Jan Szyrocki

Jan Szyrocki
dyrygent, pedagog
Data urodzenia	29 grudnia 1931
Miejsce urodzenia	Łaziska Rybnickie
Data śmierci	9 kwietnia 2003
Miejsce śmierci	Szczecin
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 21A-21-7)
Lokalizacja grobu	zobacz na mapie

Jan Szyrocki (1931-2003) – dyrygent, kompozytor, pedagog, założyciel i dyrektor artystyczny Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej

Życiorys

Jan Szyrocki urodził się 29 grudnia 1931 roku w Łaziskach Rybnickich w rodzinie Alojzego Szyrockiego. Studiował na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Szczecińskiej. W 1956 roku uzyskał tytuł magistra. Przez ponad 20 lat (do 1978) był związany z uczelnią jako nauczyciel akademicki. Pracował m.in. pod kierunkiem doc. Z. Wiśniewskiego. Prowadził zajęcia w katedrze Budownictwa Żelbetowego PS. Współpracował także ze studenckim ruchem amatorskim, m.in. ze Studenckim Teatrem Politycznym.

Równolegle ze studiami inżynierskimi kształcił się w dziedzinie muzyki. Początkowo uczył się w Szkole Muzycznej w Rybniku, a później w klasie fortepianu i w klasie śpiewu solowego w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej (obecnie Zespół Szkół Muzycznych im. Feliksa Nowowiejskiego) w Szczecinie) - absolwent 1959. W 1968 roku otrzymał trzymiesięczne stypendium w Królewskim Konserwatorium Muzycznym w Hadze (Holandia). Po powrocie kontynuował studia muzyczne na Wydziale Teorii, Dyrygentury i Kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu pod kierunkiem prof. Stefana Stuligrosza. W trakcie studiów, w 1974 roku, otrzymał stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki. Na przełomie 1974 i 1975 roku wyjechał do Wiednia do Wyższej Szkoły Muzyki i Sztuki Odtwórczej. Tam studiował dyrygenturę pod kierunkiem prof. Hansa Swarowskiego, C. Östereichera i Günthera Theuringa. W 1975 roku uzyskał na poznańskiej uczelni dyplom z wyróżnieniem. Od 1978 roku całkowicie poświęcił się muzyce.

Należał do czołowych animatorów życia muzycznego Szczecina i Pomorza Zachodniego. Jeszcze podczas studiów, w listopadzie 1952 roku założył Chór Akademicki Politechniki Szczecińskiej (ChAPS), zaliczany do najlepszych zespołów akademickich tego typu na świecie. Przez ponad 50 lat, do śmierci, był jego dyrektorem artystycznym i dyrygentem. Wraz z ChAPS brał udział w prestiżowych festiwalach i imprezach muzycznych na wszystkich kontynentach. Odwiedził ponad 30 krajów, dając około 100 koncertów rocznie. Dokonał także licznych nagrań dla Rozgłośni Radiowej w Szczecinie i PRiTV w Warszawie. Z chórem Politechniki nagrywał również płyty. Od 1953 roku współpracował z orkiestrą Filharmonii Szczecińskiej. Dyrygował lub współpracował z wieloma czołowymi orkiestrami krajowymi i zagranicznymi. Był obok Mariana Foksy i Aleksandra Mleczaka jednym z współzałożycieli Szczecińskiego Chóru Chłopięcego „Słowiki”. W latach 1960-1974 pełnił funkcję dyrygenta i kierownika artystycznego tego zespołu. W 1962 roku założył wokalny zespół muzyczny Berżeretki, którym kierował do 1972 roku. W 1965 roku objął funkcję prezesa Szczecińskiego Oddziału Polskiego Związku Chórów i Orkiestr. W tym samym roku współuczestniczył w powołaniu do życia Międzynarodowego Festiwalu Pieśni Chóralnej w Międzyzdrojach. Został członkiem Komitetu Organizacyjnego i Rady Artystycznej oraz dyrektorem artystycznym corocznej edycji tej imprezy. Był inicjatorem powstania w 1973 roku Szczecińskiego Chóru Kameralnego, który w 1983 roku przekształcono w „Collegium Maiorum”, oraz Chóru Dziecięcego Politechniki Szczecińskiej „Don-Diri-Don”. Od 15 grudnia 1978 do 20 lutego 1981 roku pełnił funkcję dyrektora Chóru Kameralnego przy Polskim Radiu i Ośrodku TV w Szczecinie.

Oprócz działalności dyrygenckiej i kierowniczej, prowadził także działalność pedagogiczną. Od roku 1978 był wykładowcą Akademii Muzycznej w Poznaniu, początkowo na stanowisku docenta, a później profesora. W dniu 5 lipca 1989 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego sztuki muzycznej. W latach 90. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Był jednym z pomysłodawców powołania w Szczecinie filii poznańskiej AM (1980). Placówką tą kierował do 1995 roku. Prowadził także zajęcia z dyrygentury, literatury chóralnej i metodyki prowadzenia zespołów. Był opiekunem studentów przygotowujących się do koncertu dyplomowego. Kierował także pracami powstałego w 1985 roku uchwałą Senatu Politechniki Szczecińskiej Studium Kultury Muzycznej. Placówka była jedyną tego typu jednostką na uczelniach technicznych w Polsce. Prowadził tu wykłady z muzyki w ramach przedmiotu Zagadnienia kultury współczesnej. Był jednym z inicjatorów powołanej w 1990 roku polsko–niemieckiej Akademii Chóralnej „In Terra Pax”, prezentującej na estradach Polski i Niemiec najciekawsze dzieła światowej literatury chóralnej.

Współpracował z teatrami Szczecina, Będzina, Olsztyna, Warszawy. Pisał muzykę do spektakli, dyrygował chórem. Od 1995 do 31 sierpnia 1998 roku sprawował funkcję dyrektora Chóru Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie.

Był jednym z członków-założycieli, powołanego do życia w maju 1998 roku, Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Domu Koncertowego w Szczecinie.

Należał do Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków.

Zmarł 9 kwietnia 2003 roku w Szczecinie, po ciężkiej chorobie. Pochowany został na Cmentarzu Centralnym (kw. 21A-21-7).

Działalność teatralna (Szczecin)

Tytuł	Autor	Reżyseria	Forma twórczości	Teatr	Data premiery
Więzienie ma sny niespokojne	Władysław Broniewski, Bruno Jasieński, Włodzimierz Majakowski, Leon Pasternak, Tadeusz Różewicz	Andrzej Androchowicz	dyrygent chóru	Studencki Teatr Polityczny	styczeń 1962
Dialogus de Passione abo Żałosna Tragedyja o Męce Jezusa	Anonim	Jitka Stokalska	dyrygent chóru	Teatry Dramatyczne (Teatr Polski)	28 marca 1971
Janosik czyli Na szkle malowane	Ernest Bryll	Jan Skotnicki	przygotowanie chóru	Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny)	11 października 1975
Królewna i echo	Vlasta Pospisilova	Włodzimierz Dobromilski	muzyka	Teatr Lalek „Pleciuga"	1 października 1978
Złoty klucz (O chłopie, co wszystkich zwodził)	Jan Ośnica	Włodzimierz Dobromilski	opracowanie muzyczne	Teatr Lalek „Pleciuga"	26 marca 1979
Porwanie w Tiutiurlistanie	Wojciech Żukrowski	Bohdan Radkowski	muzyka	Teatr Lalek „Pleciuga"	14 października 1981
Spowiedź w drewnie	Jan Wilkowski	Jan Wilkowski	muzyka	Teatr Lalek „Pleciuga"	8 października 1983
Żywoty świętych	Andrzej Wowro	Bohdan Głuszczak, Jan Wilkowski	muzyka	Teatr Lalek „Pleciuga"	8 października 1983
Kulawy kogucik	Rada Moskowa	Marina Goczeva	przygotowanie wokalne	Teatr Lalek „Pleciuga"	21 listopada 1987
Niebieski piesek	Gyula Urban	Włodzimierz Dobromilski	muzyka	Teatr Lalek „Pleciuga"	17 kwietnia 1993
Cudoki krakowskie, czyli szopka po polsku	Bohdan Głuszczak	Bohdan Głuszczak	opracowanie muzyczne	Teatr Lalek „Pleciuga"	4 grudnia 1993

• 

  Jan Szyrocki (z akordeonem) podczas manifestacji poparcia dla Władysława Gomułki - Szczecin pl. Zgody (październik 1956) – fot. Stefan Cieślak

• 

  Jan Szyrocki dyryguje Szczecińskimi Słowikami (1962) – fot. ze zbiorów Stanisława Piechaczka

• 

  Podczas egzaminu do Społecznego Ogniska Muzycznego w Szczecinie (1967). Z Ulą Retzlaff, przyszłą wokalistką zespołu Berżeretki

• 

  Z czeskim dyrygentem Josefem Mikešem (czerwiec 1967) – fot. ze zbiorów Romana Falkowskiego

• 

  Na Jasnych Błoniach podczas przygotowań do mszy papieskiej (11 czerwca 1987) – fot. Ewa Łyczywek

