Dariusz Bitner
| Dariusz Bitner | |||
| pisarz, publicysta, krytyk literacki | |||
| |||
| Data urodzenia | 30 listopada 1954 | ||
| Miejsce urodzenia | Gdynia | ||
Dariusz Bitner (ur. 1954) – pisarz, publicysta, krytyk literacki
Życiorys
Dariusz Andrzej Bitner urodził się 30 listopada 1954 roku w Gdyni. Jest synem Alfonsa i Marii z d. Wyskiel.
Od 1958 roku związany jest ze Szczecinem. Tu uczęszczał do Zasadniczej Szkoły Zawodowej, a potem do Technikum Budowlanego im. Kazimierza Wielkiego (1970-1975).
Jeszcze jako uczeń ZSZ zadebiutował na łamach tygodnika „Jantar” (1970). Był członkiem Koła Młodych przy szczecińskim oddziale Związku Literatów Polskich. Obecnie należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Obsługiwał dziennikarsko i literacko kilka pism ogólnopolskich. Swoje teksty publikował m.in. w „Akcencie”, „Dzienniku Szczecińskim”, „Karuzeli”, „Miesięczniku Literackim”, „Nowym Nurcie”, „Odrze”, „Pograniczach”, „Przekroju”, „Radarze”, „Razem”, „Spojrzeniach”, „Studencie” i w „Twórczości”. Zajmował się też składem książek, adiustacją tekstów i nadzorem produkcji wydawnictw. Założył i prowadził agencję dziennikarsko-literacką „Basil”, w której we własnym zakresie opublikował kilka swoich książek oraz książkę autorstwa Henryka Berezy Epistoły (1998). Był także pomysłodawcą i wydawcą pisma „BABORAK. Kultura Szczecińska”, które przez dziewięć miesięcy rozprowadzał bezpłatnie.
Kojarzony jest przede wszystkim ze środowiskiem pisarzy skupionych wokół miesięcznika „Twórczość”. Jego proza poświęcona jest najczęściej problematyce współczesnej. Wielokrotnie nagradzany, uważany jest za jednego z najciekawszych awangardowych pisarzy polskich średniego pokolenia, eksperymentujących ze słowem i rozszerzających granice narracyjne literatury. Jest autorem powieści, opowiadań, szkiców literackich i książek dla dzieci.
W 1976 roku nawiązał współpracę z Polskim Radiem. Rozpoczął od pisania utworów humorystycznych i mikrosłuchowisk do satyrycznej audycji 60 minut na godzinę w programie III PR. Później pisał większe formy dla Rozgłośni Szczecińskiej.
Był asystentem reżysera Jacka Koprowicza przy realizacji filmu Alchemik (1988) i jego serialowej wersji Alchemik Sendivius. Wystąpił w fabularyzowanym dokumencie Tomasza Lengrena Kfazimodo. Dariusz Bitner (1993), który poświęcono jego twórczości. W filmie tym, wchodzącym w skład cyklu „Portrety współczesnej prozy polskiej”, znaczną część stanowiły sceny zrealizowane na podstawie prozy pisarza.
Jako scenarzysta współpracował ze szczecińskim Teatrem Kana przy realizacji sztuki Szlifierze nocnych diamentów Zygmunta Duczyńskiego (prem. 8 grudnia 1996).
Zatrudniony był jako stróż nocny w Miejskim Ośrodku Kultury w Szczecinie Dąbiu oraz jako dziennikarz w gazecie lokalnej. Pracował w agencji reklamowej Oskar Wagner oraz przez pół roku w Książnicy Pomorskiej (2004). Od 1 marca 2010 pracuje w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Szczecinie w dziale Promocji i Marketingu.
Wielokrotnie był nominowany do „Paszportu Polityki”. W 1999 roku został laureatem Nagrody Artystycznej Miasta Szczecina.
Z prywatnego archiwum
(2017) - fot. Sławomir Bagiński
Twórczość literacka
- 1979 – Proza (miniatury prozatorskie) - WiMBP w Szczecinie, Szczecin
- 1979 – Bajka (dla dzieci) - KAW, Warszawa
- 1981 – Ptak (mikropowieść) - Wydawnictwo Literackie, Kraków
- 1982 – Cyt (powieść) - Wydawnictwo Literackie, Kraków
- 1984 – Owszem (utwory prozatorskie) - Czytelnik, Warszawa
- 1989 – Ciąg dalszy (eseje i felietony) - Glob, Szczecin
- 1989 – Kfazimodo (powieść) - Wydawnictwo Literackie, Kraków
- 1992 – Opowieści Chrystoma (baśń) - Albatros, Szczecin
- 1995 – Trzy razy (tryptyk prozatorski) - Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
- 1995 – Chcę, żądam, rozkazuję (eseje) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
- 1996 – Bulgulula (opowiadania) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
- 1997 – Pst (kontynuacja powieści Cyt) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
- 1998 – Rak (powieść) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
- 1999 – Hm... Chcę, żądam, rozkazuję II (eseje) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
- 1999 – Na strychu (opowiadanie) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
- 2000 – Mna. Chcę, żądam, rozkazuję III (eseje) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
- 2001 – Psie dni (opowiadania) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
- 2003 – Piszę (eseje) - Fundacja im. K. Lewakowskiego, Warszawa
- 2003 – Mała pornografia (powieść) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
- 2006 – Książka (powieść w opowiadaniach) - Wydawnictwo Forma, Szczecin
- 2011 – Jesień w Szczecinie, czyli majaki cynamonowe (powieść w esejach) - Wydawnictwo db, Szczecin
- 2016 – Wciąż jesień, czyli inne majaki cynamonowe (powieść patchworkowa) - Print Group Sp. z o.o, Szczecin
- 2018 – Fikcja (powieść) - Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
- 2018 – Ostatnia jesień przed zimą, czyli koniec trylogii cynamonowej (powieść w trzech rozdziałach) - Wydawnictwo Książnica Pomorska, Szczecin
- 2020 – Wędrowiec (powieść) - Wydawnictwo Granda, Szczecin
Podczas promocji własnych książek
Chcę, żądam, rozkazuję (1995)
Bulgulula (1996)
Pst (25 czerwca 1997)
Rak (1998)
Rak (1998)
Rak (1998)
Hm... Chcę, żądam, rozkazuję II (1999)
Piszę 2003. Drugi z lewej Leszek Bugajski
Piszę 2003. Pierwszy z lewej Leszek Bugajski
Mała pornografia (6 czerwca 2003)
Mała pornografia (6 czerwca 2003)
Mała pornografia (6 czerwca 2003)
Jesień w Szczecinie, czyli majaki cynamonowe (4 marca 2011)
Jesień w Szczecinie, czyli majaki cynamonowe (4 marca 2011)
Jesień w Szczecinie, czyli majaki cynamonowe (4 marca 2011)
Wciąż jesień (16 grudnia 2016)
Wciąż jesień (16 grudnia 2016). Pierwszy z prawej Artur Daniel Liskowacki
