Cmentarz przykościelny przy ulicy Strzałowskiej: Różnice pomiędzy wersjami
m (zamienił w treści „Kategoria:Cmentarze” na „Kategoria:Cmentarze Szczecina”) |
|||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
{{ | {{Cmentarz infobox | ||
| | | cmentarz_nazwa = Cmentarz przykościelny na Golęcinie | ||
| | | cmentarz_grafika = Cmentarz na Golęcinie.JPG | ||
|grafika_opis | | grafika_opis = | ||
|nazwa_niemiecka | | nazwa_niemiecka = | ||
| | | osiedle = [[Golęcino]] | ||
| | | adres = ul. [[Strzałowska]] 23, [[Pokoju]] | ||
| | | powierzchnia = 2,8 ha | ||
| | | wyznanie = pierwotnie ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki | ||
| | | data_powstania = średniowiecze | ||
}} | | data_zamknięcia = [[1980]] r. | ||
| stan_obecny = nieczynny | |||
| mapa_google = https://maps.google.pl/maps?q=53.468801,14.59038&hl=pl&num=1&t=h&z=16 | |||
| google_street = https://maps.google.pl/maps?q=53.468801,14.59038&hl=pl&ll=53.469325,14.590745&spn=0.007395,0.013797&num=1&t=h&z=16&layer=c&cbll=53.469374,14.590857&panoid=6zH6xe7Ui15aTaDvUhWYoQ&cbp=12,166,,0,-8.4 | |||
}} | |||
{{Zabytek|nr 885 z dnia [[13 maja]] [[2011]]}} | {{Zabytek|nr 885 z dnia [[13 maja]] [[2011]]}} | ||
{{koordynaty|53.468536|14.590261|umieść=na górze}} | {{koordynaty|53.468536|14.590261|umieść=na górze}} | ||
'''Cmentarz przykościelny przy ul. Strzałowskiej''' – pierwotnie ewangelicki cmentarz wsi [[Golęcino|Frauendorf]], po wojnie cmentarz rzymskokatolicki, obecnie zamknięty. | |||
==Historia cmentarza== | |||
[[Plik: Cmentarz w Golęcinie z 2 kościołami 1847r..JPG|100px|thumb|left|plan z 1847 r.]] | |||
[[Plik: Cmentarz przykościelny w Golęcinie, 1919 r..JPG|100px|thumb|left|fragm. mapy z 1919 r.]] | |||
[[Plik: Cmentarz przykościelny w Golęcinie,1938 r..JPG|100px|thumb|left|fragm. mapy z 1938 r.]] | |||
Cmentarz założony został prawdopodobnie już w [[XIII wiek|XIII wieku]] wraz z budową pierwotnej bryły [[Kościół Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Szczecinie|kościoła]]. | |||
W latach 40-stych [[XIX wiek|XIX wieku]] postanowiono wybudować nową świątynię, która pomieścić miała większą liczbę wiernych. Podczas tej budowy część cmentarza została zlikwidowana. Kolejne zmiany nastąpiły w [[1921]] r., kiedy to w związku z rozwojem [[Golęcino|Golęcina]] i rozbudową Szpitala Okręgowego cmentarz powiększono w kierunku północno-wschodnim, wzdłuż ul. [[Pokoju]], osiągając obecny rozmiar. W latach II wojny światowej pochowano tu kilkunastu jeńców francuskich zmarłych w pobliskim szpitalu oraz robotników przymusowych. | |||
W [[1946]] r. w miejscu poniemieckiego cmentarza otworzono cmentarz komunalny, na którym zaczęto chować Polaków, tym samym usuwając systematycznie stare nagrobki. Ostatnie pochówki zostały wykonane w [[1971]] r. W związku z wysokim poziomem wód gruntowych decyzją Sanepidu zaprzestano chowania tu zmarłych, zamykając cmentarz w [[1980]] r. | |||
[[Plik: Cmentarz na Golęcinie-pomnik I w.ś.JPG|100px|thumb|left|pomnik poległych w I w.ś.]] | |||
[[Plik: Cmentarz na Golęcinie-nagrobek rodziny Steinbruck.JPG|100px|thumb|left|nagrobek rodziny Steinbrück]] | |||
