Dariusz Bitner

	Dariusz Bitner
	pisarz, publicysta, krytyk literacki
Data urodzenia	30 listopada 1954
Miejsce urodzenia	Gdynia

Dariusz Bitner (ur. 1954) – pisarz, publicysta, krytyk literacki

Życiorys

Dariusz Andrzej Bitner urodził się 30 listopada 1954 roku w Gdyni. Jest synem Alfonsa i Marii z d. Wyskiel.

Od 1958 roku związany jest ze Szczecinem. Tu uczęszczał do Zasadniczej Szkoły Zawodowej, a potem do Technikum Budowlanego im. Kazimierza Wielkiego (1970-1975).

Jeszcze jako uczeń ZSZ zadebiutował na łamach tygodnika „Jantar” (1970). Był członkiem Koła Młodych przy szczecińskim oddziale Związku Literatów Polskich. Obecnie należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Obsługiwał dziennikarsko i literacko kilka pism ogólnopolskich. Swoje teksty publikował m.in. w „Akcencie”, „Dzienniku Szczecińskim”, „Karuzeli”, „Miesięczniku Literackim”, „Nowym Nurcie”, „Odrze”, „Pograniczach”, „Przekroju”, „Radarze”, „Razem”, „Spojrzeniach”, „Studencie” i w „Twórczości”. Zajmował się też składem książek, adiustacją tekstów i nadzorem produkcji wydawnictw. Założył i prowadził agencję dziennikarsko-literacką „Basil”, w której we własnym zakresie opublikował kilka swoich książek oraz książkę autorstwa Henryka Berezy Epistoły (1998). Był także pomysłodawcą i wydawcą pisma „BABORAK. Kultura Szczecińska”, które przez dziewięć miesięcy rozprowadzał bezpłatnie.

Kojarzony jest przede wszystkim ze środowiskiem pisarzy skupionych wokół miesięcznika „Twórczość”. Jego proza poświęcona jest najczęściej problematyce współczesnej. Wielokrotnie nagradzany, uważany jest za jednego z najciekawszych awangardowych pisarzy polskich średniego pokolenia, eksperymentujących ze słowem i rozszerzających granice narracyjne literatury. Jest autorem powieści, opowiadań, szkiców literackich i książek dla dzieci.

W 1976 roku nawiązał współpracę z Polskim Radiem. Rozpoczął od pisania utworów humorystycznych i mikrosłuchowisk do satyrycznej audycji 60 minut na godzinę w programie III PR. Później pisał większe formy dla Rozgłośni Szczecińskiej.

Był asystentem reżysera Jacka Koprowicza przy realizacji filmu Alchemik (1988) i jego serialowej wersji Alchemik Sendivius. Wystąpił w fabularyzowanym dokumencie Tomasza Lengrena Kfazimodo. Dariusz Bitner (1993), który poświęcono jego twórczości. W filmie tym, wchodzącym w skład cyklu „Portrety współczesnej prozy polskiej”, znaczną część stanowiły sceny zrealizowane na podstawie prozy pisarza.

Jako scenarzysta współpracował ze szczecińskim Teatrem Kana przy realizacji sztuki Szlifierze nocnych diamentów Zygmunta Duczyńskiego (prem. 8 grudnia 1996).

Zatrudniony był jako stróż nocny w Miejskim Ośrodku Kultury w Szczecinie Dąbiu oraz jako dziennikarz w gazecie lokalnej. Pracował w agencji reklamowej Oskar Wagner oraz przez pół roku w Książnicy Pomorskiej (2004). Od 1 marca 2010 pracuje w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Szczecinie w dziale Promocji i Marketingu.

Wielokrotnie był nominowany do „Paszportu Polityki”. W 1999 roku został laureatem Nagrody Artystycznej Miasta Szczecina.

Z prywatnego archiwum

(2017) - fot. Sławomir Bagiński

Twórczość literacka

1979 – Proza (miniatury prozatorskie) - WiMBP w Szczecinie, Szczecin
1979 – Bajka (dla dzieci) - KAW, Warszawa
1981 – Ptak (mikropowieść) - Wydawnictwo Literackie, Kraków
1982 – Cyt (powieść) - Wydawnictwo Literackie, Kraków
1984 – Owszem (utwory prozatorskie) - Czytelnik, Warszawa
1989 – Ciąg dalszy (eseje i felietony) - Glob, Szczecin
1989 – Kfazimodo (powieść) - Wydawnictwo Literackie, Kraków
1992 – Opowieści Chrystoma (baśń) - Albatros, Szczecin
1995 – Trzy razy (tryptyk prozatorski) - Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
1995 – Chcę, żądam, rozkazuję (eseje) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
1996 – Bulgulula (opowiadania) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
1997 – Pst (kontynuacja powieści Cyt) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
1998 – Rak (powieść) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
1999 – Hm... Chcę, żądam, rozkazuję II (eseje) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
1999 – Na strychu (opowiadanie) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
2000 – Mna. Chcę, żądam, rozkazuję III (eseje) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
2001 – Psie dni (opowiadania) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
2003 – Piszę (eseje) - Fundacja im. K. Lewakowskiego, Warszawa
2003 – Mała pornografia (powieść) - Wydawnictwo „Basil”, Szczecin
2006 – Książka (powieść w opowiadaniach) - Wydawnictwo Forma, Szczecin
2011 – Jesień w Szczecinie, czyli majaki cynamonowe (powieść w esejach) - Wydawnictwo db, Szczecin
2016 – Wciąż jesień, czyli inne majaki cynamonowe (powieść patchworkowa) - Print Group Sp. z o.o, Szczecin
2018 – Fikcja (powieść) - Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
2018 – Ostatnia jesień przed zimą, czyli koniec trylogii cynamonowej (powieść w trzech rozdziałach) - Wydawnictwo Książnica Pomorska, Szczecin
2020 – Wędrowiec (powieść) - Wydawnictwo Granda, Szczecin

Podczas promocji własnych książek

Chcę, żądam, rozkazuję (1995)
Bulgulula (1996)
Pst (25 czerwca 1997)

Rak (1998)
Rak (1998)
Rak (1998)

Hm... Chcę, żądam, rozkazuję II (1999)
Piszę 2003. Drugi z lewej Leszek Bugajski
Piszę 2003. Pierwszy z lewej Leszek Bugajski

Mała pornografia (6 czerwca 2003)
Mała pornografia (6 czerwca 2003)
Mała pornografia (6 czerwca 2003)

Jesień w Szczecinie, czyli majaki cynamonowe (4 marca 2011)
Jesień w Szczecinie, czyli majaki cynamonowe (4 marca 2011)
Jesień w Szczecinie, czyli majaki cynamonowe (4 marca 2011)

Wciąż jesień (16 grudnia 2016)
Wciąż jesień (16 grudnia 2016). Pierwszy z prawej Artur Daniel Liskowacki
Wciąż jesień (16 grudnia 2016)

Fikcja (13 września 2018 - Księgarnia BookBook, Warszawa). Od lewej: dyrektor PIW dr Łukasz Michalski, krytyk literacki Leszek Bugajski, Dariusz Bitner, redaktor książki Aleksandra Zoń - fot. Radek Zawadzki
Fikcja (13 września 2018)
Fikcja (13 września 2018)

Fikcja (13 września 2018)
Fikcja (13 września 2018)
Fikcja (13 września 2018)

Ostatnia jesień przed zimą... (13 grudnia 2018) - fot. Grzegorz Siwa
Ostatnia jesień przed zimą... (13 grudnia 2018) - fot. Jan Surudo
Ostatnia jesień przed zimą... (13 grudnia 2018) - fot. Grzegorz Pietkiewicz

