Billy Harper
| Billy Harper | |||
| saksofonista jazzowy, kompozytor, pedagog | |||
| |||
| Data urodzenia | 17 stycznia 1943 | ||
| Miejsce urodzenia | Houston (USA) | ||
| Narodowość | amerykańska | ||
Billy Harper (ur. 1943) – saksofonista (tenor) jazzowy, kompozytor, pedagog, Ambasador Szczecina
Życiorys
Billy Harper urodził się 17 stycznia 1943 roku w Houston w stanie Teksas (USA). Był muzycznym samoukiem. W dzieciństwie śpiewał w kościelnym chórze. W wieku 11 lat dostał swój pierwszy saksofon tenorowy. Pierwszy zespół utworzył jeszcze w szkole średniej. Miał wtedy 14 lat. Szkołę ukończył z wyróżnieniem. Naukę teorii muzyki i gry na saksofonie kontynuował w North Texas State College. W czasie studiów grał też w big-bandzie uniwersyteckim, z którym w 1965 roku zdobył I nagrodę na festiwalu jazzowym w Kansas City. Z zespołem tym również śpiewał.
W połowie lat sześćdziesiątych wyjechał do Nowego Jorku. Tam nawiązał współpracę z pianistą i słynnym aranżerem, Gilem Evansem. Przez kilka sezonów był saksofonistą solistą w jego orkiestrze. Później związał się z wieloma wybitnymi postaciami ówczesnego jazzu, głównie perkusistami, którzy uczyli młodego muzyka aranżacji, precyzji zgrania, budowania brzmienia i nastroju. W latach 1968–1970 grał w zespole Arta Blakey'a The Jazz Messengers. Od 1970 roku był członkiem zespołu Elvina Jonesa, a później Max Roacha, z którym grywał do 1978 roku. W 1972 roku rozpoczął współpracę z trębaczem Lee Morganem. Grał również w orkiestrze Thada Jonesa i Mela Lewisa. W 1973 roku założył własny sekstet. Nie przestawał jednak koncertować jako członek wspomnianych zespołów. Odbył z nimi wiele tras koncertowych po Europie, Azji, Afryce i Stanach Zjednoczonych, i jako muzyk sesyjny nagrał kilka płyt.
Tenorzysta od lat stoi na czele własnego kwintetu, z którym koncertuje i nagrywa płyty. Międzynarodowy rozgłos przyniósł mu album Black Saint, nagrany dla włoskiej wytwórni o takiej samej nazwie. Jako saksofonista i kompozytor został wyróżniony wieloma nagrodami. Wielokrotnie odwiedził Polskę, występując m.in. na warszawskim festiwalu Jazz Jambore (26 października 1980), Bydgoszcz Jazz Festival oraz na Muzeum Jazz Festiwal w Ostrowie Wielkopolskim.
Jako muzyk nawiązuje w swej grze do wybitnych saksofonistów, Charlie Parkera i jego kontynuatora, Sonny Rollinsa. Jako kompozytor obdarzony ogromną wyobraźnią muzyczną, z dużą swobodą sięga do afrykańskich korzeni - bluesa i muzyki sakralnej. Jego kompozycje Thoroughbred, Cry of Hunger, Priestess, Was It Here były często wykonywane przez orkiestrę Gila Evansa. W kompozycjach Harpera, szczególnie w utworach zawierających elementy muzyki gospell, daje się zauważyć duży wpływ Johna Coltrane’a. Zarówno w swojej muzyce, jak i w dzialalności pedagogicznej, saksofonista podkreśla ogromny wkład czarnych Amerykanów w światową muzykę i sztukę. Obok Art Ensamble of Chicago, Sama Riversa i Anthony'ego Braxtona, Billy Harper należy do czołowych artystów nowojorskiej sceny loftowej.
Muzyk jest również uznanym pedagogiem. Był m.in. wykładowcą w Livingston College i The New School of Jazz and Contemporary Music. Prowadzi także warsztaty w Europie, m.in. w Polsce.
Związki ze Szczecinem
Od lat związany ze Szczecinem, dokąd przyjeżdża jako dyrektor artystyczny i juror międzynarodowego festiwalu Zmagania Jazzowe. Jako artysta o światowej renomie, ukształtował markę imprezy, przyciągając wielu znanych muzyków z całego świata. W oparciu o szczecińskie środowisko jazzowe zrealizował kilka autorskich projektów muzycznych. Jego koncert w katedrze św. Jakuba z towarzyszeniem Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej z 2004 roku został opublikowany na płycie DVD i wydany w sierpniu 2007 roku przez nowojorską oficynę wydawniczą Arkadia. Jest to jedyna, jak dotąd, płyta wideo artysty. W ramach szczecińskiego festiwalu saksofonista prowadzi również cieszące się dużą popularnością warsztaty dla młodych utalentowanych muzyków. Dzięki szeroko pojętej działalności artystycznej i pedagogicznej muzyka, Szczecin ponownie zaistniał na jazzowej mapie Europy.
