Dwór (Orzechowo)
| Dwór w Orzechowie | |||
| |||
| Lokalizacja | 72-200 Orzechowo | ||
| Projektant | nieznany | ||
| Data budowy | pocz. XIX w., przeb. koniec XIX w. | ||
Dwór w Orzechowie (niem. Düsterberg, gmina Nowogard)
Wieś
Pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1274 roku, kiedy należała do rodu von Ebersteinów.
W 1491 roku właścicielem wsi był Ludwik von Eberstein. W 1590 roku do von Ebersteinów należało 10 łanów ziemi oraz 3 chłopów. We wsi istniały dwa majątki rycerskie: duży i mały.
Do połowy XVIII wieku właścicielami mniejszego majątku była rodzina von Schwannów. W 1732 roku właścicielem był Jerzy Krzysztof von Schwann, który przekazał majątek swojemu synowi Casparowi Fryderykowi Christophowi von Schwannowi.
W 1752 roku za cenę 3 600 talarów właścicielem majątku został Chrystian von Ramel. Po jego śmierci majątek został przyznany Casparowi Fryderykowi von Schwannowi. W 1780 roku właścicielem został kapitan, późniejszy major Johann Alexander von Normann. W tym samym roku Orzechowo zostało przekształcone w alodium.
W 1787 roku właścicielem majątku został dzierżawca domeny nowogardzkiej Gottlob Andreas von Waldemann, który skupił dwie sąsiednie posiadłości w Wołowcu i w Lestkowie. W 1806 roku dobra odziedziczył jego syn Friedrich Wilhelm von Waldemann. Następnie, w wyniku licytacji, majątek przejął Johann Friedrich Steffenhagen.
W 1847 roku właścicielem Orzechowa został rotmistrz Friedrich Johann Philip Victor Sigsmund von Eisenhardt-Roth. W 1867 roku wieś była zamieszkana przez 189 mieszkańców w 20 budynkach mieszkalnych. W 1892 roku majątek obejmował 403 ha ziemi, 9 budynków mieszkalnych oraz hodowlę złożoną z 600 owiec, 90 sztuk trzody chlewnej i 60 sztuk bydła. W latach 1890-1891 majątek został podzielony między spadkobierców rodziny von Eisenhardt-Roth, w rękach których pozostał do końca II wojny światowej. W 1914 roku właścicielem majątku liczącego 179 ha ziemi był Hermann Fredrich von Eisenhardt-Roth. Ostatnim właścicielem folwarku w 1939 roku liczącego 197 ha ziemi był Hans Friedrich von Eisenhardt-Roth.
Dwór
We wsi znajduje się dwór o powierzchni 680 m2 zbudowany na początku XIX wieku i przebudowany pod koniec XIX wieku. Jest to budynek zbudowany w stylu eklektycznym, z elementami neogotyku. Obiekt składa się z dwóch budynków połączonych ze sobą. Starszy budynek jest parterowy, założony na rzucie prostokąta, kryty dachem dwuspadowym z naczółkami. Nowszy dwukondygnacyjny budynek przypomina zameczek, zdobiony blankami i półokrągłą wieżą w narożniku.
Po II wojnie światowej dwór został przejęty przez gminę Nowogard i przeznaczony na mieszkania dla kilku rodzin.
Obecnie budynek jest częściowo opuszczony, w stanie postępującej ruiny.
W sąsiedztwie znajdują się zabudowania folwarczne (ryglowa stodoła czworak) oraz niewielki, zdziczały park dworski z lipami i świerkami.
Obiekt dostępny z zewnątrz.
Bibliografia
Karty ewidencyjne zabytków architektury i budownictwa - Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie
