Tekst źródłowy strony Łomot

{{Jezioro infobox
 |jezioro_nazwa = Łomot
 |jezioro_grafika = Łomot.jpg
 |opis_zdjecia = Staw młyński dawnego Młyna Łomot, 2013
 |nazwa_niemiecka = Hagenmühle,<br/>potocznie ''Klappmühle''
 |nazwa_dawna = Łomot
 |powierzchnia      = 
 |dlugosc           = 
 |szerokosc         = 
 |glebokosc_srednia = 
 |glebokosc_max     = 
 |objetosc          = 
 |rzeki_zasilajace  = 
 |rzeki_wyplywajace = 
 | wyspy =
 |mapa_link = http://maps.google.com/maps?q=53.482156,14.507757&num=1&t=h&sll=53.457036,14.51148&sspn=0.005008,0.016512&ie=UTF8&ll=53.481821,14.507747&spn=0.002503,0.008256&z=18
}}
{{koordynaty|53.481917|14.507284|umieść=na górze}}
'''Łomot''' (niem. ''Klappmühle'' [potocznie]; także ''Hagenmühle'') - dwa obok siebie położone sztuczne zbiorniki wodne, usytuowane przy potoku [[Osówka]]. Pozostałość po istniejącym tutaj od średniowiecza do [[XIX wiek]]u młynie wodnym w [[Dolina Siedmiu Młynów|Dolinie Siedmiu Młynów]]. W okresie międzywojennym dawne zabudowania młyna przystosowano do celów rekreacyjnych i mieścił się tutaj ośrodek kolonijny dla młodzieży. Niezagospodarowany po [[1945]] roku budynek uległ zniszczeniu. <ref>[[Tadeusz Białecki|T. Białecki]], [[Lucyna Turek-Kwiatkowska|L. Turek-Kwiatkowska]], ''Szczecin stary i nowy.'' (''Encyklopedyczny zarys dziejów historycznych dzielnic i osiedli oraz obiektów fizjograficznych miasta''). Szczecin [[1991]], s. 327.</ref>
== Historia młyna wodnego ==
Po raz pierwszy wspomniany został w pierwszej połowie [[XV wiek]]u jako „młyn koło wioski Osów”, cyt.: „[położony] obok [wioski] [[Osów]] przy młynie nazywanym [także] Łomot” (''up de mole by Wussow belegen genannt de klappe'', [[1437]]); także „młyn za wioską Osów pomiędzy młynem Wysokim a młynem Górskim, inaczej zwany Łomot” (''mole achter Wussow tuschen der ouer mole und der berchmole anders genomet de Klappe'', [[1501]]). Potoczna nazwa, jaką mu nadano powstała od hałasu, jaki wytwarzało koło młyńskie – klapanie i łomotanie. W [[XVI wiek]]u określany był oficjalnie jako ''Klappmühle'' ([[1549]]), ale już w [[XVII wiek]]u równolegle „Młynem Hagena” od nazwiska właściciela i „Młynem Łomot” od wspomnianego hałasu, jaki wytwarzał - „Młyn Hagena lub Łomot” (''die Hagensche Mühle oder Klappe'', [[1659]]). Nazwa ''Hagenmühle'' nie przyjęła się, a pod koniec [[XVIII wiek]]u utrwala się na dobre nazwa ''Klappmühle'' ([[1779]]). W XIX wieku kolejny właściciel miał prawo połowu ryb w potoku, nad którym stał młyn. <ref>''Die älteren Stettiner Straßennamen im Rahmen der älteren Stadtentwicklung'' – von [[Hugo Lemcke]], zweite neu bearbeitete Auflage von [[Carl Johann Fredrich|Carl Fredrich]], Stettin [[1926]], s. 83; także ''Regestenbuch der Urkundensammlung der Stadt Stettin 1243 - 1856''. Auf Grund des Manuskriptes von [[Karl Otto Grotefend]] zum Druck vorbereitet von Dr. [[Bogdan Frankiewicz]] und Mag. Jerzy Grzelak, Bd. 1. Szczecin [[1996]],regest nr 250 z [[25 lipca]] 1549, s. 188; [[Ludwig Wilhelm Brüggemann|L. W. Brüggemann]], ''Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preussischen Herzogthums Vor – und Hinter – Pommern''. Bd. 1., Stettin [[1779]], s. 167.</ref> W [[XX wiek]]u został zamieniony na kawiarnię, a w latach 30 XX w. na stanicę dla młodzieży. 
==Błędna lokalizacja stawów w Doliny Siedmiu Młynów w latach 1945 - 2013==
Należy pamiętać, że lokalizacja stawów w [[Dolina Siedmiu Młynów|Dolinie Siedmiu Młynów]] na współczesnych planach miasta, a także na mapie satelitarnej Google nie odpowiada ich rzeczywistemu położeniu. <ref>''Die älteren Stettiner Straßennamen im Rahmen der älteren Stadtentwicklung'' – von Hugo Lemcke, zweite neu bearbeitete Auflage von Carl Fredrich, Stettin 1926, s. 83; por. [[Tadeusz Białecki|T. Białecki]], [[Lucyna Turek-Kwiatkowska|L. Turek-Kwiatkowska]], ''Szczecin stary i nowy.'' (''Encyklopedyczny zarys dziejów historycznych dzielnic i osiedli oraz obiektów fizjograficznych miasta''). Szczecin [[1991]], s. 327.</ref>Pierwszy polski plan, na którym oznaczono ich położenie pochodzi z [[1948]] roku. Niestety już wtedy nieprawidłowo usytuowano na nim położenie stawu Zazulin, uznając, ze jest to drugi ze stawów Ustronie, a także pominięto staw Łomot. Błąd naprawiono dopiero na planie miasta z [[1976]] roku, gdzie prawidłowo zlokalizowano i opatrzono polskimi nazwami wszystkie dawne stawy młyńskie. Z kolei na planie z [[2001]] r. ponownie powrócono do błędnej lokalizacji. Staw Zazulin dołączono do stawu Ustronie, nazwę Uroczyska przesunięto na staw powstały współcześnie na zachód od dawnego stawu młyńskiego, któremu z kolei przypisano nazwę kolejnego stawu, Zacisze. Natomiast staw Zacisze otrzymał nazwę Nagórnik, a na niektórych planach został nawet przeniesiony w okolicę dawnego stawu Łomot. Jedynie staw Łomot oraz staw Wyszyna są usytuowane prawidłowo. Żeby to bardziej pogmatwać, na mapach Google, oprócz opisanej już błędnej lokalizacji, zamiast nazwy „Nagórnik” używana jest nazwa „Nadgórnik”.
{{przypisy}}
[[Plik:Klappmühle.1.jpg|300px|thumb|rigt|Młyn Klappmühle]]
[[Plik:Klappmühle.jpg|300px|thumb|right|Położenie zabudowań młyna Klappmühle, 1940]]
<br/><br/><br/><br/>
== Galeria ==
<gallery>
Plik:Łomot.1.jpg
Plik:Łomot.2.jpg
Plik:Łomot.3.jpg
Plik:Łomot.4.jpg
Plik:Łomot.5.jpg
Plik:Łomot.6.jpg
Plik:Łomot.7.jpg
</gallery>
<br/>
== Bibliografia ==
* Brüggemann L. W., ''Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor – und Hinter – Pommern''. Bd. 1., Stettin 1779.
* ''Die älteren Stettiner Straßennamen im Rahmen der älteren Stadtentwicklung'' – von Hugo Lemcke, zweite neu bearbeitete Auflage von Carl Fredrich, Stettin 1926.
* Białecki T., Turek-Kwiatkowska L., ''Szczecin stary i nowy.'' (''Encyklopedyczny zarys dziejów historycznych dzielnic i osiedli oraz obiektów fizjograficznych miasta''). Szczecin 1991.
* ''Regestenbuch der Urkundensammlung der Stadt Stettin 1243 - 1856''. Auf Grund des Manuskriptes von Karl Otto Grotefend zum Druck vorbereitet von Dr. Bogdan Frankiewicz und Mag. Jerzy Grzelak, Bd. 1. – 2. Szczecin 1996.
==Zobacz też==
* [[Dolina Siedmiu Młynów]]
== Linki zewnętrzne ==
* [http://sedina.pl/galeria/thumbnails.php?album=1605 sedina.pl-Portal Miłośników Dawnego Szczecina] Klappmühle

{{Autor|[[User:Schulz|Jan Iwańczuk]]}}
{{DEFAULTSORT:Łomot}}
[[Kategoria:Jeziora i stawy]]
[[Kategoria:Pomeranica - Jeziora i stawy]]
[[Kategoria:Historyczne młyny i wiatraki]]
[[Kategoria:Etap I 2013 - 02 Architektura historyczna]]
{{FB|2013.05.16|694}}