Ehm Welk
| Ehm Welk | |||
| dziennikarz, pisarz | |||
|
| |||
| Data urodzenia | 29 sierpnia 1884 | ||
| Miejsce urodzenia | Biesenbrow | ||
| Data śmierci | 19 grudnia 1966 | ||
| Miejsce śmierci | Bad Doberan | ||
| Narodowość | niemiecka | ||
Ehm Welk (1884-1966) – niemiecki dziennikarz i pisarz.
Życiorys
Emil Gustav Welk przyszedł na świat 29 sierpnia 1884 r. w Biesenbrow. Skróconą formę imienia – Ehm – pisarz przyjął oficjalnie w 1924 r., ale tak wołano do niego już we wczesnym dzieciństwie, w domu rodzinnym i w szkole. Był czwartym dzieckiem Gottfrieda Welka (1847-1938) i jego żony Auguste z domu Wall (1848-1920).
Jako mały chłopiec Ehm wykazywał niezwykłe jak na jego wiek zainteresowanie nauką. W szkole był najlepszym uczniem, równieśnicy wołali na niego z szacunkiem „Dr. Klew“, co było ananimem słowa Welk. Niestety, mimo ogromnego potencjału intelektualnego nie kontynuował nauki w szkole średniej, prawdopodobnie ze względu na brak funduszy finansowych na ten cel.
1 października 1900 r. szesnastoletni Ehm rozpoczął staż kupiecki w szczecińskiej firmie P. Puchsteina, jednak praca w charakterze subiekta nie przynosiła mu satysfakcji i zadowolenia. W Szczecinie Ehm zainteresował się teatrem, był stałym bywalcem teatrów: Stadtheater, Apollo, Zentralhallen i Bellevue. Próbował także swoich sił jako aktor, został członkiem Stwowarzyszenia Dramatyczno-Literackiego i chórzystą w dykteryjce "Alt-Heidelberg".
15 marca 1904 r. Welk rozpoczął wolontariat w redakcji "Stettiner Abendpost", a jesienią zaproponowano mu pracę w liberalnej "Stettiner Neueste Nachrichten". Przez rok redagował wiadomości lokalne. Przebywał w Szczecinie do 31 sierpnia 1905 r.
Ze Szczecina Welk przeniósł się do Bremerhaven, gdzie objął posadę w "Provinzial-Zeitung". Wkrótce powierzono mu kierowanie tą gazetą, został najmłodszym redaktorem naczelnym w ówczesnych Niemczech. Następnie dość często zmieniał pracę: w 1906 r. zatrudniony był w Gardelegen (Saksonia-Anhalt), w 1907 r. został redaktorem naczelnym "Altmärker" w Stendal (Saksonia-Anhalt), w 1909 r. przez trzy miesiące był redaktorem naczelnym "Stolper Neueste Nachrichten" w Słupsku.
21 marca 1908 r. Ehm Welk poślubił Käthe Levy, córkę handlarza papierosami i wrakami statków. Małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1921 r. Jedyne dziecko tej pary zmarło wkrótce po urodzeniu.
Z początkiem roku 1910 r. Ehm z żoną przeprowadzili się do Brunszwiku, gdzie objął posadę redaktora naczelnego liberalnej gazety "Allgemeinen Anzeiger". W mieście tym osiadł na ponad dziesięć lat.
Na krótko przed wybuchem I wojny światowej Welk udał się w do Belgii, wrażenia z podróży opublikował najpierw na łamach gazety, a następnie wydał je w postaci książki pt. "Belgische Skizzenbuch", w której zawarł również swoje opinie krytyczne na temat ówczesnej sytuacji ekonomicznej i politycznej.
Latem 1915 r. dziennikarz został powołany do służby wojskowej, 16 grudnia przydzielono go do dywizjonu piechoty jako przewodnika psów ratowniczych. 29 lipca 1917 r. został zwolniony z armii z powodów zdrowotnych.
Pomiędzy 1918 a 1923 Welk opublikował około 350 esejów i artykułów w gazetach codziennych, najpierw brunszwickich, a potem lipskich ("Braunscheigische Morgenzeitung", "Braunschweiger Allgemeinen Anzeiger", "Braunschweigische Landeszeitung", "Leipziger Tageblatt" i "Neue Leipziger Zeitung"), w których dzieli się z czytelnikami swoimi poglądami na ówczesne tematy polityczne, społeczne i gospodarcze.
17 kwietnia 1923 wyruszył do Stanów Zjednoczonych, gdzie przebywał ponad sześć miesięcy. Przez kilka tygodni był zatrudniony na statku, podróżował do Benos Aires, Rio de Janeiro i na Bermudy. Ameryka rozczarowała go, swój zawód wyraził w wierszu "So stehen wir da: U.S.A.", opublikowanym w 1924 r. na łamach "Weltbühne" oraz w książce "Ich sah Amerika".
