Chrzcielnica z Wrzosowa (powiat kamieński)
| Chrzcielnica z Wrzosowa | |||
| |||
| Autor | warsztat gotlandzki | ||
| Lokalizacja | Muzeum Narodowe w Szczecinie, Wały Chrobrego 3, wystawa czasowa Magazyn Sztuki Dawnej, nr inw.: MNS/Szt/136 | ||
| Data powstania | ok. 1270 r. | ||
| Materiał | wapień gotlandzki wys. 106,5, śr. 87 cm | ||
| Wymiary | {{{wymiary}}} | ||
Chrzcielnica z Wrzosowa – romańska chrzcielnica w typie kielichowym wykonana przez warsztat gotlandzki ok. 1270 r.,[1] pochodząca z kościoła we Wrzosowie (niem. Fritzow), w powiecie kamieńskim.
Opis
Dużych rozmiarów kamienna chrzcielnica o kształcie kielichowym, trzyczęściowa. Na stożkowej stopie nałożony jest lekko rozszerzający się ku górze okrągły trzon zakończony wałkiem. Półkolista czasza dekorowana jest płasko wykutymi arkadami o półkolistym zarysie. W górnej partii na czaszy nałożona jest metalowa obręcz.
Charakterystyka
Chrzcielnice w typie kielichowym były niezwykle popularne od XII wieku, zwłaszcza w rejonach północnej Europy.[2] Kształtem nawiązują do kielicha mszalnego, podkreślając tym samym ideową więź sakramentu chrztu i Eucharystii. Chrzcielnica z Wrzosowa reprezentuje dużą grupę chrzcielnic kielichowych o analogicznej półkolistej czaszy i dekoracji arkadowej, które wykonywane były przez warsztaty gotlandzkie po 1250 r. Annemarie Mehnert wyróżnia wśród nich sześć wariantów, ze względu na dekorację czaszy. Egzemplarz z Wrzosowa zalicza do typu „Rambin”, nazwanego od wczesnego przykładu, pochodzącego z kościoła w Rambin na Rugii. Charakterystyczna dla tych chrzcielnic jest dekoracja czaszy w stylistyce romańskiej z motywem arkady o półkolistym zarysie. Chrzcielnice wykonywane zapewne na Gotlandii, eksportowane były m.in. na tereny północnych Niemiec, Danii, Szwecji i Pomorza Zachodniego, o czym świadczą liczne znane przykłady.[3]
Historia
Pochodzi z kościoła we Wrzosowie (niem. Fritzow), w powiecie kamieńskim. Średniowieczny kościół był przebudowany w latach 1747 i 1841. Od 1678 r. chrzcielnica była nie używana.[4] W 1928 r. zakupiona do zbiorów Provinzialmuseum w Szczecinie, późniejszego Pommersches Landesmuseum, gdzie prezentowana była z odwróconym trzonem (wałkiem do dołu). Od II wojny światowej znajduje się w kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Przypisy
- ↑ Krzymuska-Fafius, Zofia, Plastyka gotycka na Pomorzu Zachodnim. Katalog zbiorów. Szczecin 1962, kat. 5, s. 32
- ↑ Kuczyńska, Jadwiga, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, “Rocznik Historii Sztuki” 1984, t. XIV, s. 8
- ↑ Mehnert, Annemarie, Mittelalterliche Taufsteine in Vorpommern, Greiswald 1934, s. 16–24 ; Kuchyńska, Jadwiga, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, “Rocznik Historii Sztuki” 1984, t. XIV, s. 31–33.
- ↑ Bronisch, Gerhard, Ohle, Walter, Kreis Kammin Land, Stettin 1939, s. 157–158.
Bibliografia
- Bronisch Gerhard, Ohle Walter, Kreis Kammin Land, Stettin 1939.
- Krzymuska-Fafius Zofia, Plastyka gotycka na Pomorzu Zachodnim. Katalog zbiorów. Szczecin 1962, s. 32, kat. 5.
- Kuczyńska Jadwiga, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, “Rocznik Historii Sztuki” 1984, t. XIV, s. 5–79.
- Mehnert Annemarie, Mittelalterliche Taufsteine in Vorpommern, Greifswald 1934.