Z okresu przedwojennego ocalało niewiele nagrobków. W południowej części cmentarza zachował się pomnik poświęcony mieszkańcom osady poległym w I wojnie światowej. Jest on murowany z głazów narzutowych, zwieńczony kamiennym trójbocznym szczytem z wyrzeźbionym krzyżem żelaznym i datami: 1914 – 1918. W środkowej części pomnika umieszczona jest tablica z inskrypcją: ''” Den gefallenen Helden zum Gedächtnis, die Gemeide Frauendorf” '' (Naszym poległym bohaterom, gmina Golęcino). | |||
Przy głównej alei zachował się także grobowiec rodziny Steinbrück w formie obelisku otoczonego betonowymi słupkami między którymi znajdował się niegdyś łańcuch. Na nagrobku widnieje miecz z liśćmi dębu, symbolu nieśmiertelności. Pochowano tu: Siegfrieda (1882 – 1915) i Richarda (1891 – 1916), poległych w I wojnie światowej, kolejno pod Dunnaburgiem i Verdun. Spoczęli tu także Emil (1849 – 1933) i Helen (1859 – 1898) oraz Gerhard (1879 – 1905) i Harald (1913 – 1924). Na ścianach nagrobka wypisane są również imiona Rose (ur. 1889 r.) i Ilse (ur. 1889 r.), które jednak tu nie spoczęły. | |||
Część wczesnopowojennych nagrobków polskich to powtórnie wykorzystane nagrobki poniemieckie, z których starto pierwotną inskrypcję zastępując ją polskimi napisami. | |||
==Zabytek== | ==Zabytek== | ||
Obiekt wpisany do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków pod numerem 885 (decyzja DZ.5130.07.AR.2011 z dnia [[13 maja]] [[2011]], nazwa na liście: ''cmentarz przykościelny'').. Pod tym samym numerem zarejestrowany jest także [[Kościół Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Szczecinie]] | Obiekt wpisany do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków pod numerem 885 (decyzja DZ.5130.07.AR.2011 z dnia [[13 maja]] [[2011]], nazwa na liście: ''cmentarz przykościelny'').. Pod tym samym numerem zarejestrowany jest także [[Kościół Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Szczecinie]] | ||
== Bibliografia == | |||
* [[User:Anubiska|Agata Freindorf]], ''Funkcje estetyczno – kulturowe ewangelickich cmentarzy Szczecina do 1945 roku'', Szczecin 2010 [praca magisterska obroniona w IHiSM US] | |||
* [[Bogdan Frankiewicz]], ''Szczecińskie cmentarze'', Szczecin 2003 | |||
* Henryk Grecki, ''Cmentarze Szczecina - karty cmentarzy wykonane na zlecenie Biura Dokumentacji Zabytków i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie'', Szczecin 1996 | |||
* Marek Łuczak, ''Szczecin Gocław, Golęcino'', Szczecin 2011 | |||
{{Autor|[[User:Anubiska|Agata Freindorf]]}} | |||
{{DEFAULTSORT:Strzałowskiej}} | |||
{{przypisy}} | {{przypisy}} | ||
[[Kategoria:Zabytki]][[Kategoria:Cmentarze]] | [[Kategoria:Zabytki]][[Kategoria:Cmentarze Szczecina]] | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Etap III 05 Cmentarze]] | ||
{{FB|11.12.2012|99}} | |||
Aktualna wersja na dzień 12:38, 14 lis 2013
| Cmentarz przykościelny na Golęcinie | |||
| |||
| Osiedle | Golęcino | ||
| Adres | ul. Strzałowska 23, Pokoju | ||
| Powierzchnia | 2,8 ha | ||
| Wyznanie | pierwotnie ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki | ||
| Data powstania | średniowiecze | ||
| Data zamknięcia | 1980 r. | ||
| Stan obecny | nieczynny | ||
| Zobacz cmentarz na: | |||
|
Mapa Google. | ||
|
Google Street View. | ||
Cmentarz przykościelny przy ul. Strzałowskiej – pierwotnie ewangelicki cmentarz wsi Frauendorf, po wojnie cmentarz rzymskokatolicki, obecnie zamknięty.
Historia cmentarza
Cmentarz założony został prawdopodobnie już w XIII wieku wraz z budową pierwotnej bryły kościoła. W latach 40-stych XIX wieku postanowiono wybudować nową świątynię, która pomieścić miała większą liczbę wiernych. Podczas tej budowy część cmentarza została zlikwidowana. Kolejne zmiany nastąpiły w 1921 r., kiedy to w związku z rozwojem Golęcina i rozbudową Szpitala Okręgowego cmentarz powiększono w kierunku północno-wschodnim, wzdłuż ul. Pokoju, osiągając obecny rozmiar. W latach II wojny światowej pochowano tu kilkunastu jeńców francuskich zmarłych w pobliskim szpitalu oraz robotników przymusowych.
W 1946 r. w miejscu poniemieckiego cmentarza otworzono cmentarz komunalny, na którym zaczęto chować Polaków, tym samym usuwając systematycznie stare nagrobki. Ostatnie pochówki zostały wykonane w 1971 r. W związku z wysokim poziomem wód gruntowych decyzją Sanepidu zaprzestano chowania tu zmarłych, zamykając cmentarz w 1980 r.
Z okresu przedwojennego ocalało niewiele nagrobków. W południowej części cmentarza zachował się pomnik poświęcony mieszkańcom osady poległym w I wojnie światowej. Jest on murowany z głazów narzutowych, zwieńczony kamiennym trójbocznym szczytem z wyrzeźbionym krzyżem żelaznym i datami: 1914 – 1918. W środkowej części pomnika umieszczona jest tablica z inskrypcją: ” Den gefallenen Helden zum Gedächtnis, die Gemeide Frauendorf” (Naszym poległym bohaterom, gmina Golęcino).
Przy głównej alei zachował się także grobowiec rodziny Steinbrück w formie obelisku otoczonego betonowymi słupkami między którymi znajdował się niegdyś łańcuch. Na nagrobku widnieje miecz z liśćmi dębu, symbolu nieśmiertelności. Pochowano tu: Siegfrieda (1882 – 1915) i Richarda (1891 – 1916), poległych w I wojnie światowej, kolejno pod Dunnaburgiem i Verdun. Spoczęli tu także Emil (1849 – 1933) i Helen (1859 – 1898) oraz Gerhard (1879 – 1905) i Harald (1913 – 1924). Na ścianach nagrobka wypisane są również imiona Rose (ur. 1889 r.) i Ilse (ur. 1889 r.), które jednak tu nie spoczęły.
Część wczesnopowojennych nagrobków polskich to powtórnie wykorzystane nagrobki poniemieckie, z których starto pierwotną inskrypcję zastępując ją polskimi napisami.
Zabytek
Obiekt wpisany do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków pod numerem 885 (decyzja DZ.5130.07.AR.2011 z dnia 13 maja 2011, nazwa na liście: cmentarz przykościelny).. Pod tym samym numerem zarejestrowany jest także Kościół Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Szczecinie
Bibliografia
- Agata Freindorf, Funkcje estetyczno – kulturowe ewangelickich cmentarzy Szczecina do 1945 roku, Szczecin 2010 [praca magisterska obroniona w IHiSM US]
- Bogdan Frankiewicz, Szczecińskie cmentarze, Szczecin 2003
- Henryk Grecki, Cmentarze Szczecina - karty cmentarzy wykonane na zlecenie Biura Dokumentacji Zabytków i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Szczecin 1996
- Marek Łuczak, Szczecin Gocław, Golęcino, Szczecin 2011
Przypisy
- ↑ Wojewódzki rejestr zabytków, w: Biuletyn Informacji Publicznej Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie [online] [Przeglądany 10.08.2013] Dostępny w: http://wkz.bip.alfatv.pl/strony/menu/9.dhtml