Eugeniusz Daszkowski

Eugeniusz Daszkowski
kapitan żeglugi wielkiej, pisarz marynista
(fot. Marcin Bielecki)
Data urodzenia	4 lutego 1930
Miejsce urodzenia	Wyszków

Eugeniusz Daszkowski (ur. 1930) – kapitan żeglugi wielkiej, pisarz marynista, rektor Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie, pedagog

Życiorys

Eugeniusz Andrzej Daszkowski urodził się 4 lutego 1930 roku w Wyszkowie. Jest synem rolników, Jana i Antoniny z domu Nasierowskiej. W rodzinnym mieście ukończył szkołę podstawową i średnią. Był organizatorem szkolnego koła Ligi Morskiej. W czasie wojny naukę kontynuował na tajnych kompletach. Należał do konspiracyjnej organizacji harcerskiej Szare Szeregi.

Z morzem zetknął się po raz pierwszy jako siedemnastolatek, na kursach organizowanych przez Państwowe Centrum Wychowania Morskiego w Łebie. Studia na Wydziale Nawigacji Państwowej Szkoły Morskiej w Szczecinie ukończył w 1950 roku. Później studiował na Wydziale Ekonomicznym Transportu Politechniki Szczecińskiej. Tytuł magistra ekonomii uzyskał w roku 1956.

Ze względu na okupacyjną działalność w Szarych Szeregach, a także posiadanie rodziny za granicą, był objęty zakazem pływania. Dopiero po Październiku 1956 roku rozpoczął pracę na morzu. Początkowo pływał jako młodszy marynarz na fińskim statku „Satu” (1957), później na statkach PŻM, m.in. na „Chochliku”, „Kielcach”, „Nogacie”, „Sole", „Kopalni Zabrze” i „Toruniu. Po 11 latach został kapitanem żeglugi wielkiej. Pierwsze dowództwo objął w 1969 roku na statku m/s „Orla”. Od 1970 roku był kapitanem drobnicowca s/s „Narwik”. Dowodził wieloma statkami szczecińskiego armatora, m.in. „Kutno II”, „Chrzanów”, również jednostkami obcych bander. Pracę na morzu zakończył w 1997 roku, dowodząc statkiem „Patricia II”. Po przejściu na emeryturę zajął się głównie działalnością literacką.

W 1958 roku na łamach „Głosu Szczecińskiego” zadebiutował opowiadaniem Ostatni papieros. W kolejnych latach opowiadania i reportaże o tematyce morskiej zamieszczał w prasie szczecińskiej, m.in. w „Spojrzeniach” i w almanachu społeczno-kulturalnym „Morze i Ziemia”, gdzie był członkiem Rady Programowej. Publikował także w prasie ogólnopolskiej, m.in. w „Dzienniku Wieczornym”, „Kulturze”, „Literach”, „Morzu”, „Panoramie Śląskiej”, „Polityce”, „Trybunie Robotniczej”, „Tygodniu” i „Tygodniku Morskim”. W 1972 roku ukazała się drukiem jego pierwsza książka Wachta, zawierająca zbiór opowiadań morskich. Dotychczas napisał ponad dwadzieścia książek, stając się jedynym kapitanem marynarki na świecie z tak bogatym dorobkiem pisarskim. W 1996 roku opublikował autobiograficzne wspomnienia Mój Wyszków, których kontynuacją są wydane w 2000 roku Wyszkowskie wspomnienia.

Jest autorem słuchowisk radiowych, które zrealizowano w Rozgłośni PR w Szczecinie.

Na potrzeby zespołu filmowego „Profil” zaadaptował opowiadanie Dziewczyna z Mailandu z tomu Afrykańskie spotkania. W 1971 roku napisał także scenariusz do filmu Drzewo śmierci. Był również konsultantem filmu dokumentalnego M/S „Kapitan Ledóchowski" (1978) oraz jurorem V Festiwalu Filmów Morskich w Szczecinie (1972).

W latach 1972-1978 był rektorem Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie. Za jego kadencji pozyskano dla uczelni nową kadrę pedagogiczną oraz zwiększono liczbę studentów. Ponadto zakupiono statki szkoleniowe „Kapitan Ledóchowski” i „Rybak Morski”. Jest cenionym autorem artykułów i opracowań z zakresu szkolnictwa morskiego.

