Rachunek sumienia (film)

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Plakat filmowy (proj. Jan Młodożeniec)

Rachunek sumienia (1964) – film fabularny zrealizowany przez Juliana Dziedzinę na podstawie powieści Ryszarda Liskowackiego Dzień siódmy i znowu pierwszy, napisanej w 1963 roku. Jeden z nielicznych w polskim kinie obrazów pokazujących nie tylko mechanizm państwa lat pięćdziesiątych, ale i konsekwencje psychiczne działania polityki. Próba ukazania wewnętrznych przemian ludzi, kształtowania się poglądów i postaw moralnych w warunkach budowy nowej rzeczywistości.

Streszczenie

W ostatnich dniach wojny oficer AK, por. Roman Marecki, otrzymuje od swych przełożonych rozkaz zlikwidowania Andrzeja Kozłowskiego, sympatyzującego z nową władzą ludową. Do decyzji przełożonych Roman podchodzi z mieszanymi uczuciami. Targany wyrzutami sumienia, rozkazu nie wykonuje. Kozłowski mimo to zostaje zabity przez podziemie, które również wydaje wyrok śmierci na Mareckiego za niewykonanie rozkazu. Roman wraz z rodziną wyjeżdża z rodzinnego miasteczka na Ziemie Odzyskane. Zamieszkuje w Szczecinie, gdzie aktywnie włącza się w odbudowę zniszczonego miasta. Nie ujawnia jednak swej akowskiej przeszłości. Po donosie złożonym przez dawnych przełożonych, Marecki zostaje aresztowany, osądzony i skazany na karę dożywotniego więzienia. Amnestia 1956 roku zwraca mu wolność.

Realizatorzy filmu

Liskowacki Ryszard04.jpg
  • reżyseria: Julian Dziedzina
  • współpr. reżyserska: Janusz Łęski, Roman Staszkiewicz, Henryk Czarnecki, Anna Patorska
  • scenariusz: Ryszard Liskowacki, Julian Dziedzina na podst. powieści Ryszarda Liskowackiego Dzień siódmy i znowu pierwszy
  • zdjęcia: Jerzy Stawicki (ponadto w filmie wykorzystano archiwalne kroniki z odbudowy Szczecina)
  • współpr. operatorska: Marek Nowicki, Ludwik Pełka, Józef Nasiadka
  • scenografia: Adam T. Nowakowski
  • współpr. scenograficzna: Maria Zalewska, Witold Kleweta
  • kostiumy: Ewa Kowalska
  • muzyka: Johann Sebastian Bach, Arcangelo Corelli
  • oprac. muzyczne: Zbigniew Pawlicki
  • 'wykonanie muzyki: Filharmonia Narodowa w Warszawie pod dyr. Jerzego Kołaczkowskiego
  • dźwięk: Stanisław Piotrowski
  • współpr. dźwiękowa: Waldemar Kamizela, Marian Ciupka
  • montaż: Roman Kolski
  • współpr. montażowa: Krzysztof Osiecki
  • charakteryzacja: Maria Papińska, Krystyna Osiecka
  • kier. produkcji: Ludgierd Romanis
  • kier. zdjęć: Tadeusz Słaby, Józef Drzewicki, Henryk Strzebiecki
  • dane techn.: film czarno-biały, 2555 m
  • czas: 89'
  • produkcja: Zespół Filmowy Start
  • atelier: Wytwórnia Filmów Fabularnych we Wrocławiu
  • laboratorium: Wytwórnia Filmów Fabularnych w Łodzi



Obsada

  • Władysław Głąbik – Roman Marecki
  • Maria Homerska – Maria Marecka, żona Romana
  • Maciej Staszewski – Grzegorz, syn Mareckich
  • Mirosława Lombardo – Agnieszka, dziewczyna Grzegorza
  • Andrzej May – milicjant, przyjaciel Grzegorza
  • Aleksander Sewruk – towarzysz Aleksy
  • Stefan Bartik – Lesikiewicz
  • Ryszard Pietruski – major Paweł, dowódca oddziału
  • Wojciech Duryasz – Zbyszek „Koral"
  • Zbigniew Józefowicz – Andrzej Kozłowski, członek PPR
  • Marian Łącz – kierowca
  • Jan Machulski – porucznik UB
  • Mieczysław Milecki – funkcjonariusz UB
  • Bohdana Majda – sąsiadka Mareckich
  • Grzegorz Roman – Rudi, niemieckie dziecko
  • Zdzisław Maklakiewicz – handlarz Wójcik
  • Zygmunt Apostoł – harmonista Józek (nie występuje w napisach)
  • Czesław Piaskowski – członek oddziału majora Pawła (nie występuje w napisach)
  • Franciszek Trzeciak – członek oddziału majora Pawła (nie występuje w napisach)
  • Bolesław Płotnicki – więzień Ludwik (nie występuje w napisach)
  • Jan Berent – kioskarz (nie występuje w napisach)



Miejsca realizacji

Plenery do filmu realizowano w Szczecinie na rogu ul. Jagiellońskiej i al. Wojska Polskiego, ul. Wielkiej (obecnie Wyszyńskiego), al. Niepodległości, ul. Rybackiej, ul. Podgórnej, ul. Staromiejskiej, Wałach Chrobrego, ul. Jana z Kolna, autostradzie Szczecin-Berlin, Bulwarze Piastowskim, Nabrzeżu Wieleckim, Moście Długim (ul. Energetyków), ul. Wyszaka, pochylni „Wulkan” Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego, a także na Dworcu Turzyn.

Fotografie z archiwum prof. Marka Nowickiego

  • Na autostradzie. Od lewej: operator Marek Nowicki i reżyser Julian Dziedzina

  • Ulica Wyszaka. Reżyser Julian Dziedzina. Przy kamerze Marek Nowicki



Spotkanie z realizatorami i premiera filmu

  • Z okazji odbywającego się w Szczecinie pod patronatem Zrzeszenia Studentów Polskich Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Propozycji (27 listopada - 5 grudnia 1963), w dniu 27 listopada w klubie „Kontrasty” odbyło się spotkanie z twórcami realizowanego w mieście filmu - reżyserem Julianem Dziedziną, autorem powieści i scenariusza Ryszardem Liskowackim oraz odtwórcami głównych ról, Marią Homerską i Władysławem Głąbikiem.




Ciekawostki

  • Arkadiusz Bis w swoim artykule poświęconym Szczecinowi w powojennym filmie, pisząc o Rachunku sumienia zauważa: (...) Mieszkańcy Szczecina powinni zaś zwrócić uwagę na trzy elementy. Po pierwsze – fale morskie rozbijające się o brzeg, po drugie – omyłkowo umieszczone archiwalne zdjęcia zniszczonego Wrocławia i po trzecie – ukoronowanie pomyłek, czyli scena w której Cinckiarz (Maklakiewicz) wiezie swoim samochodem Romana. Wsiadają w samochód pod Mostem Długim, a następnie jeżdżą raz w lewo raz w prawo pod Wałami Chrobrego. Dla osób spoza Szczecina, może to pozostać jedną długą sekwencja jazdy samochodem, jednak widok Wałów Chrobrego raz z lewej raz z prawej, czy moment wysiadania z samochodu wywołuje uśmiech wśród szczecinian, którzy oglądają ten film.



Bibliografia

  • Arkadiusz Bis, Filmy fabularne w powojennym Szczecinie, „sedina.pl magazyn. Rocznik Miłośników Dawnego Szczecina” 2009 nr 4
  • Leksykon polskich filmów fabularnych wyd. II uzupełnione i poprawione (pod red. Jana Słodowskiego), Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 1997

Inne źródła



IES64.png
Autor opracowania: Andrzej Androchowicz


Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Rachunek_sumienia_(film)&oldid=199520”