Kazimierz Krzanowski
| Kazimierz Krzanowski | |||
| reżyser światła, dyrektor teatru | |||
| |||
| Data urodzenia | 26 kwietnia 1936 | ||
| Miejsce urodzenia | Lwów | ||
| Data śmierci | 22 marca 1993 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 32A-1-9) | ||
| Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Kazimierz Krzanowski (1936-1993) – pracownik techniczny, reżyser światła, dyrektor teatru, animator kultury
Życiorys
Kazimierz Krzanowski urodził się 26 kwietnia 1936 roku we Lwowie. W 1946 roku wraz z matką i z wujem Stanisławem Krzanowskim - przyszłym aktorem, choreografem i tancerzem Teatru Komedia Muzyczna - został repatriowany do Szczecina.
Rodzinnie i emocjonalnie związany ze sceną, zaczął pracować w teatrze jako goniec. Wkrótce pod kierunkiem Mariana Waśki i Michała Kłyma, mistrzów oświetlenia, wywodzących się z opery lwowskiej, rozpoczął naukę zawodu elektryka-oświetleniowca (1950-1952). W nowo utworzonych w 1952 roku Państwowych Teatrach Dramatycznych w Szczecinie pracował kolejno jako oświetleniowiec, główny elektryk i kierownik techniczny.
W 1977 roku ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, broniąc pracy magisterskiej poświęconej sytuacji prawnej pracowników teatru.
Po objęciu w 1976 roku przez Macieja Englerta dyrekcji Teatru Współczesnego został mianowany jego zastępcą (od 1 maja 1976). Na stanowisku tym pozostał także za dyrekcji Andrzeja Chrzanowskiego (1979-1981). W październiku 1981 roku na życzenie zespołu objął stanowisko dyrektora naczelnego teatru, powierzając kierownictwo artystyczne placówki Ryszardowi Majorowi.
Jego zasługą było wybudowanie od podstaw zaplecza technicznego teatru, żartobliwie zwanego „Pałacem Kazimierzowskim”. Ceniony za kompetencję i pewność w podejmowaniu decyzji, zapewniał personelowi poczucie bezpieczeństwa organizacyjnego i ekonomicznego. Mimo pewnych różnic w wizji programowej teatru, doskonale uzupełniał się z Ryszardem Majorem. Dzięki udanej współpracy obu dyrektorów, Teatr Współczesny zdobył odpowiednią rangę artystyczną i zyskał trwałą pozycję na teatralnej mapie kraju. Był reżyserem światła do wielu spektakli Teatru Współczesnego, Teatru „13 Muz” i Teatru Krypta.
Znany był także z działalności społecznej. W latach 1984-1988 był radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie. Udzielał się także w Towarzystwie Kultury Teatralnej, starając się popularyzować osiągnięcia szczecińskiego teatru w Polsce i za granicą. W 1979 roku został wybrany prezesem Zarządu Oddziału Wojewódzkiego TKT w Szczecinie. Za jego kadencji szczeciński Oddział stał się jednym z wiodących oddziałów TKT w kraju.
Współpracował z ruchem studenckim, m.in. ze Studenckim Teatrem Politycznym przy realizacji spektaklu Ja liubliu tiebia żizń (1963). Organizował dziecięce i młodzieżowe zespoły recytatorskie i kółka teatralne. Przyczynił się do funkcjonowania popularnego w szkołach średnich konkursu „Młodzi Miłośnikami Melpomeny”. W 1982 roku wspólnie z red. Bogdanem Wojtczakiem ocalił przed likwidacją znaczący dla miasta Ogólnopolski Przegląd Teatrów Małych Form. Przez kolejne lata przewodniczył komitetowi organizacyjnemu tego festiwalu.
Mimo postępującej ciężkiej choroby, kierował Teatrem Współczesnym do ostatnich dni swojego życia.
Zmarł 22 marca 1993 roku w Szczecinie. Został pochowany 29 marca na Cmentarzu Centralnym (kw. 32A-1-9).
Teatr (wybór)
| Tytuł | Autor | Reżyseria | Forma twórczości | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|
| Awantury w Chioggi | Carlo Goldoni | Aleksander Fogiel | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 17 maja 1958 |
| Romans z wodewilu | Władysław Krzemiński | Aleksander Rodziewicz | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 11 października 1958 |
| Miłość | Pavel Kohout | Jan Maciejowski | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 18 grudnia 1958 |
| Cudotwórca | Anatol Stern | Aleksander Rodziewicz | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 22 września 1959 |
| Odwety | Leon Kruczkowski | Aleksander Rodziewicz | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 3 lutego 1962 |
| Czy to jest miłość | Zofia Bystrzycka | Aleksander Rodziewicz | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 11 września 1962 |
| Wesele | Stanisław Wyspiański | Józef Gruda | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 18 stycznia 1963 |
| Hamlet | William Shakespeare | Aleksander Rodziewicz | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 19 kwietnia 1963 |
| Ja liubliu tiebia żizń | różni autorzy rosyjscy i radzieccy | Andrzej Androchowicz | światło | Polityczny Teatr Studencki | maj 1963 |
| Koledzy | Wasilij Aksionow, Jurij Stabawoj | Jan Maciejowski | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 6 listopada 1963 |
| W kręgu podejrzeń | Robert Thomas | Ewa Kołogórska | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 listopada 1963 |
| Igraszki z diabłem | Jan Drda | Jan Maciejowski | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 24 stycznia 1964 |
| Sułkowski | Stefan Żeromski | Jerzy Kreczmar | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 5 lipca 1964 |
| Policjanci | Sławomir Mrożek | Jan Maciejowski | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 4 listopada 1964 |
| Nosorożec | Eugène Ionesco | Maryna Broniewska | kierownik pracowni elektrycznej; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 19 grudnia 1964 |
| Matka Courage i jej dzieci | Bertolt Brecht | Zbigniew Mak | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 marca 1965 |
| Dziady | Adam Mickiewicz | Jan Maciejowski | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 12 marca 1966 |
| Derby w pałacu | Jarosław Abramow-Newerly | Andrzej Ziębiński | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 23 września 1966 |
| Otello | William Shakespeare | Jan Maciejowski | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 1 października 1966 |
| Zbójcy | Friedrich Schiller | Edmund Pietryk | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 3 grudnia 1966 |
| Niech no tylko zakwitną jabłonie | Agnieszka Osiecka | Barbara Fijewska | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 21 marca 1967 |
| Dom kobiet | Zofia Nałkowska | Ewa Kołogórska | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 22 września 1967 |
| Ryszard III | William Shakespeare | Jan Maciejowski | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 29 września 1967 |
| Pan Wokulski | Bolesław Prus | Ewa Kołogórska | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 23 lutego 1968 |
| Hedda Gabler | Henrik Ibsen | Maryna Broniewska | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 12 maja 1968 |
| Antygona | Sofokles | Marek Okopiński | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 września 1968 |
| Wyzwolenie | Stanisław Wyspiański | Jan Maciejowski | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 14 lutego 1969 |
| Rzecz listopadowa | Ernest Bryll | Krystyna Skuszanka, Jerzy Krasowski | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 kwietnia 1969 |
| Król w kraju rozkoszy | Franciszek Zabłocki | Wanda Laskowska | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 11 września 1969 |
| Sonnenbruchowie | Leon Kruczkowski | Józef Gruda | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 12 września 1969 |
