Henryk Jendza
| Henryk Jendza | |||
| dyrektor Stoczni Szczecińskiej im. A. Warskiego | |||
| |||
| Data urodzenia | 13 października 1921 | ||
| Miejsce urodzenia | Wilno | ||
| Data śmierci | 26 lipca 1962 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 21-1-10) | ||
| Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Henryk Jendza (1921-1962) – technik mechanik, dyrektor Stoczni Szczecińskiej im. A. Warskiego, działacz polityczny, poseł na Sejm
Życiorys
Henryk Jendza urodził się 13 października 1921 roku w Wilnie. Był synem urzędnika Józefa Jendzy i Marii z d. Bojar. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Zygmunta Augusta w Wilnie, które ukończył w 1939 roku. W czasie wojny był uczniem Wydziału Mechanicznego Liceum Technicznego. Jako uczeń odbywał praktykę zawodową przy montażu silników samolotowych (1940-1941). W 1942 roku uzyskał świadectwo ukończenia liceum i dyplom technika mechanika. W 1943 roku po zdaniu egzaminów został maszynistą na kolejach niemieckich. W 1944 roku wraz z kolegami zbiegł z pracy i ukrywał się aż do nadejścia wojsk radzieckich. Na zebraniu pracowników parowozowni został wybrany do rady zakładowej. Pełnił tam funkcje wiceprzewodniczącego i skarbnika. W 1945 roku rozpoczął pracę w Wydziale Szkolenia Kadr Dyrekcji Kolei w Wilnie, gdzie zajmował się zagadnieniami szkolnictwa zawodowego.
W lutym 1946 roku jako repatriant ze Wschodu przybył do Szczecina wraz z rodzicami. Na krótko zatrudnił się w Urzędzie Wojewódzkim. Jako technik-referendarz pracował w wydziale odbudowy miasta. W sierpniu 1946 roku objął stanowisko konstruktora, a później kierownika biura konstrukcyjnego i szefa produkcji w Państwowych Zakładach Przemysłu Motoryzacyjnego, tzw. Ursus 2 (dawna fabryka samochodów „Stoewer” - późniejsza Fabryka Mechanizmów Samochodowych „Polmo”). W marcu 1948 roku został mianowany dyrektorem Miejskich Warsztatów Samochodowych w Szczecinie. Wydatnie przyczynił się do zorganizowania Wydziału Mechanicznego w nowo powstającej Szkole Inżynierskiej (od 1955 Politechnika Szczecińska). Brał czynny udział przy odbudowie portu szczecińskiego. Szczególnie zajmował się uruchomieniem urządzeń dźwigowych.
W lipcu 1950 roku został powołany na stanowisko dyrektora nowo utworzonej Stoczni Szczecińskiej, powstałej w wyniku decyzji rządowych o reorganizacji Stoczni „Odra” wchodzącej w skład Zjednoczenia Stoczni Polskich. Za czasów jego dyrekcji przystąpiono do odbudowy zniszczonego poniemieckiego mienia stoczni (dawna pochylnia „Vulcan”). Wybudowano nowe obiekty i hale stoczniowe, wyremontowano i zakupiono niezbędny sprzęt do produkcji statków. Podjęto się realizacji pierwszych zamówień na statki dalekomorskie dla armatora radzieckiego. Jego zasługą było skompletowanie i wyszkolenie załogi stoczni. W tym celu powołał do życia Wieczorowe Technikum Budowy Okrętów, które otwarto w 1958 roku. Odkrył i wykształcił dla zakładu młodą uzdolnioną kadrę robotniczą i inżynierską, która w kolejnych latach stanowiła o świetności szczecińskiej stoczni i o jej wysokiej pozycji w świecie. Byli to m.in. L. Bednarski, Eugeniusz Skrzymowski, S. Skrobot, Jerzy Piskorz-Nałęcki, J. Malewski, T. Waluszkiewicz, A. Żarnoch, Tadeusz Cenkier, S. Ozimek, Z. Grabowski. Sam ze swoimi przyszłymi następcami uczył się nowych metod organizacji pracy. Obdarzony zmysłem organizatorskim wiele czasu poświęcał załodze stoczni i jej problemom, wielokrotnie gasząc konflikty m.in. na tle materialnym. Był osobą szanowaną, cenioną i lubianą.
Należał do grona współzałożycieli szczecińskiego Oddziału Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (SIMP). Brał czynny udział w życiu stowarzyszenia. Od kwietnia 1948 roku do marca 1951 roku, a później od maja 1954 do maja 1955 roku przewodniczył Zarządowi. Ze względu na brak siedziby stowarzyszenia, do 1950 roku zebrania SIMP odbywały się w jego mieszkaniu przy ul. Cieszkowskiego 11.
Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i posłem na sejm PRL II kadencji (1957-1961). Działał w Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi oraz w Komisji Nadzwyczajnej Ziem Zachodnich. W 1960 roku stanął na czele nowo powołanej do życia Rady Przyjaciół Harcerstwa, skupiającej sympatyków harcerstwa w instytucjach i zakładach pracy na terenie Szczecina.
Zmarł nagle 26 lipca 1962 roku w Szczecinie. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 21-1-10). Jego pogrzeb zgromadził ok. 50 tysięcy ludzi.
Od lewej E. Patalan (KW PZPR), J. Sosnowski (I sekretarz KZ PZPR), H. Jendza (dyrektor nacz.), E. Skrzymowski (dyrektor techn.), inż. L. Bednarski (główny technolog)
Wybór kandydatów na posłów do Sejmu. Wycinek z „Głosu Szczecińskiego” (1957)
„Kurier Szczeciński” nr 112 z 14 maja 1960
Drobnicowiec PLO typu B-516-V/9 „Henryk Jendza” pływający pod polską banderą w latach 1966-1987
Okolicznościowa płaskorzeźba na Bulwarze Piastowskim autorstwa Sławomira Lewińskiego (1968)
Odznaczenia
- 1960 – Złota Odznaka Budowniczych Floty Harcerskiej
- 1960 – Złota Odznaka Zasłużonego Pracownika Morza
O Henryku Jendzy pisali m.in.
- 1960 – BOX, Statki budowane na... wodzie? Rewelacyjny projekt czterech czterech szczecińskich okrętowców (rozmowa), „Głos Szczeciński” 1960 nr 95, s. 3
- 1987 – Władysław Daniszewski, Henryk Jendza (1921-1962), „Kronika Miasta Szczecina 1986”, Wydawnictwo Glob, Szczecin
- 2005 – Stefan Janusiewicz, Fenomeny Henryka J., „Kurier Szczeciński” 2005 nr 91, s. 13
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. I A-O. (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorka hasła Elżbieta Kamińska), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Gospodarka morska. Przemysł maszynowy Pomorza Zachodniego (praca zbiorowa pod red. Edwarda Gracewicza), ZO SIPM, Szczecin 1970
- Wybitni szczecinianie. Katalog wystawy ze zbiorów Książnicy Szczecińskiej (pod red. Elżbiety Mindy, Aleksandry Solarskiej i Barbary Sztark), Książnica Szczecińska, Szczecin 1993
Inne
- Fotografie ze zbiorów portalu sedina.pl
