Ulica Grzymisławy
| |||
| Ulica Grzymisławy | |||
| ' | |||
| |||
| Nazwa pełna | ulica nieistniejąca | ||
| Nazwa niemiecka | Johannishof | ||
| Osiedle | |||
| Dzielnica | |||
| Zobacz ulicę na: | |||
|
[ Mapa Google.] | ||
|
[ Google Street View.] | ||
|
Interaktywny Plan Miasta Szczecin. | ||
Ulica Księżnej Grzymisławy (niem. Johannishof), nazwa historyczna „Dziedziniec Świętego Jana”. Nieistniejący zaułek usytuowany na terenie Starego Miasta. Obecnie w tym miejscu położone są zabudowania Szkoły Podstawowej nr 64 przy ulicy Grodzkiej wybudowanej w latach sześćdziesiątych XX wieku. [1]
Historia ulicy
Carl Fredrich podaje, że w XIV wieku położony był tu tzw. dom dla wygnanych (exsules, także exules 1306), zwany również „zajazdem dla chorych” (curia infirmorum, 1310), ale już w połowie XV wieku i na początku XVI wieku „domem pielgrzymów” (dat pilgremeshus, 1440) i domem ubogich (elende hus, 1506), prowadzony przez tzw. Bractwo Ubogich. [2] Położony w kwartale Młyńskim, pełnił wówczas rolę zarówno szpitala, jak i przytułku, przeznaczonego przede wszystkim do przyjmowania rozbitków okrętowych, przejezdnych podróżnych, chorych cudzoziemców, pielgrzymów, itp. Według Paula Friedeborna został założony przez szczecińskich mieszczan dopiero w 1441 roku, a w swoim opisie Szczecina określa go mianem szpitala pod wezwaniem św. Elżbiety, który w późniejszym czasie nazwano dziedzińcem dla ubogich (Elende Hoff). [3]
Podobny przytułek, nazywany Zajazdem Nędzy, położony był przy pomoście u wylotu ulicy Kłodnej (de ellenden vor dem bombrugge, 1452), kolejny pomiędzy zewnętrzną a wewnętrzną Bramą Młyńską (elendshus, 1497), i trzeci przy szpitalu św. Gertrudy na Łasztowni, o czym wspomina zapis z 1507 roku o „zarządzających /fundacją/ ubogich w ich domu przy kościele św. Gertrudy” (vorstender der armen in deme huse up S. Gertruden kerkhaue). [4]
Dziedzińca Świętego Jana
KG. – Dziedziniec Świętego Jana, wcześniej Dziedziniec Ubogich (Ulica Grzymisławy),
st. – studnia na terenie Dziedzińca Ubogich pochodząca z okresu szwedzkiego,
GK. – Targ Węglowy (Ulica Grodzka),
GS. – Ulica Górna Szewska (Ulica Grodzka),
GF. – Ulica Wjazdowa (Ulica Grodzka),
F. – Ulica Wielka Tumska (Ulica Farna),
KP. – Ulica Kuśnierska,
S. – Ulica Sołtysia,
K. – Dziedziniec Loitzów (Ulica Kurkowa).
Po wprowadzeniu reformacji zabudowania Dziedzińca Ubogich włączono do Fundacji Klasztoru św. Jana (St. Johannis Klosterstift), o czym informuje kataster szwedzki z 1706 roku i kataster zabudowy miejskiej z roku 1722/1723. Na początku XIX wieku na prośbę fundacji św. Jana, która uważała dotychczasową nazwę za niestosowną, w roku 1830 zmieniono nazwę przytułku oraz prowadzącego doń zaułka na Dziedziniec Świętego Jana (Johannishof). Po 1856 roku zabudowania otrzymały numerację Johannishof Nr. 1-6 i zostały zagospodarowane dla celów szkolnictwa. Od 1856 roku rozpoczęła tu działalność szkoła podstawowa dla dziewcząt - Johannishof-Schule (4. Gemeindeschule für Mädchen) [5].
Przypisy
- ↑ Nazwa ulicy została zlikwidowana dopiero 6 kwietnia 1979, zob. Protokół nr 8 z posiedzenia plenarnego MRN w Szczecinie, bez uzasadnienia w: Sz. Bursewicz, Nazwy szczecińskich ulic. 1945-2004. Cz. 2: 1957-1991. W: Kronika Szczecina. 2004 (Nr 23). Szczecin 2005, s. 23, także przyp. 40.
- ↑ Die älteren Stettiner Straßennamen im Rahmen der älteren Stadtentwicklung – von Hugo Lemcke, zweite neubearbeitete Auflage von Carl Fredrich. Leon Sauniers Buchhandlung. Stettin 1926, s. 41.
- ↑ P. Friedeborn, Historische Beschreibung der Stadt Alten Stettin in Pommern... Gedruckt zu Alten Stettin 1613, s. 90-91.
- ↑ Wspomniane tu trzy domy dla ubogich miały prawo do uposażenia, jakie składali mieszkańcy ówczesnej wsi Podjuchy na rzecz wspólnej fundacji zwanej „Kasą Ubogich” (Armenkasten), zwanej później Fundacją św. Jana; zob. Die älteren Stettiner Straßennamen... op. cit., s. 41.
- ↑ H.K.W. Berghaus, Geschichte der Stadt Stettin, der Hauptstadt von Pommern topographisch-statistisch beschrieben nach allen Richtungen ihres politischen, bürgerlichen, merkantilischen und kirchlichen Lebens. Th. 2, Bd. 8. Berlin-Writzen/O 1875; także B. Seyda, Z przeszłości służby zdrowia i szpitali Szczecina. [W:] Szczecin. Pismo poświęcone sprawom regionu zachodniopomorskiego. Zeszyt 1–2 (4–5). Szczecin 1958, s. 76-77; por. W.H. Meyer, Stettin in alter und neuer Zeit. Stettin 1887, s. 260.
Bibliografia
- Friedeborn P., Historische Beschreibung der Stadt Alten Stettin in Pommern ... Gedruckt zu Alten Stettin 1613.
- Berghaus H.K.W., Geschichte der Stadt Stettin, der Hauptstadt von Pommern topographisch-statistisch beschrieben nach allen Richtungen ihres politischen, bürgerlichen, merkantilischen und kirchlichen Lebens. Th. 2, Bd. 8. Berlin-Writzen/O 1875.
- Meyer W.H., Stettin in alter und neuer Zeit. Stettin 1887.
- Die älteren Stettiner Straßennamen im Rahmen der älteren Stadtentwicklung – von Hugo Lemcke, zweite neubearbeitete Auflage von Carl Fredrich. Leon Sauniers Buchhandlung. Stettin 1926.
- Seyda B., Z przeszłości służby zdrowia i szpitali Szczecina. W: Szczecin. Pismo poświęcone sprawom regionu zachodniopomorskiego. Zeszyt 1–2 (4–5). Szczecin 1958.
- Słomiński M., Szczecińskie Podzamcze. Staromiejska dzielnica nadodrzańska i jej odbudowa – kwartały XIV i XVII. Szczecin 1998.
- Bursewicz Sz., Nazwy szczecińskich ulic. 1945-2004. Cz. 2: 1957-1991. W: Kronika Szczecina. 2004 (Nr 23). Szczecin 2005.
Linki zewnętrzne
- sedina.pl-Galeria, Portal Miłośników Dawnego Szczecina Johannishof und Johannisschule