| Królowa Śniegu | Eugeniusz Szwarc wg Hansa Christiana Andersena | Jowita Pieńkiewicz | główny elektryk | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 7 listopada 1969 |
| Wesele | Stanisław Wyspiański | Józef Gruda | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 10 maja 1970 |
| Dialogus de Passione abo Żałosna Tragedyja o Męce Jezusa | Anonim | Jitka Sokalska | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 28 marca 1971 |
| Powrót Odysa | Stanisław Wyspiański | Wojciech Jesionka | kierownictwo techniczne; główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 26 marca 1972 |
| Pelikan | August Strindberg | Jitka Stokalska | kierownictwo techniczne; główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 16 czerwca 1972 |
| Sen nocy letniej | William Shakespeare | Józef Gruda | kierownictwo techniczne; główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Sala Bogusława Zamku Książąt Pomorskich) | 2 lipca 1972 |
| Jan Maciej Karol Wścieklica | Stanisław Ignacy Witkiewicz | Aleksander Strokowski | kierownictwo techniczne; główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 15 października 1972 |
| Szewcy | Stanisław Ignacy Witkiewicz | Aleksander Strokowski | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 15 września 1974 |
| Wodewil warszawski | Zdzisław Gozdawa, Wacław Stępień | Czesław Staszewski | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 19 października 1974 |
| Warszawianka | Stanisław Wyspiański | Wanda Laskowska | światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Sala Bogusława Zamku Książąt Pomorskich) | 20 grudnia 1975 |
| Wyszedł z domu | Tadeusz Różewicz | Krystyna Tyszarska | główny elektryk; światło | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 5 kwietnia 1975 |
| Jubileusz | Edward Redliński | Maciej Englert | kierownictwo techniczne | Teatr Współczesny | 13 marca 1976 |
| Dożywocie | Aleksander Fredro | Maciej Englert | światło | Teatr Współczesny | 3 lipca 1977 |
| Kurka wodna | Stanisław Ignacy Witkiewicz | Maciej Englert | światło | Teatr Współczesny | 28 stycznia 1978 |
| Wyzwolenie | Stanisław Wyspiański | Maciej Englert | światło | Teatr Współczesny | 25 kwietnia 1978 |
| Kopciuch | Janusz Głowacki | Andrzej Chrzanowski | światło | Teatr Współczesny | 12 pażdziernika 1979 |
| Ostatni kongres wybielaczy | Andrzej Kojer wg sztuki Bertolta Brechta Turandot, czyli Ostatni kongres wybielaczy | Andrzej Chrzanowski, Jacek Koprowicz | światło | Teatr Współczesny | 7 maja 1981 |
Nagrody i wyróżnienia
- 1985 – Nagroda Wojewódzka
Odznaczenia
- 1972 – Zasłużony Działacz Kultury
- 1975 – Srebrny Krzyż Zasługi
- 1980 – Złoty Krzyż Zasługi
O Kazimierzu Krzanowskim
- Ryszard Major: (...) Muszę uczciwie powiedzieć, że rodzina Teatru Współczesnego była zgraną rodziną, ale zdarzały się w niej bardzo ostre konflikty, jak w każdej rodzinie, samych świętych tu nie było. Myślę jednak, że dzięki niebywałemu wyczuciu i taktowi Kazimierza Krzanowskiego wszystko powracało do harmonii. (...) Dyrektor Krzanowski odnosił się do tego z odpowiednią troską i zadumą i za to po dziś dzień jestem mu wdzięczny. (Zenon Butkiewicz, Nasz Współczesny..., s. 23)
Ciekawostki
- W numerze 37 tygodnika „Morze i Ziemia” z 1986 roku ukazała się rozmowa z Kazimierzem Krzanowskim, którą przeprowadził Artur Daniel Liskowacki (Kopernika za bilet?)
- W „Kronice Szczecina 1992-1993” (s. 142-144) ukazał się artykuł wspomnieniowy Ryszarda Markowa Kazik. Kazimierz Krzanowski
- Od 1994 roku na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie przyznawana jest Nagroda Promocyjna im. Kazimierza Krzanowskiego
Bibliografia
- Zenon Butkiewicz, Nasz Współczesny. Teatr Współczesny w Szczecinie w latach 1976-1996, Szczecin 1996
- Encyklopedia Szczecina t. I A-O. (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Ryszard Markow), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Materiały ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