Od 1973 roku sprawował funkcję prezesa Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Marynistów Polskich. Od 1976 roku jest członkiem Zarządu Szczecińskiego Oddziału Związku Literatów Polskich.

Twórczość literacka

• 1972 – Wachta - Wydawnictwo Morskie, Gdańsk
• 1972 – Kapitański steward (opowiadanie) - „Morze” 1972 nr 36, s. 16
• 1973 – Marynarski widnokrąg (opowiadania) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
• 1975 – Afrykańskie spotkania (opowiadania) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań (wyd. I)
• 1975 – Do portu przeznaczenia - Wydawnictwo Morskie, Gdańsk
• 1978 – Afrykańskie spotkania - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań (wyd. II)
• 1978 – Morskie progi (powieść z elementami autobiograficznymi) - Wydawnictwo Morskie, Gdańsk
• 1981 – „Fere” (powieść przygodowa) - Wydawnictwo Morskie, Gdańsk
• 1982 – Ostatni rejs „Narwika” (powieść z czasów II wojny świat.) - Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin
• 1985 – Zahi (powieść) - Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin
• 1986 – Blindziarze z San Pedro (opowiadania) - Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin
• 1988 – Małpi rejs (opowiadania) - Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin
• 1989 – Afrykańskie spotkania - Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin (wyd. III)
• 1996 – Marynarski węzeł - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin
• 1996 – Mój Wyszków - Wydawnictwo SZW, Szczecin
• 1997 – Pierwsza po Bogu.Kpt. ż.w. Danuta Kobylińska-Walas - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin
• 1998 – Morskie manowce - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin
• 1999 – W pogoni za żywym srebrem - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin
• 2000 – Wyszkowskie wspomnienia - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin
• 2001 – Isabel z Mailandu - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin
• 2017 – Morski kalejdoskop (opowiadania) - Muzeum Guzików, Łowicz
• 2018 – Marynarze i celnicy - ZLP, Szczecin (seria: akcent)

• 
• 
• 
• 

• 
• 
• 
• 

• 
• 

Wydawnictwa zbiorowe

• 1975 – Byli wówczas dziećmi (pod. red. Mariana Turskiego) - Książka i Wiedza, Warszawa
• 1979 – Gaismas pilna pilsēta. Ščecinas antologija (antologia pisarzy i poetów szczecińskich w jęz. łotewskim) - Wydawnictwo „Liesma”, Ryga
• 1979 – Wiesiołyj kalejdoskop
• 1997 – Moja szkoła morska na Piastów [w:] Szkolnictwo morskie Szczecina w latach 1947-1997 (praca zbiorowa pod red. Izabelli Dunin-Kwinty, Stanisława Kuszmidra i Aleksandra Walczaka), Wydawnictwo FOKA, Szczecin

• 

Publikacje popularno-naukowe i artykuły prasowe (wybór)

• 1974 – Dowodziłem dwustupięćdziesięciotysięcznikiem, „Morze” 1974 nr 2, s. 5-6
• 1976 – Ekonomika transportu morskiego. Przewodnik metodyczny dla studentów WSM (współaut. Jacek Jeżowski) - Wyższa Szkoła Morska w Szczecinie, Szczecin
• 1977 – Szczecin morski. W XXX-lecie szkolnictwa morskiego - Wyższa Szkoła Morska w Szczecinie, Szczecin
• 1997 – Szkoła Wilków Morskich (wspomnienia) - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin (wyd. I)
• 1998 – Szkoła Wilków Morskich - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin (wyd. II)
• 2011 – Szkoła wilków morskich wczoraj i dziś (redakcja z Krystyną Pohl) - Wydawnictwo Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin

• 
• 

Twórczośc radiowa

Tytuł słuchowiska	Reżyseria (adaptacja radiowa)	Obsada	Data i godzina pierwszej emisji
Wachta		Bohdan Albert Janiszewski	25 czerwca 1973; godz. 17.05
Imieniny na redzie Quin-Nhon			1973
Ostatni rejs	Sylwester Woroniecki	Sylwester Woroniecki	15 marca 1979; godz. 8.35
Blindziarze z San Pedro		Sylwester Woroniecki	21 sierpnia 1985; godz.10.15
Blady Gnipo			1980
Dziki strajk		Sylwester Woroniecki	15 września 1985; godz. 9.05
Żywiec	Sylwester Woroniecki	Mieczysław Franaszek	10 października 1986
Wigilia na Śródziemnym	Sylwester Woroniecki	Jacek Polaczek	20 grudnia 1987; godz. 9.50
Kapitańcio	Sylwester Woroniecki	Sylwester Woroniecki	6 marca 1988; godz. 9.05

