Henryk Jendza
Henryk Jendza | |||
dyrektor Stoczni Szczecińskiej im. A. Warskiego | |||
| |||
Data urodzenia | 13 października 1921 | ||
Miejsce urodzenia | Wilno | ||
Data śmierci | 26 lipca 1962 | ||
Miejsce śmierci | Szczecin | ||
Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 21-1-10) | ||
Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Henryk Jendza (1921-1962) – technik mechanik, dyrektor Stoczni Szczecińskiej im. A. Warskiego, działacz polityczny, poseł na Sejm
Życiorys
Henryk Jendza urodził się 13 października 1921 roku w Wilnie. Był synem urzędnika Józefa Jendzy i Marii z d. Bojar. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Zygmunta Augusta w Wilnie, które ukończył w 1939 roku. W czasie wojny był uczniem Wydziału Mechanicznego Liceum Technicznego. Jako uczeń odbywał praktykę zawodową przy montażu silników samolotowych (1940-1941). W 1942 roku uzyskał świadectwo ukończenia liceum i dyplom technika mechanika. W 1943 roku po zdaniu egzaminów został maszynistą na kolejach niemieckich. W 1944 roku wraz z kolegami zbiegł z pracy i ukrywał się aż do nadejścia wojsk radzieckich. Na zebraniu pracowników parowozowni został wybrany do rady zakładowej. Pełnił tam funkcje wiceprzewodniczącego i skarbnika. W 1945 roku rozpoczął pracę w Wydziale Szkolenia Kadr Dyrekcji Kolei w Wilnie, gdzie zajmował się zagadnieniami szkolnictwa zawodowego.
W lutym 1946 roku jako repatriant ze Wschodu przybył do Szczecina wraz z rodzicami. Na krótko zatrudnił się w Urzędzie Wojewódzkim. Jako technik-referendarz pracował w wydziale odbudowy miasta. W sierpniu 1946 roku objął stanowisko konstruktora, a później kierownika biura konstrukcyjnego i szefa produkcji w Państwowych Zakładach Przemysłu Motoryzacyjnego, tzw. Ursus 2 (dawna fabryka samochodów „Stoewer” - późniejsza Fabryka Mechanizmów Samochodowych „Polmo”). W marcu 1948 roku został mianowany dyrektorem Miejskich Warsztatów Samochodowych w Szczecinie. Wydatnie przyczynił się do zorganizowania Wydziału Mechanicznego w nowo powstającej Szkole Inżynierskiej (od 1955 Politechnika Szczecińska). Brał czynny udział przy odbudowie portu szczecińskiego. Szczególnie zajmował się uruchomieniem urządzeń dźwigowych.
W lipcu 1950 roku został powołany na stanowisko dyrektora nowo utworzonej Stoczni Szczecińskiej, powstałej w wyniku decyzji rządowych o reorganizacji Stoczni „Odra” wchodzącej w skład Zjednoczenia Stoczni Polskich. Za czasów jego dyrekcji przystąpiono do odbudowy zniszczonego poniemieckiego mienia stoczni (dawna pochylnia „Vulcan”). Wybudowano nowe obiekty i hale stoczniowe, wyremontowano i zakupiono niezbędny sprzęt do produkcji statków. Podjęto się realizacji pierwszych zamówień na statki dalekomorskie dla armatora radzieckiego. Jego zasługą było skompletowanie i wyszkolenie załogi stoczni. W tym celu powołał do życia Wieczorowe Technikum Budowy Okrętów, które otwarto w 1958 roku. Odkrył i wykształcił dla zakładu młodą uzdolnioną kadrę robotniczą i inżynierską, która w kolejnych latach stanowiła o świetności szczecińskiej stoczni i o jej wysokiej pozycji w świecie. Byli to m.in. L. Bednarski, Eugeniusz Skrzymowski, S. Skrobot, Jerzy Piskorz-Nałęcki, J. Malewski, T. Waluszkiewicz, A. Żarnoch, Tadeusz Cenkier, S. Ozimek, Z. Grabowski. Sam ze swoimi przyszłymi następcami uczył się nowych metod organizacji pracy. Obdarzony zmysłem organizatorskim wiele czasu poświęcał załodze stoczni i jej problemom, wielokrotnie gasząc konflikty m.in. na tle materialnym. Był osobą szanowaną, cenioną i lubianą.
Należał do grona współzałożycieli szczecińskiego Oddziału Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (SIMP). Brał czynny udział w życiu stowarzyszenia. Od kwietnia 1948 roku do marca 1951 roku, a później od maja 1954 do maja 1955 roku przewodniczył Zarządowi. Ze względu na brak siedziby stowarzyszenia, do 1950 roku zebrania SIMP odbywały się w jego mieszkaniu przy ul. Cieszkowskiego 11.
Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i posłem na sejm PRL II kadencji (1957-1961). Działał w Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi oraz w Komisji Nadzwyczajnej Ziem Zachodnich. W 1960 roku stanął na czele nowo powołanej do życia Rady Przyjaciół Harcerstwa, skupiającej sympatyków harcerstwa w instytucjach i zakładach pracy na terenie Szczecina.
Zmarł nagle 26 lipca 1962 roku w Szczecinie. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 21-1-10). Jego pogrzeb zgromadził ok. 50 tysięcy ludzi.
„Kurier Szczeciński” nr 112 z 14 maja 1960
Okolicznościowa płaskorzeźba na Bulwarze Piastowskim autorstwa Sławomira Lewińskiego (1968)
Odznaczenia
- 1960 – Złota Odznaka Budowniczych Floty Harcerskiej
- 1960 – Złota Odznaka Zasłużonego Pracownika Morza
O Henryku Jendzy pisali m.in.
- 1960 – BOX, Statki budowane na... wodzie? Rewelacyjny projekt czterech czterech szczecińskich okrętowców (rozmowa), „Głos Szczeciński” 1960 nr 95, s. 3
- 1987 – Władysław Daniszewski, Henryk Jendza (1921-1962), „Kronika Miasta Szczecina 1986”, Wydawnictwo Glob, Szczecin
- 2005 – Stefan Janusiewicz, Fenomeny Henryka J., „Kurier Szczeciński” 2005 nr 91, s. 13
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. I A-O. (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Elżbieta Kamińska), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Gospodarka morska. Przemysł maszynowy Pomorza Zachodniego (praca zbiorowa pod red. Edwarda Gracewicza), ZO SIPM, Szczecin 1970
- Wybitni szczecinianie. Katalog wystawy ze zbiorów Książnicy Szczecińskiej (pod red. Elżbiety Mindy, Aleksandry Solarskiej i Barbary Sztark), Książnica Szczecińska, Szczecin 1993
Inne
- Fotografie ze zbiorów portalu sedina.pl