Ziemowit Szuman: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 74: | Linia 74: | ||
* '''1979''' – wystawa retrospektywna, [[Szczecin]] | * '''1979''' – wystawa retrospektywna, [[Szczecin]] | ||
* '''1981''' – wystawa retrospektywna, BWA, Warszawa | * '''1981''' – wystawa retrospektywna, BWA, Warszawa | ||
* '''1983''' – wystawa retrospektywna, BWA, Sopot (marzec) | |||
* '''1983''' – wystawa retrospektywna, „Zachęta”, Warszawa (maj) | * '''1983''' – wystawa retrospektywna, „Zachęta”, Warszawa (maj) | ||
* '''1995''' – Z Galerii Wspomnień, [[Szczecin]] | * '''1995''' – Z Galerii Wspomnień, [[Szczecin]] | ||
Wersja z 12:42, 10 lis 2021
| Ziemowit Szuman | |||
| artysta malarz | |||
| |||
| Data urodzenia | 15 lipca 1901 | ||
| Miejsce urodzenia | Gołuchów | ||
| Data śmierci | 17 października 1976 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 67A-1-10) | ||
| Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Ziemowit Szuman (1901-1976) – artysta malarz, organizator środowiska plastycznego w Szczecinie
Życiorys
Ziemowit Szuman urodził się 15 lipca 1901 roku w Gołuchowie w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Był synem Mariana i Stanisławy z d. Plecińskiej. Jego pradziad Maurycy i jego brat Pantaleon za działalność niepodległościową i konspiracyjną byli w I połowie XIX w. więzieni przez władze pruskie. Jego dziadek, prawnik dr Henryk Szuman, był w 1846 obrońcą oskarżonych o udział w spisku Mierosławskiego. W Berlinie organizował polską Legię Akademicką. Za udział w powstaniu styczniowym osadzony w berlińskim Moabicie. Wybrany głosami polskich wyborców, został zwolniony z więzienia i wybrany posłem do pruskiego sejmu. Przez ponad 30 lat piastował godność prezesa Koła Polskiego w Berlinie.
Ziemowit Szuman od dzieciństwa obcował ze sztuką zgromadzoną w gołuchowskim zamku. Dzięki kuzynowi, Stefanowi Szumanowi, wybitnemu psychologowi pedagogowi i estetykowi, miał możność zapoznania się z najnowszymi trendami w sztuce światowej. Już jako nastolatek wykazywał duży talent artystyczny. Oprócz malarstwa, które było jego marzeniem, interesował się muzyką. Wykazywał duże uzdolnienia w tym kierunku. W dwudziestoleciu międzywojennym często wyjeżdżał do Zakopanego, gdzie się leczył. Tam poznał Stanisława Ignacego Witkiewicza, którego twórczość wywarła na nim duże wrażenie. W Krakowie pobierał nauki u Stanisława Kamockiego, a podczas pobytu w Paryżu u Othona Friesza w Académie de la Grande Chaumiér. Właściwie był jednak malarzem samoukiem.
Po II wojnie światowej opuścił Poznań i wyjechał do Zakopanego, gdzie wstąpił do Związku Polskich Artystów Plastyków. W lipcu 1945 roku przeniósł się do Gorzowa. Jako kierownik Referatu Kultury i Sztuki przy tamtejszym starostwie, organizował miejscowe muzeum (1948). Został jego dyrektorem. Zajął się inwentaryzacją i zabezpieczeniem zabytków. Organizował pierwsze wystawy malarskie środowiska lubuskiego i pierwsze w Polsce Ludowej wystawy objazdowe plastyków. W 1952 roku wyjechał do Łowicza, gdzie zajął się organizacją podobnego muzeum. Nadal działał aktywnie na rzecz środowisk plastycznych Ziemi Lubuskiej i Wielkopolski. Nie mogąc się pogodzić ze zmianą profilu łowickiego muzeum, zaproponowaną przez władze, zrezygnował ze stanowiska dyrektora.
W 1956 roku przeniósł się na stałe do Szczecina. Tu przystąpił do organizowania środowiska artystyczno-plastycznego. Dzięki jego zabiegom Szczecin lat 60. stał się jednym z najbardziej aktywnych ośrodków życia artystycznego w Polsce. Przez 13 lat kierował Biurem Wystaw Artystycznych. Za jego kadencji szczecinianie mogli zapoznać się, m.in. z współczesnym malarstwem belgijskim, sztuką młodych artystów radzieckich, rzeźbą i rysunkami Henry Moore’a, grafikami amerykańskimi, malarstwem Piotra Potworowskiego. Był kolejno prezesem i wiceprezesem związku twórczego plastyków szczecińskich, a także pomysłodawcą i organizatorem Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie (biennale). Piastował funkcję komisarza pierwszych czterech wystaw. Później w ramach tego Festiwalu organizował plenery w Świnoujściu, na które zapraszał również artystów skandynawskich. Od 1963 roku był Rzecznikiem Dyscyplinarnym Zarządu Okręgu ZPAP w Szczecinie.
Jako artysta rozpoczynał od malowania pejzaży górskich. W latach 50. powstały martwe natury (Martwa natura z butelkami), obrazy o tematyce robotniczej (Pejzaż z fabryką, Robotnik przy tokarce) oraz prace oparte na folklorze łowickim. Po przyjeździe do Szczecina jego zainteresowania skierowały się ku morzu (uwydatnienie motywu żywiołu). W swoich pracach malarskich często sięgał do poezji Charlesa Baudelaire’a, np. w cyklu Kwiaty zła, składającego się z kilkudziesięciu obrazów zainspirowanych przeżyciami rodzinnymi i waśniami środowiska twórczego. Kolejne manifesty artystyczne znajdowały odzwierciedlenie w cyklach: ekologicznym – Kompozycje biologiczne, i kosmicznym – Kompozycje kosmiczne (tempera W kosmosie, olej Pejzaż księżycowy, gwasz Kataklizm). Optymistycznym kontrapunktem był cykl Światy podwodne (1967-1969), w którym artysta podejmował obronę piękna i biologicznej urody świata. Charakterystyczny sposób malowania zyskał jego obrazom miano malarstwa „unerwionego”.
W latach 60. nawiązał bliskie kontakty ze środowiskami plastycznymi we Francji. Uczestniczył w dorocznych wystawach w Grand Palais. Swoje prace wystawiał w wielu francuskich galeriach. We Francji także malował. Był członkiem Société des Artistes Independants (Paryż). Jego prace przyniosły mu duże uznanie wśród znawców sztuki, a także liczne nagrody, których we Francji zdobył więcej niż w Polsce.
Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, Poznaniu i Szczecinie, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz w zbiorach muzeów w Szwecji, Danii, Francji i USA. Jego nazwisko wymieniane jest w międzynarodowej encyklopedii International Who Is Who In Art, wydanej w Cambridge w 1976 roku.
Przez całe życie wierzył w wychowawczą siłę sztuki, w jej moc uszlachetniającą ludzi. W środowisku artystycznym Szczecina uchodził za osobę o szerokich zainteresowaniach, nie tylko plastycznych.
Od 1937 roku był żonaty z Janiną Kęszycką z Kęszyc h. Nałęcz. Miał dwóch synów, Andrzeja i Michała.
Zmarł 17 października 1976 roku w Szczecinie. Jest pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 67A-1-10).
Wystawy (wybór)
Wystawy krajowe
- 1946 – indywidualna wystawa malarstwa, Poznań
- 1959 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (marzec-kwiecień)
- 1960 – wystawa Ziemowita Szumana, Jerzego Brzozowskiego, Tadeusza Eysymonta, Edmunda Witkowskiego, Klub studencki „Pimpuś”, Szczecin (kwiecień)
- 1960 – Wystawa Okręgowa w XV-lecie wyzwolenia Szczecina, Szczecin (kwiecień-czerwiec)
- 1962 – I Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-sierpień)
- 1961 – ogólnopolska wystawa malarstwa i rzeźby, Muzeum Narodowe, Warszawa (listopad-grudzień)
- 1961-1962 – wystawa okręgowa Związku Polskich Artystów Plastyków, sala CBWA w Muzeum Pomorza Zachodniego, Szczecin (grudzień 1961-styczeń 1962)
- 1962 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (wrzesień-październik)
- 1963-1964 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (grudzień 1963-styczeń 1964)
- 1964 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (styczeń-marzec)
- 1964 – II Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-wrzesień)
- 1965 – indywidualna wystawa malarstwa, Klub „13 Muz”, Szczecin (styczeń-luty)
- 1965 – indywidualna wystawa malarstwa, Klub Spółdzielców, Szczecin (luty)
- 1966 – III Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-wrzesień)
- 1967 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (lipiec-sierpień)
- 1967-1968 – II Prezentacja Malarzy z Krajów Socjalistycznych, Szczecin (grudzień 1967-luty 1968)
- 1968 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (czerwiec-lipiec)
- 1968 – IV Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-wrzesień)
- 1968 – indywidualna wystawa malarstwa, Opole
- 1969 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (czerwiec-lipiec)
- 1969 – indywidualna wystawa malarstwa, Zakopane
- 1970 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (maj-lipiec)
- 1970 – V Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-wrzesień)
- 1975 – „Od Odry po Bałtyk” (prezentacja prac twórców środowiska szczecińskiego), Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra (marzec)
- 1975 – „Plastyka szczecińska w XXX-leciu PRL”, Galeria Sztuki BWA, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin (kwiecień-maj)
- 1978 – indywidualna wystawa malarstwa, BWA Szczecin, kuluary Teatru Lalek „Pleciuga”
- 1979 – wystawa retrospektywna, Szczecin
- 1981 – wystawa retrospektywna, BWA, Warszawa
- 1983 – wystawa retrospektywna, BWA, Sopot (marzec)
- 1983 – wystawa retrospektywna, „Zachęta”, Warszawa (maj)
- 1995 – Z Galerii Wspomnień, Szczecin
Wystawy zagraniczne
- 1965 – Paryż i Cannes (Francja)
- 1965 – Kopenhaga (Dania) - z grupą Spiren
- 1966 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1967 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1967 – Kopenhaga (Dania) - z grupą Spiren
- 1968 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1969 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1970 – Aarhus (Dania) - z grupą Spiren
- 1970 – Rostock (NRD)
- 1970 – prezentacje Malarzy Krajów Nadbałtyckich, Ryga (ZSRR)
- 1970 – Biarritz (Francja)
- 1970 – Cimaise de Paris, Salon International, Paryż (Francja)
- 1970 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1970 – Salon des Artistes Francais, Paryż (Francja)
- 1970 – XI Salon International, Juvicy, Paris-Sud (Francja)
- 1970 – Peintres Abstraits. Gal. Cimase de Paris (Francja)
- 1978 – polska Sztuka Współczesna Wybrzeża (Dania)
Wybrane prace
Kwiat ognia (1969) – w zbiorach Książnicy Pomorskiej w Szczecinie
Drzewo świadomości (polimer)
Artykuły i recenzje w prasie
- 1956 – Francuscy impresjoniści w Szczecinie, „Ziemia i Morze” 1956 nr 19, s. 3
- 1956 – W odpowiedzi dr Kusztelskiemu (z cyklu: Polemiki), „Ziemia i Morze” 1956 nr 24, s. 7
Nagrody i wyróżnienia
- nagrody na Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego
- 1964 - nagroda ZPAP
- 1966 – nagroda w konkursie Piękno Ziemi Szczecińskiej zorganizowanym przez Wydział Kultury WRN w Szczecinie z okazji 20-lecia Pomorza Zachodniego
- 1970 – VII Grand Prix w Wielkim Finale
- XXII Grand Prix Deauville
Odznaczenia
- 1950 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski - za całokształt twórczości
- 1962 – medal ZPAP
Ciekawostki
- Wspomnienie o moim ojcu Ziemowicie Szumanie opublikował na łamach „Kroniki Szczecina 2011” (s. 211-217) jego syn Andrzej
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. II P-Ż (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Jadwiga Najdowa), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000
- Mariusz M. Czarniecki, Malarz wnętrza morza [w:] Ku Słońcu 125. Księga z miasta umarłych (praca zbiorowa pod red. Mariusza M. Czarnieckiego), Wydawnictwo Glob, Szczecin 1987
- Mariusz M. Czarniecki, Ziemowita Szumana strefy nieskażone w: Poszukiwacze piękna, Ottonianum, Szczecin 1998
- Jerzy Jurczyk, Plastyka. Malarz podwodnych galaktyk, „Morze i Ziemia” 1983 nr 25, s. 9
- Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemia kaliska (pod red. Danuty Wańki, autor hasła Andrzej Androchowicz), KTPN, Kalisz 2007
- Wystawa Szczecińskie Dzieło Plastyczne w XXV-lecie ZPAP i XX-lecie PSP (katalog pod red. Jerzego Brzozowskiego, Tadeusza Eysymonta, Janiny Kosińskiej), ZPAP, Szczecin 1970
- Ziemowit Szuman 1901-1979. Katalog wystawy (opr. Jadwiga Najdowa), Muzeum Narodowe, Szczecin 1979
Inne źródła
- Strony internetowe: www.sedina.pl; www.losgardenios.com.pl; www.gorzow.com