Nagrody i wyróżnienia

• 1971 – II nagroda za scenariusz do filmu Drzewo śmierci
• 1973 – nagroda literacka im. Josepha Conrada za opowiadania morskie Afrykańskie spotkania
• 1986 – I nagroda w plebiscycie czytelniczym na najpopularniejszą książkę marynistyczną w latach 1985-1987 za opowiadania Blindziarze z San Pedro
• 1986 – „Złoty Exlibris” Książnicy Szczecińskiej - za książkę roku
• 1987 – najpopularniejszy pisarz marynista w plebiscycie zorganizowanym przez Książnicę Szczecińską i redakcję „Kuriera Szczecińskiego”
• 1997 – I nagroda w 27 edycji konkursu Szczecińskiego Towarzystwa Kultury „Dzieje szczecińskich rodzin w XX wieku” za publikację Szkoła Wilków Morskich
• 1998 – Honorowy Obywatel Wyszkowa - tytuł przyznany w uznaniu zasług dla miasta, a w szczególności za upowszechnianie Wyszkowa w literaturze oraz godną naśladowania serdeczną więź z miastem rodzinnym (uchwała XL/65/98 Rady Miasta i Gminy w Wyszkowie z dnia 18 czerwca 1998)

Odznaczenia

• Srebrny Krzyż Zasługi
• Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal za Zasługi dla Marynarki Wojennej
• Brązowa Odznaka „Zasłużony Pracownik Morza”
• Srebrna Odznaka „Zasłużony Pracownik Morza”
• Złota Odznaka „Zasłużony Pracownik Morza”
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Zasłużony Działacz Kultury
• Złota Odznaka Honorowa TWP
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• 2015 – Srebrna Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego

O twórczości Eugeniusza Daszkowskiego

• (...) Daszkowski ma w swoim dorobku kilkanaście książek związanych ściśle z żeglugą, ze swoją kapitańską godnością, a więc od czasu do czasu zezuje w stronę Conrada. Sporo u niego motywów psychologicznych, socjologicznych i egzotycznych także, gdyż jego szlaki wiodły ku wszystkim kontynentom, a ma nader rozwinięty zmysł obserwacji. (Piotr Kuncewicz)

• (...) Niezaprzeczalnym walorem książek Daszkowskiego jest to, że są prawdziwe. Nie starzeją się. Stanowią kopalnię wiedzy o statkach, marynarzach, portach i rejsach. (Józef Gawłowicz)

Ciekawostki

• Z okazji jubileuszu 60-lecia twórczości marynistycznej kpt. ż.w. Eugeniusza A. Daszkowskiego, w dniu 18 października 2018 roku w auli Książnicy Pomorskiej w Szczecinie odbyło się spotkanie autorskie, podczas którego zaprezentowano książkę kapitana, Marynarze i celnicy
• W dniu 11 grudnia 2018 roku w Sali im. Zbigniewa Herberta Książnicy Pomorskiej w Szczecinie odbyło się spotkanie autorskie z kpt. ż.w. Eugeniuszem A. Daszkowskim, podczas którego nestor szczecińskiego środowiska literackiego zaprezentował swoją ostatnią książkę, Satu

Bibliografia

• Encyklopedia Szczecina t. I A-O (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Julian Gałczyński), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
• Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
• Piotr Kuncewicz, Agonia i nadzieja. Proza polska od 1956 tom IV, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1994
• Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny (pod red. Ingi Iwasiów i Erazma Kuźmy, autor hasła Wacław Falkowski), Wydawnictwo „Kurier-Press”, Szczecin 2003
• Krystyna Pohl, Jego książki się nie starzeją, „Głos Szczeciński” z dn. 27 czerwca 2005, s.10
• Krystyna Pohl, Kapitanowie, PŻM, Szczecin 2011
• 60 lat Polskiego Radia Szczecin (pod red. Mariana Kowalskiego), Polskie Radio Szczecin, Szczecin 2005

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz