Stanisław Bursa

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
prof. PS Stanisław Bursa
chemik (chemia fizyczna),
naukowiec i nauczyciel akademicki,
prorektor PS i dziekan Wydziału Chemicznego
brak zdjecia
prof. Stanisław Bursa (ca. 1980)
w swoim gabinecie w budynku „Nowej Chemii” PS (Szczecin, Al. Piastów 42)
Data urodzenia 9 listopada 1921
Miejsce urodzenia Skierniewice
Data śmierci 7 czerwca 1987
Miejsce śmierci Szczecin
Miejsce spoczynku Cmentarz Centralny w Szczecinie
Aleja Zasłużonych
Lokalizacja grobu zobacz na mapie
Tytuły i nagrody Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski, Oficerski i Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej
Narodowość polska


Stanisław Bursa (ur. 9 listopada 1921 w Skierniewicach, zm. 7 czerwca 1987 w Szczecinie) – chemik, specjalista w zakresie chemii fizycznej, naukowiec i nauczyciel akademicki[1][2]

Życiorys

Stanisław Bursa urodził się w 1921 roku w Skierniewicach. Uczęszczał do Gimnazjum im. Bolesława Prusa[3]. Egzamin dojrzałości zdał 25 maja 1939 roku, po czym zapisał się na Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej – wybuch drugiej wojny światowej uniemożliwił rozpoczęcie studiów. W czasie okupacji należał do ZWZ i AK (Obwód Skierniewice AK – kryptonim „Sroka”)[3]. W latach 1941–1942 uczęszczał do Szkoły Wawelberga i Rotwanda, a następnie studiował na Wydziale Chemicznym warszawskiej PWST.

Po zakończeniu wojny (w kwietniu 1945 r.) rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Rolnej SGGW, jako młodszy asystent, a na początku 1946 roku wznowił przerwane studia na Politechnice Warszawskiej. W tym samym roku został wysłany z grupą studentów do Danii, gdzie pracował w laboratorium chemii organicznej.

W lutym 1947 roku rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Fizycznej PW – w dziedzinie, której poświęcił resztę życia zawodowego. Był uczniem Wojciecha Świętosławskiego (1947), współpracował też z Witoldem Tomassim[4][5]. W okresie 1947–1952 zajmował stanowisko asystenta, a następnie starszego asystenta[2][1]. Pracę magisterską obronił 13 lipca 1949 roku z wynikiem bardzo dobrym, uzyskując stopień magistra chemii, a 30 listopada 1951 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych[2][3]. Po przeprowadzce do Szczecina, w grudniu 1952 roku objął stanowisko kierownika Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej w Szkole Inżynierskiej, przekształconej w 1955 roku w Politechnikę Szczecińską. Stanowisko to zajmował przez kolejne 34 lata. Był również dziekanem Wydziału Chemicznego i prorektorem Politechniki[2][1].

Zmarł w Szczecinie w 1987 roku. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie w Alei Zasłużonych[6].

Stanowiska i funkcje w Politechnice Szczecińskiej

Stanisław Bursa został zatrudniony w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie 1 grudnia 1952 roku na etacie samodzielnego pracownika nauki. W kalendarium Zakładu Chemii Fizycznej i Podstaw Ochrony Środowiska ZUT są wymienione następujące daty[7][3]:

  • 1950 – powołanie Katedry Chemii Fizycznej pod kierownictwem doc. dr. inż. Kazimierza Kapitańczyka w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie,
  • 1952 – powierzenie kierownictwa Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej dr. inż. Stanisławowi Bursie,
  • 1955 – przekształcenie Szkoły Inżynierskiej w Politechnikę Szczecińską,
  • 1970 – utworzenie Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej, do którego włączono Katedrę Chemii Fizycznej jako jeden z zakładów,
  • 1987 – przejęcie kierownictwa Zakładu Chemii Fizycznej, po zmarłym prof. dr. inż. Stanisławie Bursie, przez dr. hab. inż. Jerzego Straszko.

St. Bursa zajmował kolejne stanowiska służbowe: zastępcy profesora (od 1954 roku), docenta (od 1959 roku), profesora nadzwyczajnego (od 1968 roku). Pełnił funkcje[2]:

  • dziekana Wydziału Chemicznego w latach 1953–1956 i 1969–1973,
  • w:prorektora Politechniki Szczecińskiej ds Nauczania w latach 1959–1965 i prorektora ds Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Narodową w latach 1977–1981.

W latach 1970–1977 był dyrektorem Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej[2].

Kształcenie kadry

Stanisław Bursa prowadził zajęcia dydaktyczne z przedmiotów chemia fizyczna, termodynamika chemiczna i procesowa, fizyczne metody badania związków organicznych. Był promotorem 45 prac dyplomowych. Pełnił funkcję promotora w 11 przewodach doktorskich, m.in. promotora prac własnych asystentów[7]:

  • 1970 – Joanny Kośmider (później – kierownik Zakładu Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska),
  • 1976 – Aleksandra Przepiery (później – kierownik Zakładu Chemii Fizycznej i Podstaw Ochrony Środowiska),
  • 1978 – Marii Kicińskiej i Marii Stanisz-Lewickiej,
  • 1983 – Danieli Szaniawskiej (później – kierownik Zakładu Sozologii Wód w Akademii Rolniczej w Szczecinie),
  • 1985 – Magdaleny Olszak-Humienik i Andrzeja Wieczorka.

Opiniował 12 prac habilitacyjnych (w tym dwie – własnych wychowanków) i był recenzentem w 43 przewodach doktorskich[2].

Publikacje

Stanisław Bursa jest autorem lub współautorem 76 artykułów naukowych i 5 wydawnictw książkowych[2]. Zajmował się przede wszystkim zastosowaniami chemii fizycznej w rozwiązywaniu problemów technologii chemicznej – współpracował w tym zakresie z Józefem Szarawarą, specjalistą w dziedzinie termodynamiki chemicznej. Opracował podręcznik akademicki „Chemia fizyczna”, który był kilkakrotnie wznawiany (kolejne wydania z lat: 1972 – cz. 1[8], 1975 – cz. 2[9], 1976[10], 1979[11]. Merytoryczny zakres artykułów naukowych ilustrują przykłady[12]:

  • „Utlenianie odpadowego chlorowodoru i chlorków kwasem azotowym” (1981)[13],
  • „Równowagi fazowe ciało stałe-ciecz w układach dwóch par związków wymiennych” (1982)[14],
  • „Dezodoryzacja gazów i ścieków, cz. 1. Dezodoryzacja na drodze ozonowania” (1985)[15],
  • „Odzyskiwanie N,N-dwumetyloformamidu i ketonu metylowoetylowego z roztworów wodnych” (1986)[16],
  • Przepiera Aleksander i wsp. „Wykorzystanie odpadowego siarczanu żelazawego do otrzymywania siarczanu amonowo-potasowego i tlenków żelaza” (1990, wydano po śmierci St. Bursy)[17].

Działalność pozauczelniana

Stanisław Bursa był członkiem[2]:

  • Komitetu Nauk Chemicznych PAN,
  • Komitetu Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN,
  • Komisji Nauk Chemicznych PAN w Poznaniu,
  • Podkomisji Nauk Chemicznych PAN w Szczecinie,
  • Rady Naukowej Instytutu Chemii Nieorganicznej w Gliwicach,
  • Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego (członek założyciel),
  • Szczecińskiego Towarzystwa Kultury (członek założyciel),
  • Warszawskiego Towarzystwa Naukowego,
  • Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Pełnił funkcje[2]:

  • wiceprzewodniczącego Komisji Nauk Chemicznych PAN w Poznaniu (1981–1983),
  • przewodniczącego Podkomisji Nauk Chemicznych PAN w Szczecinie (1981–1985).

Odznaczenia, wyróżnienie, upamiętnienie

Stanisław Bursa został odznaczony[2][3]:

Otrzymał również liczne nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz rektora Politechniki[2].

Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie w Alei Zasłużonych[6].

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina, t. I, A–O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 141. ISBN 83 7241 089 5. 
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Komitet Organizacyjny Zjazdu Absolwentów Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej: 50 lat Wydziału 1947–1997. Szczecin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, 1997, ss. 114-116. ISBN 83 87423 35 1. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Wniosek o nadanie przez Radę Państwa tytułu naukowego profesora nauk chemicznych. W: prof. Stanisław Bursa: Zestawienie otrzymanych odznaczeń państwowych i wyróżnień. Życiorys. Szczecin: 1987. 
  4. ↑ O Wydziale / Technologia Chemiczna (okres powojenny). W: Strona internetowa; Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej [on-line]. [dostęp 2011-10-15].
  5. ↑ Wojciech Świętosławski kierował Katedrą Chemii Fizycznej PW w 1947 roku, po czym przeniósł się do Uniwersytetu Warszawskiego. Witold Tomassi był kierownikiem pracowni chemii fizycznej, która została uruchomiona jako pierwsza na Wydziale Chemicznym PW po wojnie, a następnie kierownikiem Katedry.
  6. ↑ 6,0 6,1 Artur Komorowski: Aleja Zasłużonych. W: Cmentarz Centralny w Szczecinie [on-line]. www.cmentarzcentralny.szczecin.pl. [dostęp 2011-10-13].
  7. ↑ 7,0 7,1 Instytut Chemii i Podstaw Ochrony Środowiska – historia. W: Strona internetowa Instytutu [on-line]. ZUT w Szczecinie. [dostęp 2011-10-11]. s. 12/32.
  8. ↑ Stanisław Bursa: Chemia fizyczna, cz. 1. Szczecin: Wydawnictwo uczelniane PS, 1972. 
  9. ↑ Stanisław Bursa: Chemia fizyczna, cz. 2. Szczecin: Wydawnictwo uczelniane PS, 1975. 
  10. ↑ Stanisław Bursa: Chemia fizyczna. Warszawa: PWN, 1976. 
  11. ↑ Stanisław Bursa: Chemia fizyczna. Wyd. Wyd. 2 popr. Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe, 1979. ISBN 83-01-00152-6. 
  12. ↑ Bursa Stanisław, wyniki wyszukiwania w katalogu BG PS. W: Katalog Biblioteki Głównej Politechniki Szczecińskiej [on-line]. www.ps.pl. [dostęp 2011-10-14].
  13. ↑ Stanisław Bursa i wsp. „Utlenianie odpadowego chlorowodoru i chlorków kwasem azotowym”, Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej, Wydawnictwo Uczelniane PS, Instytut Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej vol. 164, nr 6 (1981)
  14. ↑ red. Stanisław Bursa „Równowagi fazowe ciało stałe-ciecz w układach dwóch par związków wymiennych”, Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej, Wydawnictwo Uczelniane PS, Instytut Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej vol. 188 nr 8 (1982)
  15. ↑ Stanisław Bursa i wsp.: Dezodoryzacja gazów i ścieków. Cz. 1. Dezodoryzacja na drodze ozonowania. Szczecin: Wydawnictwo Uczelniane PS, 1985. 
  16. ↑ red. Stanisław Bursa, „Odzyskiwanie N,N-dwumetyloformamidu i ketonu metylowoetylowego z roztworów wodnych”, Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej, Wydawnictwo Uczelniane PS,Instytut Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej vol. 311, nr 17O (1986) |url=}}
  17. ↑ Przepiera Aleksander i wsp., „Wykorzystanie odpadowego siarczanu żelazawego do otrzymywania siarczanu amonowo-potasowego i tlenków żelaza”, Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej, Wydawnictwo Uczelniane PS, Instytut Technologii Chemicznej, vol. 366, nr 11, ss 127–143 (1990)



IES64.png
Autor opracowania: Joanna Kosmider


Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Stanisław_Bursa&oldid=124435”