Utwory prozatorskie w prasie (wybór)

1988 – Dwie książki, „Między Innymi” 1988 nr 11/12, s. 31-35
1988 – Mżawka, „Twórczość” 1988 nr 12, s. 9-20
1988 – Królowa much, „Twórczość” 1988 nr 12, s. 31-44
1988 – Do dna, „Twórczość” 1988 nr 12, s. 60-68
1989 – Żabka, „Karuzela” 1989 nr 21, s. 11
1989 – Stryj, „Karuzela” 1989 nr 22, s. 9
1989 – Jedna bajka, „Karuzela” 1989 nr 26, s. 7
1989 – Szeptem (1), „Twórczość” 1989 nr 11, s. 5-46
1989 – Szeptem (2), „Twórczość” 1989 nr 12, s. 28-82
1990 – Joachim i osiem gwiazd, „Autograf” 1990 nr 3, s. 16-19
1990 – Most długi, „Regiony” 1990 nr 2, s. 84-111
1991 – Z komputera Bitnera, „Słowo. Przegląd kulturalny” 1991 nr 16/17-23
1992 – Mała pornografia, „Twórczość” 1992 nr 3, s. 5-54
1992 – Intymność, „Twórczość” 1992 nr 3, s. 136-140
1993 – Jedną ręką, „Twórczość” 1993 nr 9, s. 6-39
1994 – Wielkogłowy, „Nowy Nurt” 1994 nr 7 s. 9
1994 – Gdy coś zżera duszę, „Twórczość” 1994 nr 7 s. 23-27
1994 – Dziewczynka z zapałkami!, „Wiadomości Kulturalne” 1994 nr 31, s. I
1995 – Z tajnego pamiętnika pisanego pod wanną, czyli jak się pisze, „Akcent” 1995 nr 2, s. 94-106
1995 – Esej o samotnym człowieku, „Nowy Nurt” 1995 nr 2, s. 1, 5
1995 – Radio DE-BE, „Pogranicza” 1995 nr 4, s. 118-125
1995 – Kolaps, „Nowy Nurt” 1995 nr 19, s. 8-10
1995 – O tym, jak będę pisał, „Nowy Nurt” 1995 nr 25, s. 12
1996 – Dwie żony, „Erotyka w Literaturze i w Życiu” 1996 nr 7, s. 10-11
1996 – Wyznanie, „Pogranicza” 1996 nr 2, s. 20-25
1996 – Mgnienia, „Pogranicza” 1996 nr 4, s. 69-74
1996 – Przemiana, „Przekrój” 1996 nr 19, s. 22-23
1997 – Wycinanki (fragm. pow.), „Fa-Art” 1997 nr 4, s. 90-96
1997 – Nienazwane i nazwane, „Fraza” 1997 nr 15, s. 119-130
1997 – Znikąd, czyli Miasto Urojone, „Pogranicza” 1997 nr 3, s. 12-22
1998 – Jak działa kobieta, „Grizzli” 1998 nr 10, s. 76
1999 – Hm..., „Pro Arte” 1999 nr 12, s. 72-74
2000 – Łap mnie, „Opcje” 2000 nr 4, s. 2-6
2001 – O czym pisze pisarz, „Twórczość” 2001 nr 9, s. 139-142
2001 – Zabić Buddę, „Twórczość” 2001 nr 10, s. 133-134
2001 – Mówię, „Twórczość” 2001 nr 12, s. 64-69
2002 – Dopełnienie, „Akcent” 2002 nr 4, s. 74-84
2002 – Lód w oczach, „Twórczość” 2002 nr 5/6, s. 174-175
2002 – Zapisane słowa, „Twórczość” 2002 nr 10, s. 128-130
2003 – Koniec, „Twórczość” 2003 nr 4, s. 131-132
2003 – Oye como va, „Twórczość” 2003 nr 5, s. 5-8
2003 – Zdradzona ojczyzna, „Twórczość” 2003 nr 7/8, s. 204-208

Radio (słuchowiska i adaptacje jednogłosowe)

Tytuł słuchowiska	Reżyseria	Obsada	Data pierwszej emisji
Eech		Janusz Łagodziński	20 sierpnia 1978
Nienazwane i nazwane	Sylwester Woroniecki	Jacek Polaczek	10 stycznia 1981
Kapryśnik	Sylwester Woroniecki	Grzegorz Marchwicki	26 października 1981
Olga	Sylwester Woroniecki	Włodzimierz Matuszak	12 grudnia 1982
Kukiełki		Sylwester Woroniecki	27 października 1985
To brzmi dumnie	Sylwester Woroniecki	Mirosław Gruszczyński	12 stycznia 1986
Kfazimodo		Tomasz Jankiewicz	20 lipca 1986
Dziad	Sylwester Woroniecki	Mieczysław Franaszek, Jacek Polaczek, Danuta Stenka, Tadeusz Zapaśnik	10 sierpnia 1986
Michał Anioł		Sylwester Woroniecki	18 stycznia 1987
Jedną ręką		Sylwester Woroniecki	12 lipca 1987
Przemiana	Sylwester Woroniecki	Jacek Polaczek	październik 1990
Śmierć psa	Sylwester Woroniecki	Jacek Polaczek	3 marca 1991
Opowieści Chrystoma	Waldemar Modestowicz	Jacek Polaczek	10 grudnia 1992
Na jednej strunie	Sylwester Woroniecki		10 lutego 1994
Mżawka	Waldemar Modestowicz	Krystyna Maksymowicz, Wojciech Wysocki	16 grudnia 2001

Agencja dziennikarsko-wydawnicza BASIL – Publikacja i promocja książki Henryka Berezy Epistoły (1998)

Z Henrykiem Berezą

Nagrody i wyróżnienia

1985 – Nagroda im. Andrzeja Bursy
1987 – nagroda Wojewody Szczecińskiego za powieści i zbiory opowiadań Ptak, Cyt, Owszem wyróżniające się oryginalnością i pogłębionym rysunkiem psychologicznym postaci
1990 – Nagroda im. Edwarda Stachury za maszynopis książki Sam w śmietniku słów
1991 – Nagroda im. S. Piętaka za maszynopis małych powieści Trzy razy
1996 – wyróżnienie Fundacji Kultury za tom opowiadań Bulgulula
1997 – nagroda Fundacji Kultury za powieść Pst
1998 – tytuł „Nieprzeciętny ’98”, przyznany przez redakcję „Głosu Szczecińskiego” za aktywność społeczną
1999 – Nagroda Artystyczna Miasta Szczecina
2000 – nominacja do nagrody Paszportu tygodnika „Polityka” za powieść Hm... Chcę, żądam, rozkazuję II
2019 – nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia 2019 za powieść Fikcja

Wycinek z „Gazety Wyborczej” z dn. 23 maja 1997
Z nominacją do Nagrody Literackiej Gdynia 2019 za powieść Fikcja - fot. Magda Lotkowska

O twórczości Dariusza Bitnera pisano m.in.

Prasa

Henryk Bereza, Poemat fizjologiczny, „Twórczość” 1980 nr 8, s. 161-162
Henryk Bereza, Krawędź, „Twórczość” 1984 nr 1, s. 155-157
Henryk Bereza, Wpadka (Dariusza Bitnera). Zwierzenie (Dla Dariusza Bitnera), „Twórczość” 1991 nr 10, s. 138-139
Henryk Bereza, Nietykalność (Wyznanie dla Dariusza Bitnera), „Twórczość” 1991 nr 11/12, s. 198
Henryk Bereza, Ocalenie, „Twórczość” 1998 nr 10 s. 46-48
Zofia Beszczyńska, W świecie imaginacji, „Nowe Książki” 1993 nr 6, s. 40-41
J. Biela, „Tygodnik Kulturalny” 1982 nr 35, s.12
Andrzej Chojecki, Chciałbym, „Topos” 1995 nr 9/10, s. 60
Leszek Bugajski, „Życie Literackie” 1981 nr 36, s.14
Leszek Bugajski, Strategia ślimaka, „Pismo Literacko-Artystyczne” 1984 nr 1, s. 54-55
Leszek Bugajski, „Pismo Literacko-Artystyczne” 1985 nr 7/8, s. 205-207
Leszek Bugajski, Wyrwać się, „Twórczość” 1990 nr 1, s. 114-116
Leszek Bugajski, Dziennik Bitnera i ja, „Twórczość” 2001 nr 4, s. 98-101
Leszek Bugajski, Literatura to pornografia, „Twórczość” 2003 nr 9, s. 95-100
Grzegorz Bylica, Błogosławione skutki niemocy, „Fa-Art” 1995 nr 3, s. 47-48
Janusz Drzewucki, Bajka, nie bajka, „Rzeczpospolita” 1997 nr 28, s. 27
Janusz Drzewucki, Szept Dariusza Bitnera, „Tygodnik Powszechny” 1997 nr 38, s. 15
Janusz Drzewucki, Pole minowe literatury, „Plus Minus” 2000 nr 49, s. D3
Kinga Dunin, Kajtuś czarodziej, „Ex Libris” 1996 nr 92, s. 14
Kinga Dunin, Plemię biedne menów, „Ex Libris” 1996 nr 96, s. 5
Beata Dzianowicz, O raz za dużo, „Fa-Art” 1995 nr 3, s. 46-47
Jerzy Franczak, Fikcja jako źródło cierpień. O prozie Dariusza Bitnera, „Tekstualia” 2008 nr 2
Hanna Gosk, „Miesięcznik Literacki” 1982 nr 6, s. 141-143
Hanna Gosk, „Miesięcznik Literacki” 1983 nr 8, s. 137-139
Inga Iwasiów, Garb jako obszar wolności pokalanej, „Nowe Książki” 1990 nr 5, s. 43-44
Inga Iwasiów, Dzień i naddzień, „Fraza” 1997 nr 15, s. 232-234
Inga Iwasiów, Czaro-dziejowanie, „Arkusz” 2000 nr 6, s. 6
I. Janowska, „Nowe Książki” 1985 nr 4, s.62-64
Łukasz Klesyk, Pamiętnik króla Midasa, „Wiadomości Kulturalne” 1996 nr 9, s. 20
T. Komendant, „Żeby pisać – nie mogę żyć”. O pisarstwie Dariusza Bitnera, „Pogranicza” 1998, nr 1
Krzysztof Kozakowski, Jest cud - jest proza (wywiad), „Wiadomości Kulturalne” 1996 nr 46, s. 23
Iza Krupa, Z biegiem dni..., „Pogranicza” 2002 nr 3, s. 144
J. Krzyżanowski, Ślepy dukt. O prozie Dariusza Bitnera, „Morze i Ziemia” 1985 nr 21, s.9
Mirosław Lalak, „Literatura” 1981 nr 28, s.12
Mirosław Lalak, „Spojrzenia” 1981 nr 34
Jerzy Łukosz, „Życie Literackie” 1983 nr 16, s. 10
Jerzy Łukosz, Przenikanie (o pisarstwie Dariusza Bitnera), „Regiony” 1990 nr 2, s. 111-116
Jerzy Madejski, Mała teoria pisania, „Pogranicza” 1996 nr 2, s. 124-128
W. Mystkowski, „Okolice” 1984 nr 1/4, s.118-119
Dariusz Nowacki, Fikcja na własnym rusztowaniu, „Fa-Art” 1995 nr 4, s. 54-56
Dariusz Nowacki, Mag-Bitner-menu, „Twórczość” 1996 nr 10, s. 118-120
A. Ogrodowczyk, „Nurt” 1982 nr 3, s. 39
Mieczysław Orski, Z perspektywy „dołu” cielesnego, „Opole” 1990 nr 3/4, s. 21
Robert Ostaszewski, Zapadanie w/na siebie, „Nowe Książki” 2002 nr 3, s. 42
Anna Ostowicz, Introspekcje - wiwisekcje - wizje, „Topos” 1997 nr 1, s. 93-94
Magdalena Rabizo-Birek, O czym pisać? O pisaniu!, „Nowy Nurt” 1995 nr 25, s. 12
Małgorzata Schmidt, Mała pornografia, czyli historia człowieka który umarł dwa razy, „Pogranicza” 2003 nr 4, s. 130-132
Krzysztof Sieniawski, Preludium zagłady świata, „Wiadomości Kulturalne” 1996 nr 27, s. 20
Stanisław Stanik, Upadłego podnieść, „Kierunki” 1990 nr 7, s. 11
A. Stankiewicz, „Morze i Ziemia” 1983 nr 17, s. 9
Krzysztof Szymoniak, Feministki mnie śmieszą (wywiad), „Nowy Nurt” 1995 nr 7, s. 3-5
Maciej Świerkocki, Poczwarny świat, „Odgłosy” 1990 nr 1, s. 8
Bogdan Twardochleb, „Spojrzenia” 1981 nr 24
Krzysztof Uniłowski, Bitner dzieckiem podszyty, „Twórczość” 1996 nr 8, s. 110-112
J. Zieliński, „Twórczość” 1981 nr 11, s. 130-132
W. Zieliński, „Tygodnik Kulturalny” 1985 nr 32, s.9
Leszek Żuliński, Wypędzeni z raju?, „Wiadomości Kulturalne” 1995 nr 39, s. 20