• 

  Jasne Błonia (11 czerwca 1987) – fot. Ewa Łyczywek

Nagrania płytowe ChAPS pod dyr. Jana Szyrockiego (wybór)

Tytuł płyty	Kompozytor i tytuł utworu	Wykonawca	Firma fonograficzna	Numer kat. i rodz. nośnika	Data wydania
Zagrajcie nam dzisiaj wszystkie srebrne dzwony	Katarzyna Gaertner - Zagrajcie nam dzisiaj wszystkie srebrne dzwony (fragmenty oratorium na Dzień Zwycięstwa) do tekstów Ernesta Brylla	Różni wykonawcy, m.in. ChAPS, Maryla Rodowicz, Stan Borys, Halina Frąckowiak, Marek Grechuta, Jerzy Grunwald, Andrzej i Eliza, Daniel Olbrychski	Polskie Nagrania; Polskie Radio	Muza – SX 1228 (LP); PRCD 830 (CD) - w serii: Polskie Radio przypomina	1975; 2007
Warszawska Jesień 1979 (Warsaw Autumn) - Kronika Dźwiękowa Nr 5	Romuald Twardowski – Laudate Dominum; Andrzej Koszewski – Rondo, Notturno, Scherzo; Jan Wincenty Hawel – Sinfonietta Per Coro Misto	ChASP; w pozostałych utworach inni wykonawcy	Polskie Nagrania	Muza – SX 1846 (LP)	1979
Warszawska Jesień 1985 (Warsaw Autumn) - Kronika Dźwiękowa Nr 3	Józef Świder – Cantus Gloriosus; Marek Jasiński – Tu Es Petrus; Edward Pałasz – De Beata Virgine Maria Claromontana; Andrzej Koszewski – Angelus Domini; Romuald Twardowski – Lamentationes	ChAPS; w pozostałych utworach inni wykonawcy	Polskie Nagrania	Muza – SX 2428 (LP)	1985
Musica sacra	różni kompozytorzy	ChAPS	Polskie Radio Szczecin		1991
Carmina Burana	Carl Orff	Orkiestra Sinfonia Varsovia, ChAPS, Chór Politechniki Szczecińskiej Collegium Maiorum, Berliner Konzertchor, Cantores Minores Warszawa; soliści: Elżbieta Towarnicka - sopran, Piotr Kusiewicz - tenor, Adam Kruszewski - baryton			1994
Symfonia czterech snów	Janusz Stalmierski	ChASP, soliści: Romana Jakubowska-Handke - sopran, Ewa Filipowicz - mezzosopran; przygotowanie chóru: Jan Szyrocki oraz Waldemar Sutryk; dyrygent: Wojciech Michniewski			1996
Kolędy	Wśród nocnej ciszy; Dzisiaj w Betlejem; Lulajże Jezuniu; Do szopy, hej pasterze; Bracia patrzcie jeno; Mędrcy świata, monarchowie; Anioł pasterzom mówił; My też pastuszkowie; Noc cicha w śnie; Gdy się Chrystus rodzi; Z narodzenia Pana; Gdy śliczna Panna; Zagrały fulorki	ChAPS	Polskie Radio Szczecin		1998
Sacra et profana	Wincenty z Kielczy - Gaude Mater Polonia; Mikołaj Gomółka - Psalm 81; Tadeusz Szeligowski - Psalm radosny; Wacław z Szamotuł - Już się zmierzcha; Marek Jasiński - Kyrie; Jacek Różycki - Hymni Ecclesiastici - Aeterna Christi Munera; Henryk Mikołaj Górecki - Amen Op.34; Grzegorz Gerwazy Gorczycki - Tota Pulchra Est Maria; Romuald Twardowski - Laudate Dominum; Mikołaj Zieleński - Viderunt Omnes Fines Terrae; Andrzej Koszewski - BA-NO-SCHE-RO; Mikołaj Zieleński - Laetentur Coeli; Jan Wincenty Hawel - Sinfonietta	ChAPS	ChAPS	ChAPS 002	1999
Polesia czar	pieśni patriotyczne i kresowe	ChAPS	Polskie Radio Szczecin		2002

Udział w programach telewizyjnych (wybór)

• 1969 – Dawne pieśni i tańce szwedzkie (program z udziałem Berżeretek i Szczecińskich Słowików) – emisja 4 grudnia w pr. ogólnop.
• 1971 – Szczecińskie Słowiki
• 1983 – Wieki patrzą na nas, Prezydencie

Nagrody i wyróżnienia

• nagroda I stopnia Ministerstwa Edukacji Narodowej
• 1960 – nagroda (5 tys. zł) Ministra Kultury i Sztuki dla Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej za ambitny repertuar i dużą kulturę wykonania na Festiwalu Kulturalnym Studentów Ziem Zachodnich we Wrocławiu
• 1960 – nagroda indywidualna (2 tys. zł) za talent artystyczny i organizacyjny ufundowana przez Zarząd Portu Gdyńskiego na Festiwalu Kulturalnym Studentów Ziem Zachodnich we Wrocławiu
• 1963 – nagroda Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie
• 1973 – wpis do Złotej Księgi Zasłużonych dla Ziemi Szczecińskiej
• 1973 – Szczecinianin Roku
• 1976 – nagroda za przygotowanie chóru w sztuce Janosik czyli Na szkle malowane E. Brylla w PTD w Szczecinie na XVIII Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu
• 1979 – III nagroda za przygotowanie muzyczne zespołu Szopki krakowskiej S. i T. Estreicherów w reż. Bogdana Radkowskiego w Teatrze Lalek „Pleciuga” w Szczecinie na IX Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu
• 1980 – specjalna nagroda Prezydium WRN w Szczecinie z okazji 35-lecia powrotu Pomorza Zachodniego do Polski „za wspaniałe sukcesy w rozwoju chóralistyki szczecińskiej oraz osiągnięcia w popularyzacji muzyki polskiej za granicą”
• 1985 – nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za upowszechnianie kultury muzycznej wśród młodzieży akademickiej i popularyzację muzyki polskiej w świecie
• 1986 – Nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka przyznana przez Stowarzyszenie „Pax” za światowe osiągnięcia w upowszechnianiu muzyki polskiej
• 1987 – dyplom Ministra Spraw Zagranicznych dla Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej za zasługi w popularyzowaniu kultury polskiej
• 1992 – Nagroda Artystyczna Miasta Szczecina

Odznaczenia

• 1973 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1980 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1990 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• 1993 – Złota Odznakę Towarzystwa Przyjaciół Szczecina
• 1995 – Złota Odznaka Polskiego Radia Szczecin
• 1998 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• 1998 – Medal za Zasługi dla Miasta Szczecina
• 2003 – Złota Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego (pośmiertnie)

Ciekawostki

• W dniu 20 czerwca 2003 roku na ścianie willi przy ul. Wyspiańskiego 1, gdzie mieściła się siedziba Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej, odsłonięto okolicznościową tablicę Ukochanemu Janowi Szyrockiemu ufundowaną przez byłych chórzystów w 50 rocznicę powstania zespołu
• W 2003 roku Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej nadano imię jej wieloletniego dyrygenta
• W 2004 roku Uchwałą Rady Miasta Szczecina plac w dzielnicy Pomorzany, leżący na skrzyżowaniu al. Piastów, ul. Mieszka I, ul. Dąbrowskiego, ul. Bohaterów Warszawy i al. Powstańców Wielkopolskich nazwano imieniem Profesora Jana Szyrockiego
• W 2005 roku na frontonie Domu Kultury w Międzyzdrojach umieszczono okolicznościową tablicę poświęconą prof. Janowi Szyrockiemu, założycielowi i wieloletniemu dyrektorowi artystycznemu Festiwalu Pieśni Chóralnej w Międzyzdrojach. Ponadto Domowi Kultury nadano imię profesora
• Imię prof. Jana Szyrockiego otrzymało studio radiowe S-1 Polskiego Radia Szczecin przy ul. Niedziałkowskiego. Odsłonięto także okolicznościową tablicę
• Od 2010 roku Międzynarodowy Festiwal Pieśni Chóralnej w Międzyzdrojach nosi imię prof. Jana Szyrockiego

Zobacz także

• Stowarzyszenie „Słowiki 60 im. Jana Szyrockiego”
• Chór Akademicki im. prof. Jana Szyrockiego ZUT w Szczecinie
• Szczeciński Chór Chłopiecy „Słowiki”

Bibliografia

• Robert Cieślak, Elżbieta Stelmaszczykowa, Pół wieku Teatru Lalek w Szczecinie. „Rusałka” – „Pleciuga” 1953-2003, Teatr Lalek „Pleciuga”, Szczecin 2004
• Encyklopedia Szczecina t. II P-Ż (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Danuta Prandecka), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000
• Encyklopedia Szczecina Suplement 2 (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Mieczysław Podsiadło), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2007
• Zdzisław Sośnicki, 40 lat teatrów dramatycznych Szczecina (opracowanie części dokumentacyjnej Ryszard Markow i Elwira Rewcio), Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1985

Inne źródła

• Fotografie i materiały ze zbiorów Andrzeja Androchowicza

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz