Kępa Parnicka
Kępa Parnicka | |||
| |||
Nazwa niemiecka | Silberwiese | ||
Akwen |
Kępa Parnicka (niem. Silberwiese) – wyspa w Szczecinie na Międzyodrzu, położona pomiędzy Odrą Zachodnią i Parnicą.
Charakterystyka
Jej powierzchnia wynosi 21,21 ha. Na północy Kanał Zielony oddziela ją od Łasztowni natomiast w południowej części jest połączona z Wyspą Zieloną groblą usypaną przez stare koryto Parnicy.
Historia
Od 1243 wyspa stanowiła własność miasta Szczecin, i używana była jako miejsce wypasu bydła i pozyskiwania drewna. Niemiecka nazwa wyspy oznaczała dosłownie srebrną łąkę z uwagi na istniejącą tu swego czasu hutę srebra[1]. W XVII wieku, w okresie szwedzkim powstały na niej fortyfikacje, które z czasem rozebrano, rezerwując dla potrzeb twierdzy pruskiej południowy cypel wyspy. Rozpoczęto osuszanie terenu, które wykorzystano na place budowy statków i składy drewna. W pierwszej połowie XIX wieku kupcy szczecińscy zaproponowali stworzenie nowej dzielnicy miasta na terenie Kępy Parnickiej. W 1844 Towarzystwo Budowy Kolei uzyskało zezwolenie na wybudowanie na terenie wyspy odcinka linii kolejowej do Stargardu. 1 maja 1846 na południowym skraju wyspy oddano do użytku drewniany most kolejowy przecinający wyspę na drewnianej konstrukcji, łączącej dworzec szczeciński z mostem na rzece Parnica i trasą kolejową w kierunku Stargardu. Po wyrażeniu w dniu 15 maja 1845 roku przez króla Fryderyka Wilhelma IV zgody dopuszczającej zabudowę mieszkalną wyspy, przystąpiono do wytyczenia głównej ulicy (Ulica Leona Heyki oraz poprzecznych tworząc 10 kwarta łów zabudowy z centralnym placem rynkowym. W 1850 powstał drogowy Most Zielony łączący wyspę z Łasztownią ponad Kanałem Zielonym (zastąpiony w 1886 r. mostem żelaznym), a 1 listopada 1854 roku oddano do użytku drewniany most drogowy z podnoszoną klapą nazwany Mostem Nowym. W tym samym roku nadano ulicom nazwy obowiązujące do 1945 roku, przy których stopniowo powstawała zabudowa przemysłowa i mieszkalna. Dotychczasowy kolejowy most drewniany zastąpił w 1868 roku nowy kolejowy most obrotowy (Eisenbahn-Drehbrücke) o konstrukcji z żelaza połączony z przecinającym północną część wyspy wiaduktem kolejowym, na którym wybudowano blaszany tunel w celu ochrony przeciwpożarowej pobliskich składów drewna od iskier sypiących się z kominów przejeżdżających lokomotyw. Tunel został zdemontowany w 1924 r.[2] W czasie II wojny światowej w magazynie ryb przy ulicy Leona Heyki 27b mieścił się jeden z licznych obozów zbiorowego zakwaterowania dla cudzoziemskich pracowników przymusowych (Gemeinschaftslager – Holzstraße Nr. 27b). W 1944 większa część zabudowań Kępy Parnickiej została zniszczona w wyniku nalotu alianckiego.
Po 1945 nie odbudowano wysadzonego przez Niemców Mostu Dworcowego, zaś zabudowę mieszkalną zastąpiono składowo-magazynową. Do dnia dzisiejszego przetrwało jedynie 8 budynków o charakterze mieszkalnym, które stanowią część osiedla Międzyodrze-Wyspa Pucka. Główną ulicą jest Leona Heyki, przy której znajduje się m.in. baza autobusowa PKS Szczecin. Na Kępie Parnickiej znajduje się też siedziba Sanepidu.
Budynek przy ul. Bulwar Beniowskiego
Most Zielony łączący Kępę Parnicką z Łasztownią
Zalana Kępa Parnicka 15 października 2009
Przypisy
- ↑ T. Białecki, L. Turek-Kwiatkowska, Szczecin stary i nowy. Szczecin: STK, 1991, s. 120; także Przewodnik po Szczecinie
- ↑ Stary Szczecin na fotografiach: Kanał Zielony, Kępa Parnicka i Łasztownia
Bibliografia
- Białecki, Tadeusz, Turek-Kwiatkowska Lucyna. Szczecin stary i nowy. Szczecin: STK, 1991.
- Encyklopedia Szczecina. T. 1. Red. Tadeusz Białecki. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999.
- Kozińska B., Rozwój przestrzenny Szczecina od początku XIX wieku do II wojny światowej. Wydanie I Szczecin 2002, Wydanie II Szczecin 2015.
- Kępa Parnicka W: Wikipedia Otwarta Encyklopedia [online]. [Przeglądany 28 sierpnia 2013]