Kępa Parnicka
| Kępa Parnicka | |||
| |||
| Nazwa niemiecka | Silberwiese | ||
| Akwen | |||
Kępa Parnicka (niem. Silberwiese) – wyspa w Szczecinie na Międzyodrzu, położona pomiędzy Odrą Zachodnią i Parnicą.
Charakterystyka
Jej powierzchnia wynosi 21,21 ha. Na północy Kanał Zielony oddziela ją od Łasztowni natomiast w południowej części jest połączona z Wyspą Zieloną groblą usypaną przez stare koryto Parnicy.
Historia
Od 1243 wyspa stanowiła własność miasta Szczecin, i używana była jako miejsce wypasu bydła i pozyskiwania drewna. Niemiecka nazwa wyspy oznaczała dosłownie srebrną łąkę z uwagi na istniejącą tu swego czasu hutę srebra[1]. W XVII wieku, w okresie szwedzkim powstały na niej fortyfikacje, które z czasem rozebrano, rezerwując dla potrzeb twierdzy pruskiej południowy cypel wyspy. Rozpoczęto osuszanie terenu, które wykorzystano na place budowy statków i składy drewna. W pierwszej połowie XIX wieku kupcy szczecińscy zaproponowali stworzenie nowej dzielnicy miasta na terenie Kępy Parnickiej. W 1844 Towarzystwo Budowy Kolei uzyskało zezwolenie na wybudowanie na terenie wyspy odcinka linii kolejowej do Stargardu. 1 maja 1846 na południowym skraju wyspy oddano do użytku drewniany most kolejowy przecinający wyspę na drewnianej konstrukcji, łączącej dworzec szczeciński z mostem na rzece Parnica i trasą kolejową w kierunku Stargardu. Po wyrażeniu w dniu 15 maja 1845 roku przez króla Fryderyka Wilhelma IV zgody dopuszczającej zabudowę mieszkalną wyspy, przystąpiono do wytyczenia głównej ulicy (Ulica Leona Heyki oraz poprzecznych tworząc 10 kwarta łów zabudowy z centralnym placem rynkowym. W 1850 powstał drogowy Most Zielony łączący wyspę z Łasztownią ponad Kanałem Zielonym (zastąpiony w 1886 r. mostem żelaznym), a 1 listopada 1854 roku oddano do użytku drewniany most drogowy z podnoszoną klapą nazwany Mostem Nowym. W tym samym roku nadano ulicom nazwy obowiązujące do 1945 roku, przy których stopniowo powstawała zabudowa przemysłowa i mieszkalna. Dotychczasowy kolejowy most drewniany zastąpił w 1868 roku nowy kolejowy most obrotowy (Eisenbahn-Drehbrücke) o konstrukcji z żelaza połączony z przecinającym północną część wyspy wiaduktem kolejowym, na którym wybudowano blaszany tunel w celu ochrony przeciwpożarowej pobliskich składów drewna od iskier sypiących się z kominów przejeżdżających lokomotyw. Tunel został zdemontowany w 1924 r.[2] W czasie II wojny światowej w magazynie ryb przy ulicy Leona Heyki 27b mieścił się jeden z licznych obozów zbiorowego zakwaterowania dla cudzoziemskich pracowników przymusowych (Gemeinschaftslager – Holzstraße Nr. 27b). W 1944 większa część zabudowań Kępy Parnickiej została zniszczona w wyniku nalotu alianckiego.
Po 1945 nie odbudowano wysadzonego przez Niemców Mostu Dworcowego, zaś zabudowę mieszkalną zastąpiono składowo-magazynową. Do dnia dzisiejszego przetrwało jedynie 8 budynków o charakterze mieszkalnym, które stanowią część osiedla Międzyodrze-Wyspa Pucka. Główną ulicą jest Leona Heyki, przy której znajduje się m.in. baza autobusowa PKS Szczecin. Na Kępie Parnickiej znajduje się też siedziba Sanepidu.
Kępa z lotu ptaka
Jedne z nielicznych budynków mieszkalnych
Budynek przy ul. Bulwar Beniowskiego
Kępa Parnicka
Główna ulica Kępy Parnickiej
Most Zielony łączący Kępę Parnicką z Łasztownią
Zieleń na Kępie Parnickiej
Zalana Kępa Parnicka 15 października 2009
Przypisy
- ↑ T. Białecki, L. Turek-Kwiatkowska, Szczecin stary i nowy. Szczecin: STK, 1991, s. 120; także Przewodnik po Szczecinie
- ↑ Stary Szczecin na fotografiach: Kanał Zielony, Kępa Parnicka i Łasztownia
Bibliografia
- Białecki, Tadeusz, Turek-Kwiatkowska Lucyna. Szczecin stary i nowy. Szczecin: STK, 1991.
- Encyklopedia Szczecina. T. 1. Red. Tadeusz Białecki. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999.
- Kozińska B., Rozwój przestrzenny Szczecina od początku XIX wieku do II wojny światowej. Wydanie I Szczecin 2002, Wydanie II Szczecin 2015.
- Kępa Parnicka W: Wikipedia Otwarta Encyklopedia [online]. [Przeglądany 28 sierpnia 2013]