Książki

Tadeusz Błażejewski, Rysopis. Esej o młodej prozie, KAW, Łódź 1987, s. 142-144 i 165-167
Inga Iwasiów, Dariusz Bitner (biogram) [w:] Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny (pod red. Ingi Iwasiów i Erazma Kuźmy, Wydawnictwo „Kurier-Press”, Szczecin 2003, s. 155-157
Mirosław Lalak, Trzy rodzaje samotności: Sołtysik, Bitner, Turczyński [w:] Autor i jego wcielenia. Szkice o roli autora w literaturze (pod red. Erazma Kuźmy i Mirosława Lalaka, Wyd. Glob, Szczecin 1991, s. 253-258
Jerzy Łukosz, Byt bytujący, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1994, s. 83-91
Eryk Krasucki, Koniec pewnego świata [w:] Literatura w Szczecinie 1945–2015. Książki siedemdziesięciolecia (pod red. Sławomira Iwasiowa, Jerzego Madejskiego i Pawła Wolskiego), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2016, s. 299-321
Piotr Kuncewicz, Proza polska od 1956, Graf-Punkt oraz BGW, Warszawa 1994, s. 286-288

Zobacz także

O twórczości Dariusza Bitnera – przemówienie Leszka Bugajskiego (2003)

Esej Eryka Krasuckiego Koniec pewnego świata (2016)

Dariusz Bitner na stronach Magazynu Twórczego „Polska Canada” (2018)

Ciekawostki

Promocja najnowszej książki Dariusza Bitnera Wędrowiec odbędzie się 23 listopada 2020 roku. Wydawcą książki jest Wydawnictwo Granda ze Szczecina

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina t. I A-O (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorki hasła Hanna Niedbał i Katarzyna Stańczyk), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
Encyklopedia Szczecina Suplement 1 (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Hanna Niedbał), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2003
Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
Kto jest kim w Polsce Edycja IV, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 2001

Inne źródła

Informacje i materiały uzyskane od Dariusza Bitnera

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz