Berżeretki (zespół muz.)

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Berżeretki (1970)


Berżeretki – żeński zespół wokalny

Historia

Idea powołania do życia w Szczecinie żeńskiego zespołu wokalnego sięga końca lat pięćdziesiątych. W grudniu 1959 roku ówczesny dyrektor Społecznego Ogniska Muzycznego nr 1, Alfred Prorok, założył dziecięcy chór mieszany. Do współpracy zaprosił Jana Szyrockiego, założyciela, dyrygenta i dyrektora artystycznego Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej, zaliczanego do najlepszych zespołów akademickich tego typu na świecie. Nowo powstały zespół SOM liczył około 60 młodych osób w różnym wieku.

W październiku 1962 roku, po licznych próbach, a także pierwszych koncertach młodych śpiewaków, z inicjatywy Jana Szyrockiego i Alfreda Proroka, wyłoniono z chóru kilkuosobowy zespół wokalny, złożony z najbardziej utalentowanych dziewcząt. Jego kierownikiem artystycznym i dyrygentem został Jan Szyrocki. Od strony literackiej opiekę nad grupą sprawowała poetka i tłumaczka tekstów, Joanna Kulmowa. Zespół wykonywał pieśni staropolskie, staroruskie, staroszwedzkie, starołotewskie oraz walijskie ballady.

Zespół cieszył się sporą popularnością nie tylko w Szczecinie. W 1965 roku wziął udział w zorganizowanym w Łodzi pod patronatem Ludowego Instytutu Muzycznego I Ogólnopolskim Festiwalu Ognisk Artystycznych. Tu dziewczęta zaprezentowały program składający się głównie z pieśni i ballad starofrancuskich. Przyjęty bardzo ciepło przez publiczność i organizatorów, zespół postanowił specjalizować się w tym repertuarze. Nawiązując do lirycznych utworów poezji i muzyki francuskiej XVIII wieku, dziewczęta przyjęły nazwę – Berżeretki.

Mimo różnic repertuarowych, wykonujące ambitny repertuar Berżeretki, obok śpiewających popularne piosenki Filipinek, stały się wkrótce jedną z muzycznych wizytówek Szczecina. W marcu 1970 roku Centralna Komisja Koordynacyjna przy Ministerstwie Kultury i Sztuki, uznając zespół za najlepszy w swojej kategorii repertuarowej, uhonorowała Berżeretki nagrodą I stopnia. Ponadto zespół otrzymał nagrodę pieniężną w wysokości 50 tys. złotych. Pieniądze przeznaczono na zakup kostiumów i obuwia. Dotychczas stroje wypożyczano ze szczecińskich teatrów.

Zespół zaczął występować z koncertami w Polsce, a wkrótce i za granicą. Berżeretki dwukrotnie wzięły udział w organizowanym w Międzyzdrojach Międzynarodowym Festiwalu Pieśni Chóralnej (1970, 1971). W 1970 roku wystąpiły w Sali Anny Jagiellonki szczecińskiego zamku. W grudniu tego samego roku zespół wraz z kpt. żw. Danutą Kobylińską-Walas, przewodniczącym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Feliksem Uciechowskim oraz kwartetem Filharmonii Szczecińskiej reprezentował miasto w „Dniach Szczecina” w Pradze. Berżeretki dały recital dawnych pieśni podczas zorganizowanego w praskim Ośrodku Informacji i Kultury Polskiej spotkaniu po hasłem „Szczecin - czechosłowackie okno na morza i oceany”. Ponadto zespół koncertował w Mariańskich Łaźniach i w Chebie (1968). W lipcu 1971 wspólnie z Hajduczkami i zespołem akompaniującym Klubu „Pocztylion”, Berżeretki wyjechały na tournée do Rygi. Zarówno w Polsce, jak i za granicą, Berżeretki dokonały licznych nagrań radiowych i wzięły udział w kilku programach telewizyjnych.

