Ryszard Markow

	Ryszard Markow
	archiwista, animator kultury, dyrektor teatrów
Data urodzenia	21 września 1950
Miejsce urodzenia	Szczecin

Ryszard Markow (ur. 1950) – archiwista, publicysta, animator i menadżer kultury, dyrektor teatrów

Życiorys

Ryszard Markow urodził się 21 września 1950 roku w Szczecinie. Tu w latach 1957-1964 uczęszczał do Szkoły Podstawowej nr 19, a następnie do V Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego dla Pracujących im. Bohaterów Forsowania Odry w Szczecinie (1975) oraz Studium Oświaty i Kultury Dorosłych w Warszawie - Wojewódzki Ośrodek Dydaktyczny w Poznaniu (1979).

W latach 1976-1979 pracował jako archiwista w Urzędzie Wojewódzkim w Szczecinie. W tym samym czasie współpracował z zespołem statystów Teatru Współczesnego. Później kierował Klubem „Kierunki” i „Galerią na Mariackiej” szczecińskiego oddziału Stowarzyszenia „PAX” (1979-1984).

W latach 1980-1991 był zatrudniony w Teatrze Polskim w Szczecinie, początkowo jako archiwista (1980-1989), później jako konsultant literacki (1989-1990), a następnie jako wicedyrektor teatru (1990-1991).

W latach 1991-1992 był zastępcą dyrektora ds. administracyjnych Filharmonii Szczecińskiej. Od 1984 roku związany był też ze sceną muzyczną Szczecina. Pracował jako archiwista w Teatrze Muzycznym (1984-1986) i w Operze i Operetce (1987-1989). W latach 1992-2005, za dyrekcji Warcisława Kunca, był zastępcą dyrektora Opery i Operetki, przemianowanej w 2000 roku Operę na Zamku. Sporadycznie występował na tej scenie jako aktor.

W 2005 roku był kierownikiem administracyjno-technicznym Zespołu Szkół Muzycznych im. Feliksa Nowowiejskiego w Szczecinie. W tym czasie wraz z Danutą Rodziewicz, ówczesną dyrektor ZSM, opracował program modernizacji i rewaloryzacji zabytkowego Pałacu Velthusena będącego siedzibą Szkoły, przeprowadził procedury i uzgodnienia przedprojektowe oraz pozyskał środki na rozpoczęcie prac projektowych.

Przez dwa lata i osiem miesięcy był zastępcą dyrektora w Teatrze Rozrywki w Chorzowie (2006-2008), gdzie m.in. nadzorował przebudowę obiektu. Ta oryginalna architektonicznie przebudowa została kilkakrotnie nagrodzona, m.in. Nagrodą Marszałka Województwa Śląskiego w kategorii Modernizacja Roku w 10. edycji konkursu „Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Śląskiego 2009”.

W latach 2008-2009 w Szczecinie był pełnomocnikiem dyrektora ds. przygotowania projektu przebudowy Opery na Zamku. Za jego kadencji opracowano projekty budowlane i wykonawcze gruntownej przebudowy południowego skrzydła Zamku Książąt Pomorskich, w którym mieści się teatr operowy. W związku z nieuzasadnionymi zarzutami niegospodarności, które przedstawiono ówczesnemu dyrektorowi Opery na Zamku Warcisławowi Kuncowi, zrezygnował ze stanowiska i wyjechał do Poznania.

Tu przez trzy sezony (2009-2012), za dyrekcji Michała Znanieckiego, był pierwszym zastępcą dyrektora Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki. Tam zaangażował się w remont placówki. W tym czasie przeprowadzono modernizację technologiczną i funkcjonalną oraz renowację zabytkowych wnętrz i wyposażenia widowni oraz pozostałych pomieszczeń dla publiczności stuletniego gmachu poznańskiej opery.

W latach 2013-2016, za dyrekcji Andrzeja Domalika, był zastępcą dyrektora ds. administracyjno-technicznych Teatru Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie, a w sezonie 2016/2017 pełnił obowiązki dyrektora tej instytucji.

Jest autorem artykułów i publikacji dotyczących życia kulturalnego Szczecina, przede wszystkim dokumentujących życie teatralne miasta. Organizował wystawy poświęcone szczecińskim twórcom teatralnym, m.in. Zbigniewowi Lubasowi, Sylwestrowi Czosnowskiemu i Bronisławowi Skąpskiemu, oraz kierowanym przez nich teatrom. Współorganizował międzynarodowe konferencje „Teatry w Europie”: „Organizacja, finansowanie i współpraca transgraniczna” (Szczecin 2002) oraz „Teatr, otoczenie społeczne, prawne i finansowe” (Międzyzdroje 2004).

Jako korespondent współpracował ze „Słowem Powszechnym” oraz z tygodnikami „Kierunki” i „WTK”. Jest autorem kilkuset haseł z zakresu szeroko pojętej kultury w Encyklopedii Szczecina (2 tomy + 3 suplementy), wydanej w latach 1999-2010 pod redakcją prof. Tadeusza Białeckiego (drugie wydanie 2015).

Należy do wielu stowarzyszeń i organizacji, pełnił również wiele funkcji społecznych. W latach 1984-1988 był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Szczecinie i wiceprzewodniczącym Komisji Oświaty i Kultury. W latach 1982-2003 był członkiem Zarządu Oddziału Okręgowego Towarzystwa Kultury Teatralnej oraz członkiem Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Szczecina (1984-2005). W latach 1983-1993 był członkiem Stowarzyszenia „PAX”, działał w Komitecie Pamięci o Pionierach Szczecińskiej Kultury. W latach 90. został przewodniczącym Rady Fundacji Kultury i Sportu „Prawobrzeże” (1995-2004) oraz członkiem Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej „Dąb” w Szczecinie (1998-2006).

Jest członkiem Stowarzyszenia na rzecz Cmentarza Centralnego, długoletnim członkiem Stowarzyszenia Archiwistów Polskich Oddział w Szczecinie.

Jest członkiem-założycielem (1993), a w latach 2002-2017 był wiceprezesem Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów.

Ma troje dzieci: Sylwestra, Witolda i Urszulę.

Ważniejsze publikacje i artykuły

1980 – Teatr Mały w Szczecinie (1945-1948), „Przegląd Zachodniopomorski” 1980 t. 24 nr 1, s. 165-179
1982 – Prywatny Teatr Polski Bronisława Skąpskiego w Szczecinie 1946 „Przegląd Zachodniopomorski” 1982 nr 3/4
1985 – Zdzisław Sośnicki, 40 lat teatrów dramatycznych Szczecina (opracowanie części dokumentacyjnej Ryszard Markow i Elwira Rewcio), KAW, Szczecin
1985 – Teatr Czosnowskiego. Lwów - Szczecin 1945-1948, (Przewodnik po wystawie), Stowarzyszenie PAX, Szczecin
1986 – Teatr Sylwestra Czosnowskiego. Lwów - Szczecin 1945-1948 cz. I-V, „Przegląd Zachodniopomorski” 1986 nr 2, 1988 nr 1-2, 1991 nr 3-4
1986 – Pionierskie lata kultury szczecińskiej (praca zbiorowa pod red. Kazimierza Kozłowskiego), Szczecińskie Towarzystwo Kultury, Szczecin
1986 – Dwa teatry i ten trzeci, „Kierunki” 1986 nr 15, s. 13
1987 – Mikado humoru; Pierwszy teatr [w:] Ku Słońcu 125 – Księga z Miasta Umarłych (praca zbiorowa pod red. Mariusza Czarnieckiego), Wydawnictwo Glob, Szczecin
1988 – Cmentarz Centralny w Szczecinie. Komitet Pamięci o Pionierach Szczecińskiej Kultury (redakcja), KAW, Szczecin
1989 – Szczeciński Teatr Lalek „Rusałka” 1953-1955. Wystawa wspomnieniowa
1994 – Kazik. Kazimierz Krzanowski, „Kronika Szczecina 1992-1993”, s. 142-144
2002 – Polskie sceny w okresie pionierskim (1945-1948 [w:] Szczecin teatralny cz. I – Twórcy, przedstawienia, festiwale (pr. zbiorowa pod red. Leokadii Kaczyńskiej), Uniwersytet Szczeciński (Materiały, konferencje nr 66), Szczecin, s. 39-64
2002 – Teatr telewizji w Szczecinie (komunikat) [w:] Szczecin teatralny cz. I – Twórcy, przedstawienia, festiwale (pr. zbiorowa pod red. Leokadii Kaczyńskiej), Uniwersytet Szczeciński (Materiały, konferencje nr 66), Szczecin, s. 527-532
2015 – Małe sceny wielkiego Zamku – Teatr Krypta i Piwnica przy Krypcie (współaut. Artur Daniel Liskowacki), Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin
2016 – Bronisław Skąpski (1886-1947), „Kronika Szczecina 2015-2016”, s. 215-218

Katalog wystawy (1985)
(1987)
Okładka przewodnika po wystawie wspomnieniowej - (marzec-kwiecień 1989)
(2002)

(2015)

Teatr (Szczecin)

Tytuł	Muzyka	Autor/Libretto	Reżyseria	Forma twórczości	Postać	Teatr	Data premiery
Skrzypek na dachu	Jerry Bock	Joseph Stein	Artur Hofman	obsada aktorska	Żebrak	Opera i Operetka	6 maja 1994
O krasnoludkach i sierotce Marysi	Janusz Stalmierski	Henryk Banasiewicz wg baśni Marii Konopnickiej	Artur Hofman	obsada aktorska	Koszałek Opałek	Opera i Operetka	11 maja 1997

Nagrody i wyróżnienia

2011 – dyplom Stowarzyszenia Archiwistów Polskich (SAP) Oddział w Szczecinie z podziękowaniem za długoletnią współpracę

Odznaczenia

1984 – Odznaka Honorowa „Za Zasługi dla Archiwistyki”
1985 – Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
1987 – Srebrny Krzyż Zasługi
1998 – Złoty Krzyż Zasługi
2002 – Odznaka „Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego”
2008 – Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina Suplement 1 (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Tadeusz Zwilnian-Grabowski), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2003
Ewa Podgajna, Szczeciński Zamek bez sali ślubów, „Gazeta Wyborcza - Szczecin” (online) nr 84 z dn. 9 kwietnia 2009)

Inne źródła

Informacje uzyskane od Ryszarda Markowa

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz