Tekst źródłowy strony Gmina Darłowo

{{Gmina infobox
 |gmina_nazwa         = Gmina Darłowo
 |gmina_grafika       = 
 |opis_zdjecia        = 
 |nazwa_dawna         =
 |nazwa_niemiecka     =
 |powiat              = [[Powiat sławieński|sławieński]]
 |gmina_rodzaj        = wiejska
 |solectwa_liczba     = 31<ref> [http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_zachodniopomorskie/portrety_gmin/powiat_slawienski/gmina_wiejska_darlowo.pdf Darłowo - gmina wiejska] W: Statystyczne Vademecum Samorządowca [online]. [Przeglądany 10 listopada 2013].</ref>
 |miejscowosci_liczba = 46<ref> Tamże.</ref>
 |www                 =
}}
'''Gmina Darłowo''' - gmina wiejska o charakterze rolniczym i turystycznym zlokalizowana w [[Województwo zachodniopomorskie|województwie zachodniopomorskim]] w centralnej części polskiego pasa nadmorskiego. W skład gminy Darłowo wchodzi 46 miejscowości leżących w 31 sołectwach.
== Geografia ==
=== Położenie ===
Gmina Darłowo jest zlokalizowana w północno - wschodniej części [[Województwo zachodniopomorskie|województwa zachodniopomorskiego]] w obrębie [[Powiat sławieński|powiatu sławieńskiego]]. Zajmuje część terenu Równiny Sławieńskiej przeciętej dolinami dwóch rzek:
[[W:Wieprza|Wieprzy]] oraz [[Grabowa|Grabowej]]. Od zachodu i częściowo od południa graniczy z
[[Gmina Sianów|gminą Sianów]], od południa z [[Gmina Malechowo|gminą Malechowo]], od wschodu z [[Gmina Postomino|gminą Postomino]] i od południowego wschodu z [[Gmina Sławno|gminą Sławno]].

=== Klimat ===
Klimat powiatu sławieńskiego i gminy Darłowo determinują warunki środowiskowe: sąsiedztwo Morza Bałtyckiego, duża lesistość i znaczna liczba jezior. Wyraźne oddziaływanie strefy morskiej i kontynentalnej jest związane z dużą zmiennością frontów atmosferycznych i szybkimi zmianami pogody. Średnia temperatura w tym obszarze wynosi 13 °C; średnia temperatura stycznia waha się od – 1°C nad morzem do – 2,5°C w głębi lądu. Latem wynosi od 16 – 17°C. Przeciętne suma opadów w okresie wegetacyjnym dla strefy przybrzeżnej wynosi 450 – 475 mm<ref>Rajewicz, Krzysztof. Program ochrony środowiska dla gminy Darłowo. Darłowo: : I.O.O. PRO EKO Koszalin, 2004, s. 8.</ref>.
Efektem zróżnicowania termicznego wód Bałtyku, wód jezior przymorskich oraz lądu jest występowanie zjawiska bryzy morskiej i lądowej oraz łagodnych zim, chłodniejszych miesięcy letnich, późnej wiosny i długiej jesieni.
Większość obszaru gminy Darłowo, zgodnie z podziałem dokonanym przez Krzysztofa Prawdzica (1962)<ref>Prawdzic, Krzysztof. Zarys klimatu rolniczego województwa koszalińskiego. Szczecin : Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, 1962.  </ref>, znajduje się w I Krainie Klimatycznej - Nadmorskiej. Natomiast fragment południowo–wschodni i wschodni gminy leży w III Krainie Klimatycznej – północnego pasa Pojezierza Pomorskiego. 
Mikroklimat gminy Darłowo charakteryzuje się dużym nasłonecznieniem i znaczną wilgotnością powietrza. Ze względu na obecność rozproszonych w cząsteczkach wody cząsteczek jodu i soli kuchennej, uważa się, że morska bryza ma właściwości lecznicze dla ludzi. Specyficzny mikroklimat kształtujący się pod wpływem morza pozwala na różnorodne zabiegi klimatoterapeutyczne, a szczególnie kąpiele powietrzne, słoneczne, wodne oraz inhalacje aerozolu morskiego.

=== Obiekty fizjograficzne ===
Współczesny krajobraz obszaru gminy Darłowo jest wypadkową procesów geomorfologicznych, w wyniku których powstała obecna rzeźba terenu oraz procesów gospodarczych. Można tu zaobserwować nakładanie się elementów naturalnych: szerokich, piaszczystych plaży, wydm oraz wzniesień morenowych z elementami pochodzenia antropogenicznego, które nie zawsze komponują się harmonijnie.
Kondracki i Ostrowski (1994) zakwalifikowali krajobraz gminy i jej sąsiedztwa do klasy, tzw. krajobrazów nizinnych. W typie tym wyróżnili trzy rodzaje krajobrazów: nadmorskie, dolin i równin akumulacyjnych oraz młodoglacjalny.
W odniesieniu do poszczególnych krajobrazów, jako naturalne i charakterystyczne elementy występują: wydmy oraz tereny jeziorno-bagienne związane z misami jezior [[Kopa (jezioro)|Kopa]] i [[Bukowo (jezioro, powiat sławieński)|Bukowo]], a także z sąsiadującym z nimi jeziorem [[Jamno (jezioro, powiat koszaliński)|Jamno]], tarasy wydmowe oraz doliny rzeczne.
Przez obszar gminy Darłowo przepływają dwie duże rzeki: Grabowa i Wieprza, zasilane przez szereg mniejszych cieków wodnych i strumieni. Do zasobów wód powierzchniowych zalicza się także dwa jeziora: Bukowo i jezioro Kopa<ref>Program ochrony środowiska, dz. cyt., s. 16</ref>.

=== Przyroda ===
Flora gminy Darłowa jest bardzo urozmaicona i bogata, co jest związane ze znaczną różnorodnością siedlisk roślinnych. Najlepiej zachowane siedliska znajdują się w:
* dolinie Wieprzy z licznymi starorzeczami na odcinku między Racisławiem a Zieleniewem;
* w wąwozach z ciekami wodnymi pomiędzy morenowymi pagórkami w północnowschodniej części gminy;
* na torfowiskach wokół jezior Bukowo i Kopa;
* w borach nadmorskich, w miejscach nieeksploatowanych turystycznie;
* w borach bagiennych na obszarze Słowińskiego Błota.
W tych interesujących florystycznie enklawach zachowało się wiele gatunków bardzo rzadkich. Spośród nich na uwagę zasługują lilia złotogłów (Lilium martagon) i mikołajek nadmorski (Eryngium maritimum) oraz gatunki torfowiskowe, np. modrzewnica pospolita
Andromeda polifolia, przygiełka biała Rynchospora alba, wełnianka pochwowa Eriophorum vaginatum, wełnianka wąskolistna Eriophorum angustifolium, bagno zwyczajne Ledum palustre i rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia.
Najuboższe pod wzgęldem flory są rolnicze obszary gminy, lasy gospodarcze - sosnowe lub świerkowe monokultury oraz duże fragmenty łąk dolinnych, na ogół nadmiernie osuszonych.
Wśród roślin naczyniowych na terenie gminy Darłowo, 37 gatunków objętych jest ochroną, w tym całkowitej ochronie podlegaj 23 taksony<ref>Waloryzacja przyrodnicza Gminy Darłowo: Operat Generalny. Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, Szczecin 2004,  s. 32-45.</ref>.
W gminie Darłowo znajduje swoje siedlisko rozrodu lub okresowego bytowania szereg rzadkich gatunków zwierząt. Koncentrują się one przede wszystkim wzdłuż wybrzeża morskiego, w obrębie jezior przymorskich, dolin rzecznych Grabowej i Wieprzy. Część z nich ujęta została na listach gatunków ginących oraz zagrożonych wyginięciem. Szczególnie bogaty skład posiada ornitofauna. Występują tu gatunki bardzo rzadkie np.: bąk, orlik, bielik, kanie, błotniaki, kropiatka, siewkowce jak i rzadkie w liczebności nie spotykanej gdzie indziej (np. derkacz, czajka, kszyk, żuraw, przepiórka).
Obszar gminy Darłowo jest przede wszystkim miejscem rozrodu i okresowego przebywania zarówno rzadkich, bardzo rzadkich, jak i pospolitych gatunków zwierząt. Sytuacja ta wynika z bogactwa siedlisk tu występujących. Obok lądowych znajdują się tu siedliska będące wynikiem obecności i mieszania się wód słodkich i słonych. Dlatego też gmina posiada tak duże walory faunistyczne i pełni bardzo ważną rolę w zachowaniu zasobów fauny<ref>Tamże, s. 55-78.</ref>.

Na obszarze Gminy Darłowo znajdują się następujące obiekty objęte ochroną:
* Rezerwat "Słowińskie Błota", położony jest na północ od wsi Słowino i obejmuje obszar około 145 ha. Jest to najlepiej zachowane w Polsce torfowisko wysokie typu bałtyckiego. Na terenie tym występuje 37 gatunków roślin naczyniowych, 41 gatunków mszaków oraz 45 gatunków porostów.
* Obszar Chronionego Krajobrazu "Koszaliński Pas Nadmorski" obejmuje wąski pas nadmorskich borów i lasów mieszanych oraz jezior przymorskich. Charakteryzuje się różnorodnością ekosystemów nadmorskich, bogactwem gniazdowania ptactwa wodnego, licznymi gatunkami rzadkich zespołów roślin oraz ostojami awifauny (m.in.: bąki, bociany białe, kanie rdzawe, błotniaki, derkacze, żurawie, rybitwy, łabędzie, kaczki).
* Pomniki przyrody:
** Dąb szypułkowy i buk zwyczajny zrośnięte konarami o obwodzie 450 i 220 cm rosnące około 1 km na wschód od wsi Nowy Kraków.
** Cis pospolity o obwodzie 60 cm i wysokości 8 m rosnący na skraju lasu około 0,5 km na północny wschód od wsi Nowy Kraków.
** 2 buki zwyczajne o obwodzie 440 i 460 cm oraz 2 dęby szypułkowe o obwodzie 330 i 450 cm rosnące w obrębie leśnictwa Nowy Kraków.
** 2 dęby szypułkowe o obwodzie 460 i 550 cm rosnące przy drodze w Kolonii Jeżyce.
** Dąb szypułkowy o obwodzie 430 cm rosnący we wsi Kopań.
** Grupa drzew (2 lipy drobnoliściaste o obwodzie 388 i 340 cm, dąb szypułkowy o obwodzie 290 cm, 2 świerki pospolite o obwodzie 190 i 240 cm) rosnące na starym cmentarzu ewangelickim w Domasławicach.
** Grupa drzew (8 lip drobnoliściastych o obwodzie 250-312 cm) rosnąca na starym cmentarzu ewangelickim w Krupach.
** Jesion wyniosły o obwodzie 278 cm rosnący na cmentarzu w Jeżycach.
** Lipa drobnolistna o obwodzie 285 cm rosnąca przy kościele w Słowinie.
** Aleja lipowa (14 lip drobnoliściastych o obwodzie 175-250 cm, 2 lipy o obwodzie 320 i 430) rosnąca na cmentarzu w Słowinie.
** Grupa drzew (6 lip drobnoliściastych o obwodzie 250-440 cm, kasztanowiec zwyczajny o obwodzie 302 cm, klon, jawor o obwodzie 243 cm) rosnąca przy kościele w Starym Jarosławiu.
** Grupa drzew (2 jesiony wyniosłe o obwodzie 325 i 330 cm, 2 lipy drobnoliściaste o obwodzie 340 i 545 cm) rosnąca przy kościele w Barzowicach.
** Grupa drzew (4 jesiony wyniosłe o obwodzie 230-250 cm, 2 jesiony wyniosłe odmiana zwisająca o obwodzie 230-250 cm, 3 dęby szypułkowe o obwodzie 230-250 cm, klon zwyczajny o obwodzie 320 cm, kasztanowiec zwyczajny o obwodzie 245 cm, lipa drobnolistna o obwodzie 230 cm) rosnąca przy kościele w Cisowie.

== Historia ==
Tereny należące do dzisiejszej gminy Darłowo na przełomie [[XII wiek|XII]] i [[XIII wiek]]u były położone na terenie Pomorza Sławieńsko-Słupskiego, ok. roku [[1227]] znalazły się w obrębie księstwa sławieńskiego. W latach [[1235]] - [[1236]] ziemie te zostały opanowane przez księcia gdańskiego Świętopełka. Część ziemi sławieńskiej, w części obszar dzisiejszej gminy był terenem spornym. Leżała w orbicie zainteresowań zarówno książąt zachodniopomorskich, jak i biskupów kamieńskich. Za panowania Świętopełka część obecnej gminy Darłowo, położona na zachód od [[Grabowa (dopływ Wieprzy)|rzeki Grabowej]], w celu umocnienia zachodnich rubieży księstwa, została nadana zakonowi cystersów. Po śmierci Świętopełka w [[1266]] roku pozostała część ziemi sławieńskiej dostała się pod panowanie książąt rugijskich, a w [[1277]] roku została sprzedana margrabiemu brandenburskiemu. Wkrótce jednak ziemie te wraz z Pomorzem Sławieńsko-Słupskim objął książę Wielkpolski Przemysław II, a po jego śmierci przeszły w posiadanie księcia kujawskiego Władysława Łokietka. Książę po paru latach został wypędzony z kraju przez króla czeskiego Wacława II, który objął w posiadanie Wielkopolskę i koronował się na króla polskiego. Wraz z Wielkopolską, pod panowanie króla czeskiego przeszło również Pomorze. W [[1306]] roku margrabiowie brandenburscy, zaatakowali Pomorze Gdańskie; udało im się opanować ziemię sławieńską, a rok później, ziemię słupską. W zamian za uznanie władzy brandenburskiej Święcowie otrzymali w lenno ziemię darłowską, sławieńską, polanowską, a także dożywotnie sprawowanie urzędów kasztelańskich w Słupsku. W [[1316]] roku Pomorze Sławieńsko-Słupskie zostało włączone do księstwa wołogoskiego - stało się własnością książąt zachodniopomorskich, a ród Święców uznał ich zwierzchnictwo.
W tym czasie na terenie ziemi sławieńskiej, wraz z chrystianizacją została zbudowana sieć parafialna. W końcu [[XIII wiek|XIII]] i na początku [[XIV wiek]]u istniało już 7 kościołów, w tym w Bukowie i parafialny Cisowie z filią w Darłowie. [[Bukowo Morskie|Bukowo]] zostało zasiedlone przez cystersów sprowadzonych z Meklemburgii, z Dargun. Na początku wieku XIV majątek cysterski obejmował w ziemi sławieńskiej 342 km<sup>2</sup> i około 25 osad. Cystersi rozwinęli w swoich dobrach produkcję zboża i sukna, zakładali nowe wsie lokowane na prawie niemieckim m.in. [[Domasławice]].
Około połowy wieku XIV, doszło do wzmocnienia władzy książąt wołogoskich na ziemi darłowskiej i likwidacji "państwa" Święców.
Od [[1372]] roku tereny dzisiejszej gminy Darłowo wraz z całą wschodnią częścią dzielnicy wołogoskiej, zwanej od tego roku Księstwem Słupskim znalazły się pod panowaniem Bogusław V, a po jego śmierci Bogusława VIII. Po objęciu rządów przez [[Bogusław X|Bogusława X]] cały obszar Pomorza Zachodniego został zjednoczony i poddany jednej władzy. W [[1523]] roku doszło do ponownego podziału kraju na księstwo szczecińskie i wołogoskie. Obszar dzisiejszej gminy Darłowo znalazł się pod wpływami książąt wołogoskich. Podział ten utrzymał się do [[1625]] roku, to jest do czasów objęcia rządów przez ostatniego księcia z linii Gryfitów - Bogusława XIV, który zjednoczył Pomorze.

Po wojnie trzydziestoletniej część Pomorza, wraz z terenem dzisiejszej gminy Darłowo, przeszła pod panowanie Brandenburgii. Dla całego Pomorza zaczął się okres zmian w strukturze władzy politycznej i administracyjnej. Zniesiono wójtostwa, a w ich miejsce wprowadzono okręgi domenalne (Domeny - Amty). Domeny podlegały bezpośrednio władzy książęcej, a zwierzchność na nich reprezentował urzędnik zwany Amtmanem. Domena Darłowska była jedną z największych na Pomorzu. W II połowie [[XVI wiek]]u nastąpiła intensywna rozbudowa istniejących gospodarstw domeny darłowskiej. Na terenie dzisiejszej gminy nie występowała w tym czasie własność ziemska, szlachecka. W okresie władzy brandenburskiej, w celu sprawniejszego zarządzania krajem wprowadzono pewne reformy administracyjne. M.in. utworzono dzielnicę darłowsko-sławieńską, w obrębie której znalazły się obszary dzisiejszej gminy Darłowo.

Od [[1720]] roku Pomorze znalazło się pod panowaniem króla pruskiego, Fryderyka Wilhelma I, jednak dopiero jego następca Fryderyk II przeprowadził szereg istotnych reform. Rozbudowano system komunikacyjny, zorganizowano stałą łączności pocztowo - transportową. Pomiędzy Darłowem a Sławnem istniał szlak komunikacyjny konnej poczty kurierskiej. Wzmożona została również akcja kolonizacyjna. Osadników sprowadzano z krajów niemieckich, Szwajcarii, Czech, także Polski. W tym czasie, we wsiach państwowych przeprowadzono akcję uwłaszczeniową, a w [[1807]] roku zniesiono poddaństwo osobiste chłopów, potwierdzone edyktem z [[1811]] roku.

Zasadnicze zmiany nastąpiły w [[1815]] roku, kiedy to przeprowadzono gruntowną zmianę podziału administracyjnego Prus. Ziemia Darłowska weszła w skład rejencji koszalińskiej, powiatu sławieńskiego.
W ciągu [[XIX wiek]]u rozwinęły się nowe formy gospodarki, kwitł handel towarami rolniczymi: np. mąką, którą wysyłano do zachodnich dzielnic Rzeszy. Skupowano także masło, bydło, wędliny np. gęsinę. Ważny dla gospodarki był handel drzewem. Rolnictwo powiatu sławieńskiego przy końcu XIX wieku było najbardziej rentowne w całej rejencji. Szczególnie wysoką dochodowość przynosiły ziemie położone między liniami kolejowymi Darłowo - Sławno, Sławno - Słupsk. 

W [[1928]] roku zlikwidowano obszary dworskie i folwarki; połączono je z gminami chłopskimi. Część z nich, została zasiedlona przez uciekinierów z terenów Pomorza Gdańskiego i Wielkopolski po zmianach granic, jakie nastąpiły po I wojnie światowej. W tym też czasie udzielano chłopom tanich kredytów, pomocy materiałowej przy inwestycjach oraz elektryfikowano wsie.

Po zakończeniu II wojny światowej dokonywano kilkakrotnie zmian w układzie administracyjnym Polski, w tym i Pomorza. W marcu [[1945]] roku na Pomorzu utworzono okręgi i obwody, [[7 lipca]] [[1945]] roku obwód sławieński został włączony do województwa gdańskiego, a od [[29 maja]] [[1946]] roku do województwa szczecińskiego. W [[1948]] roku dokonano nowego podziału na gminy i gromady wiejskie. W tym czasie obszar dzisiejszej gminy Darłowo został podzielony na gminę Darłowo i Gminę Dobiesław. [[6 lipca]] [[1950]] roku cały [[powiat sławieński]] wszedł w skład [[województwo koszalińskie|województwa koszalińskiego]]. [[29 września]] w miejsce gromadzkich rad narodowych powołano urzędy gminne. W tym czasie powstała obecna gmina Darłowo i do dzisiaj jej granice nie zostały zmienione.
[[28 maja]] [[1975]] roku Sejm PRL uchwalił ustawę o dwustopniowym podziale administracyjnym i utworzeniu nowych województw. Gmina Darłowo weszła w skład województwa koszalińskiego. Po reformie administracyjnej przeprowadzonej w [[1999]] roku gmina Darłowo weszła w skład [[powiat sławieński|powiatu sławieńskiego]], [[województwo zachodniopomorskie|województwa zachodniopomorskiego]]<ref>Tło historyczne. W: Studium krajobrazu kulturowego gminy Darłowo. Oprac.: Jadwiga Kowalczyk, Konstanty Kontowski. Szczecinek: Pracownia dokumentacji historycznej,2002 r. </ref>.

== Gospodarka i infrastruktura ==
[[Plik:Farma-wiatrowa-darlowo.jpg|200px|right|thumb|Farma wiatrowa w okolicy Darłowa]]
Gmina Darłowo jest gminą wiejską, zajmuje powierzchni 26 984 ha, co daje jej pod względem wielkości 8 lokatę w województwie zachodniopomorskim. Ok. 58% powierzchni ogólnej gminy zajmują użytki rolne, a wśród nich odpowiednio: grunty orne 10 379 ha, sady 50 ha, łąki 2 913 ha oraz pastwiska 2 423 ha. Lasy zajmują ok. 23% obszaru, co daje gminie charakter rolniczo-leśny<ref>Waloryzacja przyrodnicza Gminy Darłowo, dz. cyt., s. 11.</ref>.
Poważne źródło dochodu gminy, a także poszczególnych mieszkańców (poprzez dzierżawę ziemi) stanowią elektrownie wiatrowe.
Ich moc znamionowa wynosi kilkadziesiąt MW. Tym sposobem produkcja prądu ze źródeł odnawialnych stała się najważniejszym działem produkcji przemysłowej gminy. Skupiska kilkudziesięciu elektrowni wiatrowych znajdują się w Cisowie, Zakrzewie i Barzowicach.
Funkcja przemysłowa w gminie odnosi się także do przemysłu spożywczego (przemysł rolno-spożywczy i przetwórstwo ryb) oraz produkcji budowlanej. Funkcja ta występuje we wsiach: Barzowice, Cisowo, Kowalewice, Porzecze, Stary Jarosław, Słowino i Wiekowo.

Przez gminę przebiegają dwie zelektryfikowane linie kolejowe; pierwsza, o kierunku Słupsk – [[Koszalin]] stanowi ważny szlak kolejowy, druga prowadzi ze [[Sławno|Sławna]] do [[Darłowo|Darłowa]], obecnie jest wykorzystywana do transportu i obsługi portu w Darłowie. Obszar gminy przecinają drogi różnej kategorii łączące miasta [[Darłowo]] z [[Koszalinem]] oraz [[Sławno]] z Ustką.

Na terytorium gminy znajdują się również obiekty specjalne, do których należy zaliczyć lotnisko w Żukowie Morskim służce do
obsługi lotnictwa morskiego, w tym związanego z ratownictwem morskim. Jednostka ta powstała w okresie międzywojennym XX wieku. Była to jednostka specjalna, gdzie Niemcy testowali nowe rodzaje broni, w tym armaty dalekiego zasięgu o bardzo dużym kalibrze, a być może także pociski typu V-2. Dla tego też celu przedłużono linię kolejową oraz wybudowano pod koniec lat 30. i na początku lat 40. konstrukcje kubaturowe, obecnie nadal istniejące, zwane „Chińskim Murem”. Prawdopodobnie na nich były rozwieszone siatki i do nich przyczepione luksfery, które z góry imitowały taflę jeziora.
Drugie funkcjonujące lotnisko wojskowe znajduje się w Wicku, tj. kilka kilometrów od północnej granicy gminy<ref>Tamże, s. 16.</ref>.

== Samorząd ==
Wszyscy mieszkańcy Gminy Darłowo tworzą wspólnotę samorządową zwaną "gminą", która działa poprzez swoje organy. Organem wykonawczym gminy jest Wójt Gminy Darłowo. Wójt kieruje pracą Urzędu Gminy, przy pomocy Zastępcy Wójta, Sekretarza Gminy i Skarbnika Gminy. Wykonuje uchwały Rady Gminy i zadania Gminy określone przepisami prawa, a w szczególności w zakresie: przygotowywania projektów uchwał rady gminy, określania sposobu wykonywania uchwał, gospodarowania mieniem komunalnym, wykonywania budżetu, zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Wójt ponadto: kieruje bieżącymi sprawami Gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz.
Organem ustawodawczym gminy jest Rada Gminy, w której zasiada 15 radnych<ref>[http://ug.darlowo.ibip.pl/public/?id=69030/ Organizacja działania samorządu]. W: Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Darłowo [online]. [Przeglądany 20 września 2013].</ref>.

== Kultura ==
Gminna Biblioteka Publiczna w Domasławicach
* Filia nr 3 w Barzowicach	
* Filia nr 2 w Dąbkach	 
* Filia nr 1 w Jeżyczkach
Na terenie gminy znajduje się 11 świetlic socjoterapeutycznych:
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Nowym Jarosławiu
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Jeżyczkach
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Słowinie
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Drozdowie
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Jeżycach
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Cisowie
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Wiekowicach
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Kowalewicach
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Bukowie Morskim
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Krupach
* świetlica środowiskowa socjoterapeutyczna w Damasławicach
Celem świetlic socjoterapeutycznych jest udzielanie dzieciom potrzebującym pomocy wsparcia, w postaci rozmowy na temat uzależnień, przemocy w rodzinie, problemow narkotykowych itp. Rolą świetlic jest także integrowanie dzieci poprzez zajęcia rekreacyjno-sportowe, konkursy, wycieczki, pomoc w nauce. Organizowanie wolnego czasu dla dzieci i młodzieży, szczególnie w okresie ferii zimowych i
letnich. W każdej świetlicy jest możliwość korzystania z komputerów z dostępem do internetu.

== Oświata ==
Szkoły na terenie Gminy Darłowo:
* [[Zespół Szkół Społecznych (Dobiesław)|Zespół Szkół Społecznych]] w Dobiesławiu	
* [[Zespół Szkół Nr 2 (Stary Jarosławiec)|Zespół Szkół Nr 2]] w Starym Jarosławiu
* [[Zespół Szkół Nr 3 (Dąbki)|Zespół Szkół Nr 3]] w Dąbkach	
* [[Zespół Szkół Nr 4 (Kopnicy)|Zespół Szkół Nr 4]] w Kopnicy	
* [[Zespół Szkół Społecznych (Jeżyczki)|Zespół Szkół Społecznych]] w Jeżyczkach	
* [[Zespół Szkół Społecznych (Słowino)|Zespół Szkół Społecznych]] w Słowinie<ref>[http://www.ugdarlowo.pl/ Szkoły na terenie Gminy Darłowo]. W: Urząd Gminy Darłowo [online]. [Przeglądany 21 września 2013].</ref>.

== Kościoły i związki wyznaniowe ==
Kościół Rzymskokatolicki
* [[Archidiecezja szczecińsko-kamieńska]]
** [[Diecezja koszalińsko-kołobrzeska]]
*** [[Dekanat Darłowo]]: Barzowice: parafia pw. św. Franciszka z Asyżu (kościoły filiale: Chudaczewo, Stary Kraków); parafia Matki Bożej Częstochowskiej w Darłowie (kościoły filialne: Św. Jerzego, Darłowo i Domasławice); parafia św. Gertrudy w Darłowie (kościół filialny: Cisowo); Darłówko, Parafia św. Maksymiliana Marii Kolbego; Dąbki, parafia pw. NMP z Góry Karmel; Dobiesław, parafia pw. MB Częstochowskiej (kościoły filialne: Iwięcino); Jeżyce, parafia pw. MB Ostrobramskiej; Słowino, parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (kościół filialny: Boleszewo, Karwice); Stary Jarosław, parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (kościoły filialne: Krupy, Kowalewice)<ref>[http://www.koszalin.opoka.org.pl/new/d.php?m=6&d=5/ Dekanat Darłowo. W: Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska] [online]. [Przeglądany 21 września 2013].</ref>.
*** [[Dekanat Sławno]]: Malechowo, parafia pw. MB Gromnicznej (kościół filialny: Rzyszczewo); Ostrowiec, parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (kościół filialny: Krąg, Podgórki, Smardzewo);  Sieciemin, parafia pw. NSPJ (kościół filialny: Dąbrowa, Karnieszewice); Sławno, parafia pw. św. Antoniego Padewskiego (kościół filialny: Kwasowo); Sławno, parafia pw. Wniebowzięcia NMP; Sławsko, parafia pw. św. Piotra i Pawła Ap. (kościół filialny: Pieszcz, Radosław, Staniewice); Słonowice, parafia pw. św. Stanisława Kostki (kościół filialny: Tychowo); Sulechówko, parafia pw. św. Andrzeja Boboli (kościół filialny: Niemica, Sierakowo Sławieńskie); Warszkowo, parafia pw. NMP Królowej Polski (kościół filialny: Wrześnica); Żukowo, parafia pw. Przemienienia Pańskiego<ref>[http://www.koszalin.opoka.org.pl/new/d.php?m=6&d=17/ Dekanat Sławno. W: Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska] [online]. [Przeglądany 21 września 2013].</ref>.

Kościół greckokatolicki
* Sławno, parafia pw. Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny (nabożeństwa w kościele rzymskokatolickim pw. św. Antoniego)

== Sport ==
W ramach realizacji zadań samorządu gminnego z zakresu upowszechniania kultury fizycznej i popularyzacji piłki nożnej w Gminie Darłowo są organizowane corocznie Rozgrywki Ligi Gminnej Darłowo<ref>[http://www.ugdarlowo.pl/ Liga Gminna]. W: Urząd Gminy Darłowo [online]. [Przeglądany 21 września 2013].</ref>. Organizatorem rozgrywek Ligii jest Wójt Gminy Darłowo.
W Lidze Gminnej uczestniczą drużyny składające się z mieszkańców zameldowanych w gminie. W [[2012]] roku własne drużyny wystawiły następujące miejscowości: Kowalewice, Jeżyczki, Słowino, Kopnica oraz Cisowo.

Od [[2005]] roku reaktywowano w Gminie Darłowo drużynę gry w warcaby. Młodzi warcabiści pochodzą głównie z Jeżyczek. Klub działa pod barwami GZ LZS Darłowo. W skład drużyny wchodzi młodzież uczęszczająca na zajęcia w Świetlicy Środowiskowej w Jeżyczkach (gdzie regularnie odbywają się treningi).

Od [[2006]] roku w Starym Jarosławiu działa grupa Break Side specjalizująca się w tańcu break dance. Zespół jest prowadzony przez 3-krotnego Mistrza Polski w formacji breakdance Marcina Grzybowskiego. W skład grupy wchodzi 11 osób. Jest to zespół działający przy Zespole Szkół w Starym Jarosławiu. Grupa ma za sobą pokazy m.in. na Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy oraz choinkowy pokaz dla szkoły w Starym Jarosławiu w styczniu [[2007]] roku. Jako debiutanci [[17 marca]] [[2007]]roku zajęli III miejsce w II Niezależnym Festiwalu Tańca Białogard 2007<ref>[http://www.ugdarlowo.pl/ Sport]. W: Urząd Gminy Darłowo [online]. [Przeglądany 21 września 2013].</ref>.

== Turystyka ==
[[Plik:Szlak cysterski mapa.jpg|200px|right|thumb|Szlak Cysterski w Gminie Darłowo]]
Najbardziej znaną miejscowością turystyczną w gminie są [[Dąbki]], leżące u nasady mierzei oddzielającej jezioro [[Bukowo (jezioro, powiat sławieński)|Bukowo]].  W miejscowości znajdują się liczne ośrodki wczasowe i kolonijne, pensjonaty, pola biwakowe, obozowiska i kwatery prywatne. Przez obszar gminy przebiegają piesze szlaki turystyczne: czerwony szlak nadmorski, szlak rezerwatów oraz Europejski Szlak Cystersów, gdzie główną atrakcję stanowi gotycki kościół cysterski w Bukowie Morskim. Oprócz niego w gminie znajduje się jeszcze 9 kościołów, wśród których najciekawsze są kościoły w Barzowicach, Cisowie i Krupach.
[[Plik:DarlowoGmina.jpg|200px|right|thumb]]
Szlaki turystyczne Gminy Darłowo
* Koszaliński Szlak Nadmorski (czerwony) odcinek międzynarodowego szlaku E-9 prowadzącego z Brestu (Francja) do Braniewa. Prowadzi wzdłuż Bałtyku przez nadmorskie kąpieliska od Dźwirzyna do Wicia (102 km). Przez gminę przebiega odcinek o długości około 30 km od Dąbkowic przez Dąbki, Bobolin, Żukowo Morskie, Darłówko do Wicia.
* Szlak Rezerwatów (niebieski) długość 71,5 km. Rozpoczyna się w Darłówku kończy w Polanowie. Na trasie rezerwatu Pomniki przyrody, zamki w Darłowie i Kręgu. Przez gminę przebiega odcinek około 15 km od Darłówka przez Darłowo, Zakrzewo Dolne, Zielnowo i Kowalewice.
* Szlak Wiatraków (zielony) długość 13 km. Rozpoczyna się w Darłowie z Zamku Książąt Pomorskich, biegnie przez Cisowo, wzdłuż południowego brzegu jeziora Kopań. Kończy się w miejscowości Wicie, łącząc się z czerwonym Szlakiem Nadmorskim. Na trasie liczne zabytki, widoki na panoramę nadmorską, największy w Polsce park elektrowni wiatrowych.
* Szlak Zabytków Średniowiecza (czarny) długość 104 km. Polecany szczególnie dla rowerzystów i turystów zmotoryzowanych. Przebiega przez: Darłowo, Dąbki, Dobiesław, Jeżyce, Słowino, Boleszewo, Krupy, Stary Jarosław, Kowalewice, Barzowice, Cisowo, Dąbki. Na trasie: Zamek Książąt Pomorskich, średniowieczne kościoły, grodziska i zabytki budownictwa wiejskiego<ref>[http://www.infodarlowo.pl/ Szlaki turystyczne]. W: Ziemia Darłowska [online]. [Przeglądany 21 września 2013].</ref>.

== Demografia ==
Gmina Darłowo zajmuje powierzchnię 26945 ha zamieszkiwana przez 7982 osób, co daje gęstość zaludnienia na poziomie 30 osób/km<sup>2</sup>. Kobiety stanowią niemal 50% całej populacji (49,37%), na 100 mężczyzn przypada 98 kobiet. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowiła w roku [[2011]] 1724 osoby, produkcyjnym 5198 i poprodukcyjnym 1060<ref>[http://www.stat.gov.pl/ Gmina wiejska Darłowo]. W: Statystyczne Vademecum Samorządowca [online]. [przeglądany 21 września 2013].</ref>.

== Służba zdrowia ==
Na terenie gminy Darłowo funkcjonuje jeden Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej zlokalizowany w miejscowości [[Dobiesław (powiat sławieński)|Dobiesław]].
Zakład świadczy usługi w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.
Mieszkańcy gminy korzystają również z usług lekarzy pierwszego kontaktu w Darłowie, gdzie znajduje się Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej.
W zakresie opieki ambulatoryjnej mieszkańcy gminy korzystają z usług Szpitala Powiatowego w Sławnie<ref>Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego gminy Darłowo, Darłowo 2004, s. 21.</ref>.

== Herb ==
Herb Darłowa stanowi tarcza herbowa podzielona w pas, na której w górnej większej części przedstawiony jest biały rybogryf z żółtymi szponami i dziobem oraz białym jęzorem. Głowa i ogon rybogryfa skierowane w prawą stronę. W dolnej części schodzące się dwie rzeki w jeden nurt. Tarcza herbowa zwieńczona jest żółtym corona muralis, na którym pośrodku pomiędzy dwoma wieżami znajduje się koło młyńskie. Rybogryf jest herbem rodu Święców z Pomorza Gdańskiego, którego trzej synowie nadali miastu prawa miejskie w XIV wieku. Dwie rzeki w dole tarczy herbowej symbolizują: Wieprzę i Grabową łączące się i uchodzące do Bałtyku w Darłowie. Koło młyńskie na koronie herbowej świadczy o posiadaniu przez miasto prawa młyńskiego.

== Miejscowości i sołectwa ==
W skład gminy wchodzi 31 sołectw: 
<br />
[[Barzowice]], [[Bobolin (powiat sławieński)|Bobolin]], [[Boryszewo]], [[Bukowo Morskie]], [[Cisowo]], [[Dąbki]], [[Dobiesław (powiat sławieński)|Dobiesław]], [[Domasławice]], [[Drozdowo (powiat sławieński)|Drozdowo]], [[Gleźnowo]], [[Jeżyce]], [[Jeżyczki]], [[Kopań]], [[Kopnica]], [[Kowalewice]], [[Kowalewiczki]], [[Krupy]], [[Rusko]], [[Sińczyca]], [[Słowino]], [[Stary Jarosław]], [[Sulimice]], [[Wicie]], [[Wiekowice]], [[Zakrzewo]], [[Zielnowo]], [[Żukowo Morskie]]

; Wsie:
[[Barzowice]], [[Bobolin (powiat sławieński)|Bobolin]], [[Boryszewo]], [[Bukowo Morskie]], [[Cisowo]], [[Dąbki]], [[Dobiesław (powiat sławieński)|Dobiesław]], [[Domasławice]], [[Drozdowo (powiat sławieński)|Drozdowo]], [[Gleźnowo]], [[Jeżyce]], [[Jeżyczki]], [[Kopań]], [[Kopnica]], [[Kowalewice]], [[Kowalewiczki]], [[Krupy]], [[Nowy Jarosław]], [[Nowy Kraków]], [[Palczewice]], [[Porzecze]], [[Rusko]],  [[Sińczyca]], [[Słowino]], [[Stary Jarosław]], [[Sulimice]], [[Wicie]], [[Wiekowice]], [[Zagórzyn]], [[Zakrzewo]], [[Zielnowo]], [[Żukowo Morskie]]
 
; Osady: 
[[Borzyszkowo (gmina Darłowo)|Borzyszkowo]], [[Czarnolas]], [[Darłowiec]], [[Dąbkowice]], [[Gleźnówko]], [[Gorzebądz (powiat sławieński)|Gorzebądz]], [[Gorzyca (gmina Darłowo)|Gorzyca]], [[Kępka]],  [[Leśnica]], [[Pęciszewko]], [[Różkowo]], [[Słowinko]], [[Trzmielewo]],  [[Wiekowo]] 	

{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* Prawdzic, Krzysztof. Zarys klimatu rolniczego województwa koszalińskiego. Szczecin : Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, 1962.
* Rajewicz, Krzysztof. Program ochrony środowiska dla gminy Darłowo. Darłowo: : I.O.Ś. PRO EKO Koszalin, 2004.
* Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego gminy Darłowo, Darłowo 2004.
* Tło historyczne. W: Studium krajobrazu kulturowego gminy Darłowo. Oprac.: Jadwiga Kowalczyk, Konstanty Kontowski. Szczecinek: Pracownia dokumentacji historycznej, 2002 r.
* Waloryzacja przyrodnicza Gminy Darłowo: Operat Generalny. Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, Szczecin 2004.

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.koszalin.opoka.org.pl/new/d.php?m=6&d=5/ Dekanat Darłowo]
* [http://www.koszalin.opoka.org.pl/new/d.php?m=6&d=17/ Dekanat Sławno]
* [http://www.stat.gov.pl/ Gmina wiejska Darłowo]
* [http://www.ugdarlowo.pl Gmina Darłowo] 
* [http://ug.darlowo.ibip.pl/public/ Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Darłowo]

{{Gmina Darłowo}}
{{AutorP|[[Użytkownik:Magda|Magdalena Młynarczyk]]}}
[[Kategoria:Pomeranica]]
[[Kategoria:Pomeranica FB]]
[[Kategoria:Pomeranica - brak grafiki]]
[[Kategoria:Powiat sławieński]]
[[Kategoria:Gmina Darłowo]]
{{DEFAULTSORT:Darłowo}}