Na przestrzeni lat zmieniał się skład zespołu. Wynikało to m.in. z podejmowania studiów przez członkinie grupy bądź też zmiany ich stanu cywilnego. Aby utrzymać stan wykonawstwa na wysokim poziomie, kierownictwo zespołu postanowiło przyjąć kilka dodatkowych dziewcząt, które byłyby w stanie zastąpić odchodzące Berżeretki. W wyniku ogłoszonego konkursu, z ponad 70 przybyłych osób, wyłoniono 12 dziewcząt, które odtąd przygotowywano do pracy na scenie.

Pod koniec 1970 roku Jan Szyrocki zrezygnował z prowadzenia zespołu. W ostatnim składzie Berżeretek (patrz zdjęcie powyżej) pod jego kierunkiem śpiewały Aneta Wrona, Anna Lipińska, Ewa Chajecka, Krystyna Elerowska, Barbara Szpręgier, Teresa Karnaś, Barbara Elerowska (obecnie Falkowska), Barbara Lesińska i Alicja Kazaniszyn.

W 1971 roku kierownictwo artystyczne zespołu po Janie Szyrockim objęła Ludwika Mitkiewicz. Zmienił się także skład zespołu. Berżeretki rozwiązano w 1978 roku.



Skład zespołu Berżeretki w latach 1962-1978

prowadzący Jan Szyrocki

  • Izabela Biskupska (obecnie Godlewska)
  • Elżbieta Cezki
  • Anna Chajecka (obecnie Kucay) - od 1968
  • Ewa Chajecka (obecnie Lisewska)
  • Barbara Elerowska (obecnie Falkowska)
  • Krystyna Elerowska
  • Barbara Foksa
  • Małgorzata Gadomska
  • Ewa Kamińska
  • Elżbieta Karnaś (obecnie Kostyrka)
  • Teresa Karaś (obecnie Paczkowska)
  • Alicja Kazaniszyn (obecnie Godlewska)
  • Maryla Kościów
  • Krystyna Kramp
  • Bożena Kubiak
  • Barbara Lesińska
  • Anna Lipińska
  • Jolanta Machauf
  • Danuta Malinowska
  • Ludwika Mitkiewicz
  • Mirosława Moskal
  • Elżbieta Oczki
  • Barbara Ostachiewicz
  • Helena Pachlowska
  • Danuta Pielewska
  • Zdzisława Promieńska
  • Urszula Retzlaff
  • Łucja Statkiewicz
  • Grażyna Stępniewska
  • Barbara Szpręgier
  • Aleksandra Szych (obecnie Buczkowska)
  • Iwona Szych (obecnie Górewicz)
  • Ewa Szyk
  • Alicja Świdowska
  • Aneta Wrona (obecnie Lerf) - od 1968
  • Małgorzata Żelazna - od 1968



prowadząca Ludwika Mitkiewicz (od 1971)

  • Aldona Byrska
  • Ewa Ciupińska (obecnie Szozda)
  • Jolanta Dudziak
  • Anna Gomulińska (obecnie Patane)
  • Jolanta Górczyńska
  • Grażyna Grucka
  • Renata Kominek (obecnie Pilarczyk)
  • Mariola Łybko
  • Róża Miłosz
  • Danuta Olszewska
  • Beata Orłowicz
  • Anna Prokopiak
  • Jagna Stachurska
  • Wanda Tomczak
  • Edyta Wojtczak
  • Magdalena Zaborowska (obecnie Soska)
  • Hanna Zdanowska
  • Elżbieta Zielińska (obecnie Stawińska)

Korepetytorki: Maria Prorok i Irena Zaborowska

Na krajowych trasach koncertowych

  • Od lewej stoją: Alina Świdowska, Ewa Kamińska, Aleksandra Szych, Alicja Kazaniszyn, Barbara Szpregier, Ula Retzlaff i Barbara Ostachiewicz. Poniżej: Izabela Biskupska, Anna Chajecka, Grażyna Stępniewska, Danuta Pilewska, Ewa Chajecka i Iwona Szych (1966)

  • Międzyzdroje (1969). Przed koncertem. Od lewej: Alina Świdowska, Izabela Biskupska, Anna Chajecka, Barbara Szpregier, Alicja Kazaniszyn, Jolanta Machauf, Barbara Lesińska i Aleksandra Szych

  • Międzyzdroje (1971). Od lewej stoją: Barbara Szpręgier, Barbara Elerowska, Izabela Biskupska, Alicja Kazaniszyn, Krystyna Elerowska, Aneta Wrona. Od lewej siedzą: Teresa Karnaś, Anna i Ewa Chajeckie



Na zagranicznych trasach koncertowych

  • Przed hotelem w Czeskich Budziejowicach (1968). Od lewej stoją: Danuta Pilewska, Ewa Chajecka, Anna Chajecka, Alina Świdowska, Izabela Biskupska, Danuta Malinowska, Iwona Szych, Maria Prorok (profesor od teorii), Ewa Kamińska, Aleksandra Szych, czeski opiekun, Barbara Ostachiewicz i Urszula Retzlaff

  • W Mariańskich Łaźniach w Czechosłowacji (1968)

  • W Mariańskich Łaźniach (1968). Od lewej: Grażyna Stępniewska, Iwona Szych , Aleksandra Szych, Urszula Retzlaff, Barbara Szpregier, Ewa Kamińska, Anna Chajecka, Alicja Kazaniszyn, Ewa Chajecka, Danuta Pilewska, Izabela Biskupska, prof. Maria Prorok i Alina Świdowska

  • Dni Kultury w Rydze (1968). Od lewej: Teresa Karnaś, Jolanta Machauf, Anna Chajecka, Urszula Retzlaff, Barbara Lesińska, Barbara Elerowska, Izabela Biskupska, Iwona Szych (przy mikrofonie), Barbara Szpręgier, Alicja Świdowska, Krystyna Elerowska, Alicja Kazaniszyn, Ewa Chajecka, Aleksandra Szych

  • Z Chórem Akademickim Politechniki Szczecińskiej podczas wspólnych występów na Łotwie (1969)

  • Pożegnalna piosenka dla Łotyszów. Od prawej: Barbara Elerowska, Alicja Kazaniszyn, Teresa Karnaś, Alina Świdowska i Aleksandra Szych. Dalej stoją członkinie Chóru PS

  • Koncert pożegnalny kończący łotewskie tournée. Od lewej stoją: Iwona Szych, Teresa Karnaś, Urszula Retzlaff, Izabela Biskupska, Jolanta Machauf, Barbara Elerowska, Anna Chajecka, Alina Świdowska, Krystyna Elerowska, Alicja Kazaniszyn, Barbara Szpregier, Ewa Chajecka, Aleksandra Szych

  • Izabela Biskupska i Ewa Chajecka na Łotwie (1970)

  • Od lewej stoją: Alicja Kazaniszyn, Barbara Elerowska, Aneta Wrona, Teresa Karnaś, Izabela Biskupska, Krystyna Elerowska. Siedzą: Anna Lipińska, opiekun zespołu ze strony łotewskiej, Ewa Chajecka, Barbara Lesińska. Łotwa (1970)

  • Afisz zapowiadający występy szczecińskich zespołów w Rydze (1971)



W Filharmonii Szczecińskiej (1970)

  • Od lewej: Barbara Lesińska, Barbara Elerowska, Alicja Kazaniszyn, Barbara Szpręgier, Krystyna Elerowska, Ewa Chajecka, Anna Lipińska, Aneta Wrona

  • Od lewej stoją: Izabela Biskupska, Aneta Wrona, Anna Lipińska, Alicja Kazaniszyn, Barbara Elerowska, Krystyna Elerowska, Barbara Lesińska. Od lewej siedzą: Ewa Chajecka, Anna Chajecka, Teresa Karnaś, Elżbieta Karnaś

  • Od lewej: Barbara Lesińska, Barbara Elerowska, Alicja Kazaniszyn, Barbara Szpręgier, Krystyna Elerowska, Ewa Chajecka, Anna Lipińska, Aneta Wrona

  • Na pierwszym planie Anna Chajecka i Alicja Kazaniszyn, w tyle Barbara Elerowska i Teresa Karnaś.


W telewizji

W grudniu 1969 roku Berżeretki wystąpiły w telewizyjnym programie Dawne pieśni i tańce szwedzkie. Szczeciński zespół po raz pierwszy w Polsce zaprezentował muzyczną twórczość tego skandynawskiego państwa pochodzącą z XVI, XVII i XVIII wieku. W programie obok Berżeretek gościnnie wystąpiły Szczecińskie Słowiki pod kierownictwem Jana Szyrockiego oraz aktor i śpiewak Mieczysław Antoni Gajda. Autorami programu byli: Stanisław Modelski (scenariusz i reżyseria), Ryszard Zawidowski (realizacja TV), Czesław Sudakiewicz (oprac. muzyczne). Zrealizowane w salach Zamku Książąt Pomorskich Dawne pieśni i tańce szwedzkie wyemitowano 4 grudnia 1969 roku przy użyciu wozu transmisyjnego na antenie ogólnopolskiej TVP.

  • Od lewej: Teresa Karnaś, Alicja Świdowska, Alicja Kazaniszyn, Barbara Szpręgier, Ewa Chajecka, Anna Chajecka

  • Berżeretki ze Szczecińskimi Słowikami

  • Berzeretki11a.jpg


Repertuar zespołu Berżeretki pod kierownictwem muzycznym Jana Szyrockiego

  • Piosenki i ballady w tłumaczeniach Joanny Kulmowej i Ignacego Ignaszewskiego oraz w opracowaniu muzycznym Jana Szyrockiego


Piosenki staropolskie z XVII-XIX w.

Tytuł Kompozytor Autor tekstu Uwagi Posłuchaj
Jawor
Do wiosny wersja z towarzyszeniem fortepianu <player>04_Do_wiosny1.MP3</player>
Do wiosny wersja z towarzyszeniem zespołu kameralnego <player>05_Do_wiosny2.MP3</player>
Dobranoc Hanusieńko (kołysanka) wersja z towarzyszeniem klawesynu <player>14_Dobranoc_Hanusienko2.MP3</player>
Dobranoc Hanusieńko (kołysanka) wersja z towarzyszeniem zespołu kameralnego <player>06_Dobranoc_Hanusienko.MP3</player>
Dzieweczka <player>11_Jestem_dzieweczka.MP3</player>
Kiedym z kotkiem igrała <player>13_Kiedym_z_kotkiem_igrala.MP3</player>
Krosienka wersja z towarzyszeniem klawesynu <player>16_Krosienka1.MP3</player>
Krosienka wersja z towarzyszeniem zespołu kameralnego <player>17_Krosienka2.MP3</player>
Małoś mi się nadziwował <player>18_Malos_sie_nadziwowal.MP3</player>
Młodość czyni cuda
Niedobre chłopięta
Pachnie rutka <player>24_Pachnie_rutka.MP3</player>
Powitanie wiosny
Skończyły się odwiedziny (polonez) <player>26_Skonczyly_sie_odwiedziny.MP3</player>
Sroczka <player>27_Sroczka.MP3</player>
Wśród ciszy lasów



Piosenki starofrancuskie

Tytuł Kompozytor Autor tekstu Posłuchaj
Babcia de Bontemp
Bogini Floro
Dobosz
Finał
Jawor
Motylek
Nanette
Posłuchaj naszej rady
Pośpieszcie się dziewczęta
Zaczarowany flet
Źródełko



Pieśni staroszwedzkie (aranżacja Czesław Sudakiewicz)

Tytuł Kompozytor Autor tekstu Uwagi Posłuchaj
Czy myślisz, że jestem zgubiona partie solowe wykonują Aleksandra i Iwona Szych, towarzyszą Filharmonicy Szczecińscy <player>03_Czy_myslisz_ze_jestem_zgubiona.MP3</player>
Dziewczęta młode idą w tan <player>07_Dziewczeta_mlode_ida_w_tan.MP3</player>
Gdy młoda panna rusza w taniec <player>08_Gdy_panna_mloda_w_taniec_rusza.MP3</player>
Idziemy przez góry i bory <player>09_Idziemy_przez_gory_i_bory.MP3</player>
Męstwo, odwaga i śmiali mężczyźni <player>19_Mestwo_odwaga_i_smiali_mezczyzni.MP3</player>
Świat ciągle zmienia swą pieśń <player>28_Swiat_ciagle_zmienia_swa_piesn.MP3</player>
Tańczy z nami biały sad <player>29_Tanczy_z_nami_bialy_sad.MP3</player>
Wesoło jak my <player>30_Wesolo_jak_my.MP3</player>
Wstań Amarylis
Wychowanie panien <player>31_Wychowanie_panien.MP3</player>
Zatańczyć z tobą chcę dzisiaj <player>32_Zatanczyc_z_toba_dzisiaj_chce.MP3</player>
Zechciejcie posłuchać <player>33_Zechciejcie_posluchac.MP3</player>



Pieśni starołotewskie

Tytuł Kompozytor Autor tekstu Posłuchaj
Kurze mniece mel. ludowa
Mazinsz biju
Teci, teci kumelini
Tek saulite



Pieśni czeskie

Tytuł Kompozytor Autor tekstu Posłuchaj
Listeczek dębowy
Ma hvezda
Tańcuj, tańcuj
Wojaczek



Ballady walijskie

Tytuł Kompozytor Autor tekstu Posłuchaj
Ballada o córce Megana <player>20_Ballada_o_corce_Megana.MP3</player>
Ballada o dzwonkach Walii <player>21_Ballada_o_dzwonkach_Walii.MP3</player>
Ballada o królowej na siwym koniu
Ballada o niepowrocie <player>23_Ballada_o_niepowrocie.MP3</player>
Ballada o zamku Harlech



Inne pieśni

Tytuł Kompozytor Autor tekstu Uwagi Posłuchaj
Kołysanka Johannes Brahms na fortepianie akompaniuje Jan Szyrocki <player>15_Kolysanka2.MP3</player>
Polna różyczka Franz Schubert Halina Szymulska na fortepianie akompaniuje Jan Szyrocki <player>25_Polna_rozyczka.MP3</player>



Repertuar po objęciu zespołu przez Ludwikę Mitkiewicz

Tytuł Kompozytor Autor tekstu Posłuchaj
Beriozka mel. ludowa <player>01_Berzeretki_Beriozka.MP3</player>
Berżeretki, len, rozmaryn <player>02_Berzeretki_len_rozmaryn.MP3</player>
Jedzie ułan <player>10_Jedzie_ulan.MP3</player>
Kak Fa Noma <player>12_Kak_fa_noma.MP3</player>



Nagrody

  • 1965 – I nagroda na Ogólnopolskim Festiwalu Ognisk Artystycznych w Łodzi
  • 1970 – nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki



Ciekawostki

  • W 2017 rogu Grzegorz Fedorowski ze szczecińskiego Ośrodka TV zrealizował dokumentalny film Tempus Fugit. Szczecińskie Berżeretki kilka lat później. Premierowy pokaz odbył się w grudniu 2017 roku w Pałacu pod Globusem w Szczecinie



Bibliografia

Inne źródła

  • Materiały i fotografie ze zbiorów Barbary Falkowskiej i Ewy Lisewskiej
  • Nagrania ze zbiorów zespołu Berżeretki



IES64.png
Autor opracowania: Andrzej Androchowicz


Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Berżeretki_(zespół_muz.)&oldid=215838”