Cmentarz żydowski (Nowogard): Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
'''Cmentarz żydowski w Nowogardzie''' | '''Cmentarz żydowski w Nowogardzie''' | ||
Już w połowie [[XVIII wiek]]u w Nowogardzie mieszkało ponad 50 osób wyznania mojżeszowego, ale dopiero w następnym stuleciu powstał tu cmentarz żydowski<ref> Nie ma zgodności w sprawie konkretnej daty założenia kirkutu. Podawany jest rok [[1817]] i [[1848]] lub [[1850]].</ref>. Założono go na zachód od miasta między Gartenstrasse (obecnie ul. Wojska Polskiego) a Naugardersee (obecnie [[Jezioro Nowogardzkie]]). Teren gmina otrzymała od władz miejskich. Kirkut miał obszar 0,25 ha i był otoczony ceglanym murem z bramą. W [[1812]] roku w mieście mieszkało tylko 6 żydowskich rodzin. Do roku [[1849]] liczba członków gminy nowogardzkiej wzrosła do 69, a pół wieku później do 108 osób. Żydzi stanowili ok. 2% mieszkańców miasta i poza cmentarzem mieli także synagogę wybudowaną w latach 60. [[XIX wiek|XIX]] stulecia. Po kolejnych kilkudziesięciu latach, w [[1924]] roku w mieście było ich o połowę mniej – zaledwie 52 osoby, z których większość wyjechała z miasta w latach 30. [[XX wiek]]u. | Już w połowie [[XVIII wiek]]u w Nowogardzie mieszkało ponad 50 osób wyznania mojżeszowego, ale dopiero w następnym stuleciu powstał tu cmentarz żydowski<ref> Nie ma zgodności w sprawie konkretnej daty założenia kirkutu. Podawany jest rok [[1817]] i [[1848]] lub [[1850]].</ref>. Założono go na zachód od miasta między ''Gartenstrasse'' (obecnie ul. Wojska Polskiego) a ''Naugardersee'' (obecnie [[Jezioro Nowogardzkie]]). Teren gmina otrzymała od władz miejskich. Kirkut miał obszar 0,25 ha i był otoczony ceglanym murem z bramą. W [[1812]] roku w mieście mieszkało tylko 6 żydowskich rodzin. Do roku [[1849]] liczba członków gminy nowogardzkiej wzrosła do 69, a pół wieku później do 108 osób. Żydzi stanowili ok. 2% mieszkańców miasta i poza cmentarzem mieli także synagogę wybudowaną w latach 60. [[XIX wiek|XIX]] stulecia. Po kolejnych kilkudziesięciu latach, w [[1924]] roku w mieście było ich o połowę mniej – zaledwie 52 osoby, z których większość wyjechała z miasta w latach 30. [[XX wiek]]u. | ||
Podczas Nocy Kryształowej ([[9 listopada|9]]/[[10 listopada]] [[1938]]) synagoga została spalona, należy sądzić, że i kirkut nie uniknął zniszczeń. W kolejnych latach ulegał dalszej dewastacji. Obecnie na terenie nadal otoczonym zachowanym częściowo murem cmentarnym i porośniętym starodrzewem można nadal znaleźć fragmenty macew. | Podczas Nocy Kryształowej ([[9 listopada|9]]/[[10 listopada]] [[1938]]) synagoga została spalona, należy sądzić, że i kirkut nie uniknął zniszczeń. W kolejnych latach ulegał dalszej dewastacji. Obecnie na terenie nadal otoczonym zachowanym częściowo murem cmentarnym i porośniętym starodrzewem można nadal znaleźć fragmenty macew. | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 11:12, 26 wrz 2013
Cmentarz żydowski w Nowogardzie Już w połowie XVIII wieku w Nowogardzie mieszkało ponad 50 osób wyznania mojżeszowego, ale dopiero w następnym stuleciu powstał tu cmentarz żydowski[1]. Założono go na zachód od miasta między Gartenstrasse (obecnie ul. Wojska Polskiego) a Naugardersee (obecnie Jezioro Nowogardzkie). Teren gmina otrzymała od władz miejskich. Kirkut miał obszar 0,25 ha i był otoczony ceglanym murem z bramą. W 1812 roku w mieście mieszkało tylko 6 żydowskich rodzin. Do roku 1849 liczba członków gminy nowogardzkiej wzrosła do 69, a pół wieku później do 108 osób. Żydzi stanowili ok. 2% mieszkańców miasta i poza cmentarzem mieli także synagogę wybudowaną w latach 60. XIX stulecia. Po kolejnych kilkudziesięciu latach, w 1924 roku w mieście było ich o połowę mniej – zaledwie 52 osoby, z których większość wyjechała z miasta w latach 30. XX wieku. Podczas Nocy Kryształowej (9/10 listopada 1938) synagoga została spalona, należy sądzić, że i kirkut nie uniknął zniszczeń. W kolejnych latach ulegał dalszej dewastacji. Obecnie na terenie nadal otoczonym zachowanym częściowo murem cmentarnym i porośniętym starodrzewem można nadal znaleźć fragmenty macew.
Przypisy
Bibliografia
- Karta ewidencyjna cmentarza. Szczecin 1990. Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie.
- Barran Fritz. Städte-Atlas Pommern. Leer 1989.
- Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Pommern und ihre Bevölkerung. Berlin 1874.
- Opęchowski Mirosław. Cmentarze żydowskie na Pomorzu Zachodnim. Stan zachowania, problemy konserwatorskie. W: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku. Red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński. Warszawa 2007, s. 377-395.
- Salinger Gerhard. Zur Erinnerung und zum Gedenken. Die einstigen jüdischen Gemeinden Pommerns. New York 2006.
Linki zewnętrzne
