Kościół Matki Boskiej Gromnicznej (Mosty)
Kościół Matki Bożej Gromnicznej w Mostach | |||
| |||
Wyznanie | rzymskokatolickie | ||
Parafia | Matki Bożej Gromnicznej w Mostach | ||
Data budowy | XV w. | ||
Data poświęcenia | 3 kwietnia 1946 | ||
Kościół Matki Bożej Gromnicznej – kościół parafialny, rzymskokatolicki w Mostach, należy do Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej i dekanatu Goleniów.
Kościół granitowy w Mostach zbudowany został w k. XV w., pierwotnie był najprawdopodobniej gotycką budowlą salową, bezwieżową. Od czasów reformacji (l. 30. XVI w.) stanowił parafię ewangelicką, pozostając pod patronatem kolejnych właścicieli ziemskich (rodzin von Flemming, Petersdorff, Blankschein, Karbe, Scheven i Flügge).
W 1721 roku dobudowano drewnianą wieżę zachodnią, o czworobocznej podstawie i ośmiobocznej górnej kondygnacji, krytą gontem (data budowy widniała na chorągiewce wieńczącej). Pod k. XIX w. do kościoła dobudowano od wschodu pięcioboczne, ceglane prezbiterium, (z neogotyckimi witrażami w ostrołukowych oknach) oraz dwa przedsionki (północny i południowy). Bryłę oszkarpowano, przemurowano okna, dolną kondygnację wieży obmurowano cegłą z zastosowaniem detalu ceramicznego.
Według danych z pocz. XX w. do parafii w Mostach należały Burowo, Danowo i Tarnówko. Po 1945 roku kościół rzymsko-katolicki, poświęcony w kwietniu 1946 roku, od 1957 roku w randze parafii.
Usytuowany jest w środkowej części wsi, na nawsiu, w obrębie działki przykościelnej (dawny cmentarz) z zachowanym starodrzewem lipowym oraz elementami dawnej nekropolii. Jest świątynia orientowaną, jednonawową z wydzielonym, trójbocznie zamkniętym, krótkim prezbiterium i kwadratową, węższą od korpusu, wieżą zachodnia.
Nawa (oprócz ściany wschodniej) wymurowana jest z głazów granitu, z grubsza obrobionych, łączonych zaprawą wapienną z okrzeskami kamiennymi. W szczycie zachodnim umieszczone są dwa okulusy doświetlające wnętrze nawy, a szczyt wschodni wydzielony jest u podstawy ceglanym gzymsem. Bryła prezbiterium opięta jest dwuskokowymi skarpami.
Ceglane przyziemie wieży z wystrojem architektonicznym; ściany boczne przeprute są ostrołukowym biforium, w ścianie frontowej usytuowany jest ostrołukowy portal zamknięty trójkątnym szczytem. Przyziemie wieży wieńczy ceglany gzyms z pasem fryzu płycinowego.
Wnętrze nawy przekryte jest stropem dwuspadowym, odeskowanym, połączonym z konstrukcją wieszarową więźby dachowej. Poprzeczne belki z dekoracja stolarską, podparte są przy ścianach na profilowanych mieczach.
Prezbiterium, oddzielone od nawy ostrołukową tęczą, przekrywa wielopolowe sklepienie żebrowe, a w oknach umieszczone są witraże neogotyckie przedstawiające postaci Chrystusa Króla oraz Świętych Piotra i Pawła - w obramieniach o motywach architektonicznych. We wnętrzu świątyni zachowane też neogotyckie wyposażenie: empory, ławki, chrzcielnica, prospekt organowy; przed kościołem znajdują się dwie średniowieczne chrzcielnice z czerwonego granitu.
Przypisy
- ↑ Wojewódzki rejestr zabytków, w: Biuletyn Informacji Publicznej Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie [online] [Przeglądany 10.08.2013] Dostępny w: http://wkz.bip.alfatv.pl/strony/menu/9.dhtml
Bibliografia
- Aberbuch E. Goleniów - wczoraj, dziś, jutro. Goleniów: Goleniowski Dom Kultury, 2006.
- Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Oprac. L. Kozłowska, 1998. Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie.
- Lemcke H. Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin. H. IX. Kreis Naugard, Stettin 1910.
Linki zewnętrzne