Andrzej Fabrycy
| Andrzej Lech Fabrycy | |||
| chemik, dr hab. prof.nadzw., dziekan WTiICh, prorektor PS, dyrektor Instytutu Chemii Podstawowej | |||
|
| |||
| Data urodzenia | 15 maja 1927 | ||
| Miejsce urodzenia | Sosnowiec | ||
| Data śmierci | 12 lutego 1979 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny, Aleja Zasłużonych | ||
| Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
| Tytuły i nagrody | Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”, Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego | ||
| Narodowość | polska | ||
Andrzej Lech Fabrycy (ur. 15 maja 1927 w Sosnowcu, zm. 12 lutego 1979 w Szczecinie) – chemik-organik, profesor Politechniki Szczecińskiej.
Życiorys
Urodził się i uczęszczał do szkoły w Sosnowcu[1][2]; maturę zdał w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica[3]. W czasie okupacji niemieckiej pracował w latach 1944–1945 jako laborant w laboratorium chemicznym stalowni. Po II wojnie światowej studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach (dyplom otrzymał w 1951 r.) i pracował w Biurze Projektów Przemysłu Papierniczego w Zabrzu (1949–1952). W następnych latach odbył aspiranturę w Leningradzkim Instytucie Technologicznym i uzyskał stopień w kandydata nauk chemicznych (odpowiednik stopnia doktora) w roku 1954 r., po czym został zatrudniony w Politechnice Śląskiej, w latach 1956–1962 na stanowisku adiunkta[1].
Od roku 1962 mieszkał w Szczecinie i pracował na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej. Był w latach[1]:
- 1962–1969 – kierownikiem Katedry Chemii Organicznej,
- 1969–1979 – dyrektorem Instytutu Chemii Podstawowej,
- 1966–1972 – prorektorem PS do spraw nauki,
- 1973–1979 – dziekanem wydziału.
Był promotorem w 11 przewodach doktorskich i 48 prac magisterskich oraz recenzentem 20 prac doktorskich i habilitacyjnych[2].
Pełnił funkcję prezesa zarządu Szczecińskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Chemicznego. Był członkiem Komitetu Nauk Chemicznych PAN w Warszawie i Prezydium Komisji Nauk Chemicznych Oddziału PAN w Poznaniu, Rady Naukowej Instytutu Przemysłu Organicznego w Warszawie[2].
Zmarł w Szczecinie w wieku 52 lat i został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Alei Zasłużonych[4].
Zakres badań naukowych
Zainteresowania naukowe Andrzeja Fabrycego mieściły się w obszarze zgodnym ze specjalnością ośrodków zagranicznych, w których przebywał na stażach naukowych, w tym leningradzkiej szkoły naukowej E.D. Wenus-Daniłowej (uczennicy A.E. Faworskiego) i szkoły Roberta Wizingera w Bazylei (chemia barwników). Prowadził m.in. chemiczne i fizykochemiczne badania pochodnych furanu, soli furyliowych, ftalanów, hydroksyftalanów. Jest uważany za twórcę szkoły naukowej związków heterocyklicznych[2].
Wspólnie z doktorantami opracował metody syntezy wielu nowych barwników cyjaninowych i hemicyjaninowych oraz nowych leków i preparatów bakteriostatycznych[2]. Jest twórcą lub współtwórcą technologii otrzymywania, m.in. odczynników analitycznych dla Polskich Odczynników Chemicznych w Gliwicach oraz Thymazenu (lek przeciwhistaminowy) i 1-metylo-2-(2-hydroksyetylo)-pirolidyny (półprodukt w technologii innego leku przeciwhistaminowego – Tavegylu) dla Warszawskich Zakładów Farmaceutycznych[1].
Publikacje
Andrzej Fabrycy jest autorem lub współautorem czterech patentów i ok. 80 artykułów naukowych, np.[2]:
- Zofia Wichert, Andrzej Fabrycy, New synthesis of coloured dihydrofurylium salts[5],
- Andrzej Fabrycy, Anna Pawlak, 1,2,2-Trimethyl-3-methylenindolin[6],
- Andrzej Fabrycy i wpółpr., Sposób wytwarzania 1-metylo-2-(2-hydroksyetylo)pirolidyny[7],
- Andrzej Fabrycy, Zofia Wichert, Eine neue Synthese von 3-Benzoylmethylen-2,3-dihydrofuranen[8]
Odznaczenia i wyróżnienia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Otrzymał złotą odznakę honorową „Za zasługi dla Województwa Gorzowskiego” oraz nagrody Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego (trzykrotnie) i rektor a PS (ok. 20-krotnie)[2].
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Regina Dobrzeniecka: Fabrycy Andrzej Lech. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 1. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, ss. 236–237. ISBN 83-7241-089-5.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Andrzej Fabrycy, prof. dr hab. inż.. W: Praca zbiorowa: Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej; 50 Lat Wydziału 1945–1997. Szczecin: Wydawnictwo Uczelniane PS, 1997, ss. 95–96. ISBN 83-87423-35-1.
- ↑ 3,0 3,1 Absolwenci z tytułem profesorskim i innymi tytułami naukowymi. W: IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica [on-line]. www.staszic.edu.pl. [dostęp 2012-12-04].
- ↑ 4,0 4,1 Cmentarz Centralny w Szczecinie. Aleja zasłużonych. www.cmentarzcentralny.szczecin.pl/pomniki-i-miejsca-pamici. [dostęp 2012-12-04].
- ↑ 5,0 5,1 Zofia Wichert, Andrzej Fabrycy: New synthesis of coloured dihydrofurylium salts. W: Monatshefte für Chemie / Chemical Monthly Vol. 110, Issue 5 [on-line]. September/Oktober 1979. [dostęp 2012-12-05]. ss. 1263-1265.
- ↑ 6,0 6,1 Andrzej Fabrycy, Anna Pawlak: 1,2,2-Trimethyl-3-methylenindolin. W: Zeitschrift für Chemie, Vol. 15, Issue 5 [on-line]. onlinelibrary.wiley.com, Mai 1975. [dostęp 2012-12-05]. ss. 190–191.
- ↑ 7,0 7,1 Andrzej Fabrycy, Stanisław Bal, Janusz Baran, Zofia Wichert-Tur: Sposób wytwarzania 1-metylo-2-(2-hydroksyetylo)pirolidyny. W: Patent tymczasowy PL91993B2 [on-line]. tech.money.pl. [dostęp 2012-12-05].
- ↑ 8,0 8,1 Andrzej Fabrycy, Zofia Wichert: Eine neue Synthese von 3-Benzoylmethylen-2,3-dihydrofuranen. W: Liebigs Annalen der Chemie, Issue Liebigs Annalen der Chemie Liebigs Annalen der Chemie, Vol. 1980, Issue 11 [on-line]. onlinelibrary.wiley.com, 5 Dezember 1980. [dostęp 2012-12-05]. ss. 1744–1750.
