Burmistrzowie Szczecina
Burmistrzowie Szczecina – od średniowiecza aż do współczesności potocznie oznacza włodarza miasta, osobę zarządzającą miastem, przewodniczącego magistratu. We współczesnej Polsce jest jednoosobowym organem wykonawczym gminy miejskiej, a w przypadku miast powyżej 100 tys. mieszkańców lub z nazewnictwem funkcji utrwalonym historycznie, jak to jest w przypadku Szczecina – nazywany jest Prezydentem Miasta Szczecina.
Historia
W Szczecinie funkcję włodarza miasta sprawował początkowo sołtys miejski, od 1319 był to wójt miejski, natomiast od 1345 byli to już burmistrzowie, w liczbie dwóch lub trzech (w XV w.). Wybierano ich spośród rajców - członków Rady Miejskiej, a urząd sprawowali dożywotnio. Burmistrzowie kierowali pracami rady miasta i nadzorowali całokształt spraw administracyjnych oraz sądowniczych miasta.
Od 1723 władzę sprawowało 3 burmistrzów w całości podległych władzom państwowym. Spośród 2 wskazywanych przez Radę Miejską król pruski mianował Pierwszego Burmistrza, którego zwano też landratem. Oprócz nadzoru sprawowanego nad określonymi dziedzinami życia miejskiego (szkoły, szpitale, klasztory, kościoły, zakłady opiekuńcze) przewodniczył także przedstawicielstwu miasta w Stanach Pomorskich oraz był przedstawicielem miast w biurze wojskowym i skarbowym prowincji. Drugi burmistrz był zastępcą pierwszego i bezpośrednio nadzorował działy szkolne, opiekuńcze, wyznaniowe, a także porządkowe, policyjne, pożarowe i budowlane oraz kwestie kwaterunków wojskowych. Trzeci burmistrz nadzorował sprawy sądownicze i przewodził ławie miejskiej, ławie Łasztowni i sądowi handlowemu.
Od 1808 roku w dużych miastach Królestwa Prus wprowadzono urząd nadburmistrza (niem. Oberburgermeister). Rada Miejska wybierała 3 kandydatów, spośród których król wybierał jednego na to stanowisko. Nadburmistrz rozdzielał sprawy i sprawował ogólny nadzór nad funkcjonowaniem magistratu, przewodniczył obradom kolegium magistrackiego, przy czym w przypadku równego rozkładu głosów jego głos decydował o wyniku głosowań; organizował pracę kolegium oraz wydawał zarządzenia o jego funkcjonowaniu. Wyznaczał także składy komisji i delegacji. Ważnym obowiązkiem było sprawowanie nadzoru nad wypełnianiem przez miasto zobowiązań wobec państwa i jego urzędników. Odpowiadał za dobrą współpracę z Radą Miejską i prowadzenie spraw zgodnie z interesem społeczności miasta.
Zasadnicze zmiany nastąpiły w 1933 roku: 8 lutego 1933 rozwiązano Radę Miejską, a od 1 stycznia 1934 kierujący zarządem gminy miejskiej nadburmistrz, zgodnie z zasadami wodzostwa, skupił w jednym ręku władzę ustawodawczą i wykonawczą. Nadburmistrz był powoływany przez hitlerowskiego ministra spraw wewnętrznych, spośród kandydatów opiniowanych pozytywnie przez Gauleitera Pomorza.
1 kwietnia 1935 weszła w życie ordynacja gminna z 30 stycznia 1935, która całkowicie zlikwidowała samorząd miejski, a sprawami miasta kierował nadburmistrz mianowany na 12 lat przez ministra spraw wewnętrznych.
Burmistrzowie Szczecina (1345-1723)
- Borhard Swinense (1345)
- Hermann von der Lippe (1345-1346)
- Paul (1345)
- brak danych o burmistrzach z lat 1347 - 1360
- Johannes Levenow (1361)
- Hermann Pape (1361-1369)
- Heinrich Wobbermyn (1361)
- Johann von Pölitz (1361-1366)
- Eberhard Stade (1365-1369)
- brak danych o burmistrzach z roku 1370
- H. Pölitz (1371)
- Johann Linwandsnider (1371)
- brak danych o burmistrzach z lat 1372 - 1375
- Heinrich Prilop (1376)
- Hennig Westfal (1376)
- Paul Travenol (1376-1383)
- Conradus Hake (1380)
- Johann Moyser (1380)
- Busse von der Dolle (1380-1402)
- Marwuard Vorrad (1381-1383)
- Otto Jageteufel (1387-1412)
- Ludolf Soltyn (1402-1404)
- Heinrich Wobbermyn (1391-1409)
- Hans Treptow (1405-1412)
- Gerd Rode (1409-1434)
- Jakob Künne (1410-1413)
- Hans Grabow (1413-1427)
- Hans van der Dollen (1417-1427)
- Peted Eickstedt (1420-1455)
- Hinricus Bernhagen (ok.1425)
- Claus Wigger (1428-1429)
- Henning von Apenborg (1430-1442)
- Hans von Affen (1431-1432)
- Rolof Dosse (1433-1455)
- Gerdt Voghe (1432-1444)
- Henning Mellethin (1441-1447)
- Albrecht von Glinde (1448-1471)
- Peter Kockstede (1451-1455)
- Hans Rosenreter (1458-1461)
- Dietrik Grabow (1458-1471)
- Paul Bertram (1464-1469)
- Claus Goldbeck (1469-1476)
- Claus Steven (1469-1477)
- Peter Farnholt (1469-1483)
- Hans Gerwen (1478-1487)
- Arndt Neveling (1478-1481)
- Jakob Werebroth (1480-1483)
- Lüdecke Wussow (1480)
- Michael Loitz (1484-1494)
- Tewes Neveling (1484-1502)
- Arnt van der Wide (1485-1492)
- Gerd Steven (1492-1494)
- Arnt Ramyn (1492-1503)
- Michael von Buren (1503-1512)
- Claus von Loh (1504-1513)
- Jakob Hohenholtz (1504-1524)
- Hans Stoppelberg (1508-1538)
- Jasper Gewetzow (1512-1531)
- Joachim Otto (1512-1535)
- Hans Boddeker (1513-1515)
- Moritz Loitz (1519-1529)
- Moritz Glineke (1519-1545)
- Hans Loitz (1525-1539)
- Hans Dolgemann (1539-1540)
- Claus Sasse (1539-1549)
- David Braunschweig (1540-1552)
- Hans Hogenholt (1546-1548)
- Peter Fahrenholt (ok.1547)
- Moritz Glineke (1551-1567)
- Joachim Plate (1551-1569)
- Matthias Sachtleben (1552-1571)
- Ambrosius Schwawe (1569-1572)
- Antonius Regelstroff (1570-1583)
- Gregorius Bruchmann (1571-1575)
- Clawes Kalsow (1572-1577)
- Ambrosius Hademar (1575-1585)
- Caspar Schaum (1576-1590)
- Johann Brink (1583-1596)
- Hermann Braunschweig (1586-1596)
- Baltasar Sachtleben (1591-1616)
- Valentin Closterwoldt (1595-1600)
- Fleck (1597)
- Simon Giesebracht (1597-1616)
- Alexander von Rammin (1602-1622)
- Benedict Fuchs (1616-1624)
- Clemens Michaelis (1616-1630)
- Joachim Schwellengrebel (1622-1627)
- Samuel Rochlitz (1624-1634)
- Paul Giese (1627-1630)
- Phillip Enselin (1627-1637)
- Paul Friedeborn (1630-1637)
- Michael Neumann (1632-1644)
- Christian Hippmann (1634-1639)
- Johann Dillies (1638-1649)
- Johann Dreier (1638-1641)
- Heinrich Braunschweig (1641-1671)
- Johann Peschkow, (Johannes Pascovius) (1649-1659)
- Joachim Schnobel (1671)
- Peter Gericke (1658-1664)
