Cmentarz żydowski (Sławno)

Obecny stan kirkutu w Sławnie, 2013

Cmentarz żydowski w Sławnie został założony w pierwszej połowie XIX wieku przy Stolper Vorstadt (obecnie ul. Gdańska), obok nowego cmentarza komunalnego. Mimo że gmina sławieńska była liczna (w 1843 roku liczyła 208 osób, w 1871 w mieście mieszkało 250 wyznawców judaizmu, a w 1905 było ich 144), ze względu na stały brak środków nie posiadała domu przedpogrzebowego. Jednak w 1904 roku poszerzono teren kirkutu, który uzyskał obszar około 0,4 ha i wybudowano nowy kamienny mur cmentarny.

Macewa z kirkutu w Sławnie, 2013.

Nekropolia została zdewastowana podczas Nocy Kryształowej (9/10 listopada 1938). W kolejnych latach zapomniany i ulegający coraz większej dewastacji kirkut w latach 60. XX wieku został pozbawiony znajdujących się dotąd na jego terenie macew, które zostały użyte do budowy dróg. Obecnie można jednak odnaleźć fragmenty nagrobków oraz kilka macew zachowanych w całości, stoi również mur cmentarny. W 1999 roku odsłonięta została pamiątkowa tablica wykonana przez koszalińskiego rzeźbiarza Zygmunta Wujka o treści: "Pamięci Gminy Żydowskiej mieszkającej w okolicach Sławna od 1812 roku. W roku 1938 naziści spalili wszystkie synagogi i zniszczyli nagrobki. Do 1942 roku wszyscy Żydzi zostali wypędzeni ze Sławna, większość do obozów śmierci na wschodzie. Zostały tylko ruiny cmentarza. Podróżnicy z Polski, Niemiec i Ameryki. Październik 1999 rok.”

Bibliografia

Barran Fritz. Städte-Atlas Pommern. Leer 1989.
Gemeindelexikon für die Provinz Pommern. Berlin 1908.
Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Pommern und ihre Bevölkerung. Berlin 1874.
Opęchowski Mirosław. Cmentarze żydowskie na Pomorzu Zachodnim. Stan zachowania, problemy konserwatorskie. W: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku. Red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński. Warszawa 2007, s. 377-395.
Salinger Gerhard. Zur Erinnerung und zum Gedenken. Die einstigen jüdischen Gemeinden Pommerns. New York 2006.