: Gorzów Wlkp. – Wałcz – Chojnice – Tczew
- Droga wojewódzka nr 163: Wałcz – Czaplinek – Kołobrzeg – Koszalin
- Droga wojewódzka nr 178: Wałcz – Oborniki – Poznań
- Droga wojewódzka nr 179: Rusinowo – Wałcz – Piła
Komunikacja międzygminna realizowana jest poprzez PKS a także prywatnych przewoźników. Głównymi kierunkami podróży są miasta Szczecin, Poznań, Wałcz, będące jednocześnie największymi ośrodkami gospodarczo – kulturalnymi w regionie.
Ponadlokalne połączenia z gminą przez wiele lat zapewniała również komunikacja kolejowa PKP znaczenia pasażerskiego. W chwili obecnej linia nie funkcjonuje a tory są częściowo rozebrane[8].
Samorząd
Organami samorządowymi w gminie jest Wójt Gminy oraz Rada Gminy. W Wałczu funkcję wójta sprawuje Piotr Świderski wraz z zastępcą wójta, którym jest Janusz Bartczak[9]. Rada Miasta składa się z 15 radnych[10].
Aktualny skład Rady Gminy Wałcz[11]:
- Jan Kurowski - Przewodnicząca Rady Miejskiej
- Florian Guzowski - Zastępca Przewodniczącego Rady Miejskiej
- Tadeusz Biernat
- Agnieszka Cybulska
- Robert Gąsiorowski
- Marian Leśniak
- Aldona Piaskowska
- Witold Rup
- Dariusz Szałowiński
- Adrian Szatkowski
- Teresa Tunkiewicz
- Jan Uran
- Sylwia Walczak
- Krzysztof Wieczorek
- Bogusława Wojdyła
Obecny skład Rady Gminy oraz wójta wybrano w wyborach samorządowych VI kadencji, które odbyły się 21 listopada 2010 roku[12].
Wyniki tych wyborów przedstawiały się następująco[13]:
W głosowaniu do Rady Miasta i Gminy:
- Komitet Wyborczy Wyborców Piotra Świderskiego uzyskał 8 mandatów w radzie
- Komitet Wyborczy Wyborców Janusza Bartczaka uzyskał 4 mandaty w radzie
- Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej uzyskał 2 mandaty w radzie
- Komitet Wyborczy Wyborców Gąsiorowski Robert uzyskał 1 mandat w radzie
W głosowaniu na Wójta:
- Andrzej Kasiński - bezpartyjny - liczba oddanych głosów 1902, co stanowiło 41.53% Nie
- Piotr Bogusław Świderski - bezpartyjny - liczba oddanych głosów 2678, co stanowiło 58.47% - wybrany wójtem gminy
Przy Radzie Gminy działają komisje[14]:
- Komisja Rewizyjna
- Komisja Budżetu, Rozwoju Gospodarczego i Gospodarki Komunalnej
- Komisja Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Infrastruktury
- Komisja Oświaty, Zdrowia, Sportu i Turystyki
Kultura
Biblioteki[16] | |
Liczba bibliotek | 0 |
Liczba czytelników w ciągu roku | 0 |
Oświata
Wychowanie przedszkolne | |
Liczba przedszkoli wraz z oddziałami przedszkolnymi przy szkołach podstawowych |
8 |
Liczba dzieci w przedszkolach | 302 |
Szkoły podstawowe | |
Liczba szkół | 8 |
Liczba uczniów | 817 |
Szkoły gimnazjalne | |
Liczba szkół | 3 |
Liczba uczniów | 464 |
Kościoły i związki wyznaniowe
Na terenie gminy Wałcz działają parafie rzymskokatolickie[18]:
- Miłosierdzia Bożego z Wałcza, która na terenie gminy ma swój kościół filialny św. Michała Archanioła w Chwiram
- św. Mikołaja z Wałcza, która na terenie gminy ma swój kościół filialny św. Heleny w Kłębowcu
- św. Jakuba Apostoła w Szwecji (liczba wiernych: 1 503) , która posiada kościoły filialne:
- Narodzenia św. Jana Chrzciciela - Budy (gmina Jastrowie, województwo wielkopolskie)
- Narodzenia NMP - Głowaczewo
- Matki Bożej Różańcowej - Ostrowiec
- Podwyższenia Krzyża Świętego - Zdbice
- św. Wawrzyńca Męczennika w Różewie (liczba wiernych: 2 386), która posiada kościoły filialne:
- św. Anny w Strącznie (liczba wiernych: 1 950), która posiada kościoły filialne:
- Chrystusa Króla w Lubnie (liczba wiernych: 1 601), która posiada kościoły filialne:
- św. Wawrzyńca w Rudkach (liczba wiernych: 2 283), która posiada kościoły filialne:
- św. Rocha - Dębołęka
- św. Antoniego - Golce
- Narodzenia NMP - Karsibór
- Matki Bożej Szkaplerznej - Laski Wałeckie
Sport
Kluby Sportowe | |
Liczba klubów | 12 |
Liczba sekcji sportowych | 21 |
Ćwiczący | |
Liczba mężczyzn | 320 |
Liczba kobiet | 135 |
Suma | 455 |
Ćwiczący do 18 roku życia | |
Liczba chłopców | 201 |
Liczba dziewcząt | 108 |
Suma | 309 |
Turystyka
Demografia
Liczba mieszkańców w gminie wiejskiej Wałcz nieznacznie rośnie, ma na to wpływ niski ale dodatniprzyrost naturalny, który w 2012 roku wynosił 1,9 na 1000 mieszkańców, jednak występuje ujemne saldo migracji gminnych wewnętrznych, które wynosiło -35 osób. Sytuacji nie zmienia saldo migracji zagranicznych, które w 2012 wyniosło 3 osoby[20]. Gęstość zaludnienia w gminie Wałcz wynosi 22 osoby na 1 km²[21].
2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | |
---|---|---|---|---|---|
Ogółem | 12 578 | 12 528 | 12 706 | 12 711 | 12 669 |
Kobiety | 6 350 | 6 335 | 6 366 | 6 357 | 6 349 |
Mężczyźni | 6 228 | 6 193 | 6 340 | 6 354 | 6 320 |
Podział mieszkańców ze względu na wiek w jakim się znajdują[23]:
- przedprodukcyjnym - 2 720 osób - 21,5%
- produkcyjnym - 8 322 osób - 65,7%
- poprodukcyjnym - 1 627 osób - 12,8%
W gminie Wałcz na 100 mężczyzn przypada 100 kobiet[24].
System ochrony zdrowia
Zakłady opieki zdrowotnej | |
Liczba jednostek publicznych | 0 |
Liczba jednostek niepublicznych | 1 |
Suma | 1 |
Liczba praktyk lekarskich | 0 |
Apteki ogólnodostępne[26] | |
Liczba aptek ogólnodostępnych | 0 |
Liczba osób na 1 aptekę ogólnodostępną | 0 |
Herb
Herb gminy zdefiniowany został w Rozdziale pierwszym, paragraf czwarty, punkt pierwszy Statutu Gminy Wałcz, jako: Herbem Gminy jest wizerunek przedstawiający: Trzy złote snopki zboża na niebieskim tle odwrócone kłosami do dołu[27].
Miejscowości i sołectwa
Sołectwo | Miejscowości sołectwa |
---|---|
Chude | Chude |
Chwarim | Chwarim |
Czechyń | Czechyń |
Dębołęka | Dębołęka |
Dobino | Dobino |
Dzikowo | Dzikowo |
Golce | Golce |
Gostomia | Gostomia |
Górnica | Górnica |
Karsibór | Karsibór |
Kłębowiec | Kłębowiec |
Kłosowo | Kłosowo |
Kolno | Kolno |
Laski Wałeckie | Laski Wałeckie |
Lubno | Lubno |
Łąki | Łąki |
Ługi Wałeckiej | Ługi Wałeckiej |
Nakielno | Nakielno |
Ostrowiec | Ostrowiec |
Prusinowo | Prusinowo |
Przybkowo | Przybkowo |
Różewo | Różewo |
Rudki | Rudki |
Rutwica | Rutwica |
Strączno | Strączno |
Szwecja | Szwecja |
Świętosław | Świętosław |
Wałcz Drugi | Wałcz Drugi |
Wiesiółka | Wiesiółka |
Witankowo | Witankowo |
Zdbice | Zdbice |
Przypisy
- ↑ Strategia Rozwoju Gminy Wałcz na lata 2008 - 2015, w: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Wałcz, [online] [Przeglądany 25.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.gminawalcz.pl/dokumenty/menu/37
- ↑ Aktualizacja Programu Ochrony Srodowiska dla Miasta Wałcz na lata 2010 - 2013, w: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Miasta Wałcz [online] [Przeglądany 26.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.walcz.pl/content.php?cms_id=2393
- ↑ Nazewnictwo Geograficzne Polski Tom I Hydronimy, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa, 2006 [Przeglądany 30.08.2013]. Dostępny w: http://ksng.gugik.gov.pl/narodowy_gazeter_polski_t_01.php
- ↑ Warunki przyrodnicze, w: Strona internetowa gminy Wałcz, [online] [Przeglądany 25.08.2013] Dostępny w: http://www.walcz.ug.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&catid=77%3Aprzyroda&id=70%3A2009-06-28-21-58-43&Itemid=88
- ↑ Strategia Rozwoju Gminy Wałcz na lata 2008 - 2015, w: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Wałcz, [online] [Przeglądany 25.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.gminawalcz.pl/dokumenty/menu/37
- ↑ Waloryzacja przyrodnicza województwa zachodniopomorskiego, Szczecin: Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, 2010 [online]. [Przeglądany 26.08.2013] Dostępny w: http://geoprzyroda.pl/cms/waloryzacje-przyrodnicze/14-waloryzacja-wojewodztwa-zachodniopomorskiego.html
- ↑ Portret gminy Wałcz. W: Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 20.08.2013]. Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Strategia Rozwoju Gminy Wałcz na lata 2008 - 2015, w: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Wałcz, [online] [Przeglądany 25.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.gminawalcz.pl/dokumenty/menu/37
- ↑ Dane teleadresowe, w: Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Gminy Wałcz [online] [Przeglądany 30.08.2013] Dostępny w: http://bip.gminawalcz.pl/dokumenty/menu/3
- ↑ Zarządzenie nr 75/2010 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 25 lutego 2010r. w sprawie ustalenia liczby radnych wybieranych do sejmiku województwa, rad powiatów i rad gmin województwa zachodniopomorskiego, w: DZ. URZ. WOJ. 2010.20.389 [online] [Przeglądany 30.08.2013] Dostepny w: http://e-dziennik.szczecin.uw.gov.pl/ActDetails.aspx?year=2010&poz=389
- ↑ Skład Rady Gminy - Kadencja 2010 - 2014, w: Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Gminy Wałcz [online] [Przeglądany 30.08.2013] Dostępny w: http://bip.gminawalcz.pl/dokumenty/116
- ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów. W: Dziennik Ustaw z dnia 20 września 2010 r. Nr 171, poz. 1151. [online] [Przeglądany 18.06.2013] Dostępny w: http://isap.sejm.gov.pl/Download;jsessionid=16572F10726E5C213B1C3A8851BF84A2?id=WDU20101711151&type=2
- ↑ Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo zachodniopomorskie - Powiat wałecki - gm. Wałcz, w: Strona internetowa Państwowej Komisji Wyborczej [online] [Przeglądany 30.08.2013] Dostępny w: http://wybory2010.pkw.gov.pl/geo/pl/320000/321705.html
- ↑ RADA GMINY WAŁCZ, Skład Rady Gminy, Kadencja 2010 - 2014 w: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Wałcz. [online] [Przeglądany 30.08.2013] Dostępny w: http://bip.gminawalcz.pl/dokumenty/161
- ↑ Portret gmina Wałcz. W: Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 20.08.2013]. Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Dane z 2011 roku.
- ↑ Portret gmina Wałcz. W: Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 20.08.2013]. Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Parafie w diecezji w: Diecezja koszalińsko-kołobrzeska [online]. [Przeglądany 28.08.2013] Dostępny w: http://www.koszalin.opoka.org.pl/new/a.php?m=6&p=parafie
- ↑ Portret gminy Wałcz. W: Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 20.08.2013]. Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Portret gminy Wałcz, w: Bank Danych Lokalnych GUS. [online] [Przeglądany 23.08.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Portret gminy Wałcz, w: Bank Danych Lokalnych GUS. [online] [Przeglądany 23.08.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Portret gmina Drawsko Pomorskie, w: Bank Danych Lokalnych GUS[online]. [Przeglądany 20.07.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Portret gmina Wałcz, w: Bank Danych Lokalnych GUS, [online] [Przeglądany 20.08.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Portret gmina Wałcz, w: Bank Danych Lokalnych GUS. [online] [Przeglądany 20.08.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Portret gmina Wałcz. W: Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 20.08.2013]. Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Dane z 2012 roku.
- ↑ Statut Gminy Wałcz w: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Wałcz, [online] [Przeglądany 25.08.2013] Dostępny w: http://www.bip.gminawalcz.pl/dokumenty/21
- ↑ Sołectwa Gminy Wałcz, w: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Wałcz, [online] [Przeglądany 25.08.2013] Dostępny w: http://bip.gminawalcz.pl/dokumenty/81