Kościół św. Piotra i św. Pawła

Kościół św. Piotra i św. Pawła w Szczecinie
Nazwa niemiecka	Peters und Paulskirche
Wyznanie	Kościół Polskokatolicki w RP
Parafia	{{{parafia}}}
Data budowy	XV wiek
Data poświęcenia	{{{poświęcono}}}
Budulec	cegła

Artykuł może zawierać treści pochodzące z Wikipedii.

Kościół św. Piotra i św. Pawła w Szczecinie (niem. Peters und Paulskirche') - niewielki gotycki ceglany kościół salowy. Kościół ten znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.

Pierwszy drewniany jeszcze kościół zbudowany został tu w 1124 roku, gdy do Szczecina z misją chrystianizacyjną przybył Otton z Bambergu. Ów drewniany kościół prawdopodobnie był najstarszą budowlą sakralną w Szczecinie, został jednak spalony podczas najazdu duńskiego w 1189. W latach 1223-1237 na jego miejscu zbudowano nową świątynię z cegły. W 1268 do parafii św. Piotra i Pawła biskup kamieński Hermann von Gleichen włączył okoliczne wsie Grabowo, Golęcino i Niemierzyn. W 1425 rozpoczęła się budowa nowego korpusu świątyni w duchu pomorskiej szkoły architektury gotyckiej Heinricha Brunsberga. Na ścianach zewnętrznych umieszczono maszkarony - twarze autentycznych mieszkańców średniowiecznego Szczecina. W 1460 kościół przedłużono ku zachodowi o jedno przęsło, znacznie szersze od pozostałych i zwieńczone wieżą. W 1534 zamieniony na świątynię protestancką. W 1556 rozebrano wieżę, przebudowując zachodnią fasadę. W 1602 kościół zwieńczono istniejącą obecnie sygnaturką.

W czasie ostrzału artyleryjskiego w 1677 został znacznie zniszczony. Odbudowa trwała 24 lata. Odbudowany jako budowla salowa, bez sklepień i filarów dzielących na nawy. W 1702 Hans Kamerling wykonał tzw. pseudosklepienie, czyli drewniany strop ukształtowany na wzór ceglanych sklepień. W 1703 r. szczeciński malarz Ernst Eichner ozdobił sklepienie olbrzymim malowidłem. W 1817 podczas remontu usunięto wszelkie elementy barokowe. W 1901 r. dokonano regotyzacji zachodniej fasady świątyni. Od 1946 należy do wyznawców Kościoła Polskokatolickiego. W 1960 dokonano gruntownego remontu świątyni. Do 1978 roku proboszczem był ks. Zdzisław Zaremba, a następnie (do dzisiaj) jest nim ks. inf. Stanisław Bosy. W roku 2009 w podziemiach świątyni natrafiono na stare pochówki, najprawdopodobniej patrycjatu lub członków dynastii Gryfitów.

Zwiedzanie

skarbona

Skarbona jałmużnicza

Na północnej, zewnętrznej ścianie kościoła znajduje się nisza jałmużnicza z pierwszej połowy XV w., z otworem wrzutowym dla datków. Po obu stronach niszy wbudowano w ścianę kościoła dwie płyty wapienne z płaskorzeźbami przedstawiającymi patronów kościoła: św. Piotra i św. Pawła. Płyty pochodzą z końca XIV w.

Plafon

scena I	scena II	scena III

Największą ozdobą kościoła jest ciągnący się przez niemal całą długość świątyni plafon z 1703 r., dzieło Philippa Ernsta Eichnera. Plafon w kształcie wydłużonego prostokąta, o wymiarach 27 x 3 m, z jednej strony zakończony jest półkoliście. Obramowanie plafonu ozdobiono liśćmi akantu w złotym kolorze. Malowidło wykonane jest w technice olejnej i składa się z trzech powiązanych ze sobą scen rozdzielonych powtarzającym się słowem ” SANCTUS” - ” święty” .

• Pierwsza scena (znajdująca się przy wejściu do świątyni) przedstawia artystyczną wizję końca świata. Widzimy tu ludzi przerażonych wydarzeniami, które dzieją się wokoło. Niektórzy z nich z trwogą patrzą w niebo wznosząc ręce ku górze, inni padają ze strachu na ziemię. W pobliżu widać przerażone zwierzęta (m.in. psy, bydło). Z ciemnego nieba spadają błyskawice i rozżarzone węgle.
• W scenie środkowej widzimy tronującego Chrystusa, po bokach cztery putta wychylające się z otaczających scenę obłoków. Symbolizują one cztery strony świata nad którymi On panuje.

Poniżej cztery uskrzydlone postacie z głowami lwa, orła, woła i człowieka. Postacie te zaopatrzone są w koła z mnóstwem oczu. Spod kół wydobywają się wachlarzowato języki płomieni. Scena stanowi ilustrację wizji zawartej w Księdze Ezechiela.

• Scena trzecia przedstawia rzesze ludzi adorujących Baranka na Górze Synaj. Niektórzy z zebranych grają na harfach i śpiewają na Jego chwałę. Podobnie jak i poprzednie, również ta scena jest ilustracją fragmentu Starego Testamentu (Apokalipsa 14.1-3).

Wszystkie trzy sceny stanowią łącznie spójną wizję zgodną z chrześcijańską eschatologią, na którą składa się koniec ziemskiego świata (scena pierwsza), Sąd Ostateczny (scena druga) oraz szczęście zbawionych (scena trzecia).

Konsole

Na zewnątrz kościoła, (a także w zakrystii) zachowały się konsole w kształcie główek średniowiecznych mieszkańców Szczecina różnej płci i wieku. Niegdyś konsole stanowiły podstawy dla eksponowanych na nich rzeźb. Rzeźby te nie zachowały się.

Ciekawostki

• w maju 1945 roku radzieckie władze okupacyjne utworzyły w kościele św. Piotra i św. Pawła obóz przejściowy dla jeńców niemieckich, także cywili, których użyto do prac porządkowych w mieście oraz zbierania cennych przedmiotów z terenu miasta i przewozu do portu ;
• w 1957 roku Janusz Pietrzykowski i Janusz Krzymiński z Amatorskiego Klubu Filmowego w Szczecinie zrealizowali krótkometrażowy film dokumentalny Kościół Piotra i Pawła. Film zdobył wyróżnienie na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Amatorskich w Katowicach w 1958 roku

Zabytek

Obiekt wpisany do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków pod numerem 55 (decyzja Kl.V-0/34/55 z dnia 30 lipca 1955, nazwa na liście: kościół śś. Piotra i Pawła) .

Zobacz też

• Cmentarz przy kościele św. Piotra i Pawła
• Parafie kościelne w średniowiecznym Szczecinie

Artykuł z Internetowej Encyklopedii Szczecina znajduje się w trakcie weryfikacji i oczekuje na ewentualne uzupełnienie bibliografii i/lub dostosowanie do standardów Encyklopedii Pomorza Zachodniego