W 1924 r. Ehm poślubił Agathe Lindner. W Berlinie-Friedenau napisał dwie sztuki teatralne. Sztuka "Burza nad Gotlandią" ("Gewitter über Gottland") ukazała się drukiem w 1926 r., "Zejście z krzyża" ("Kreuzabnahme"), tragedia w trzech aktach, w 1927 r. W marcu 1927 r. wystawiono pierwszą ze sztuk, wyreżyserował ją kontrowersyjny reżyser, twórca teatru zaangażowanego politycznie - Erwin Piscator.
Od 1926 r. do 1934 r. Welk związany był z koncernem Ullstein, który od 1927 r. wydawał tygodnik pt. "Grüne Post". Początkowo pracował jako dziennikarz, zajmujący się tematyką związaną z rolnictwem, a artykuły publikował pod pseudonimem Thomas Trimm. W 1934 r. został desygnowany na stanowisko redaktora naczelnego. Po opublikowaniu listu otwartego skierowanego do Josepha Goebelsa pt. "Herr Reichsminister, ein Wort bitte" osadzony w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu. Po kilku dniach został zwolniony na wniosek zagranicznych dziennikarzy, zakazano mu jednak działalności publicystycznej zaangażowanej politycznie. Pozostawał bez pracy i bez jakichkolwiek szans na zatrudnienie.
1 kwietnia 1935 r. Ehm z rodziną przeprowadził się do Lübbenau, gdzie spędził kolejne pięć lat. W drugiej połowie 1935 r. pisarz rozpoczął pracę nad książką "Poganie z Kumerowa" ("Die Heiden von Kummerow"). W 1940 r. Welkowie kupili dom z dużym ogrodem w Dołujach. Tu też autor ukończył drugi tom sagi o Kumerowie – "Sprawiedliwi z Kumerowa" ("Gerechten von Kummerow").
W 1945 r. małżonkowie opuścili Dołuje, od lutego 1946 r. zamieszkali w Szwerinie, gdzie Welk zajął się pracą kulturalno-oświatową. Założył w Meklemburgii sześć wyższych szkół ludowych, w 1946 r. był dyrektorem szkoły ludowej w Szwerinie.
W 1950 r. przeprowadził się do Bad Doberan i powrócił do działalności literackiej.
Otrzymał wiele nagród państwowych, m. in. został honorowym obywatelem Bad Doberan i Angermünde. W 1956 r. przyznano mu tytuł doktora honorowego, a w 1964 r. profesora honorowego uniwersytetu w Greifswaldzie.
Zmarł 19 grudnia 1966 r. w Bad Doberan.
Publikacje
- 1913 "Belgisches Skizzenbuch"
- 1926 "Gewitter über Gottland"
- 1927 "Kreuzabnahme"
- 1933 "Schwarzbrot"
- 1935 "Der deutsche Wald"
- 1937 "Die Heiden von Kummerow"
- 1938 "Die Lebensuhr des Gottlieb Grambauer"
- 1939 "Der hohe Befehl"
- 1940 "Die wundersame Freundschaft"
- 1942 "Die Fanfare im Pariser Einzugsmarsch"
- 1943 "Gerechten von Kummerow"
- 1949 "Parkplatz 23"
- 1950 "Der Nachtmann"
- 1952 "Mein Land das ferne leuchtet"
- 1953 "Im Morgennebel"
- 1954 "Kein Hüsung"
- 1954 "Mutafo"
- 1958 "Der Hammer will gehandhabt sein"
- 1959 "Der wackere Kühnemann aus Puttelfingen"
- 1960 "Geschichte einer armen Liebe"
Bibliografia
- Hammer, Klaus. Kummerow im Bruch hinterm Berge: ein pommersches Dorf als Stoffgrundlage im literarischen Schaffen von Ehm Welk. W: Dzieje wsi pomorskiej: IX Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Dygowo ; Szczecin ; Pruszcz Gdański 2010, s. 181-190.
- Hammer, Klaus. "aber Dickköpfe waren sie alle": das Pommernbild des Kummerow Autors und "Lebensphilosophen" Ehm Welk. W: Wielkie Pomorze: tożsamość i wielokulturowość. Słupsk 2011, s. 210-228.
- Reich, Konrad. Ehm Welk – Stationen eines Lebens. Rostock 1976.
- Vahlefeld Elsbeth. Das irdische Paradies hat in Vorpommern gelegen. Auf den Spuren Ehm Welks in Pommern. "Pommern. Zeitschrift für Kultur und Geschichte" 2009, H.9, s. 39–42.
Linki zewnętrzne
