Ziemowit Szuman: Różnice pomiędzy wersjami
(Nie pokazano 30 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 19: | Linia 19: | ||
'''Ziemowit Szuman''' '''(1901-1976)''' – artysta malarz, organizator środowiska plastycznego w Szczecinie | '''Ziemowit Szuman''' '''(1901-1976)''' – artysta malarz, organizator środowiska plastycznego w Szczecinie | ||
<br /> | <br /><br /> | ||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
'''Ziemowit Szuman''' urodził się [[15 lipca]] [[1901]] roku w Gołuchowie. Był synem Mariana i Stanisławy z d. Plecińskiej. | '''Ziemowit Szuman''' urodził się [[15 lipca]] [[1901]] roku w Gołuchowie w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Był synem Mariana i Stanisławy z d. Plecińskiej. Jego pradziad Maurycy i jego brat Pantaleon za działalność niepodległościową i konspiracyjną byli w I połowie XIX w. więzieni przez władze pruskie. Jego dziadek, prawnik dr Henryk Szuman, był w 1846 obrońcą oskarżonych o udział w spisku Mierosławskiego. W Berlinie organizował polską Legię Akademicką. Za udział w powstaniu styczniowym osadzony w berlińskim Moabicie. Wybrany głosami polskich wyborców, został zwolniony z więzienia i wybrany posłem do pruskiego sejmu. Przez ponad 30 lat piastował godność prezesa Koła Polskiego w Berlinie. | ||
Ziemowit Szuman od dzieciństwa obcował ze sztuką zgromadzoną w gołuchowskim zamku. | Ziemowit Szuman od dzieciństwa obcował ze sztuką zgromadzoną w gołuchowskim zamku. Dzięki kuzynowi, Stefanowi Szumanowi, wybitnemu psychologowi pedagogowi i estetykowi, miał możność zapoznania się z najnowszymi trendami w sztuce światowej. Już jako nastolatek wykazywał duży talent artystyczny. Oprócz malarstwa, które było jego marzeniem, interesował się muzyką. Wykazywał duże uzdolnienia w tym kierunku. W dwudziestoleciu międzywojennym często wyjeżdżał do Zakopanego, gdzie się leczył. Tam poznał Stanisława Ignacego Witkiewicza, którego twórczość wywarła na nim duże wrażenie. W Krakowie pobierał nauki u Stanisława Kamockiego, a podczas pobytu w Paryżu u Othona Friesza w Académie de la Grande Chaumiér. Właściwie był jednak malarzem samoukiem. | ||
Po II wojnie światowej opuścił Poznań i wyjechał do Gorzowa. Jako | Po II wojnie światowej opuścił Poznań i wyjechał do Zakopanego, gdzie wstąpił do Związku Polskich Artystów Plastyków. W lipcu 1945 roku przeniósł się do Gorzowa. Jako kierownik Referatu Kultury i Sztuki przy tamtejszym starostwie, organizował miejscowe muzeum (1948). Został jego dyrektorem. Zajął się inwentaryzacją i zabezpieczeniem zabytków. Organizował pierwsze wystawy malarskie środowiska lubuskiego i pierwsze w Polsce Ludowej wystawy objazdowe plastyków. W 1952 roku wyjechał do Łowicza, gdzie zajął się organizacją podobnego muzeum. Nadal działał aktywnie na rzecz środowisk plastycznych Ziemi Lubuskiej i Wielkopolski. Nie mogąc się pogodzić ze zmianą profilu łowickiego muzeum, zaproponowaną przez władze, zrezygnował ze stanowiska dyrektora. | ||
W 1956 roku przeniósł się na stałe do '''[[Szczecin|Szczecina]]'''. Tu przystąpił do organizowania środowiska artystyczno-plastycznego. Przez 13 lat kierował Biurem Wystaw Artystycznych. Za jego kadencji szczecinianie mogli | W 1956 roku przeniósł się na stałe do '''[[Szczecin|Szczecina]]'''. Tu przystąpił do organizowania środowiska artystyczno-plastycznego. Dzięki jego zabiegom [[Szczecin]] lat 60. stał się jednym z najbardziej aktywnych ośrodków życia artystycznego w Polsce. Przez 13 lat kierował Biurem Wystaw Artystycznych. Za jego kadencji szczecinianie mogli zapoznać się, m.in. z współczesnym malarstwem belgijskim, sztuką młodych artystów radzieckich, rzeźbą i rysunkami Henry Moore’a, grafikami amerykańskimi, malarstwem Piotra Potworowskiego. Był kolejno prezesem i wiceprezesem związku twórczego plastyków szczecińskich, a także pomysłodawcą i organizatorem [[Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego|Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego]] w [[Szczecin|Szczecinie]] (biennale). Piastował funkcję komisarza pierwszych czterech wystaw. Później w ramach tego Festiwalu organizował plenery w Świnoujściu, na które zapraszał również artystów skandynawskich. Od 1963 roku był Rzecznikiem Dyscyplinarnym Zarządu Okręgu ZPAP w [[Szczecin|Szczecinie]]. | ||
Jako artysta rozpoczynał od malowania pejzaży górskich. W latach 50. powstały martwe natury (''Martwa natura z butelkami''), obrazy o tematyce robotniczej (''Pejzaż z fabryką'', ''Robotnik przy tokarce'') oraz prace oparte na folklorze łowickim. Po przyjeździe do [[Szczecin|Szczecina]] jego zainteresowania skierowały się ku morzu (uwydatnienie motywu żywiołu). W swoich pracach malarskich często sięgał do poezji Charlesa Baudelaire’a, np. w cyklu ''Kwiaty zła'', składającego się z kilkudziesięciu obrazów zainspirowanych przeżyciami rodzinnymi i waśniami środowiska twórczego. Kolejne manifesty artystyczne znajdowały odzwierciedlenie w cyklach: ekologicznym – ''Kompozycje biologiczne'', i kosmicznym – ''Kompozycje kosmiczne'' (tempera ''W kosmosie'', olej ''Pejzaż księżycowy'', gwasz ''Kataklizm''). Optymistycznym kontrapunktem był cykl ''Światy podwodne'' (1967-1969), w którym artysta podejmował obronę piękna i biologicznej urody świata. Charakterystyczny sposób malowania zyskał jego obrazom miano malarstwa „unerwionego”. | Jako artysta rozpoczynał od malowania pejzaży górskich. W latach 50. powstały martwe natury (''Martwa natura z butelkami''), obrazy o tematyce robotniczej (''Pejzaż z fabryką'', ''Robotnik przy tokarce'') oraz prace oparte na folklorze łowickim. Po przyjeździe do [[Szczecin|Szczecina]] jego zainteresowania skierowały się ku morzu (uwydatnienie motywu żywiołu). W swoich pracach malarskich często sięgał do poezji Charlesa Baudelaire’a, np. w cyklu ''Kwiaty zła'', składającego się z kilkudziesięciu obrazów zainspirowanych przeżyciami rodzinnymi i waśniami środowiska twórczego. Kolejne manifesty artystyczne znajdowały odzwierciedlenie w cyklach: ekologicznym – ''Kompozycje biologiczne'', i kosmicznym – ''Kompozycje kosmiczne'' (tempera ''W kosmosie'', olej ''Pejzaż księżycowy'', gwasz ''Kataklizm''). Optymistycznym kontrapunktem był cykl ''Światy podwodne'' (1967-1969), w którym artysta podejmował obronę piękna i biologicznej urody świata. Charakterystyczny sposób malowania zyskał jego obrazom miano malarstwa „unerwionego”. | ||
Był członkiem Société des Artistes Independants (Paryż). | W latach 60. nawiązał bliskie kontakty ze środowiskami plastycznymi we Francji. Uczestniczył w dorocznych wystawach w Grand Palais. Swoje prace wystawiał w wielu francuskich galeriach. We Francji także malował. Był członkiem Société des Artistes Independants (Paryż). Jego prace przyniosły mu duże uznanie wśród znawców sztuki, a także liczne nagrody, których we Francji zdobył więcej niż w Polsce. | ||
Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, Poznaniu i [[Szczecin|Szczecinie]], Muzeum Sztuki w Łodzi oraz w zbiorach muzeów w Szwecji, Danii, Francji i USA. Jego nazwisko wymieniane jest w międzynarodowej encyklopedii ''International Who Is Who In Art'', wydanej w Cambridge w 1976 roku. | |||
Przez całe życie wierzył w wychowawczą siłę sztuki, w jej moc uszlachetniającą ludzi. W środowisku artystycznym [[Szczecin|Szczecina]] uchodził za osobę o szerokich zainteresowaniach, nie tylko plastycznych. | |||
Od 1937 roku był żonaty z Janiną Kęszycką z Kęszyc h. Nałęcz. Miał dwóch synów, Andrzeja i Michała. | Od 1937 roku był żonaty z Janiną Kęszycką z Kęszyc h. Nałęcz. Miał dwóch synów, Andrzeja i Michała. | ||
Zmarł [[17 października]] [[1976]] roku w [[Szczecin|Szczecinie]]. Jest pochowany na [[Cmentarz Centralny|Cmentarzu Centralnym]] (kw. [http://cmentarze.szczecin.pl/cmentarze/chapter_11975.asp?smode=3&p1oid=5A94FACE5615410A812C85B2385903F2&p2oid=C6B573CAA0D04327AF26B3669569073B// 67A-1-10]) | Zmarł [[17 października]] [[1976]] roku w [[Szczecin|Szczecinie]]. Jest pochowany na [[Cmentarz Centralny|Cmentarzu Centralnym]] (kw. [http://cmentarze.szczecin.pl/cmentarze/chapter_11975.asp?smode=3&p1oid=5A94FACE5615410A812C85B2385903F2&p2oid=C6B573CAA0D04327AF26B3669569073B// 67A-1-10]). | ||
<br/><br/> | |||
<gallery widths=330 heights=370 perrow=3> | |||
Plik:Szuman_Ziemowit07a.jpg|''(fot. [[Krystyna Łyczywek]])'' | |||
Plik:Szuman_Ziemowit08a.jpg|''(fot. [[Witold Chromiński]])'' | |||
Plik:KS19650109nr6a.jpg|Wycinek z [[Kurier Szczeciński|„Kuriera Szczecińskiego”]] nr 6 z dn. 9 stycznia 1965 | |||
</gallery> | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Wystawy (wybór) == | == Wystawy (wybór) == | ||
==== Wystawy krajowe ==== | ==== Wystawy krajowe ==== | ||
* '''1946''' – indywidualna wystawa malarstwa, Poznań | |||
* '''1959''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (marzec-kwiecień) | * '''1959''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (marzec-kwiecień) | ||
* '''1960''' – wystawa '''Ziemowita Szumana''', Jerzego Brzozowskiego, Tadeusza Eysymonta, Edmunda Witkowskiego, [[Klub studencki „Pimpuś”]], [[Szczecin]] (kwiecień) | * '''1960''' – wystawa '''Ziemowita Szumana''', [[Jerzy Brzozowski|Jerzego Brzozowskiego]], Tadeusza Eysymonta, Edmunda Witkowskiego, [[Klub studencki „Pimpuś”]], [[Szczecin]] (kwiecień) | ||
* '''1960''' – Wystawa Okręgowa w XV-lecie wyzwolenia Szczecina, [[Szczecin]] (kwiecień-czerwiec) | * '''1960''' – Wystawa Okręgowa w XV-lecie wyzwolenia Szczecina, [[Szczecin]] (kwiecień-czerwiec) | ||
* '''1962''' – I Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-sierpień) | * '''1962''' – I Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-sierpień) | ||
* '''1961''' – ogólnopolska wystawa malarstwa i rzeźby, Muzeum Narodowe, Warszawa (listopad-grudzień) | * '''1961''' – ogólnopolska wystawa malarstwa i rzeźby, Muzeum Narodowe, Warszawa (listopad-grudzień) | ||
* '''1961-1962''' – wystawa okręgowa Związku Polskich Artystów Plastyków, sala CBWA w Muzeum Pomorza Zachodniego, [[Szczecin]] (grudzień 1961-styczeń 1962) | * '''1961-1962''' – wystawa okręgowa Związku Polskich Artystów Plastyków, sala CBWA w Muzeum Pomorza Zachodniego, [[Szczecin]] (grudzień 1961-styczeń 1962) | ||
* '''1962''' – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (wrzesień-październik) | * '''1962''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (wrzesień-październik) | ||
* '''1963-1964''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (grudzień 1963-styczeń 1964) | * '''1963-1964''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (grudzień 1963-styczeń 1964) | ||
* '''1964''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (styczeń-marzec) | * '''1964''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (styczeń-marzec) | ||
* '''1964''' – II Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-wrzesień) | * '''1964''' – II Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-wrzesień) | ||
* '''1965''' – indywidualna wystawa malarstwa, Klub „13 Muz”, [[Szczecin]] (styczeń-luty) | * '''1965''' – indywidualna wystawa malarstwa, Klub „13 Muz”, [[Szczecin]] (styczeń-luty) | ||
* '''1965''' – indywidualna wystawa malarstwa, Klub Spółdzielców, [[Szczecin]] (luty) | |||
* '''1966''' – III Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-wrzesień) | * '''1966''' – III Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-wrzesień) | ||
* '''1967''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (lipiec-sierpień) | * '''1967''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (lipiec-sierpień) | ||
* '''1967-1968''' – II Prezentacja Malarzy z Krajów Socjalistycznych, [[Szczecin]] (grudzień 1967-luty 1968) | |||
* '''1968''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (czerwiec-lipiec) | * '''1968''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (czerwiec-lipiec) | ||
* '''1968''' – IV Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-wrzesień) | * '''1968''' – IV Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-wrzesień) | ||
* '''1968''' – indywidualna wystawa malarstwa, Opole | |||
* '''1969''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (czerwiec-lipiec) | * '''1969''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (czerwiec-lipiec) | ||
* '''1969''' – indywidualna wystawa malarstwa, Zakopane | |||
* '''1970''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (maj-lipiec) | * '''1970''' – indywidualna wystawa malarstwa, [[Szczecin]] (maj-lipiec) | ||
* '''1970''' – V Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-wrzesień) | * '''1970''' – V Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, [[Szczecin]] (lipiec-wrzesień) | ||
* '''1975''' – „Od Odry po Bałtyk” (prezentacja prac twórców środowiska szczecińskiego), Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra (marzec) | |||
* '''1975''' – „Plastyka szczecińska w XXX-leciu PRL”, Galeria Sztuki BWA, [[Zamek Książąt Pomorskich]], [[Szczecin]] (kwiecień-maj) | |||
* '''1978''' – indywidualna wystawa malarstwa, BWA Szczecin, kuluary [[Teatr Lalek „Pleciuga”|Teatru Lalek „Pleciuga”]] | * '''1978''' – indywidualna wystawa malarstwa, BWA Szczecin, kuluary [[Teatr Lalek „Pleciuga”|Teatru Lalek „Pleciuga”]] | ||
* '''1979''' – wystawa retrospektywna, [[Szczecin]] | |||
* '''1981''' – wystawa retrospektywna, BWA, Warszawa | |||
* '''1983''' – wystawa retrospektywna, BWA, Sopot (marzec) | |||
* '''1983''' – wystawa retrospektywna, „Zachęta”, Warszawa (maj) | |||
* '''1995''' – Z Galerii Wspomnień, [[Szczecin]] | |||
<br /> | <br /> | ||
==== Wystawy zagraniczne ==== | ==== Wystawy zagraniczne ==== | ||
* '''1965''' – Paryż (Francja) | * '''1965''' – Paryż i Cannes (Francja) | ||
* '''1965''' – Kopenhaga (Dania) - z grupą Spiren | * '''1965''' – Kopenhaga (Dania) - z grupą Spiren | ||
* '''1966''' – Salon des Indépendants, Paryż (Francja) | * '''1966''' – Salon des Indépendants, Paryż (Francja) | ||
Linia 71: | Linia 93: | ||
* '''1970''' – Aarhus (Dania) - z grupą Spiren | * '''1970''' – Aarhus (Dania) - z grupą Spiren | ||
* '''1970''' – Rostock (NRD) | * '''1970''' – Rostock (NRD) | ||
* '''1970''' – Ryga (ZSRR) | * '''1970''' – prezentacje Malarzy Krajów Nadbałtyckich, Ryga (ZSRR) | ||
* '''1970''' – Biarritz (Francja) | * '''1970''' – Biarritz (Francja) | ||
* '''1970''' – Cimaise de Paris, Salon International, Paryż (Francja) | |||
* '''1970''' – Salon des Indépendants, Paryż (Francja) | * '''1970''' – Salon des Indépendants, Paryż (Francja) | ||
* '''1970''' – Salon des Artistes Francais, Paryż (Francja) | * '''1970''' – Salon des Artistes Francais, Paryż (Francja) | ||
* '''1970''' – XI Salon International, Juvicy, Paris-Sud (Francja) | * '''1970''' – XI Salon International, Juvicy, Paris-Sud (Francja) | ||
* '''1970''' – Peintres Abstraits. Gal. Cimase de Paris (Francja) | * '''1970''' – Peintres Abstraits. Gal. Cimase de Paris (Francja) | ||
* '''1978''' – polska Sztuka Współczesna Wybrzeża (Dania) | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== == | == Wybrane prace == | ||
<gallery widths=240 heights= | <gallery widths=240 heights=280 perrow=4> | ||
Plik:Szuman_Ziemowit01.jpg| | Plik:Szuman_Ziemowit01.jpg| | ||
Plik:Szuman_Ziemowit02.jpg| | Plik:Szuman_Ziemowit02.jpg| | ||
Linia 86: | Linia 110: | ||
Plik:Szuman_Ziemowit04.jpg| | Plik:Szuman_Ziemowit04.jpg| | ||
</gallery> | </gallery> | ||
<gallery widths=240 heights=280 perrow=4> | |||
Plik:Szuman_Ziemowit05.JPG| | |||
Plik:Szuman_Ziemowit11a.jpg|''Kwiat ognia'' (1969) – w zbiorach [[Książnica Pomorska|Książnicy Pomorskiej]] w [[Szczecin|Szczecinie]] | |||
Plik:Szuman_Ziemowit06a.jpg|''Drzewo świadomości'' (polimer) | |||
</gallery> | |||
<br/><br/> | |||
== Artykuły i recenzje w prasie == | |||
* '''1956''' – ''Francuscy impresjoniści w Szczecinie'', „Ziemia i Morze” 1956 nr 19, s. 3 | |||
* '''1956''' – ''W odpowiedzi dr Kusztelskiemu'' (z cyklu: Polemiki), „Ziemia i Morze” 1956 nr 24, s. 7 | |||
<br/><br/> | |||
== Nagrody i wyróżnienia == | |||
* nagrody na Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego | |||
* '''1964''' - nagroda ZPAP | |||
* '''1966''' – nagroda w konkursie ''Piękno Ziemi Szczecińskiej'' zorganizowanym przez Wydział Kultury [[Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej|WRN]] w [[Szczecin|Szczecinie]] z okazji 20-lecia [[Pomorze Zachodnie|Pomorza Zachodniego]] | |||
* '''1970''' – VII Grand Prix w Wielkim Finale | |||
* XXII Grand Prix Deauville | |||
<br/><br/> | |||
== Odznaczenia == | |||
* '''1950''' – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski - za całokształt twórczości | |||
* '''1962''' – medal ZPAP | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
Linia 95: | Linia 142: | ||
* [[Mariusz Czarniecki|Mariusz M. Czarniecki]], ''Malarz wnętrza morza'' [w:] ''Ku Słońcu 125. Księga z miasta umarłych'' (praca zbiorowa pod red. [[Mariusz Czarniecki|Mariusza M. Czarnieckiego]]), Wydawnictwo Glob, [[Szczecin]] 1987 | * [[Mariusz Czarniecki|Mariusz M. Czarniecki]], ''Malarz wnętrza morza'' [w:] ''Ku Słońcu 125. Księga z miasta umarłych'' (praca zbiorowa pod red. [[Mariusz Czarniecki|Mariusza M. Czarnieckiego]]), Wydawnictwo Glob, [[Szczecin]] 1987 | ||
* [[Mariusz Czarniecki|Mariusz M. Czarniecki]], ''Ziemowita Szumana strefy nieskażone'' w: ''Poszukiwacze piękna'', Ottonianum, [[Szczecin]] 1998 | * [[Mariusz Czarniecki|Mariusz M. Czarniecki]], ''Ziemowita Szumana strefy nieskażone'' w: ''Poszukiwacze piękna'', Ottonianum, [[Szczecin]] 1998 | ||
* Jerzy Jurczyk, ''Plastyka. Malarz podwodnych galaktyk'', „Morze i Ziemia” 1983 nr 25, s. 9 | |||
* ''Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemia kaliska'' (pod red. Danuty Wańki, autor hasła [[User:Andriusza|Andrzej Androchowicz]]), KTPN, Kalisz 2007 | * ''Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemia kaliska'' (pod red. Danuty Wańki, autor hasła [[User:Andriusza|Andrzej Androchowicz]]), KTPN, Kalisz 2007 | ||
* ''Wystawa Szczecińskie Dzieło Plastyczne w XXV-lecie ZPAP i XX-lecie PSP'' (katalog pod red. Jerzego Brzozowskiego, Tadeusza Eysymonta, Janiny Kosińskiej), ZPAP, [[Szczecin]] 1970 | * ''Wystawa Szczecińskie Dzieło Plastyczne w XXV-lecie ZPAP i XX-lecie PSP'' (katalog pod red. [[Jerzy Brzozowski|Jerzego Brzozowskiego]], Tadeusza Eysymonta, Janiny Kosińskiej), ZPAP, [[Szczecin]] 1970 | ||
* ''Ziemowit Szuman 1901-1979. Katalog wystawy'' (opr. [[Jadwiga Najdowa]]), Muzeum Narodowe, [[Szczecin]] 1979 | * ''Ziemowit Szuman 1901-1979. Katalog wystawy'' (opr. [[Jadwiga Najdowa]]), Muzeum Narodowe, [[Szczecin]] 1979 | ||
Aktualna wersja na dzień 22:41, 18 maj 2022
Ziemowit Szuman | |||
artysta malarz | |||
| |||
Data urodzenia | 15 lipca 1901 | ||
Miejsce urodzenia | Gołuchów | ||
Data śmierci | 17 października 1976 | ||
Miejsce śmierci | Szczecin | ||
Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 67A-1-10) | ||
Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Ziemowit Szuman (1901-1976) – artysta malarz, organizator środowiska plastycznego w Szczecinie
Życiorys
Ziemowit Szuman urodził się 15 lipca 1901 roku w Gołuchowie w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Był synem Mariana i Stanisławy z d. Plecińskiej. Jego pradziad Maurycy i jego brat Pantaleon za działalność niepodległościową i konspiracyjną byli w I połowie XIX w. więzieni przez władze pruskie. Jego dziadek, prawnik dr Henryk Szuman, był w 1846 obrońcą oskarżonych o udział w spisku Mierosławskiego. W Berlinie organizował polską Legię Akademicką. Za udział w powstaniu styczniowym osadzony w berlińskim Moabicie. Wybrany głosami polskich wyborców, został zwolniony z więzienia i wybrany posłem do pruskiego sejmu. Przez ponad 30 lat piastował godność prezesa Koła Polskiego w Berlinie.
Ziemowit Szuman od dzieciństwa obcował ze sztuką zgromadzoną w gołuchowskim zamku. Dzięki kuzynowi, Stefanowi Szumanowi, wybitnemu psychologowi pedagogowi i estetykowi, miał możność zapoznania się z najnowszymi trendami w sztuce światowej. Już jako nastolatek wykazywał duży talent artystyczny. Oprócz malarstwa, które było jego marzeniem, interesował się muzyką. Wykazywał duże uzdolnienia w tym kierunku. W dwudziestoleciu międzywojennym często wyjeżdżał do Zakopanego, gdzie się leczył. Tam poznał Stanisława Ignacego Witkiewicza, którego twórczość wywarła na nim duże wrażenie. W Krakowie pobierał nauki u Stanisława Kamockiego, a podczas pobytu w Paryżu u Othona Friesza w Académie de la Grande Chaumiér. Właściwie był jednak malarzem samoukiem.
Po II wojnie światowej opuścił Poznań i wyjechał do Zakopanego, gdzie wstąpił do Związku Polskich Artystów Plastyków. W lipcu 1945 roku przeniósł się do Gorzowa. Jako kierownik Referatu Kultury i Sztuki przy tamtejszym starostwie, organizował miejscowe muzeum (1948). Został jego dyrektorem. Zajął się inwentaryzacją i zabezpieczeniem zabytków. Organizował pierwsze wystawy malarskie środowiska lubuskiego i pierwsze w Polsce Ludowej wystawy objazdowe plastyków. W 1952 roku wyjechał do Łowicza, gdzie zajął się organizacją podobnego muzeum. Nadal działał aktywnie na rzecz środowisk plastycznych Ziemi Lubuskiej i Wielkopolski. Nie mogąc się pogodzić ze zmianą profilu łowickiego muzeum, zaproponowaną przez władze, zrezygnował ze stanowiska dyrektora.
W 1956 roku przeniósł się na stałe do Szczecina. Tu przystąpił do organizowania środowiska artystyczno-plastycznego. Dzięki jego zabiegom Szczecin lat 60. stał się jednym z najbardziej aktywnych ośrodków życia artystycznego w Polsce. Przez 13 lat kierował Biurem Wystaw Artystycznych. Za jego kadencji szczecinianie mogli zapoznać się, m.in. z współczesnym malarstwem belgijskim, sztuką młodych artystów radzieckich, rzeźbą i rysunkami Henry Moore’a, grafikami amerykańskimi, malarstwem Piotra Potworowskiego. Był kolejno prezesem i wiceprezesem związku twórczego plastyków szczecińskich, a także pomysłodawcą i organizatorem Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie (biennale). Piastował funkcję komisarza pierwszych czterech wystaw. Później w ramach tego Festiwalu organizował plenery w Świnoujściu, na które zapraszał również artystów skandynawskich. Od 1963 roku był Rzecznikiem Dyscyplinarnym Zarządu Okręgu ZPAP w Szczecinie.
Jako artysta rozpoczynał od malowania pejzaży górskich. W latach 50. powstały martwe natury (Martwa natura z butelkami), obrazy o tematyce robotniczej (Pejzaż z fabryką, Robotnik przy tokarce) oraz prace oparte na folklorze łowickim. Po przyjeździe do Szczecina jego zainteresowania skierowały się ku morzu (uwydatnienie motywu żywiołu). W swoich pracach malarskich często sięgał do poezji Charlesa Baudelaire’a, np. w cyklu Kwiaty zła, składającego się z kilkudziesięciu obrazów zainspirowanych przeżyciami rodzinnymi i waśniami środowiska twórczego. Kolejne manifesty artystyczne znajdowały odzwierciedlenie w cyklach: ekologicznym – Kompozycje biologiczne, i kosmicznym – Kompozycje kosmiczne (tempera W kosmosie, olej Pejzaż księżycowy, gwasz Kataklizm). Optymistycznym kontrapunktem był cykl Światy podwodne (1967-1969), w którym artysta podejmował obronę piękna i biologicznej urody świata. Charakterystyczny sposób malowania zyskał jego obrazom miano malarstwa „unerwionego”.
W latach 60. nawiązał bliskie kontakty ze środowiskami plastycznymi we Francji. Uczestniczył w dorocznych wystawach w Grand Palais. Swoje prace wystawiał w wielu francuskich galeriach. We Francji także malował. Był członkiem Société des Artistes Independants (Paryż). Jego prace przyniosły mu duże uznanie wśród znawców sztuki, a także liczne nagrody, których we Francji zdobył więcej niż w Polsce.
Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, Poznaniu i Szczecinie, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz w zbiorach muzeów w Szwecji, Danii, Francji i USA. Jego nazwisko wymieniane jest w międzynarodowej encyklopedii International Who Is Who In Art, wydanej w Cambridge w 1976 roku.
Przez całe życie wierzył w wychowawczą siłę sztuki, w jej moc uszlachetniającą ludzi. W środowisku artystycznym Szczecina uchodził za osobę o szerokich zainteresowaniach, nie tylko plastycznych.
Od 1937 roku był żonaty z Janiną Kęszycką z Kęszyc h. Nałęcz. Miał dwóch synów, Andrzeja i Michała.
Zmarł 17 października 1976 roku w Szczecinie. Jest pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 67A-1-10).
(fot. Krystyna Łyczywek)
(fot. Witold Chromiński)
Wycinek z „Kuriera Szczecińskiego” nr 6 z dn. 9 stycznia 1965
Wystawy (wybór)
Wystawy krajowe
- 1946 – indywidualna wystawa malarstwa, Poznań
- 1959 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (marzec-kwiecień)
- 1960 – wystawa Ziemowita Szumana, Jerzego Brzozowskiego, Tadeusza Eysymonta, Edmunda Witkowskiego, Klub studencki „Pimpuś”, Szczecin (kwiecień)
- 1960 – Wystawa Okręgowa w XV-lecie wyzwolenia Szczecina, Szczecin (kwiecień-czerwiec)
- 1962 – I Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-sierpień)
- 1961 – ogólnopolska wystawa malarstwa i rzeźby, Muzeum Narodowe, Warszawa (listopad-grudzień)
- 1961-1962 – wystawa okręgowa Związku Polskich Artystów Plastyków, sala CBWA w Muzeum Pomorza Zachodniego, Szczecin (grudzień 1961-styczeń 1962)
- 1962 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (wrzesień-październik)
- 1963-1964 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (grudzień 1963-styczeń 1964)
- 1964 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (styczeń-marzec)
- 1964 – II Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-wrzesień)
- 1965 – indywidualna wystawa malarstwa, Klub „13 Muz”, Szczecin (styczeń-luty)
- 1965 – indywidualna wystawa malarstwa, Klub Spółdzielców, Szczecin (luty)
- 1966 – III Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-wrzesień)
- 1967 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (lipiec-sierpień)
- 1967-1968 – II Prezentacja Malarzy z Krajów Socjalistycznych, Szczecin (grudzień 1967-luty 1968)
- 1968 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (czerwiec-lipiec)
- 1968 – IV Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-wrzesień)
- 1968 – indywidualna wystawa malarstwa, Opole
- 1969 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (czerwiec-lipiec)
- 1969 – indywidualna wystawa malarstwa, Zakopane
- 1970 – indywidualna wystawa malarstwa, Szczecin (maj-lipiec)
- 1970 – V Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin (lipiec-wrzesień)
- 1975 – „Od Odry po Bałtyk” (prezentacja prac twórców środowiska szczecińskiego), Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra (marzec)
- 1975 – „Plastyka szczecińska w XXX-leciu PRL”, Galeria Sztuki BWA, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin (kwiecień-maj)
- 1978 – indywidualna wystawa malarstwa, BWA Szczecin, kuluary Teatru Lalek „Pleciuga”
- 1979 – wystawa retrospektywna, Szczecin
- 1981 – wystawa retrospektywna, BWA, Warszawa
- 1983 – wystawa retrospektywna, BWA, Sopot (marzec)
- 1983 – wystawa retrospektywna, „Zachęta”, Warszawa (maj)
- 1995 – Z Galerii Wspomnień, Szczecin
Wystawy zagraniczne
- 1965 – Paryż i Cannes (Francja)
- 1965 – Kopenhaga (Dania) - z grupą Spiren
- 1966 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1967 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1967 – Kopenhaga (Dania) - z grupą Spiren
- 1968 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1969 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1970 – Aarhus (Dania) - z grupą Spiren
- 1970 – Rostock (NRD)
- 1970 – prezentacje Malarzy Krajów Nadbałtyckich, Ryga (ZSRR)
- 1970 – Biarritz (Francja)
- 1970 – Cimaise de Paris, Salon International, Paryż (Francja)
- 1970 – Salon des Indépendants, Paryż (Francja)
- 1970 – Salon des Artistes Francais, Paryż (Francja)
- 1970 – XI Salon International, Juvicy, Paris-Sud (Francja)
- 1970 – Peintres Abstraits. Gal. Cimase de Paris (Francja)
- 1978 – polska Sztuka Współczesna Wybrzeża (Dania)
Wybrane prace
Kwiat ognia (1969) – w zbiorach Książnicy Pomorskiej w Szczecinie
Artykuły i recenzje w prasie
- 1956 – Francuscy impresjoniści w Szczecinie, „Ziemia i Morze” 1956 nr 19, s. 3
- 1956 – W odpowiedzi dr Kusztelskiemu (z cyklu: Polemiki), „Ziemia i Morze” 1956 nr 24, s. 7
Nagrody i wyróżnienia
- nagrody na Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego
- 1964 - nagroda ZPAP
- 1966 – nagroda w konkursie Piękno Ziemi Szczecińskiej zorganizowanym przez Wydział Kultury WRN w Szczecinie z okazji 20-lecia Pomorza Zachodniego
- 1970 – VII Grand Prix w Wielkim Finale
- XXII Grand Prix Deauville
Odznaczenia
- 1950 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski - za całokształt twórczości
- 1962 – medal ZPAP
Ciekawostki
- Wspomnienie o moim ojcu Ziemowicie Szumanie opublikował na łamach „Kroniki Szczecina 2011” (s. 211-217) jego syn Andrzej
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. II P-Ż (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Jadwiga Najdowa), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000
- Mariusz M. Czarniecki, Malarz wnętrza morza [w:] Ku Słońcu 125. Księga z miasta umarłych (praca zbiorowa pod red. Mariusza M. Czarnieckiego), Wydawnictwo Glob, Szczecin 1987
- Mariusz M. Czarniecki, Ziemowita Szumana strefy nieskażone w: Poszukiwacze piękna, Ottonianum, Szczecin 1998
- Jerzy Jurczyk, Plastyka. Malarz podwodnych galaktyk, „Morze i Ziemia” 1983 nr 25, s. 9
- Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemia kaliska (pod red. Danuty Wańki, autor hasła Andrzej Androchowicz), KTPN, Kalisz 2007
- Wystawa Szczecińskie Dzieło Plastyczne w XXV-lecie ZPAP i XX-lecie PSP (katalog pod red. Jerzego Brzozowskiego, Tadeusza Eysymonta, Janiny Kosińskiej), ZPAP, Szczecin 1970
- Ziemowit Szuman 1901-1979. Katalog wystawy (opr. Jadwiga Najdowa), Muzeum Narodowe, Szczecin 1979
Inne źródła
- Strony internetowe: www.sedina.pl; www.losgardenios.com.pl; www.gorzow.com