Wciąż jesień (16 grudnia 2016)
Fikcja (13 września 2018 - Księgarnia BookBook, Warszawa). Od lewej: dyrektor PIW dr Łukasz Michalski, krytyk literacki Leszek Bugajski, Dariusz Bitner, redaktor książki Aleksandra Zoń - fot. Radek Zawadzki
Fikcja (13 września 2018)
Fikcja (13 września 2018)
Fikcja (13 września 2018)
Fikcja (13 września 2018)
Fikcja (13 września 2018)
Ostatnia jesień przed zimą... (13 grudnia 2018) - fot. Grzegorz Siwa
Ostatnia jesień przed zimą... (13 grudnia 2018) - fot. Jan Surudo
Ostatnia jesień przed zimą... (13 grudnia 2018) - fot. Grzegorz Pietkiewicz
Utwory prozatorskie w prasie (wybór)
- 1988 – Dwie książki, „Między Innymi” 1988 nr 11/12, s. 31-35
- 1988 – Mżawka, „Twórczość” 1988 nr 12, s. 9-20
- 1988 – Królowa much, „Twórczość” 1988 nr 12, s. 31-44
- 1988 – Do dna, „Twórczość” 1988 nr 12, s. 60-68
- 1989 – Żabka, „Karuzela” 1989 nr 21, s. 11
- 1989 – Stryj, „Karuzela” 1989 nr 22, s. 9
- 1989 – Jedna bajka, „Karuzela” 1989 nr 26, s. 7
- 1989 – Szeptem (1), „Twórczość” 1989 nr 11, s. 5-46
- 1989 – Szeptem (2), „Twórczość” 1989 nr 12, s. 28-82
- 1990 – Joachim i osiem gwiazd, „Autograf” 1990 nr 3, s. 16-19
- 1990 – Most długi, „Regiony” 1990 nr 2, s. 84-111
- 1991 – Z komputera Bitnera, „Słowo. Przegląd kulturalny” 1991 nr 16/17-23
- 1992 – Mała pornografia, „Twórczość” 1992 nr 3, s. 5-54
- 1992 – Intymność, „Twórczość” 1992 nr 3, s. 136-140
- 1993 – Jedną ręką, „Twórczość” 1993 nr 9, s. 6-39
- 1994 – Wielkogłowy, „Nowy Nurt” 1994 nr 7 s. 9
- 1994 – Gdy coś zżera duszę, „Twórczość” 1994 nr 7 s. 23-27
- 1994 – Dziewczynka z zapałkami!, „Wiadomości Kulturalne” 1994 nr 31, s. I
- 1995 – Z tajnego pamiętnika pisanego pod wanną, czyli jak się pisze, „Akcent” 1995 nr 2, s. 94-106
- 1995 – Esej o samotnym człowieku, „Nowy Nurt” 1995 nr 2, s. 1, 5
- 1995 – Radio DE-BE, „Pogranicza” 1995 nr 4, s. 118-125
- 1995 – Kolaps, „Nowy Nurt” 1995 nr 19, s. 8-10
- 1995 – O tym, jak będę pisał, „Nowy Nurt” 1995 nr 25, s. 12
- 1996 – Dwie żony, „Erotyka w Literaturze i w Życiu” 1996 nr 7, s. 10-11
- 1996 – Wyznanie, „Pogranicza” 1996 nr 2, s. 20-25
- 1996 – Mgnienia, „Pogranicza” 1996 nr 4, s. 69-74
- 1996 – Przemiana, „Przekrój” 1996 nr 19, s. 22-23
- 1997 – Wycinanki (fragm. pow.), „Fa-Art” 1997 nr 4, s. 90-96
- 1997 – Nienazwane i nazwane, „Fraza” 1997 nr 15, s. 119-130
- 1997 – Znikąd, czyli Miasto Urojone, „Pogranicza” 1997 nr 3, s. 12-22
- 1998 – Jak działa kobieta, „Grizzli” 1998 nr 10, s. 76
- 1999 – Hm..., „Pro Arte” 1999 nr 12, s. 72-74
- 2000 – Łap mnie, „Opcje” 2000 nr 4, s. 2-6
- 2001 – O czym pisze pisarz, „Twórczość” 2001 nr 9, s. 139-142
- 2001 – Zabić Buddę, „Twórczość” 2001 nr 10, s. 133-134
- 2001 – Mówię, „Twórczość” 2001 nr 12, s. 64-69
- 2002 – Dopełnienie, „Akcent” 2002 nr 4, s. 74-84
- 2002 – Lód w oczach, „Twórczość” 2002 nr 5/6, s. 174-175
- 2002 – Zapisane słowa, „Twórczość” 2002 nr 10, s. 128-130
- 2003 – Koniec, „Twórczość” 2003 nr 4, s. 131-132
- 2003 – Oye como va, „Twórczość” 2003 nr 5, s. 5-8
- 2003 – Zdradzona ojczyzna, „Twórczość” 2003 nr 7/8, s. 204-208
Radio (słuchowiska i adaptacje jednogłosowe)
| Tytuł słuchowiska | Reżyseria | Obsada | Data pierwszej emisji |
|---|---|---|---|
| Eech | Janusz Łagodziński | 20 sierpnia 1978 | |
| Nienazwane i nazwane | Sylwester Woroniecki | Jacek Polaczek | 10 stycznia 1981 |
| Kapryśnik | Sylwester Woroniecki | Grzegorz Marchwicki | 26 października 1981 |
| Olga | Sylwester Woroniecki | Włodzimierz Matuszak | 12 grudnia 1982 |
| Kukiełki | Sylwester Woroniecki | 27 października 1985 | |
| To brzmi dumnie | Sylwester Woroniecki | Mirosław Gruszczyński | 12 stycznia 1986 |
| Kfazimodo | Tomasz Jankiewicz | 20 lipca 1986 | |
| Dziad | Sylwester Woroniecki | Mieczysław Franaszek, Jacek Polaczek, Danuta Stenka, Tadeusz Zapaśnik | 10 sierpnia 1986 |
| Michał Anioł | Sylwester Woroniecki | 18 stycznia 1987 | |
| Jedną ręką | Sylwester Woroniecki | 12 lipca 1987 | |
| Przemiana | Sylwester Woroniecki | Jacek Polaczek | październik 1990 |
| Śmierć psa | Sylwester Woroniecki | Jacek Polaczek | 3 marca 1991 |
| Opowieści Chrystoma | Waldemar Modestowicz | Jacek Polaczek | 10 grudnia 1992 |
| Na jednej strunie | Sylwester Woroniecki | 10 lutego 1994 | |
| Mżawka | Waldemar Modestowicz | Krystyna Maksymowicz, Wojciech Wysocki | 16 grudnia 2001 |
Agencja dziennikarsko-wydawnicza BASIL – Publikacja i promocja książki Henryka Berezy Epistoły (1998)
Z Henrykiem Berezą
Nagrody i wyróżnienia
- 1985 – Nagroda im. Andrzeja Bursy
- 1987 – nagroda Wojewody Szczecińskiego za powieści i zbiory opowiadań Ptak, Cyt, Owszem wyróżniające się oryginalnością i pogłębionym rysunkiem psychologicznym postaci
- 1990 – Nagroda im. Edwarda Stachury za maszynopis książki Sam w śmietniku słów
- 1991 – Nagroda im. S. Piętaka za maszynopis małych powieści Trzy razy
- 1996 – wyróżnienie Fundacji Kultury za tom opowiadań Bulgulula
- 1997 – nagroda Fundacji Kultury za powieść Pst
- 1998 – tytuł „Nieprzeciętny ’98”, przyznany przez redakcję „Głosu Szczecińskiego” za aktywność społeczną
- 1999 – Nagroda Artystyczna Miasta Szczecina
- 2000 – nominacja do nagrody Paszportu tygodnika „Polityka” za powieść Hm... Chcę, żądam, rozkazuję II
- 2019 – nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia 2019 za powieść Fikcja
Wycinek z „Gazety Wyborczej” z dn. 23 maja 1997
Z nominacją do Nagrody Literackiej Gdynia 2019 za powieść Fikcja - fot. Magda Lotkowska
O twórczości Dariusza Bitnera pisano m.in.
