Cmentarz przykościelny przy ul. Lwowskiej
| Cmentarz przykościelny na Gumieńcach przy ul.Lwowskiej | |||
| |||
| Osiedle | Gumieńce | ||
| Adres | ul. Lwowska 1 | ||
| Powierzchnia | 0,2 ha | ||
| Wyznanie | ewangelicki | ||
| Data powstania | XIII/XIV w. | ||
| Data zamknięcia | 1919 r. | ||
| Stan obecny | zlikwidowany, zieleniec przykościelny | ||
| Zobacz cmentarz na: | |||
|
Mapa Google. | ||
|
Google Street View. | ||
Cmentarz przykościelny przy ul. Lwowskiej – najstarszy, nieistniejący, cmentarz dawnej wsi Gumieńce (niem. Scheune) przy kościele pw. Matki Bożej Różańcowej.
Historia cmentarza
Najstarszy kościół Gumieniec wzniesiono pod koniec XIII w., a wraz z nim przykościelny cmentarz. Funkcjonował on aż do początku XX w., kiedy to został zamknięty. Po II wojnie światowej nagrobki zostały usunięte, a na terenie pocmentarnym zasadzono ozdobną zieleń i położono płytki chodnikowe. Obecnie czytelna jest granica pierwotnego układu przestrzennego, którą wyznacza częściowo zachowany kamienno-ceglany mur cmentarny. W 1957 r. kościół wraz z murem cmentarnym wpisany został do szczecińskiego rejestru zabytków. Obok kościoła, choć poza jego ogrodzeniem, znajduje się pomnik poświęcony poległym w I wojnie światowej, który obecnie stanowi cokół pod figurę Chrystusa.
Bramki cmentarne
Na teren cmentarza prowadzą 3 zachowane bramki cmentarne (jedne z niewielu tego typu elementów na terenie Szczecina). Powstały one ok. 1800 r. i swoją formą nawiązują do stylu architektury klasycystycznej. Bardziej zdobna i większa bramka mieści się w murze wschodnim (wysokość 4,25 m, szerokość 4,65 m). Jej otwór przejazdu o pionowych ościeżach zamknięty został łukiem półeliptycznym. W elewacji zewnętrznej i wewnętrznej nad dolną krawędzią belki biegnie między filarami fryz wnękowy, zaś pod ową belką w elewacji zewnętrznej znajduje się dekoracja w formie rzędu dziewięciu konsolek. Dwie pozostałe bramki mieszczą się w murze północnym i są niższe i węższe (wysokość 3,55 m, szerokość 2,62 m). Ich otwór przejazdu zamknięty został spłaszczonym łukiem odcinkowym, zaś fryz wnękowy biegnie jedynie nad dolną krawędzią belki w elewacji zewnętrznej, a poniżej niego znajduje się rząd pięciu konsolek. Górna krawędź muru wszystkich bramek posiada formę daszka dwuspadowego o każdej połaci krytej pięcioma rzędami dachówki płaskiej
widok na dwie bramki cmentarne i teren dawnego cmentarza
bramka cmentarna w murze wschodnim
Bramka cmentarna w murze północnym
_prowadz%C4%85ca_na_dawny_cmentarz_przy_ul.Lwowskiej.JPG)
_prowadz%C4%85ca_na_dawny_cmentarz_przy_ul.Lwowskiej.JPG)
Zabytek
Obiekt wpisany do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków pod numerem 959 (decyzja DZ.5130.29.2011.IW z dnia 23 listopada 2011, nazwa na liście: cmentarz przykościelny).[1]
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Wojewódzki rejestr zabytków, w: Biuletyn Informacji Publicznej Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie [online] [Przeglądany 10.08.2013] Dostępny w: http://wkz.bip.alfatv.pl/strony/menu/9.dhtml
Zobacz też
Bibliografia
- Agata Freindorf, Funkcje estetyczno – kulturowe ewangelickich cmentarzy Szczecina do 1945 roku, Szczecin 2010 [praca magisterska obroniona w IHiSM US]
- Bogdan Frankiewicz, Szczecińskie cmentarze, Szczecin 2003
- Henryk Grecki, Cmentarze Szczecina - karty cmentarzy wykonane na zlecenie Biura Dokumentacji Zabytków i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Szczecin 1996
- Marek Ober, Karty ewidencyjne bramek cmentarnych przy kościele rzym – kat. par. pw. M.B.Różańcowej przy ul. Lwowskiej na Gumieńcach, Szczecin 1981, mps w WKZ Szczecin.