- Christoph Richter (1659-1669)
- Caspar Meyer (1666-1668)
- Ulrich Clemens Michaelis (1667-1673)
- Crispinus Gerstmann (1671-1681)
- Rudolf Held (1672-1681)
- Gotfried Schwellengrebel (1674-1678)
- Friedrich Valentin (1679-1684)
- Jakob Schadelock (1681)
- Johann Gauswindt (1681-1685)
- Erdmann Lindemann (1682-1701)
- Christian Strauss (1685-1703)
- Johann Ücker (1690-1703)
- Hermann Sibrand (1702-1712)
- Jeremias Hopfer (1703-1704)
- Theodor Scherenberg (1703-1705)
- Daniel Dillies (1704-1712)
- Hermann Davis Matthäus (1706-1723)
Pierwsi Burmistrzowie (Landraci) i Burmistrzowie Szczecina (1723-1808)
- Johann Jahn (1702-1727) – burmistrz i landrat
- Christian Friedrich Freyberg (1712-1726) – burmistrz i landrat
- Balthasar von Schack (1723-1739)
- Carl Christian Strauss (1726-1740)
- Carl Ludwig Hübner – (1726-1751) – landrat
- Matthäus Heinrich Liebeherr (1727-1749)
- Johann Ludwig Kistenmacher (1739-1768)
- Davis Friedrich Matthäus (1749-1760)
- Adam Joachim Sander (1751 – 1769) - landrat
- Stanislaus Trendelenburg (1768-1781)
- Johann David Blindow (1769-1772) – landrat, syndyk (1768)
- Joachim Friedrich Pauli (1770-1791) – burmistrz i landrat
- Gottlieb A. Chr. Boehmer (1772-1796)
- Johann Wilhelm Redtel (1791-1799) – burmistrz i landrat
- Johann Gottlieb Voss (1793-1816)
- Johann David Heinrich Bracht (1796-1809) – landrat
- Samuel Johann Müller (1799-1803) - landrat
- Karl Friedrich Wulsten (1803-1807)
Nadburmistrzowie i Burmistrzowie Szczecina (1808-1933)
- Johann Ludwig Kirsten (1807-1828) – burmistrz i nadburmistrz
- Michael Friedrich Redepenning (1809-1824)
- Andreas Friedrich Masche (1824-1845) – burmistrz i nadburmistrz
- Heinrich Ferdinand Steinicke (1828-1832) - nadburmistrz
- Johann Friedrich Ruth (1832-1836) – nadburmistrz
- Hans Albert Eduard Schallehn (1836-1868)
- Wilhelm H. L. Wartenberg (1845-1849) – nadburmistrz
- Carl Albert Hering (1849-1868) - nadburmistrz
- Friedrich W. Sternberg (1867-1883)
- Theodor Eduard Burscher (1868-1877) - nadburmistrz
- Hermann J. F. L. Haken (5 maja 1878 - 16 lipca 1907) – nadburmistrz
- Felix Leonhard Giesebrecht (1884-1900)
- Friedrich Roth (1900-1908)
- Friedrich Ackermann (17 kwietnia 1907 - 16 kwietnia 1931) – nadburmistrz
- Carl Thode (1910-1914)
- Heinrich Pick (1920-1933)
- Hans Poeschel (1931-1933) – nadburmistrz
Nadburmistrzowie i Burmistrzowie Szczecina w okresie faszyzmu (1933-1945)
- Becker (X 1933) - nadburmistrz komisaryczny
- Stuckart (1933) - nadburmistrz
- Mix (1934)
- Hermann Czirniok (1934-1938)
- Werner Faber (1934 – 26 kwietnia 1945) - nadburmistrz
- Benthin (26 kwietnia 1945)
Burmistrzowie Szczecina po II wojnie 1945
- Erich Spiegel (5 maja 1945)
- Erich Wiesner (koniec maja – 5 lipca 1945)
Zobacz też
- Zarząd Miasta Szczecina
- Prezydenci Szczecina
- Sołtysi Szczecina
- Wójtowie Szczecina
- Włodarze miasta (wykaz)
- Magistrat Szczecina
Źródła
- Tadeusz Białecki (red.): Encyklopedia Szczecina, T1 (A-O), Wyd. US-Instytut Historii, Szczecin 1999, s.139-141, ISBN 83-87341-45-2