Prasa
- Henryk Bereza, Poemat fizjologiczny, „Twórczość” 1980 nr 8, s. 161-162
- Henryk Bereza, Krawędź, „Twórczość” 1984 nr 1, s. 155-157
- Henryk Bereza, Wpadka (Dariusza Bitnera). Zwierzenie (Dla Dariusza Bitnera), „Twórczość” 1991 nr 10, s. 138-139
- Henryk Bereza, Nietykalność (Wyznanie dla Dariusza Bitnera), „Twórczość” 1991 nr 11/12, s. 198
- Henryk Bereza, Ocalenie, „Twórczość” 1998 nr 10 s. 46-48
- Zofia Beszczyńska, W świecie imaginacji, „Nowe Książki” 1993 nr 6, s. 40-41
- J. Biela, „Tygodnik Kulturalny” 1982 nr 35, s.12
- Andrzej Chojecki, Chciałbym, „Topos” 1995 nr 9/10, s. 60
- Leszek Bugajski, „Życie Literackie” 1981 nr 36, s.14
- Leszek Bugajski, Strategia ślimaka, „Pismo Literacko-Artystyczne” 1984 nr 1, s. 54-55
- Leszek Bugajski, „Pismo Literacko-Artystyczne” 1985 nr 7/8, s. 205-207
- Leszek Bugajski, Wyrwać się, „Twórczość” 1990 nr 1, s. 114-116
- Leszek Bugajski, Dziennik Bitnera i ja, „Twórczość” 2001 nr 4, s. 98-101
- Leszek Bugajski, Literatura to pornografia, „Twórczość” 2003 nr 9, s. 95-100
- Grzegorz Bylica, Błogosławione skutki niemocy, „Fa-Art” 1995 nr 3, s. 47-48
- Janusz Drzewucki, Bajka, nie bajka, „Rzeczpospolita” 1997 nr 28, s. 27
- Janusz Drzewucki, Szept Dariusza Bitnera, „Tygodnik Powszechny” 1997 nr 38, s. 15
- Janusz Drzewucki, Pole minowe literatury, „Plus Minus” 2000 nr 49, s. D3
- Kinga Dunin, Kajtuś czarodziej, „Ex Libris” 1996 nr 92, s. 14
- Kinga Dunin, Plemię biedne menów, „Ex Libris” 1996 nr 96, s. 5
- Beata Dzianowicz, O raz za dużo, „Fa-Art” 1995 nr 3, s. 46-47
- Jerzy Franczak, Fikcja jako źródło cierpień. O prozie Dariusza Bitnera, „Tekstualia” 2008 nr 2
- Hanna Gosk, „Miesięcznik Literacki” 1982 nr 6, s. 141-143
- Hanna Gosk, „Miesięcznik Literacki” 1983 nr 8, s. 137-139
- Inga Iwasiów, Garb jako obszar wolności pokalanej, „Nowe Książki” 1990 nr 5, s. 43-44
- Inga Iwasiów, Dzień i naddzień, „Fraza” 1997 nr 15, s. 232-234
- Inga Iwasiów, Czaro-dziejowanie, „Arkusz” 2000 nr 6, s. 6
- I. Janowska, „Nowe Książki” 1985 nr 4, s.62-64
- Łukasz Klesyk, Pamiętnik króla Midasa, „Wiadomości Kulturalne” 1996 nr 9, s. 20
- T. Komendant, „Żeby pisać – nie mogę żyć”. O pisarstwie Dariusza Bitnera, „Pogranicza” 1998, nr 1
- Krzysztof Kozakowski, Jest cud - jest proza (wywiad), „Wiadomości Kulturalne” 1996 nr 46, s. 23
- Iza Krupa, Z biegiem dni..., „Pogranicza” 2002 nr 3, s. 144
- J. Krzyżanowski, Ślepy dukt. O prozie Dariusza Bitnera, „Morze i Ziemia” 1985 nr 21, s.9
- Mirosław Lalak, „Literatura” 1981 nr 28, s.12
- Mirosław Lalak, „Spojrzenia” 1981 nr 34
- Jerzy Łukosz, „Życie Literackie” 1983 nr 16, s. 10
- Jerzy Łukosz, Przenikanie (o pisarstwie Dariusza Bitnera), „Regiony” 1990 nr 2, s. 111-116
- Jerzy Madejski, Mała teoria pisania, „Pogranicza” 1996 nr 2, s. 124-128
- W. Mystkowski, „Okolice” 1984 nr 1/4, s.118-119
- Dariusz Nowacki, Fikcja na własnym rusztowaniu, „Fa-Art” 1995 nr 4, s. 54-56
- Dariusz Nowacki, Mag-Bitner-menu, „Twórczość” 1996 nr 10, s. 118-120
- A. Ogrodowczyk, „Nurt” 1982 nr 3, s. 39
- Mieczysław Orski, Z perspektywy „dołu” cielesnego, „Opole” 1990 nr 3/4, s. 21
- Robert Ostaszewski, Zapadanie w/na siebie, „Nowe Książki” 2002 nr 3, s. 42
- Anna Ostowicz, Introspekcje - wiwisekcje - wizje, „Topos” 1997 nr 1, s. 93-94
- Magdalena Rabizo-Birek, O czym pisać? O pisaniu!, „Nowy Nurt” 1995 nr 25, s. 12
- Małgorzata Schmidt, Mała pornografia, czyli historia człowieka który umarł dwa razy, „Pogranicza” 2003 nr 4, s. 130-132
- Krzysztof Sieniawski, Preludium zagłady świata, „Wiadomości Kulturalne” 1996 nr 27, s. 20
- Stanisław Stanik, Upadłego podnieść, „Kierunki” 1990 nr 7, s. 11
- A. Stankiewicz, „Morze i Ziemia” 1983 nr 17, s. 9
- Krzysztof Szymoniak, Feministki mnie śmieszą (wywiad), „Nowy Nurt” 1995 nr 7, s. 3-5
- Maciej Świerkocki, Poczwarny świat, „Odgłosy” 1990 nr 1, s. 8
- Bogdan Twardochleb, „Spojrzenia” 1981 nr 24
- Krzysztof Uniłowski, Bitner dzieckiem podszyty, „Twórczość” 1996 nr 8, s. 110-112
- J. Zieliński, „Twórczość” 1981 nr 11, s. 130-132
- W. Zieliński, „Tygodnik Kulturalny” 1985 nr 32, s.9
- Leszek Żuliński, Wypędzeni z raju?, „Wiadomości Kulturalne” 1995 nr 39, s. 20
Książki
- Tadeusz Błażejewski, Rysopis. Esej o młodej prozie, KAW, Łódź 1987, s. 142-144 i 165-167
- Inga Iwasiów, Dariusz Bitner (biogram) [w:] Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny (pod red. Ingi Iwasiów i Erazma Kuźmy, Wydawnictwo „Kurier-Press”, Szczecin 2003, s. 155-157
- Mirosław Lalak, Trzy rodzaje samotności: Sołtysik, Bitner, Turczyński [w:] Autor i jego wcielenia. Szkice o roli autora w literaturze (pod red. Erazma Kuźmy i Mirosława Lalaka, Wyd. Glob, Szczecin 1991, s. 253-258
- Jerzy Łukosz, Byt bytujący, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1994, s. 83-91
- Eryk Krasucki, Koniec pewnego świata [w:] Literatura w Szczecinie 1945–2015. Książki siedemdziesięciolecia (pod red. Sławomira Iwasiowa, Jerzego Madejskiego i Pawła Wolskiego), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2016, s. 299-321
- Piotr Kuncewicz, Proza polska od 1956, Graf-Punkt oraz BGW, Warszawa 1994, s. 286-288
Zobacz także
Ciekawostki
- Promocja najnowszej książki Dariusza Bitnera Wędrowiec odbędzie się 23 listopada 2020 roku. Wydawcą książki jest Wydawnictwo Granda ze Szczecina
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. I A-O (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorki hasła Hanna Niedbał i Katarzyna Stańczyk), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Encyklopedia Szczecina Suplement 1 (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Hanna Niedbał), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2003
- Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
- Kto jest kim w Polsce Edycja IV, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 2001
Inne źródła
- Informacje i materiały uzyskane od Dariusza Bitnera
