Rajca
Rajca – staropolska nazwa radnego miejskiego, czyli członka rady miasta. Podstawowym zadaniem rajcy było i jest reprezentowanie interesów społeczności miejskiej wobec władz zwierzchnich oraz troska o sprawy mieszkańców miasta i ich majątek wspólny.
Rajcy podejmują najważniejsze decyzje w sprawach dotyczących gminy miejskiej, w tym decydują na przykład o utrzymaniu szkół, przedszkoli, ośrodków zdrowia, remontach ulic i ochronie środowiska naturalnego. Realizuje się to poprzez ich uczestnictwo w pracach rady miasta i jej komisji oraz w pracy w innych instytucjach samorządowych, do których rajca został wybrany lub delegowany. Ważnym obowiązkiem tego przedstawiciela samorządu jest utrzymywanie stałej więzi z mieszkańcami i ich organizacjami oraz uczestnictwo w wyborach na przewodniczącego rady miejskiej.
Historia
Przyjmuje się, że pierwszymi oficjalnymi przedstawicielami społeczności miejskiej byli „świadkowie”, którzy w 1243 roku reprezentowali szczecińskich mieszczan wobec księcia. Po uzyskaniu uzyskaniu praw miejskich liczba rajców wzrosła do kilkudziesięciu (na pocz. XIVw. było 14 urzędujących przez jeden rok radnych przy czym „skład urzędujący” zmieniano co roku); w okresie rządów szwedzkich skład rady zmniejszono z 28 do 17 osób[1].
Od XIII wieku radni miejscy wyłaniali także członków samorządowego kolegium sądowego, czyli ławników sądu miejskiego. Początkowo ława miejska była ściśle powiązana z radą miejską, w tym wójt był jednocześnie przewodniczącym ławy miejskiej. W 1504 roku książę Bogusław X zakazał łączenia funkcji rajcy i ławnika. Dopiero w 1811 ława miejska została zastąpiona niezależnym od rady miejskiej królewskim sądem grodzkim (sądem powszechnym).
Regulaminem Ratuszowym z 1723 król pruski zniósł samorząd miejski, jednak w magistracie Szczecina nadal funkcjonowało przedstawicielstwo społeczności w liczbie 17 mieszczan. Ordynacja wyborcza z 1808 roku wprowadziła nowe, demokratyczne zasady władania miastem i od 18 marca 1809 w radzie miasta zasiadło 63 deputowanych, którzy mieli (dodatkowo) 21 zastępców.
Po I wojnie światowej rada miejska Szczecina liczyła 72 radnych, a od 1919 – 78. W 1924 zmniejszono ich liczbę do 61 osób. W 1934 roku rząd hitlerowski praktycznie zniósł samorząd miejski w Niemczech, podporządkowując 25 osobową radę gminną nadburmistrzowi Szczecina.
Po II wojnie światowej, w latach 1945 – 1990, polska Miejska Rada Narodowa liczyła od 24 do nawet 287 radnych.
Radny współcześnie
Od 1990 roku co cztery lata w Szczecinie wybiera się demokratycznie od 60 do 31 radnych miejskich. Statut Miasta Szczecin (2004) stanowi, że radny zobowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej, utrzymuje więź z mieszkańcami i ich organizacjami oraz przyjmuje ich postulaty, a następnie przedstawia je organom miasta i komisjom rady miejskiej do rozpatrzenia.[2].
Przypisy
Zobacz też
- Samorząd miejski Szczecina
- Wójtowie Szczecina
- Magistrat Szczecina
- Zarząd Miejski Szczecina (1945 - 1950)
- Miejska Rada Narodowa
- Rada Miasta Szczecin
- Kadencje Rady Miasta Szczecin
- Radny
- Ława miejska
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina. T.2. Red. Tadeusz Białecki. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2000. ISBN 83-7241-089-5. s. 233-234, 309, 311.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Rada Miasta Szczecin [online]. [Przeglądany: 25 czerwca 2013]. Dostępny: http://rada.szczecin.pl/.
