Pałac (Sądów)

Pałac w Sądowie
Nazwa niemiecka	Sandow
Lokalizacja	Sądów
Projektant	nieznany
Data budowy	kon. XIX w., rozb. pocz.XX w.

Pałac w Sądowie (niem. Sandow, gmina Dolice)

Wieś

Wieś powstała w 1233 roku na terenach nadanych cystersom z Kołbacza. Teren ten jako lenno był wielokrotnie potwierdzany przez panujących: w 1283 roku przez księcia Bogusława IV, w 1295 roku przez Barnima II i Ottona I, w 1313 roku przez Warcisława IV, w 1325 roku przez króla Ludwika IV i w 1325 roku przez księcia Barnima III. Lennikiem cystersów była rodzina von Wedlów z Chociwla, z kolei lennikiem von Wedlów był ród von Kremptzowów. W 1348 roku wieś liczyła 74 łany. W średniowieczu lennikami z rodu von Kremptzowów byli: w 1439 roku Jakub, w 1457 roku Gunter, w 1499 roku Jakub, Joachim i bracia Jürgenowie. W 1628 roku wieś obejmowała 36 łanów chłopskich, 20 zagrodników, 2 karczmy, kuźnię, owczarnię, młyn ręczny, pastucha, 2 rzemieślników, 6 parobków chłopskich, 3 pastuchów owczarskich i 3 ludzi luźnych.

W XVIII wieku wieś była podzielona na 4 części, majątek złożony z trzech części należał do rodu von Kremptzowów, czwarta część od 1751 roku do rodziny Wegenerów. W 1787 roku majątek drogą dziedziczenia przeszedł z rodziny von Wedlów na rodzinę von Glasenapów. W 1819 roku jego właścicielem został rotmistrz hrabia von Schlieffen-Soldikow. W rękach tego rodu majątek pozostał do 1945 roku. W połowie XIX wieku majątek obejmował 28 dymów, cegielnię, 32 budynki gospodarcze, a zamieszkiwało go 322 mieszkańców. We wsi było 5 gospodarstw zagrodniczych, 1 chłopskie, 10 dymów i 106 mieszkańców. W 1939 roku właścicielem wsi był Hans Henryk hrabia von Schlieffen, a jego majątek obejmował 1 338 ha ziemi. W 1939 roku majątek zamieszkiwało 390 mieszkańców w 104 gospodarstwach domowych.

Po II wojnie światowej folwark był wykorzystywany jako siedziba PGR-u, obecnie należy do prywatnego właściciela.

Dwór

We wsi, na terenie ogrodzonego dawnego folwarku, znajduje się dwukondygnacyjny, dwuskrzydłowy pałac zbudowany pod koniec XIX wieku w typie renesansowej włoskiej willi, rozbudowany na początku XX wieku. Budynek jest pokryty płaskim dachem, ozdobiony profilowanymi gzymsami oraz fryzem między kondygnacjami, przed wejściem jest portyk z trzema arkadami, w partii poddasza znajdują się małe prostokątne okna. W sąsiedztwie są zabudowania folwarczne złożone ze stajni, chlewni, stodoły, dwojaków, czworaków i kuźni.

Projektantem parku dworskiego ze stawem o powierzchni 13,5 ha założonego na przełomie XVIII i XIX wieku był Peter Joseph Lenne. W parku znajduje się bogaty drzewostan złożony m.in. z cisu pospolitego, buka pospolitego odmiany purpurowej, dębu szypułkowego, kasztana jadalnego, lipy srebrzystej i lipy drobnolistnej.

Obiekt niedostępny.

{{Przypisy))

Bibliografia

• Katalog zabytków powiatu stargardzkiego. T. 1. Red. Marcin Majewski. Stargard: Muzeum w Stargardzie, 2010.
• Katalog zabytków powiatu stargardzkiego. T. 2. Red. Marcin Majewski. Stargard: Muzeum w Stargardzie, 2010.

Autor opracowania: Maciej Burdzy