W dniu 8 maja 2004 podczas koncertu w Filharmonii Szczecińskiej artysta jako pierwszy cudzoziemiec został uhonorowany tytułem Ambasador Szczecina.
Koncerty
- 2002
- I Międzynarodowe Zmagania Jazzowe (3-4 pażdziernika, Studio S-1 Polskiego Radia Szczecin)
- Billy Harper (5 października, Opera na Zamku)
- 2004
- (8 maja, Filharmonia Szczecińska)
- 2005
- Billy Harper & Kenny Garrett (14 października)
- 2007
- The Billy Harper Septet & Steve Turre (12 października, Opera na Zamku)
- 2008
- The Billy Harper Quintet (24 października, Opera na Zamku)
- 2009
- Warsztaty Jazzowe (28-29 października, Studio S-1 Polskiego Radia Szczecin)
- Billy Harper & Piotr Wojtasik (30 października, Opera na Zamku)
- 2010
- The Billy Harper Quintet & Chór Akademicki Politechniki Szczecińskiej (2 października, Filharmonia Szczecińska)
- 2011
- The Billy Harper Special Project (8 października, Filharmonia Szczecińska)
- 2016
- Billy Harper & The Cookers (12 marca, Trafostacja Sztuki)
Billy Harper w Szczecinie
(fot. Ryszard Pakieser)
12 października 2007
30 października 2009
28 września 2010
2 października 2010
12 marca 2016
Kompozycje (wybór)
- Another Kind of Thoroughbred
- Call of the Wild and Peaceful Heart
- Croquet Ballet
- Cry of Hunger
- Dance, Eternal Spirits, Dance!
- Destiny Is Yours
- East-West Exodus
- Groove from Heaven
- I Do Believe
- If One Could Only See
- Oh... If Only
- The One That Makes the Rain Stop
- Priestess
- Quest
- Soran Bushi B.H.
- Thoroughbred
- Time and Time Again
- Was It Here
- Who Here Can Just Our Fates?
Dyskografia (wybór)
Płyty autorskie
- 1973 – Capra Black (Strata-East – SES-19739)
- 1975 – Black Saint (Black Saint 120001-2)
- 1977 – Soran-Bushi BH (Denon 7522)
- 1979 – Trying to Make Heaven My Home (MPS Records 0068.234)
- 1979 – Billy Harper Quintet in Europe (Soul Note SN1001)
- 1979 – The Awakening (Marge Records MAR09)
- 1980 – The Believer (Baystate – RVJ-6083)
- 1989 – Destiny Is Yours (Steeplechase 1260)
- 1993 – Somalia (Evidence 22133)
- 1994 – Live on Tour in the Far East, Vol. 1 (Steeplechase 31311)
- 1995 – Live on Tour in the Far East, Vol. 2 (Steeplechase 31321)
- 1995 – Live on Tour in the Far East, Vol. 3 (Steeplechase 31366)
- 1998 – If Our Hearts Could Only See (DIW Records 931)
- 2000 – Soul of an Angel (Metropolitan 1120)
- 2007 – Billy Harper in Concert Live from Poland – Szczecin 2004 (Arkadia) - DVD
- 2009 – Blueprints of Jazz, Vol. 2 (Talking House Records 827912079616)
Z innymi artystami
- 1969 – Gil Evans Orchestra - Blues In Orbit (Ampex Records A 10102)
- 1970 – Thad Jones-Mel Lewis Orchestra - Consummation (Solid State SR 3110)
- 1971 – Gil Evans Orchestra - Where Flamingos Fly (Artists House AH 14)
- 1971 – Barbara Ann „Bobbi” Humphrey - Flute In (Blue Note BST 84379)
- 1971 – Lee Morgan - The Last Session (Blue Note BST 84901)
- 1973 – Gil Evans Orchestra - Svengali (Atlantic SD 1643)
- 1977 – Max Roach Quartet - Live in Tokyo, Vol. 1 - Calvary (Denon YX 7508)
- 1993 – McCoy Tyner - Journey (Birdology 519 941-2)
- 1996 – Piotr Wojtasik & Special Guests - Quest (Power Bros PB 00147)
- 2005 – Piotr Wojtasik - We Want to Give Thanks (SOJazz Records SOJ003)
Zobacz także
Bibliografia
- Joachim Ernst Berendt, Od raga do rocka. Wszystko o jazzie, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1979
- Joachim Ernst Berendt, Wszystko o jazzie. Od Nowego Orleanu do jazz-rocka, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1991
- Bielefelder Katalog. Jazz 1997, Vereinigte Motor-Verlag, Stuttgart 1997
- The New Grove Dictionary of Jazz (ed. Barry Kernfeld), Macmillan, London 1996
- Dionizy Piątkowski, Encyklopedia muzyli popularnej. Jazz t. I A-J, Oficyna Wydawnicza Atena, Poznań 1991
Inne źródła
- Fotografie autorstwa Ryszarda Pakiesera
