Towarzysz Goździk (film)
Towarzysz Goździk (1981) – bohaterem filmu jest Lechosław Goździk, w latach 1955-1957 I sekretarz Komitetu Zakładowego PZPR w Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu. W środowisku robotniczym był jednym z inicjatorów procesu odnowy w partii i w państwie. W październiku 1956 roku, w dniach historycznego VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR, występował na licznych wiecach, nawołując do poparcia programu społeczno-politycznego prezentowanego przez Władysława Gomułkę. Był wtedy niekwestionowanym przywódcą robotników Warszawy. Związany z grupą „Po prostu”, stał się człowiekiem z pierwszych stron gazet. Dążył do radykalnych zmian w zarządzaniu gospodarką i w sprawowaniu władzy. Walczył o usankcjonowanie Rad Robotniczych. Po październiku 1956 roku stał się człowiekiem niewygodnym. W 1957 roku został usunięty z funkcji I sekretarza KZ PZPR, a niedługo później zwolniono go z pracy w FSO. Po wielu życiowych perypetiach, w 1964 roku osiedlił się w Świnoujściu, gdzie został rybakiem morskim. W nowym środowisku nie przyznawał się do swojej działalności politycznej. Przez wiele lat udawało mu się pozostawać w cieniu.
Filmowa biografia bohatera kończy się w roku 1981.
Informacje o filmie
- scenariusz i realizacja: Andrzej Androchowicz
- zdjęcia: Stanisław Brychcy
- montaż: Bogdan Kondratt
- dźwięk: Antoni Kujawa
- dane techn.: film kolor, 16 mm
- czas: 54’
- produkcja: TVP Szczecin 1981
- emisja:
- 22 listopada 1981 (TVP1 - cykl: Punkt widzenia)
- 2 grudnia 1981, godz. 20.00 (TVP2 – Telewizja Szczecin na antenie Dwójki)
- 3 marca 1990, godz. 12.15 (Antena 5 – wyświetlono dziesięciominutowy fragment filmu pt. Goździk)
- 26 października 2009 (TVP Historia – wyświetlono kilkuminutowy fragment w programie Kontrowersje)
Film w prasie
- Bogdan Chocianowicz, Epitafium Października, „Głos Szczeciński” z dn. 27-29 listopada 1981, s. 7
- Wiesława Czapińska, Czy muszą odchodzić?, „Ekran” 1981 nr 48, s. 2 i 14
- (kwk), Analogie z cyklu: O tym się mówi, „Echo Krakowa” 1981 nr 227, s. 1
Z prasy
- (...) Dość niezwykłą audycję nadała wczoraj telewizja we wczesnych godzinach popołudniowych. Był to blisko godzinny reportaż poświęcony Lechosławowi Goździkowi, dziś rybakowi ze Świnoujścia, a przed 25 laty przywódcy robotniczego Października 56, I sekretarzowi partii w FSO na Żeraniu. (...) Trudno byłoby znaleźć coś bardziej przejmującego i gorzkiego zarazem niż długi i spokojny monolog Goździka do telewizyjnej kamery, znakomicie przerywany obrazami z Października, słynnym przemówieniem Gomułki, wzbogacony tłem w postaci IX Nadzwyczajnego Zjazdu Partii. Prosty opis Goździka pierwszych prób hamowania pierwszej odnowy zabrzmiał jak memento, pokazał, że pewne mechanizmy i fakty moga być powtarzalne nawet po 25 latach. (...) Miejmy nadzieję, że film z Goździkiem oglądnęło wielu ludzi sprawujących władzę. To ich przede wszystkim ten dokument powinien skłonić do refleksji. (kwk, Analogie, „Echo Krakowa” 1981 nr 227, s. 1)
- (...) Reportaż o bohaterze polskiego Października przygotował Andrzej Androchowicz ze szczecińskiej TV. Zastosował prosty, ale niezwykle trafny zabieg. Rozmowa z Lechosławem Goździkiem toczy sie równolegle z obradami IX Nadzwyczajnego Zjazdu PZPR. Z odbiornika telewizyjnego płyną słowa pełne nadziei - a Lechosław Goździk mówi o swoich gorzkich doświadczeniach. Ten, którego nazwisko przed 25 laty, było podobnej nadziei symbolem. Ten, który musiał odejść... Słyszymy dźwięki „Międzynarodówki”, wzniosłe słowa, przyrzeczenia, obietnice... Trudno o lepszy telewizyjny chwyt formalny o pełnej wymowie ideowej. Trudno o trafniejsze umiejscowienie akcji w czasie. Autor reportażu z cyklu „Punkt widzenia”, który zresztą sam jako rozmówca pozostawał w cieniu, zasługuje na najwyższe uznanie. Emitując ten program telewizja uczyniła ważny krok w dziele odzyskania zaufania społecznego i wiarygodności. Ile jednak miesięcy na tę decyzję o emisji trzeba było czekać... (Wiesława Czapińska, Czy muszą odchodzić?, „Ekran” 1981 nr 48, s. 2 i 14)
Ciekawostki
- Kulisy realizacji filmu Towarzysz Goździk można znaleźć w artykule Andrzeja Androchowicza Mój film o Lechosławie Goździku z 1981, zamieszczonym w zbiorowej publikacji Wasz Goździk naszym Goździkiem - Droga życiowa i aktywność polityczna Lechosława Goździka (pod. red. Kazimierza Kozłowskiego), Szczecin 2002
- Sylwetkę Lechosława Goździka przybliża Andrzej Androchowicz w artykule Goździk łowi ryby, opublikowanym w 14 numerze „Morza i Ziemi” z 1988 roku
- W 2002 roku Joanna Tryniszewska-Obłoj i Joanna Pieciukiewicz zrealizowały w szczecińskim Ośrodku Telewizyjnym film dokumentalny Metryka Goździka
Źródła
- Materiały ze zbiorów Andrzeja Androchowicza
